🔺 Uchburchakli andoza
PISA topshiriqlari ham attestatsiyaga tayyorgarlik koʻrish uchun roʻyxatga kiritilganligi haqida avval xabar bergan edik.
"Uchburchakli andoza" 2022-yilda o‘tkazilgan PISA tadqiqotlarida foydalanilgan va Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (OECD) saytida ochiq eʼlon qilingan topshiriqlardan biri hisoblanadi.
Ushbu topshiriqda qiyinligi boʻyicha 5-darajali savol ham mavjud boʻlib, PISA 2022da ishtirok etib mazkur topshiriq bo’yicha eng yuqori natija qayd etgan mamlakatda 33 foiz oʻquvchilargina toʻgʻri bajara olgan.
Maʼlumot uchun, PISAda topshiriqlar qiyinlik darajasiga qarab 6 ga boʻlinadi.
Topshiriqni bajarish: https://bit.ly/49FGYGl
🌐Youtube (HD)da ko'rish: https://youtu.be/5d1f8xXwSr4
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
Toshkentda dars qoldirgan oʻquvchining otasi maktabda janjal koʻtardi
Fuqaro oʻgʻlining xatti-harakatlaridan jahli chiqib barcha aybni maktab maʼmuriyatiga agʻdarib, ular bilan janjallashgan.
Batafsil: https://talimxabarlari.uz/3728/
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
Nodavlat umumiy oʻrta taʼlim tashkilotini qurish uchun foyda soligʻi imtiyozi beriladi
2030-yil 1-yanvarga qadar yuridik shaxslarga oʻz mablagʻlari hisobidan nodavlat umumiy oʻrta taʼlim tashkilotlari binolarini qurish bilan bogʻliq boʻlgan xarajatlarning foyda soligʻini hisoblashda 2 yil davomida teng ulushlarda chegirib tashlash huquqi beriladi.
Bunda, nodavlat umumiy oʻrta taʼlim tashkiloti tomonidan ijtimoiy himoyaga muhtoj oilalarning farzandlarini bepul oʻqishga qabul qilish boʻyicha litsenziya talablari bajarilmagan taqdirda, chegirib qolingan foyda soligʻi summasi Davlat budjetiga qaytariladi.
Asos: PQ-49 31.01.2024
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
Maktablar uchun kompyuterlar xarid qilishda salkam 1 mlrd so‘m talon-toroj qilindi
Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi huzuridagi “O‘quv ta’lim-ta’minot” davlat muassasasi tomonidan 2021-2022 yillar mobaynida “Bir million dasturchi” loyihasi doirasida respublika byudjeti hisobidan xarid qilingan kompyuter va boshqa vositalar Farg‘ona, Namangan, Toshkent, Sirdaryo va Jizzax viloyatlariga yetkazib berilishi kerak bo‘lgan.
Batafsil: https://talimxabarlari.uz/3725/
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
Ayrim talaba-oʻquvchilar uchun toʻlov-kontrakt mablagʻlarini toʻlash muddati 10-aprelga qadar uzaytirildi
Davlat komissiyasining tegishli bayoni bilan 2023/2024-oʻquv yilida oliy va professional taʼlim muassasalarining ayrim talaba-oʻquvchilariga bazaviy/tabaqalashtirilgan toʻlov-kontraktning bir yillik oʻqitish qiymatidan kamida 50 foizi miqdoridagi toʻlovlarni amalga oshirish hamda talabalar safiga qabul qilishni rasmiylashtirishning soʻnggi muddati joriy yilning 10-apreliga qadar etib belgilandi.
Eslatma: amaldagi tartibga koʻra, ikkinchi va undan yuqori bosqich talabalar kontraktini toʻlash muddati OTM rahbari tomonidan uzaytirilishi mumkin.
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
⚡️ Chet tili imtihoni natijalari e’lon qilindi
✅ 2024-yil 17-fevraldan 1-martga qadar bo‘lib o‘tgan chet tilini bilish darajasini aniqlash test sinovi natijalari e’lon qilindi.
