Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

01 Mar 2025 06:45

Кирип келген бәҳәр паслы қутлы болсын!
Бәҳәр айы бәршеге қайырлы ҳәм берекетли болып келсин.

Кеше жауған қар ериместен
Əтшөк қусың келди деместен
Кеулим ояу əжайып сестен
Сен күлимлеп келдиңбе бəхəр ?

Мен сағындым бүлбил үнлерин
Ынтық қылған ерик гүллерин
Қəлбимди нур қылды келгениң
Аппақ қар менен көриндиң бəхəр.

👉Каналымызға ағза болыўды умытпаң!
/channel/karanakilmakal
/channel/karanakilmakal

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

28 Feb 2025 14:05

Biletuginlar bolsa iltimas tawip berin

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

28 Feb 2025 14:04

Assalawma alikim qalaysizlar

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

26 Feb 2025 17:18

Adamdı iyman-insap,ilim-bilim,aqıl-násiyat jolları menen tárbiyalaw,tutas jámiyetti usı jollar menen rawajlandırıw-áyyemgi zamanlardan berli kiyatırǵan,túrli dáwir sınaqlarınan ótken dúnyamızdıń ajıralmas bólegine aylanıp ketken.Ruwxıy dúnyanıń bunday tárpleri ilim tilinde didaktikalıq ideyalar yamasa didaktikalıq oy-pikirler dep júritiledi.Didaktikalıq oy-pikirler tiykarında didaktikalıq ádebiyat jaratıladı.Didaktikalıq ádebiyat yamasa didaktikalıq janr sociallıq turmıstı,jámiyetlik qubılıslardı,jámiyetlik qatlamlardıń jaǵdayların hám olardıń ara qatnasıqların,sonday-aq jeke adamnıń kelbetin,onıń jámiyettegi ornın,jámiyetke qatnasların etikalıq kóz-qaraslardan,yaǵnıy ádep-ikramlılıq,adamgershilik páziyletler,adam huqıqları,grajdanlıq wazıypalar kóz qaraslarınan sáwlelendiredi.
Biraq burınǵı sovet jámiyettanıw iliminde,sonıń ishinde ádebiyattanıw iliminde,sonday-aq kórkem ádebiyatta hár qanday jámiyetlik,taıyxıy hám sociallıq túyin máselelerdi klasslıq gúres hám revolyuciya jolı menen sheshiw ruwxı basım boladı.Ótmish ádebiyatındaǵı hár qanday kórkem shıǵarmadan klasslıq gúres ruwxı hám sociallıq revolyuciya motivleri izlendi,jámiyetlik illetler tuwralı hár qanday sın pikir revolyuciyalıq ideyalar sheńberine aydap kirgizildi.Nátiyjede kúta jaqsı didaktikalıq shıǵarmalar onsha itibarǵa alınbadı.
Qaraqalpaq xalıq awızeki dóretiwshiliginde didaktikalıq oy-pikirlerin ayrıqsha orın tutqnlıǵı sonshelli,olar kórkem shıǵarmanıń qálegen túrinde ushırasadı.
XIX ásirdegi qaraqalpaq poeziyası da aqıl-násiyat mazmunındaǵı lirikaǵa bay boldı.Qaraqalpaq shayırları xalıq didaktikalıq poeziyasınan,Axmad Yassawiydıń,ásiresse Maqtımqulınıń jplınan barıp,násiyat qosıqların jazıwdı ózine úrdis etip aladı.Nátiyjede aqıl-násiyat qosıqları óz aldına úlken bir lirikalıq janrǵa aylanadı.XIX ásirdegi qraqalpaq shayırlarınıń aqıl násiyat qosıqların jazba ádebiyattaǵı termeler dep atawǵa da boladı.Olar ózleriniń mazmunı boyınsha xalıq poeziyasındaǵı termelerdi eske saladı.
Mine usınday didaktikalıq mazmundı ózinde jámlegen bir qansha qosıqlardı biz Sapıwra shayır dóretiwshiliginde de ushıratıwımızǵa boladı.
Sapıwra shayırdıń qosıqları turmıstıń hár túrli kórinislerin beriwi jaǵınan júda qızıq esaplanadı.
Máselen onıń “Nege” atlı qosǵında didaktikalıq ideyalardı kóriwimizge boladı.
Sapıwra der sózler jazıp
Ketpediń be joldan azıp,
Sózdi sonsha tiyden qazıp,
Aytıp tursań júyrik nege?

