Telegram-канал sokhanranihaa - سخنرانی‌ها: Unsorted

سخنرانی‌ها

13 Sep 2024 10:31

✍️ علی زمانیان

🖊 مسافران و "بی‌عدالتی توزیعی"

(نقد رفتار تبعیض‌آمیز حکومت در اخذ عوارض خروج از کشور)

🔻 در بحث از عدالت، تفکیک دو مقوله از یک‌دیگر ضرورت دارد:

❗️۱. مجریان قانون
❗️۲. قانون عادلانه

کافی نیست که کارگزاران و مجریان در هنگام اِعمال و اجرای قانون، عدالت بورزند و در میان افراد، تبعیض قائل نشوند، بلکه "قانون"، خودش، باید عادلانه باشد و بر جاده‌ی انصاف گام زده باشد. تبعیض در مقررات و رویه‌ها فی‌نفسه و بدون در نظر گرفتن مجریان آن، ظلم و ستمی است که ردای قانون پوشیده است و ادای نظم و انتظام در می‌آورد. بی‌عدالتی با پوششی از قانون، بسیار گزنده‌تر و با عوارض بدتری نسبت به ظلم آشکار و تبعیض عریان است. زیرا وقتی تبعیض و بی‌عدالتی، چهره‌ی منفورش را با ماسک قانون می‌پوشاند، آن‌گاه اطمینان و اعتماد عمومی نسبت به "قانون"، از دست می‌رود و بدبینی و تنفر از آن گسترش می‌یابد. و این در حالی است که نظم و سامان جامعه، بر قانون ابتنا دارد و اگر زیر پای قانون خالی شود، بنیان جامعه و روابط میان انسان‌ها با خطر مواجه می‌شود.
@sokhanranihaa
✅ بگذارید از میان انبوه قوانین تبعیض‌آمیز به یک نمونه‌ی اخیر توجه کنیم.

برخی از ایرانیان مانند سایر ساکنان جوامع دیگر، بنا به علت‌ها و انگیزه‌ها و یا ضرورت‌ها، گاهی از کشور خارج می‌شوند و عموما پس از مدت کوتاه و یا بلندی برمی‌گردند. همه‌ی اینان مسافرانی هستند که به مقصدها و مقصودهای متفاوت از مرزهای زمینی، هوایی و دریایی به نحو قانونی خارج می‌شوند.
از سویی همه‌ی مسافران برای خروج از مرز، ملزم به پرداخت عوارض خروج از کشور هستند. (تا این‌جا، قانون تقریبا برای همه‌ی مسافران یک‌سان است). اما تبعیض و بی‌عدالتی از جایی آغاز می‌شود که مسافران، نزد قانون‌گذاران، یک‌سان نیستند. به این معنا که مسافران، به دو طیف بزرگ مسافران زیارتی و مسافران سیاحتی تقسیم می‌شوند و وجوه دریافتی از هر یک، بسیار متفاوت است.
جدای از این‌که صورت‌بندی‌ دوگانه، واجد اشکال درونی است، زیرا هر شخصی که از کشور خارج می‌شود و قصد رفتن به اماکن زیارتی را ندارد، الزاما مسافری نیست که برای گردش و سیاحت و تفریح از مرز عبور کرده باشد، ممکن است سفر درمانی، کاری، تحصیلی، دیدار از بستگان و...باشد. اما این مسافران مجبورند در سفر اول ۱۲ برابر و در بار سوم ۲۴ برابر سفر زیارتی، عوارض خروج از کشور بپردازند.

علاوه بر چنین تبعیض ناروایی، اخیرا نیز قانونی تصویب شده است که مسافران سیاحتی علاوه بر عوارض قبلی، مجبور خواهند بود برای خروج (از کشوری که واحد پول آن، "ریال" است)، ۱۰ یورو پرداخت نمایند. بنابر این و در یک حساب سرانگشتی، مسافران به اصطلاح سیاحتی در مجموع، ۳۷ برابر مسافران زیارتی متحمل هزینه‌ی خروج از کشور می‌شوند.

رفتار غیرعادلانه حکومت با شهروندان، در آن‌جا به حداکثر ممکن می‌رسد که در بازه‌ی زمانی محرم و صفر، نه تنها از مسافران زیارتی برای خروج از کشور، هیچ وجهی دریافت نمی‌شود، بلکه انواع تسهیلات مالی و امکانات ترانزیتی و اقامتی نیز در اختیارشان قرار می‌گیرد.

❓چرا حکمرانان ایران نسبت به شهروندان خود دچار چنین خطای آشکار اخلاقی و کنش غیرمنصفانه می‌شود؟

زیرا شهروندان ایران، در افکار صاحبان قدرت و تصمیم، همگی به یک‌سان و برابر شهروند نیستند. بعضی بر بعضی دیگر، ارجحیت دارند. زمام‌داران حاکم، در هنگام توزیع امتیازات و امکانات و یا اخذ هزینه‌ها، شهروندان را با تفاوت‌های‌شان محاسبه می‌کنند، لاجرم "عدالت توزیعی" را زیر پا می‌گذارند و نابرابری غیرمنصفانه را تن‌پوشی از قانون می‌پوشانند. و این، تنها یک نمونه از کنش غیرعادلانه‌ی حکومت با شهروندان است.

✅ ‌"بی‌عدالتی توزیعی"، واجد پیامدها و نتایج وخیم و تاریکی است. منجمله از پیامدهای آن، نوعی بلوک‌بندی جامعه و یا ایجاد "دوقطبی" در میان شهروندان است. چنین رفتاری است که جامعه را به اقطاب متضاد تقسیم می‌کند و سبب نوعی شکاف و بیگانگی میان مردمان می‌شود. دو قطبی کردن جامعه از طریق توجه دوگانه، توزیع نابرابر امتیازات، تسهیلات و فرصت‌ها و نیز تحمیل هزینه‌های نابرابر برای کنش واحد، نه تنها به نارضایتی سیاسی، بلکه به بدبینی اجتماعی دامن می‌زند و به پریشانی سیاسی و اجتماعی منجر می‌گردد.

✔️ نابرابری ساختاری و بی‌عدالتی بنیادی در تار و پود نظام حقوقی و سیاسی ریشه دوانده است. عدالت، صرفا با توجه و توصیه اخلاقی به دست نمی‌آید. ابتدا باید ساختار سیاسی عادلانه و ساختار حقوقی مبتنی بر عدالت بنا کرد. در غیراین صورت، انصاف و عدالت، گمشده‌ای خواهد بود که تا همیشه به دست نخواهد آمد.
وقتی "قانون"، غیرعادلانه و تبعیض‌آمیز باشد، مجریان هرقدر تلاش کنند، در نهایت تمام تلاش‌شان به بسط بی‌عدالتی کمک می‌کند. زیرا پیش از آن، "قانون"، باید عادلانه باشد.

۱۸ / ۰۶ / ۱۴۰۳
.
🆔 @sokhanranihaa
🆔 @
🆑 #کانال‌سخنرانی‌ها
🌹