👨🏻💻 Test natijalari my.gov.uz saytida e’lon qilingan bo‘lib, talabgorlar “Mening arizalarim” bo‘limidan o‘z natijalari bilan tanishishlari mumkin.
📱 Test sinovidan muvaffaqiyatli o‘tgan talabgorlar o‘z sertifikatlarini my.gov.uz sayti orqali elektron tarzda yuklab oladilar.
❕ Eslatma: o‘z natijasidan norozi bo‘lgan talabgorlar test natijalari e’lon qilingan kundan boshlab 3 kun ichida (12-14-mart) my.gov.uz sayti orqali apellatsiya shikoyati berishlari mumkin.
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
Bugun, 10-mart navbatdan-tashqari attestatsiya uchun toʻlov qilishning oxirgi kuni
Xabaringiz bor, 2024-yilning yanvar- iyun oylarida oʻtkaziladigan pedagog kadrlar attestatsiyasida ishtirok etish uchun murojaat yuborish 15-yanvardan 1-martgacha davom etdi.
Navbatdan tashqari (oʻz ixtiyori bilan) attestatsiyada ishtirok etish uchun ariza yuborgan pedagoglarning baʼzilari toʻlov qilishga ulgurmay qolishgani boʻyicha Maktabgacha va maktab taʼlimi vazirligiga murojaat qilishgan.
Vazirlik oʻqituvchilarni har tomonlama qoʻllab-quvvatlash hamda ularga qulaylik yaratish maqsadida pedagoglar attestatsiyasida ishtirok etish uchun toʻlovni amalga oshirish muddati 10-martgacha (shu kuni ham) uzaytirilganligini maʼlum qilgan edi.
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
Diagnostika testlari telegram botida uzilishlar kuzatilmoqda
Bir vaqtning o‘zida botga yuborilayotgan so‘rovlarning ko‘pligi sababli diagnostika testlari telegram boti faoliyatida uzilishlar kuzatilmoqda.
Telegram boti test rejimida ishga tushirilgani sababli, ayni paytda ushbu nosozliklarni bartaraf etish choralari ko‘rilmoqda.
"Test jarayonlari ertaga 10-mart kuni ham davom ettiriladi. Test vaqti to‘xtatib qo‘yilmaydi.
Shuning uchun sinovlarda qatnashishda muammoga duch kelayotgan foydalanuvchilarimizdan biroz kutib qayta urinib ko‘rishlari mumkinligini eslatamiz.
Keltirilgan noqulayliklar uchun uzr so‘raymiz." – deyiladi munosabatda.
⚡️ Chet tili imtihoni sanalari e’lon qilindi
✅ Chet tilini bilish darajasini aniqlash bo‘yicha mart oyida bo‘lib o‘tadigan test sinovi sanalari e’lon qilindi. Unga ko‘ra:
📝 test sinovining yozma qismi — 3-mart kuni;
🎤 gapirish ko‘nikmasini baholash imtihonlari — 4-7- va 11-12-mart kunlari bo‘lib o‘tadi.
🖥 Talabgorlar imtihon joyi, kuni va aniq vaqtini my.gov.uz saytining “Mening arizalarim” bo‘limidan bilishlari va ruxsatnomani yuklab olishlari mumkin.
6️⃣ Talabgorlardan test sinoviga belgilangan vaqtdan kamida bir soat oldin shaxsini tasdiqlovchi hujjat (pasport yoki ID-karta) bilan kelishlari so‘raladi.
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
2023 yilda farzandi ta’limida mas’uliyatsizlik qilgan 12 mingdan ziyod ota-ona jarimaga tortildi
6 million o‘quvchidan 14 ming nafardan ziyodi muttasil ravishda darsga kelmayotgani aniqlangan. Ularning 9 mingdan ortig‘i ta’limga qaytarilgan. 5 ming nafar o‘quvchi bo‘yicha ham o‘rganish ishlari olib borilyapti.