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

26 Feb 2025 15:43

Assalawma alikim qalaysizlar Magan Sapiwra Jayilbek qizi haqqinda magliwmat tawip beriñda biletuginlar

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

26 Feb 2025 08:00

Бас аягы 15 харип,еплеп терерсен. 2 нокат озине таныс

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

26 Feb 2025 07:57

Bilseniz aytip jiberseniz iltimas

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

26 Feb 2025 07:57

Assalawma aleykum qalaysizlar

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

25 Feb 2025 15:37

Assalawma aliykum tariyxiy tulģalarģa arnalģan monolog barma

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

25 Feb 2025 12:13

kaa.wikipedia.org

kirip qátesiz latınsha jazsańız, maǵlıwmat shıǵaradı.

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

25 Feb 2025 11:21

Сырт еллилерди қызықтырыў керек сонда жақсы раўажланады

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

24 Feb 2025 08:59

joqtıń esabı. belsendi paydalanıwshılar kerek.

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

24 Feb 2025 08:30

Júweri gúrtik — Qaraqalpaqsha Wikipedia
https://kaa.wikipedia.org/wiki/J%C3%BAweri_g%C3%BArtik

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

23 Feb 2025 20:48

...Ерназар Алакөздиң сүўретин ...

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

23 Feb 2025 20:11

Jasalma intelekt "Chat GPT" Ernazar Alakóz súwretin sızdı.

Sizińshe uqsaǵanba?

@mydankr

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

28 Feb 2025 19:04

Asalawma alikim hamege magan Tolıq emes gáplerge kórkem shıģarmalardan mısallar toplań.Toplaģan mısallarıńizdıń tolıq emes gáplerdiń qaysı túrine kiretuģınlıģın aytıń jardemlesiñda biletuģinlar

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

28 Feb 2025 14:05

Toʻliq emes gaplerge korkem shigarmalardan misallar tawip berinish ham qaysi turine kuretugin tusindirin

