17325
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
Данія вылучае 700 тысяч эўра на падтрымку рэпрэсаваных у Беларусі і іх сем’яў
Данія сёлета выдаткуе 5 мільёнаў дацкіх кронаў (каля 700 тысяч эўра) для «Міжнароднага гуманітарнага фонду для ахвяр рэпрэсіяў у Беларусі», паведаміў краўнік МЗС краіны Ларс Лёке Расмусэн падчас сустрэчы са Сьвятланай Ціханоўскай.
Раней фонд ужо падтрымалі Нарвэгія і Швэцыя, за гэты год у падтрымку фонду ўдалося сабраць больш за 2 млн эўра:
https://smarturl.click/opYVn
У Кангрэс ЗША ўнесьлі законапрект, у якім прапануюць прызнаць пратэрмінаваныя беларускія пашпарты і даваць беларусам статус часовай абароны
Сэнатар Бэнджамін Кардын унёс у Сэнат ЗША законапраект, які прадугледжвае меры падтрымкі для грамадзян Беларусі і Расеі, вымушаных зьехаць са сваіх краін прах палітычныя рэпрэсіі.
Законапраект прадугледжвае, што ЗША будуць прызнаваць пратэрмінаваныя беларускія пашпарты прыдатнымі для паездак у ЗША і ставіць у іх візы. Таксама прапануецца надаваць беларусам статус часовай абароны і даць ім права падавацца на амэрыканскія іміграцыйныя і неіміграцыйныя візы ў ЗША і іншых краінах. Падрабязьней:
https://smarturl.click/vwvwR
Сёньня — гадавіна «Ночы расстраляных паэтаў»
У ноч з 29 на 30 кастрычніка 1937 году ў Менску, як мяркуецца, ва ўрочышчы Курапаты, савецкая ўлада расстраляла больш за сотню прадстаўнікоў беларускай інтэлігенцыі, дзяржаўных, культурных дзеячаў і навукоўцаў. Цяпер вядомыя імёны 132 ахвяраў. Сярод расстраляных былі 22 літаратары.
Гэтая ноч стала самым трагічным пунктам хвалі маштабных рэпрэсіяў супраць нацыянальнай інтэлігенцыі Беларусі, якая доўжылася з 1929-га па 1938 год, мела на мэце зьнішчэньне нацыянальна арыентаваных творцаў, выкладчыкаў, службоўцаў, навукоўцаў і закранула больш за 500 выдатных дзеячаў беларускай культуры. Сотні чалавек выслалі за межы Беларусі, некалькі соцень расстралялі, дзясяткі адправілі ў лягеры.
Пра іншыя падзеі 29 кастрычніка ў гісторыі чытайце ў матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/B6pzj
Колькасьць індывідуальных прадпрымальнікаў у Менску за год скарацілася на 12%
За год колькасьць індывідуальных прадпрымальнікаў зьменшылася ва ўсіх рэгіёнах Беларусі, сьведчыць статыстыка Белстату, больш за ўсё — у Менску, а таксама ў Магілёўскай і Горадзенскай абласьцях:
https://smarturl.click/gpY22
Галоўнае за 28 кастрычніка
🙍🏻♂️ Лідэр зьліквідаванага ўладамі руху «За свабоду» Губарэвіч заявіў аб сваім удзеле ў выбарах 2025 году ў Беларусі
👨🏻⚖️ У Расеі дваіх беларусаў пакаралі 12 гадамі калёніі ў справе аб дывэрсіі на чыгунцы
🏒 Аляксей Коласаў стаў першым беларускім брамнікам у гісторыі НХЛ. ФОТА
🇱🇻 У Беларусі затрымалі 26 грамадзян Латвіі за апошні час
📚 «Паказвае абсурд, які адбываецца зь Беларусьсю». Кніга пра дыскрымінацыю беларускай мовы выйшла па-ангельску
👫 «Жанчыны з падвышаным пачуцьцём справядлівасьці». Расказваем пра юрыдычную ініцыятыву Partyzanka
🎥 «ПіК Свабоды». Гутарка з францускім дэпутатам, чыю старонку ў Беларусі прызналі экстрэмісцкай
👫 Як пройдзе «Ноч расстраляных паэтаў». Расклад падзей за межамі Беларусі
😺У сьвеце жывёлаў, падобных да людзей. Каму замінаюць квадробэры
У Грузіі пачаліся масавыя пратэсты супраць вынікаў парлямэнцкіх выбараў
Галоўную вуліцу Тбілісі, праспэкт Руставелі, увечары 28 кастрычніка перакрылі ўдзельнікі мітынгу. Паводле ацэнак СМІ, на акцыю сабраліся тысячы пратэстоўцаў, людзі працягваюць падыходзіць. У натоўпе бачныя сьцягі Грузіі, Украіны і Эўразьвязу. На мітынг у тым ліку прыбыла прэзыдэнтка Грузіі Саламэ Зурабішвілі, якая зьвярнулася да прысутных:
https://smarturl.click/aJj2b
Гутарка з францускім дэпутатам, чыю старонку ў Беларусі прызналі экстрэмісцкай
Суд Мядзельскага раёну прызнаў экстрэмісцкай старонку ў сацыяльнай сетцы Х (былым Твітэры), якая належыць францускаму дэпутату Фрэдэрыку Пэці. У парлямэнце Францыі Пэці ўзначальвае групу падтрымкі дэмакратычнай Беларусі.