Batafsil: https://talimxabarlari.uz/3691/
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
Attestatsiyadan o’tish uchun nechchi ball olish kerak?
Endi attestatsiya ikki bosqichda o‘tkaziladi hamda birinchi bosqichda talabgorning mutaxassislik fani va kasb standarti bo‘yicha bilim darajasi, ikkinchi bosqichda – pedagogik mahorati baholanadi.
Batafsil: https://talimxabarlari.uz/3676/
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
⚡️ Navoiylik o‘quvchi muddatidan avval 178 ball to‘pladi
Qiziltepalik o‘quvchi Munavvara Cho‘liyeva hozirning o‘zida kimyo va biologiya fanidan maksimal ball beradigan darajadagi, ona tili va tarixdan esa majburiy fandan maksimal ball beradigan darajadagi jami 4 ta milliy sertifikatni qo‘lga kiritibdi.
Munavvarada qo‘shimchasiga ingliz tilidan ham B2 daraja bor ekan.
Uning hamma sertifikatlarining balli qo‘shib hisoblansa, jami 178 ball chiqarkan. Endi kirish imtihonida faqat matematika majburiy blokdan savollarni ishlasa yetarli ekan.
Kimyo va geografiya fanlaridan milliy sertifikat natijalari e’lon qilindi
📣 2024-yil 28-yanvar kuni kimyo va geografiya fanlari bo‘yicha o‘tkazilgan milliy sertifikat imtihoni natijalari e’lon qilindi.
📱 Test natijalari my.uzbmb.uz saytida e’lon qilingan bo‘lib, talabgorlar “Milliy sertifikat” bo‘limi orqali o‘z natijalari bilan tanishishlari mumkin.
📋 Test natijalariga ko‘ra eng yuqori ballning kamida 60 foizini to‘plagan talabgorlarga elektron shakldagi sertifikat taqdim etiladi.
✅ Sertifikatga ega abituriyentlarga OTMlarga kirishda mutaxassislik fani bo‘yicha quyidagicha ball beriladi:
🔹 60 foizdan 86 foizgacha — maksimal ballga nisbatan tabaqalashtirilgan (proporsional) ball.
🔹 86 foiz va undan yuqori — maksimal ball.
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
Bir maktabdan 59 nafar o’quvchi til bilish darajasidagi sertifikatlarini qo’lga kiritdi
Sirdaryo viloyati Maktabgacha va maktab ta'limi boshqarmasining xabar berishicha, Mirzaobod tumanidagi Ingliz tiliga ixtisoslashtirilgan davlat umumta’lim maktab-internatining 9-10-11-sinf o’quvchilaridan 59 nafari til bilish darajasidagi (MULTILEVEL B2) sertifikatlarini qo’lga kiritgan.
Batafsil: https://talimxabarlari.uz/3364/
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
Ingliz tili sertifikatlariga ega bo’lgan yoshlarning Xalqaro IT sertifikatlarini olish xarajatlari to’liq qoplab beriladi
2024-yil 1-fevral kuni "Raqamlashtirish sohasida malakali mutaxasislarni tayyorlash faoliyatini qo'llab-quvatlash bo'yicha qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida" prezident qarori qabul qilindi.
Batafsil: https://talimxabarlari.uz/3344/
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
Qashqadaryo maktablari 2 ming AQSH dollaridan ortiq daromad topmoqda
Maktablarda topilgan daromad orqali iqtidorli o‘quvchilar va ustoz, murabbiylarni rag‘batlantirish anʼanaga aylangan.
Batafsil: https://talimxabarlari.uz/3732/
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
Malaka sinovlariga tayyorlanish uchun onlayn repetitsiya o‘tkazilishi rejalashtirilmoqda
✅ Maktabgacha va maktab taʼlimi vazirligi tomonidan joriy yilning mart-may oylarida attestatsiyadan oʻtuvchi pedagoglarni ushbu malaka sinovlariga tayyorlash maqsadida onlayn repetitsiya oʻtkazilishi rejalashtirilmoqda.