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

27 Feb 2025 02:43

Төлепберген Қайыпбергенов
Түсиниксизлер
Роман
Атлылардың үшеўи де қазақ сарбазларынша кийинген еди...
Сайыпназар биреўине көбирек тигилип, урлығы ушын "аға бий"де қулағы кесилген Қасымды таныды.
- Фазыл, - деди ол дәлбиреп. - Мынаның биреўи сениң жийениң Қасым ғой, жоғалып кетти деп едиң...
- Қысқартсаңа, - деди Қасым.
Фазыл ҳеш қайсысын еситпегенсиди, танымағансыды.
- Ийесине емес, малына сер салыңлар, - деди Ийшан.
Қораның ығында еки орыс адамы бир арқанға гүўенлениўи менен, кирпиклерин зорға-зорға қағып, үсти-үстине оғып жатырыпты.
- Пах, бул орысларды Алакөзге тапсырғанда ма? - деди ақ қурашы гүдидей бир суўпы. - Қамыс баўлап найзалап машқы еткенинше мынаўларды найзалап машқы қылар еди.
- Қалай пайдаланыў өз исиңиз, бизге пулы керек, - деди ғарға түсли қара атлылардан, муртлары тышқанның қуйрығындай биреўи. - Көнбеген соң көп урғанбыз. Нәлетиўлер наятый күшли. Екеўи еки жигитимизди урып жығып өлтирди. Басларына урғанбыз. Бир күн уйқыласа, өзлерине келеди. Күтә қарыўлы қуллар-дә!
- Ийшаным, саўдалассам бола ма? - деди Фазыл.
- Ҳаў, жыланның қуйрығын басып алмаймыз ба? - деп салды Сайыпназар.
Ийшан да, Фазыл да Сайыпназарға жалт бурылды. Оған адам көзлери емес, әзирейил көзлери тигилгендей тула бедени қалшылдады.
- Сайыпназар, - деп сыбырлады Фазыл. - Мен халқымды Алакөз тутқан жолға қарсы жолдан баслап, келешектеги апаттан қутқаражақлығыма еле түсинбепсең.
- Кешир, енди ғана көп қараңғылық ашылды.
- Бийлер, - деди Ийшан олардың сөйлегенине итибар бермей. - Қасқырдың уясы сүйексиз болмайды. Қасқыр Алакөзди Хийўада биринши көргенимде, қарақалпаққа он мың қул керек дегени есимде. Егер ол болғанда еки баҳасына алар еди. Оның үстине, өз қыранларын дүзген елатқа ормандай көп орыслардан қул жумсаў не деген даңқ әкеледи.
- Қәне, Сарбаз, екеўине не сорайсаң? - деди Фазыл.
- Хийўаға апарсақ ҳәр басына ер-турманы менен бир яўмыты ат алар едик, сизлер де соны бересиз.
Фазыл ийшанға қарады, ол "ала бер" деген белги көрсетти.
- Қәне, Сайыпназар, - деди Фазыл. - Биреўден тийеди екен.
- Тезирек, бийлер, - деди сол тышқан қуйрық мурты бар сарбаз. - Болмаса, жолымыздан қалдырмаңлар. Ҳәзир түргелтсек, ет қызыўы менен жүре береди, бир буйықса, атқа мешеў болады.
Фазыл атының бөктергисинен қоржынын алып, гүржисин жаздырып атырып саўда досының кимлигин билип қалғысы келетуғынын айтты.
- Саўдада дос болмайды, - деди ол. - Бизлер Кенесары ханның сарбазларынан боламыз. Ҳаслында сизлер менен досқа да, душпанға да ортақпыз. Егин атызымыз, мал жайлаўымыз шерик, аўылларымыз қоңсы болған соң тәғдирлеспиз, оның үстине сизиң бабаларыңыз бурын бизиң бабаларымыз бенен араласып жасаған. Бизиң елде қарақалпақлар, сизиң елде де қазақлар толып жатыр. Ал, мен өзим орыс төрелерин унатпайман. Оны ҳеш кимнен жасырмайман. Өйткени, ҳәзир бизге орыс төрелери өте қатты қысым қылып атыр. Киши жүздиң Арынғазы дейтуғын ханы илгери жыллары патша тәрепинен Петербургқа шақырылып еди, соннан қайтып келмеди. Соннан бери Киши жүзде хан жоқ. Оның себебин еситкен боларсыз. Арынғазы хан бир гезде Бухара әмири менен биригип, орыс патшасына қарсы урыс қылған еди. Орта жүздиң ханы орыс патшалығынан бөлингиси келип еди, ол да оңбады. Оның исин ҳәзир хан Кенесары даўамлап жүр. Кенесарыға ериўшилер көп. Ал, енди Кенесарының жаман қәсийети - олжа үлестирсе, бизлерге өте аз береди. Сол ушын буларды сатқалы айдадық. Сөйтип, ханнан пай алмақшымыз. Ал, енди Бөкей ханлығының ҳалын сора. Усы күнлери күтә шатнап турыпты. Буннан жети-сегиз жыл илгери бир топар қара қазақ Оренбург губернаторына хат жазып "бизлерди султанларымыз урады, аямай сабайды, азаплайды" деп жәрдем сораған екен, енди соны сылтаў қылып Оренбург губернаторы Бөкей ханлығын биротала тарқатыў нийетинде ис жүргизип атыр. Ханы - Жәнгирде ерк жоқ, ал ерки болса, ақылы жоқ, япырмай, басым күтә шаршаған. Бирин түўеспей екиншисине өтип кетемен. Бийшара Жәнгирхан қәйтсин, қол астындағы Махамбет деген шайыр қуда бийзар болып шықты. Өңшең ақылсыз қара қазаққа өлең айтқан болып сөзин тыңлатады, ханға қарсы қояды.
(Даўамы бар)
Канал: t.me/BaxitliSaribaev
27. 02

