Qaraqalpaq tilim - qalqanım!
23 Feb 2025 18:15
"Сендан қолган хотира" деген барғо өзбекше. Сондағы хотира дегенди елес десек туўры бола ма я қәте ме?
Читать полностью…
Qaraqalpaq tilim - qalqanım!
23 Feb 2025 18:12
Жойттың ба дегенди жойдың ба деп қоллана аламыз ба
Читать полностью…
Qaraqalpaq tilim - qalqanım!
21 Feb 2025 03:07
Төлепберген Қайыпбергенов
Түсиниксизлер
Роман
- Жо-жоқ, уллы әскербасы, жо-жоқ, дана бас ўәзир, мени ҳамал сорап келди демеңиз. Ҳамал мен ушын, танысларым, ағайинлерим ушын керек, яғный, олардың алдында пышақ арқасы абырайым болыўы ушын керек, ханның тапсырмасын булжытпай бәржай қылыўым ушын керек. Өтинемен, мени ҳамалпараз демеңлер! Маған керек емес, оны Ерназар алакөз усағанларға, Сайыпназар сыяқлыларға бере бериңлер...
- Сениңше, ҳамал деген не? - деди бас әскербасы бийпарўалық пенен оны кек ете күлимлеп.
Мәўлен сары ийинлерин қысып, аўзын қайта-қайта сыпырып алып, ернин-ернине шала-пула тийгизип, қуўаныш пенен түсиндирди:
- Ҳамал - адамның абырайы, даңқы, ҳамал - ханның қылышы. Ҳамал - ханның аты. - Ол қызып орнынан түргелди де, үйренген пешесине салып қапыны және қаттырақ бекитип, орнына отырды. - Ҳамал - хан қолыңа услатқан көк туў. "Ҳамал - жақсы тамақ, ҳамал - пул"...
- Пай дигирледиң-аў! - деди бас ўәзир жақтырмай.
Мәўленниң қуўанышқа толы шийкил сары жүзи қуўарып, жән-жағына қарады, алақанына алақанын басып ширенди, бундай жағдайда шығып кететуғын әдети бар еди. Бас ўәзирге илаж ете алмасын түсинип, қылт етпеди.
- Сөйле!
Бас ўәзир ырастан талап етип отыр ма деген ой менен бирден бас көтерди ҳәм көзи менен "мынаның көзинше сөйлей бериў мүмкин бе?" деген ишарат билдирип, биресе басы төмен ийилген бас әскербасыға, биресе бас ўәзирге жалтақлады. Бас ўәзир қыстады:
- Сөйле!
Бас ўәзир ырастан талап етип отыр ма деген ой менен бирден бас көтерди ҳәм көзи менен "мынаның көзинше сөйлей бериў мүмкин бе?" деген ишарат билдирип, биресе басы төмен ийилген бас әскербасыға, биресе бас ўәзирге жалтақлады. Бас ўәзир қыстады:
- Сөйле!
- Қазақ, татар, башқурт еллерине моллаларды баслап кеткен Асқар бий келди.
- Билемен. Олар қазақларды, татарларды, башқуртларды мақтап келди дейжақсаң. Орыслар менен татыў екен деп айтты дейжақсаң. Орысларда өзи жүретуғын арба шығыпты дейжақсаң. Оны еситкенбиз, басқа жаңалықлар айт.
Көкиреги ҳалласлап, жаңалықлар менен бас ўәзирди таңландыраман деп келген Мәўленниң тар маңлайына бир муш урғаннан кейин болмады, тили тығылды, дөңгелек уры көзлериниң асты тершиди.
- Уллы бас ўәзир, Сиз айтқан жаңалықларды меннен бурын ким жеткергенин биле аларман ба?
Бас ўәзир Мәўленге қабағын үйип жекиринди.
- Ҳа, қарақалпақ елиндеги сарай сүтини бир өзим деп жүрсең бе? Еле сениң шалалығың ҳәм сатқынлығың ҳаққында көп гәплер бар, тилиниң шүйели бар адам көринесең!
Ол бас ўәзирден жасырын тапсырмасы барлығын еки аяқлы бендеге тис жармаған еди, тула бедени жуўлап, тар маңлайына қос қолын тиреп гирттей отырды да бас ўәзир мени сынап жорта айтып отырған шығар деген исеним менен және тикленди.