❗️Bunda pedagoglar test sinovlari topshiriladigan maxsus platformadan foydalanish tartibi hamda namunaviy test savollari bilan atroflicha tanishishadi.
🖥 Onlayn repetitsiya oʻtkazilishi vaqti va maxsus platforma havolasi tez kunlarda eʼlon qilinadi.
⚡️Bizni kuzatib boring.
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
⚡️PISA topshiriqlari ham attestatsiyaga tayyorgarlik koʻrish uchun roʻyxatga kiritilgan
Joriy yilda pedagoglar attestatsiyasi sinovlariga tayyorgarlik koʻrish uchun adabiyotlar roʻyxati eʼlon qilingan edi.
Vazirlik tomonidan eʼlon qilingan ushbu roʻyxatda matematika, geografiya, fizika ,ona tili va adabiyoti hamda qoraqalpoq tili va adabiyoti fanlari boʻyicha attestatsiyasi sinovlariga tayyorgarlik koʻrish uchun adabiyotlar roʻyxatiga 2022-yilda oʻtkazilgan PISA tadqiqotlarida foydalanilgan va Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (OECD) saytida ochiq eʼlon qilingan topshiriqlar ham kiritilgan.
Taʼlimni rivojlantirish respublika ilmiy-metodik markazi, A.Avloniy nomidagi milliy-tadqiqot instituti bilan hamkorlikda PISA 2022 tadqiqotida foydalanilgan va ochiq eʼlon qilingan ushbu topshiriqlar boʻyicha videodarslar tayyorlab eʼlon qilib kelmoqda:
🔺Uchburchakli andoza
🌳O'rmon hududi
🚚 Yuk mashinasi
🏀🔟 Ochkolar
Yuqoridagi fanlar boʻyicha attestatsiyaga tayyorgarlik koʻrayotgan pedagoglar ushbu topshiriqlarni bajarib koʻrishlari hamda videodarsni koʻrib uni qay darajada toʻgʻri bajarganingizni tekshirib koʻrishlari mumkin.
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
O’quvchining darsga diqqati qancha davom etadi?
Ba’zi psixologlar o'quvchi diqqati 10-15 daqiqa davom etishini ta'kidlaydilar, ammo ularning diqqat darajasi motivatsiya, kayfiyat, qabul qilingan materialning dolzarbligi va boshqa omillarga qarab o'zgarishi tabiiy.
Batafsil: https://talimxabarlari.uz/3722/
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
5-8-sinf o‘quvchilari o‘rtasida informatika bo‘yicha fan olimpiadasini tashkil etiladi
🗓 Olimpiada to‘rt bosqichda quyidagi muddatlarda o‘tkaziladi:
👉 Birinchi bosqich – davlat va nodavlat ta’lim muassasalari o‘quvchilari o‘rtasida maktab bosqichi mart oyida;
👉 Ikkinchi bosqich – tuman (shahar) miqyosida birinchi bosqichda g‘olib bo‘lgan o‘quvchilar o‘rtasida mart oyida;
👉 Uchinchi bosqich – Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahri miqyosida ikkinchi bosqich g‘oliblari hamda Ixtisoslashtirilgan ta'lim muassasalari agentligi tasarrufidagi maktablar o‘quvchilari o'rtasida aprel oyida;
👉 To‘rtinchi bosqich – respublika miqyosida uchinchi bosqichda g‘olib bo‘lgan o‘quvchilar o‘rtasida aprel oyida.
📌 Olimpiadaning respublika bosqichi natijalari asosida eng salohiyatli 100 nafar iqtidorli o‘quvchi saralab olinadi.
🎓 Shuningdek, xorijiy davlatlardan malakali trenerlar va mahalliy o‘qituvchilar jalb qilinib, belgilangan reja grafik asosida iqtidorli o‘quvchilar xalqaro informatika olimpiadalariga chuqur tayyorlab boriladi.