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

26 Feb 2025 17:18

Sapıwra shayırdıń ómiri hám dóretiwshiligi.
Túrkiy xalıqlar tarıyxında hayal-qızlardan el basqarıwshı patsha,aqıllı áskeriy sárkarda,ilimpaz hám jazıwshı shayırlar payda bolıwı jaǵınan qaraqalpaqlar birinshi orınlardı iyeleydi.Máselen,Massaget hayal patshası,Xorezm qaraqalpaq xalıqlarınıń doslıq hám ǵarezsizligin uzaq qorǵaǵan,ájayip ápsanaǵa,soń dástanǵa aylanǵan qırq qızı menen jawınger Gúlayım,Xorezm qaraqalpaq xalqın awzına qaratqan baqsı Húrliman,ataqlı shayır Sapıwra biziń hayal-qızlarımızdıń máńgi maqtanıshı bolıp qalǵan.
Sapıwra Jayılbek qızı Qońırat qalasınıń arqa shıǵısında ,Qazaqdárya,Aral teńizi jaǵalawlarında jasaǵan.Sapıwranıń ákesi Jayılbek jarlı adam bolǵan.Ol qaraqalpaqlardıń Qońırat arısı,shúllik tiyresi,qándekli urıwınan.
Sapıwra Jayılbek qızı tuwralı dáslepki maǵlıwmattı 1933-jılı jazıwshı Asan Begimov,Seyfulǵabit Majitovtan esitedi.Jáne de ol Sapıwra shayırdıń bir neshe qosıqların odan jazıp aladı.1933-jılı, Asan Begimov,Qálli Ayımbetov,Qarabay Ermanovlar tárepinen Moskavada jazıp bastırılıp shıǵarılǵan “Хрестоматия”degen kitabına Sapıwranıń “Nege”, “Quwırshaq”, “Kóylek” degen qosıqları kirgiziledi. Sapıwra shayırdıń qosıqları birinshi mártebe 1934-jılı baspadan shıǵadı.
Onnan soń 1968-jılı folklorist Qálli Ayımbetovtıń “Халык даналыгы”atlı baspadan shıqqan kitabinda Sapıwra shayırdıń tvorchestvolıq ómir jolına qısqasha xarakter beriledi.
Sapıwra qaraqalpaq hayal-qızlarınıń ishinen shıqqan sawatlı,talantlı shayır qızlardan bolıp esaplanadı.Sapıwranıń shayırshılıǵı tuwralı,elde,ásirese,qıssaxanlarda tolıp atırǵan ańız-áńgimeler bar.Biraq onıń qanday bolǵanlıǵı ,dóretiwshilik xizmetiniń xarakteri tuwralı maǵlıwmatlar joq.Sapıwra shayır tuwralı folklorist Qálli Ayımbetov mınaday dep jazadı: “Sapıwranıń ómir bayanı tuwralı qolımızda tolıq maǵlıwmat joq.Óytkeni Sapıwranıń ómir súrgen dáwiri jawgershilik,alaǵatshılıq,tırıspay keselligin háwij alǵan jıllarına tuwra keledi.Majitovtıń xalıq awzınan jazıp alǵan maǵlıwmatları ǵana bizge belgili”.
Xalıqtıń ol haqqında aytıwlarına qaraǵanda Sapıwra shayır júda az ómir súrgen,ol 23-24 jaslarında qaytıs bolǵan.Ol júda talantlı shayır bolǵan.Jarlı shańaraqta jasaǵan.Soǵan qaramastan Sapıwra shayır júda talantlı bolǵan.Ol dáslep mektepte sońınan medresede tálim alǵan.
Sapıwra shayır lirikasında didaktika janrı baslı orındı iyeleydi.Tiykarınan onıń shıǵarmalar didaktikalıq mazmunda jazılǵan.

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

26 Feb 2025 13:42

Ámiwdárya jurnaliniń basilimlarin qayjerden alsam boladi

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

26 Feb 2025 07:57

Suwretlew iskerligi kelispey atir

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

26 Feb 2025 07:57

Tasviriy faoliyat degen sozdin qqshasi qanday boladi

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

25 Feb 2025 16:51

Латынша емес кирил алфавитинде жаздым
Латын тилиндеги алфавитте окымадым мектепте
Латын тилиндеги алфавитте кыйналаман расын айтсам

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

25 Feb 2025 14:01

Адам колы менен жаратылган сууретке жетпейди екен барибир

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

25 Feb 2025 12:11

Жазып кордим ҳеш нәрсе шыгармайды

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

25 Feb 2025 11:20

Тик ток сондайдағо жаслар ютуб

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

24 Feb 2025 08:44

Qaraqalpaq tilinde Wikipedia ga jazıp atırgan adam barma

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

23 Feb 2025 20:49

Мультфильмдей болып кетипти

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

23 Feb 2025 20:47

Кетиў, ўаз кешиў, бас тартыў

Qaraqalpaq tilim - qalqanım!

23 Feb 2025 19:33

Илтимас пикириңиз болса жазып жиберсеңизлер