- Уллы бас ўәзир, не десеңиз қайылман, бирақ Сиз жөнинде, сарай ислери жөнинде тилиме бассам, қара қаптал болайын.
Бас әскербасы бас ўәзирдиң тек қорқытыў ушын жекирингенин түсинип отыр еди. Мәўленниң шыны менен ғарғанғанына күлип жиберди. Бас ўәзир астынғы ернин тислеў менен күлкисин тыйды.
- Мениң айтайын дегеним, Асқар бийлердиң келгени емес еди, - деди Мәўлен арт жағындағы есикте саңлақ жоқ па дегендей бир сығалап алып. - Хан нөкерлигинен қуўылған Алакөздиң аўылдағы қәдемлеринен ахбарат бермекши едим.
- Иркилме.
- Баяғы урыста өлди деп асабаты берилген Генжемурат мүйтен тири келди. Мақтайтуғыны орыслар. Алакөз бенен бас қосып алды.
- Оннан хан хабарлымыз. Алакөз жөнинде айт.
- Ол Асқар бий менен көп руўбасыларды үйине жыйнады. Зарлық төре менен Генжемурат Алакөздиң еки қолына айналыпты. Сөйтип, олар бир күн, бир түн мәсләҳәт қурды.
- Өзиң ше?
- Қатнаспайын десем, ўақыяны толық биле алмай қаларман деп қорқтым.
- Яқшы, сөйлей бер.
- Соннан олар Қарақум ийшанға да барып "қарақалпақ қыраны" деген ат пенен ләшкер дүзиўге келисти. Қайсы бай баласын қыранлыққа жибериўди қәлемесе, я баласы жоқ болса, бир қыран ушын жаў-жарақ, ат таўып бериўге келисилди: бир жаман жери, оған қуўанысып атырғанлар бар.
Бас әскербасының аң-таңы шығып, қыйық көзлери аларып, узын муртлары жыбырласып кетти.
(Даўамы бар)
Канал: t.me/BaxitliSaribaev
21. 02
Читать полностью…
Qaraqalpaq tilim - qalqanım!
20 Feb 2025 19:34
Ayta júrgendey, qúdiret ,mine degen ,stillik jaqtan ala beredi,zattı sıpatlasa ,
Читать полностью…
Qaraqalpaq tilim - qalqanım!
20 Feb 2025 19:30
Masqara degendide aytıp ju'rg'o
Читать полностью…
Qaraqalpaq tilim - qalqanım!
20 Feb 2025 18:21
Taslap qoyinda bolsa iltimas
Читать полностью…
Qaraqalpaq tilim - qalqanım!
20 Feb 2025 17:48
Bayan jumisi degen gurriñ esabindama
Читать полностью…
Qaraqalpaq tilim - qalqanım!
20 Feb 2025 16:32
Bilim,qazaqı,quymaq,balıqshı,egislik
Aqıllı,keshegi,bilgish,atızlas,talapshań
Oyla,taray,órte,kómekles,birik
Awızsha,aqshalay,kókley,jazın,ishkeri
Читать полностью…
Qaraqalpaq tilim - qalqanım!
20 Feb 2025 15:32
Assalawma aleykum
Jeñsil soziniñ manisin aytip jiberiñ
Читать полностью…
Qaraqalpaq tilim - qalqanım!
20 Feb 2025 14:59
Qobdiysha degen burın bolǵan qorjınnıń kishi qıylısı, jolǵa atlanarda alıp shıqqan mayda-shúyde saladı,
Читать полностью…
Qaraqalpaq tilim - qalqanım!
20 Feb 2025 14:06
SSSRdiń dáwirinde sol mánige ózgerip ketken shıģar
Читать полностью…
Qaraqalpaq tilim - qalqanım!
20 Feb 2025 10:36
Ассалаума алейким. Қобдийша, жолта болыў сөзлериниң маниси қандай екен.
Читать полностью…
Qaraqalpaq tilim - qalqanım!
19 Feb 2025 18:36
— Biz sizler menen jáne bir ájayip jańalıqtı bólisemiz!
Esitiwge tayar bolsańız — “🔥”
Читать полностью…
Qaraqalpaq tilim - qalqanım!
19 Feb 2025 17:43
Ер егиз, еңбекте жалғыз
Читать полностью…
Qaraqalpaq tilim - qalqanım!
19 Feb 2025 17:42
Жалғыз жүрип жол танығанша,
Көпшилик пенен адас.
Читать полностью…
748