Як ён зацікавіўся беларускімі справамі, якое месца Беларусь займае ў францускай палітыцы і на якіх умовах можна вяртаць эўрапейскіх амбасадараў у Менск — пра гэта Фрэдэрык Пэці расказаў у праграме «ПіК Свабоды»:
🎥 ВІДЭА: https://youtu.be/tWKCQAVaaMo
Камандуючы беларускіх ВПС: у верасьні 2025 году ў Беларусі адбудуцца супольныя з Расеяй стратэгічныя вучэньні
Ім будуць папярэднічаць апэратыўна- і лётна-тактычныя вучэньні на расейскіх і беларускіх палігонах. Агулам на 2025 год міністэрствы абароны Беларусі і Расеі заплянавалі больш за 160 супольных мерапрыемстваў:
https://smarturl.click/Dab9v
У Расеі дваіх беларусаў пакаралі 12 гадамі калёніі ў справе аб дывэрсіі на чыгунцы
У Расеі суд прызнаў ураджэнцаў Віцебску Басько і Брэскага, якія прыехалі ў Маскву на заробкі, вінаватымі паводле артыкулу аб дывэрсіі і прысудзіў кожнаму па 12 гадоў калёніі строгага рэжыму.
https://smarturl.click/2qGBA
Аляксей Коласаў стаў першым беларускім брамнікам у гісторыі НХЛ
Гэта ўжо 16-ы беларус у гісторыі НХЛ і першы брамнік зь Беларусі, які згуляў у наймацнейшай хакейнай лізе плянэты.
Адна з праблем, якую «Флаерз» павінны вырашыць з Коласавым, — гэта камунікацыя. Аляксей Коласаў не размаўляе па-ангельску, таму часам ён і ягоныя абаронцы не на адной хвалі.
https://smarturl.click/aJj5X
У сьвеце жывёлаў, падобных да людзей. Каму замінаюць квадробэры
«Пасьля порцыі штодзённых навінаў — што зь Беларусі, што з Расеі — іншы раз сапраўды хочацца надзець хоць ваўчыную, хоць зайчыную маску і хвост, стаць на карачкі і схавацца дзе-небудзь у іншым вымярэньні». Пра рознае стаўленьне да квадробэраў ў Беларусі і Расеі піша Сяргей Дубавец.
https://smarturl.click/kj4kR
Беларускі дом у Вільні пасьля інцыдэнту з спробай падпалу не зьмяніў графіку працы
Дырэктарка віленскага Цэнтру беларускай супольнасьці й культуры Людвіка Кардзіс сказала Свабодзе, што Беларускі дом працягвае працаваць, як і раней, згодна з сваім плянам:
Усе заплянаваныя імпрэзы праводзяцца і будуць праводзіцца далей
Як пройдзе «Ноч расстраляных паэтаў». Расклад падзей за межамі Беларусі
Ужо чацьвёрты год запар акцыя памяці праходзіць па-за межамі Беларусі — да яе далучаюцца людзі ў розных гарадах Літвы, Польшчы, Грузіі, Амэрыкі і іншых краін.
Расказваем, дзе памятныя падзеі адбудуцца сёлета.
https://smarturl.click/l5Wk1
«Жанчыны з падвышаным пачуцьцём справядлівасьці». Расказваем пра юрыдычную ініцыятыву Partyzanka
Сузаснавальніца Partyzankі Ганна Маціеўская расказала Свабодзе, як паўстала гэтая жаночая ініцыятыва, каму яна дапамагае і ці ўсім бясплатна, а таксама — як беларусы масава сталі выяжджаць зь Літвы ў іншыя краіны.
https://smarturl.click/1dJWb
Кіроўная ў Літве партыя прайграла парлямэнцкія выбары
Літоўская сацыял-дэмакратычная партыя перамагае на выбарах у Сэйм 27 кастрычніка, значна апярэдзіўшы сваіх найбліжэйшых супернікаў, паведамляе LRT. У першым туры два тыдні таму сацыял-дэмакраты атрымалі 20 месцаў у Сейме, а ў другім туры 27 кастрычніка кандыдаты партыі лідзіруюць або перамаглі ў 32 аднамандатных акругах.
