Telegram-канал rokhanlibrary - 📚Rokhan library 📚روښان کتابتون📚: Unsorted

📚Rokhan library 📚روښان کتابتون📚

19 Aug 2023 15:19

شهید ملا عبدالله مشهور په ګوډ ملا څوک و؟

مولوي عبدالله د مولوي عبد المجيد زوی وه، چې په ګوډ ملا يې شهرت درلود دځدرانو د ديرخېلو دسپاهي خېلو په اتماني کلي کې اوسېده، چې دغو ځدراڼو دمولوي عبدالله پلار ته يعنې ملا عبدالمجید ته هم دکور او هم څه اندازه دفصل ځمکه د دې لپاره ورکړې وه، چې دوئ ته یې امامت او ديني لارښوونه کوله.
شهید مولوي عبدالله، په اصل کې ځدراڼ نه بلکې دلويې پکتيا دخروټيو دقوم څخه وه، خو دلته په ځدراڼو کې مېشت وه؛ دځدراڼو دغه کلی دګردېز په طرف دمېلن سره نږدې د اتماني کلي په نوم شهرت لري.
شهيد مولوي عبدالله د انګرېزانو پر ضد دجهاد لوی رهبر وه. کله چې په ۱۹۱۹ میلادي کال کې ټل فتحه شو وزيرو، محسودو، ځدراڼو، منګلو، خوستيو، ټنيو، خروټيو سلېمان خېلو يعنې دلويې پکتيا په شمول د وزيرستان قومونو دټل په عظيمه فتحه کې برخه درلوده. کله چې ټل فتحه شو ژوندي پاتې انګريزان کوهاټ ته وتښتېدل هلته چې خبر شول چې غازيان راپسې را روان دي، نو دپېښور بالا حصار ته او بيا د اټک پورې غاړې يوه تاڼه، چې داکبر بادشاه په نامه يادېږي انګريزان هغه ځای ته وتښتېدل او په تاڼه ننوتل.
کله چې انګرېزان پر خپل شکست پوی شول، امان الله خان ته يې استازي ولېږل چې په تاسو باندې دروس سفارت موږ په افغانستان کې بند کړی و، دهغې خبرې څخه به چې تاسو يې ډېره غوښتنه کوله موږ تير شو؛ روسان دې په کابل کې سفارت خلاص کړی او په هره مياشت کې به يولک اتيا زره کلدارې موږ ستاسو دکورنۍ دخرڅ لپاره درلېږو.
انګرېزانو پر امان الله شرط کېښود، چې تاسو به دخپل نيکه يعنې امير عبدالرحمن خان هغه تړون تازه کوئ، چې ډيورند کرښه یې زموږ سره يې لاسليک کړي و؛ موږ به یې بدل کې یو موټی افغانستان په رسميت وپېژنو او د آزاد افغانستان په نوم به يې ونوموو.
امان الله ورته وويل، چې ډېره ښه ده موږ ملایان دجهاد لپاره مخته کړي وو اوس به محلي خانان، ملکان، سرحد ته در ولېږو چې دتاسو استازو سره دوهم ځل د ډيورنډ فرضي کرښه تازه کړي، خو دهر څه دمخه دروس سفارت اول بايد قايم او تاسيس شي.
انګريزان چې کله بيا د ډيورنډ کرښې ته رانږدې شول، د وزيرو او محسودو ملايانو او خانانو په ځورونه او ربړونه يې شروع وکړه، چې د دوی په مقابل کې يې جهاد اعلان کړی وه. هغوی مجبور شول افغانستان ته راغلل په افغانستان کې وزير په خوست او ننګرهار کې محسود په لوګر او وردګو کې د امان الله د حکومت په هدايت مېشت شول.
دلته د شهید مولوي عبدالله په رهبرۍ دلويې پکتيا او لوګر ځينو ملايانو او مشرانو پر امان الله خان سخت اعتراض وکړ، چې د افغانستان خاوره دې د روس دسفارت پرانېستلو په مقابل کې پر انګريزانو خرڅه کړه، د اټک د پورې غاړې نه دې انګريزان بيا د ډيورنډ ړنګې کرښې ته را وبلل او هغه تړون دې د نېکه په شان بیا ورسره تازه کړ؛ دغه ستاسو لويه اشتباه نه بلکې قصدي عمل وه، چې د اسلام او مسلمان ملت پر ضد مو ترسره کړ.
له دې وروسته امان الله ټول هغه غازیان چې داحمدشاهي امپراطورۍ د راګرځولو ولولو یې په زړه کې څپې وهلې ونیول اوپه پټه یې له منځه یوړل.
انګرېزانو هم په کشمیر، پنجاب ، سند ،بلوچستان او پېښور کې د مجاهدینو په ځپلو شروع وکړه او له دې خوا امان الله سرحدونه ورته وتړل او غازیان یې ټول پر انګرېزانو قتل عام کړل.
کله چې افغانانو د پاچا د ازادۍ غوښتل او معکوس تړون دا حالت وليد، نو د ملا عبدالله چې په یوه پښه ګوډ و او امان الله د سپکاوي په وجه ګوډ ملاباله، ۶ زره مجاهدین او د پکتیا په دین میين ولسي ځوانان راټول کړل او په ۱۹۲۴ میلادي کال کې یې د امان الله پر ضد د جهاد اعلان وکړ. غازیانو په ډېره میړانه جګړه شروع کړه او د ګردېز عسکري چوڼۍ یې ونیوه. امان الله له روسانو نه مرسته وغوښته او روسانو هم سمدستي له انګریزانو سره په مشوره لس بم غورځونکې الوتکې امان الله ته ورکړې او پر غازیانو یې بې دریغه بمبارد وکړ، چې شاوخوا ۱۰زره مجاهدین یې شهیدان او ګڼ نور یې ټپیان کړل او د ملا عبدالله او ملا عبدالرشید په ګډون یې ۵۴ تنه دیني علماء اعدام کړل او د دوی له شهادت نه وروسته یې جشن هم پرې ونمانځه.
پای

#استقلال
#اسد۲۸