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
Vazir jamg'armasi hisobidan ustama imtihoniga qatnasha olmay qolgan nomzodlar uchun qayta imtihon tashkil qilinadi
Test sinovlari natijalari boʻyicha olingan maʼlumotlarga koʻra 144 nafar nomzod pedagoglar test sinovlarida ishtirok etmaganligi maʼlum boʻldi.
Ushbu nomzod pedagoglar masʼullarning xatosi, noqulay ob-havo sharoiti va boshqa uzrli sabablarga koʻra test sinovlarida ishtirok etmaganliklari aniqlandi.
Mazkur nomzod pedagoglar tomonidan yuzaga kelishi mumkin boʻlgan noroziliklarni oldini olish, ularning haq-huquqlarini himoya qilish, oʻzlariga bogʻliq boʻlmagan sabablarga koʻra test sinovlarida ishtirok etolmaganliklarini inobatga olgan holda ushbu nomzod pedagoglar uchun test sinovlari oʻtkazilishi belgilandi.
Sinovlar vazirlikning murojaatiga ko‘ra Bilim va malakalarni baholash agentligi tomonidan joriy yilning 14-mart kuni soat 15:00da agentlikning Toshkent shahri, Bogʻishamol koʻchasi, 12-uy manzilida joylashgan binosida bo‘lib o‘tadi.
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
Telegram botdagi kamchiliklarni bartaraf etish boʻyicha ish olib borilmoqda
Joriy yilning 9-mart kuni boshlangʻich sinf oʻqituvchilari uchun pedagoglar attestatsiya oldidan diagnostika testlari tashkil qilish boshlangan edi.
Ushbu jarayon ilk marotaba telegram bot orqali tashkil etilgani va bot test rejimida ishga tushirilgani sababli bir qator texnik nosozliklar kuzatildi. Testlarda ishtirok etgan ustozlarning kanal izohlarida va chat botga yuborgan eʼtirozlari diqqat bilan oʻrganib chiqilib, mavjud kamchiliklarni bartaraf etish choralari koʻrilmoqda.
Bir vaqtning oʻzida bitta telegram botga juda koʻp foydalanuvchi soʻrov yuborgani sabab sekin ishlashi yoki turli xatoliklar berishi kuzatildi. Shu sababli yuklamani boʻlib tashash maqsadida bir nechta telegram bot ishga tushiriladi.
Koʻpchilik oʻqituvchilar "Test ishlash vaqti tugab qoladi, keyin bajara olmasligimiz mumkin" degan xavotirlarni bildirishmoqda. Testlar oʻchirib yuborilmaydi va ulardan oʻzingizga qulay paytda bepul foydalanishingiz mumkin boʻladi.
Diagnostika testlari boshlanish vaqti haqida qoʻshimcha xabar beramiz.
Keltirilgan noqulayliklar uchun uzr soʻraymiz.
Attestatsiyada ishtirok etish uchun murojaat yuborgan pedagoglar 10-martgacha to‘lov qilishlari mumkin
Xabaringiz bor, 2024 yilning yanvar- iyun oylarida o‘tkaziladigan pedagog kadrlar attestatsiyasida ishtirok etish uchun murojaat yuborish 15 yanvardan 1 martgacha davom etdi.
Navbatdan tashqari (o‘z ixtiyori bilan) attestatsiyada ishtirok etish uchun ariza yuborgan pedagoglarning ba’zilari to‘lov qilishga ulgurmay qolishgani bo‘yicha Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligiga murojaat qilishgan.
O‘qituvchilarni har tomonlama qo‘llab-quvvatlash hamda ularga qulaylik yaratish maqsadida pedagoglar attestatsiyasida ishtirok etish uchun to‘lovni amalga oshirish muddati 10-martgacha uzaytirilganligini ma’lum qilamiz.
Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
Ommalashtirishning yangi tartibi belgilandi
Maktabgacha va maktab taʼlimi vazirining 2024-yil 7-fevralda “Oʻqituvchilarni ilgʻor ish tajribasi va faoliyati davomida qoʻllab kelayotgan zamonaviy metodikalarni ommalashtirish tartibini takomillashtirish toʻgʻrisida”gi 32-sonli buyrugʻi qabul qilindi.