Кіроўная партыя кансэрватараў «Зьвяз Айчыны — Літоўскія хрысьціянскія дэмакраты» займае другое месца на выбарах. Лідэр партыі Габрыэлюс Ландсбергіс павіншаваў сацыял-дэмакратаў зь перамогай:
https://smarturl.click/67dlZ
Новая атака Расеі на Кіеў, Крывы Рог і Харкаў, дзясяткі загінулых і пацярпелых
Расейскія войскі ў ноч на 29 кастрычніка атакавалі мірныя гарады Ўкраіны баявой авіяцыяй, артылерыяй і дронамі. Найбольш пацярпелі Харкаў, Крывы Рог і Кіеў. У Харкаве ў выніку расейскага авіяўдару загінулі 4 і атрымалі раненьні 7 чалавек, у Крывым Рогу пацярпелі 14 чаалвек, у лякарні памёр 39-гадовы мужчына. У Кіеве пацярпелі 5 чалавек.
У Маскве заявілі аб зьнішчэньні 7 украінскіх бесьпілётнікаў — па 2 над Бранскай і Курскай абласьцямі і адзін — над акваторыяй Чорнага мора, пра наступствы падзеньня дронаў не паведамляюць. Падрабязна:
https://smarturl.click/0ewe5
«100–300 асобнікаў». Якімі накладамі выдаюць расстраляных паэтаў і дзе можна пачытаць іхныя творы
«З прозы вывучаем „Літоўскі хутарок“ і „Дзьве душы“ Максіма Гарэцкага, аповесьць „Лябірынты“ Вацлава Ластоўскага. А вось паэзіі няма — таго ж Алеся Дудара, Тодара Кляшторнага ня згадваюць у школьнай праграме».
У менскім выдавецтве выйшаў унікальны слоўнік беларускіх псэўданімаў Янкі Саламевіча
Беларускае выдавецтва «Тэхналёгія» прэзэнтавала новае выданьне — слоўнік Янкі Саламевіча, які зьмяшчае 20 250 расшыфраваных псэўданімаў і крыптанімаў беларускіх літаратараў, грамадзка-палітычных і культурніцкіх дзеячаў ад XVI да канца XX стагодзьдзя. Слоўнік — велізарная праца, якой Янка Саламевіч займаўся ледзь ня цягам усяго жыцьця:
https://smarturl.click/5OBRO
«Пэрыяду вялікай турбулентнасьці не прадбачу». Экспэрт пра перамогу сацыял-дэмакратаў на выбарах у Літве
У інтэрвію Свабодзе галоўны рэдактар літоўскага агенцтва навінаў ELTA Вітаўтас Брувярыс пракамэнтаваў вынікі выбараў у Сейм Літвы і адказаў на пытаньні, ці чакаць зьменаў у стаўленьні Літвы да рэжыму Лукашэнкі, ці зьменіцца палітыка новага ўраду што да вайны ва Ўкраіне і міграцыйнай праблемы, а таксама ці прыцягнуць да адказнасьці вінаватых за напады на беларускую дыяспару ў Літве:
https://smarturl.click/1dJDO
Польшча прапанавала ўвесьці на ўзроўні Эўразьвязу 30-працэнтнае мыта на імпарт угнаеньняў зь Беларусі і Расеі
З просьбай падаць у Эўракамісію заяўку на ўвядзеньне 30%-га мыта на імпарт угнаеньняў зь Беларусі і Расеі Міністэрства дзяржаўнай маёмасьці Польшчы зьвярнулася да Міністэрства разьвіцьця і тэхналёгіяў, а апошняе «распачало дыпляматычныя дзеяньні ў гэтым пытаньні».
Сёлета Польшча за 7 месяцаў імпартавала зь Беларусі 185,5 тысяч тон угнаеньняў, за год імпарт вырас амаль у 14 разоў. Пры гэтым чыстыя страты польскага вытворцы ўгнаеньняў Grupa Azoty у першым паўгодзьдзі 2024-га склалі каля 187 млн даляраў. Польскі вытворца мяркуе, што Беларусь і Расея наўмысна заніжаюць цэны на ўгнаеньні, «каб істотна аслабіць рынак і, як сьледзтва, пазыцыі вытворцаў ЭЗ»:
https://smarturl.click/yq34B
«Паказвае абсурд, які адбываецца зь Беларусьсю». Кніга пра дыскрымінацыю беларускай мовы выйшла па-ангельску
Аўтарка кнігі Аліна Нагорная расказала Свабодзе, для каго гэты пераклад, як чытаўся папярэдні расейскамоўны і навошта перакладаць кнігу на мову суседзяў:
https://smarturl.click/e5Z89
У Беларусі заблякавалі найбуйнейшы музычны партал TuzinFM з 21-гадовай гісторыяй
На загад міністэрства інфармацыі Беларусі заблякаваны сайт праекту «Тузін Гітоў» (Tuzinfm.by) з каштоўным архівам за 2003-2020 гг. У прыватнасьці, заблякаваная праца асобных старонак, прысьвечаных праектам НЕрасстраляныя, «Перазагрузка», «Апошні золак», Засьпявай BY, Тэлебудка, Тузін.Немаўля, «Re:Песьняры», «100 найвялікшых беларускіх песень» і інш.:
https://smarturl.click/G6bdD
Генэральны сакратар NATO прызнаў, што Расея разьмясьціла войскі КНДР у Курскай вобласьці
Генсакратар NATO Марк Рутэ Марк Рутэ назваў гэты крок Масквы і Пхэньняна «значным абвастрэньнем» вайны Расеі супраць Украіны.
https://smarturl.click/8Eb5b
Як у Малдове рыхтуюцца да другога туру прэзыдэнцкіх выбараў і якія шанцы на перамогу мае дзейная прэзыдэнтка
Другі тур галасаваньня на выбарах прэзыдэнта Малдовы адбудзецца 3 лістапада.
https://smarturl.click/yq3Dj
У Беларусі затрымалі 26 грамадзян Латвіі. У Рызе заявілі аб вялікіх рызыках фіктыўных спраў
Як паведамілі выданьне delfi.lv і агенцтва LETA з спасылкай на прэсавага сакратара МЗС Латвіі Дыяну Эглітэ, прадстаўніцтва Латвіі ў Віцебску аказвае арыштаваным неабходную і магчымую консульскую падтрымку, але такая дапамога ўскладненая праз адсутнасьць вяршэнства закону ў Беларусі, а таксама празь мінімізацыю супрацы зь Беларусьсю ў сфэры правасудзьдзя і іншых галінах пасьля ўварваньня Расеі ва Ўкраіну.
https://smarturl.click/Adbwv
На магіле Станіслава Шушкевіча паставілі помнік
Першы кіраўнік незалежнай Беларусі Станіслаў Шушкевіч памёр 3 траўня 2022 годуе, калі яму было 87 гадоў. У канцы красавіка 2022 году ён трапіў у рэанімацыю пасьля COVID-19, наступствы якога не перанёс.
Сёлета на ягонай магіле ў Менску на Паўночных могілках паставілі помнік.
https://smarturl.click/5Obm0
У ЭЗ і ЗША заклікалі Грузію расьсьледаваць парушэньні на выбарах і скасаваць недэмакратычныя законы
Дзяржаўны сакратар ЗША Энтані Блінкен заявіў, што міжнародныя назіральнікі не прызналі вынікаў выбараў свабоднымі і справядлівымі, але яўка выбарнікаў на выбарах даказала, што грузінскі народ падтрымлівае дэмакратычныя прынцыпы.
У Эўрапейскім зьвязе заклікалі ўлады Грузіі правесьці незалежнае расьсьледаваньне ўсіх парушэньняў выбарчага заканадаўства.
Мы заклікаем Цэнтральную выбарчую камісію Грузіі і іншыя адпаведныя органы ўлады выканаць свой абавязак хутка, празрыста і незалежна расьсьледаваць і прыняць рашэньні па выбарчых парушэньнях і абвінавачаньнях у іх. Гэта неабходны крок да аднаўленьня даверу да выбарчага працэсу.
Лідэр зьліквідаванага руху «За свабоду» Губарэвіч заявіў аб сваім удзеле ў выбарах 2025 году
Юры Губарэвіч плянуе зьбіраць подпісы сярод тых грамадзян Беларусі, якія жывуць за межамі краіны.
Выбары ў Беларусі пры Аляксандру Лукашэнку носяць несвабодны і недэмакратычны характар.
https://smarturl.click/G6b25
140 гадоў таму нарадзіўся Фларыян Ждановіч, адзін з заснавальнікаў беларускага прафэсійнага тэатру
28 кастрычніка 1884 году нарадзіўся Флярыян Ждановіч — беларускі актор, рэжысэр, тэатральны дзеяч. Быў адным са стваральнікаў Першага таварыства драмы і камэдыі ў Менску. Пад кіраўніцтвам Ждановіча 14 верасьня 1920 году ў Менску адкрыўся Беларускі дзяржаўны тэатар (цяпер — Нацыянальны акадэмічны тэатар імя Я.Купалы), дзе ён быў першым мастацкім кіраўніком і акторам.
Пра іншыя падзеі 28 кастрычніка ў гісторыі чытайце ў матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/e5ZdR
14 кастрычніка касьмічны карабель Europa Clipper стартаваў у доўгае падарожжа да Юпітэра, дзе ён будзе дасьледаваць Эўропу, спадарожнік з агромістым падлёдным акіянам, дзе могуць быць умовы прыдатныя для жыцьця.
Расказваем падрабязьней пра гэту захапляльную місію NASA 👆