Batafsil: https://talimxabarlari.uz/3699/
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
Ommalashtirishning yangi tartibi belgilandi
O’qituvchilar o’zlarining ilgʻor ish tajribalarini respublika miqyosida ommalashtirishi ommalashtirishning yangi tartibi belgilandi.
Metodik ishlar quyidagi bosqichlarda ommalashtiriladi: maktab, tuman (shahar), viloyat miqyosida hamda respublika miqyosida.
Batafsil: https://talimxabarlari.uz/3699/
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
O‘qituvchilar, o‘quvchilar va ota-onalar uchun ajoyib yangilik!
Endilikda o‘quvchilar va ota-onalar eMaktab (Kundalik.uz) platformasiga telegram ilovasi orqali foydalanishlari mumkin.
Buning uchun @BaholarimBot telegram botiga bir marta (parol loginni kiritib) ro'yxatdan o'tish kifoya.
@BaholarimBot orqali darslar jadvali, uy vazifalari, qo‘yilgan barcha baholar, dars jarayonlarida ishlatiladigan materiallar, o‘rtacha ball, o‘tilgan va kelasi darslar mavzulari, o‘qituvchining sharhlari bepul ko‘rish mumkin.
O‘qituvchilar uchun qulay tomoni endi Siz ota-onalarga eMaktab (Kundalik.uz) ga kirib turishni eslatishingiz shart emas.
Botdan foydalangan ota-onalar va o‘quvchilar doimiy faol foydalanuvchi sifatida ko‘rinib turadi.
⚡️ Chet tili imtihoni sanalari e’lon qilindi
✅ Chet tilini bilish darajasini aniqlash bo‘yicha fevral oyida bo‘lib o‘tadigan test sinovi sanalari e’lon qilindi. Unga ko‘ra:
📝 test sinovining yozma qismi — 17-18-fevral kunlari;
🎤 gapirish ko‘nikmasini baholash imtihonlari — 19-fevraldan 1-martga qadar bo‘lib o‘tadi.
📱 Talabgorlar imtihon joyi, kuni va aniq vaqtini my.gov.uz saytining “Mening arizalarim” bo‘limidan bilishlari va ruxsatnomani yuklab olishlari mumkin.
6️⃣ Talabgorlardan test sinoviga belgilangan vaqtdan kamida bir soat oldin shaxsini tasdiqlovchi hujjat (pasport yoki ID-karta) bilan kelishlari so‘raladi.
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
Toshkentdagi maktab hududida 3-sinf oʻquvchisi oʻlik holatda topildi
Marhum bolakay maktabga futbol oʻynash uchun borgan. Ammo, oʻsha hududda uning jonsiz tanasi topilgan.
Batafsil: https://talimxabarlari.uz/3367/
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi tasarrufidagi OTMlarga uzrli sabablarga asosan o‘qishni ko‘chirishga tavsiya etilganlar ro‘yxati tasdiqlandi
Prezidentning PQ-279-sonli qarori 7-bandiga muvofiq 2 ta uzrli sababga koʻra oʻqishini koʻchirish istagida boʻlgan fuqarolarning arizalari ko‘rib chiqilib, Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi tizimidagi oliy ta’lim muassasalariga 2023/2024-o‘quv yili bahorgi semestrida o‘qishini ko‘chirishga tavsiya etilgan talabalar ro‘yxati yuborildi.
Batafsil: https://talimxabarlari.uz/3347/
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari
Navoiyda 11 yoshli qiz B2 sertifikatini qoʻlga kiritdi
Xatirchi tumanidagi 22-umumtaʼlim maktabining 4-sinf oʻquvchisi Zarina Muhiddinova chet tilini bilish darajasi boʻyicha B2 qoʻlga kiritdi. Bu haqida viloyat hokimligi axborot xizmati xabar berdi.
Batafsil: https://talimxabarlari.uz/3341/
👉 Obuna bo‘ling - @talimxabarlari