تضاد منافع و سیاست خارجی
(مطالعه موردی سیاست خارجی ایران در تحولات قفقاز)
درباره ماهیت و نحوه مدیریت سیاست خارجی رویکردهای متفاوتی وجود دارد. برخی از اندیشمندان سیاست خارجی را دنباله و برآیند تحولات سیاست داخلی کشورها میدانند، برخی دیگر از اندیشمندان نیز سیاست خارجی را مستقل از تحولات داخلی کشورها و برآیند تحولات بین المللی می دانند. نحوه کنشگری و تدوین سیاست خارجی ایران در تنازع قفقاز با تردیدها و بحرانهای عدیده ای روبه رو بود، به گونه ای که نحوه مداخله یا عدم مداخله ایران در جنگ دو همسایه شمالی مباحث فراوانی را به میان آورد. در تدوین سیاست خارجی ایران علیرغم حضور گروههای ذینفع متفاوت، با کمی جرح و تعدیل می توان ۲ رویکرد متفاوت را نام برد: ایران گرایی و اسلام گرایی. در این نوشته به مواضع رویکرد ایرانگرایی خواهیم پرداخت.
رویکرد ایران گرایی و تحولات قفقاز
رویکرد ایران گرایی که با نامهای مختلف باستان گرایی و ایرانشهری نیز شناخته میشود، یکی از پیوستگی های سیاست خارجی و منافع ملی ایران در دوران گذر از حکومت پهلوی به حکومت جمهوری اسلامی می باشد. مطابق این رویکرد، اسلام گرایی به عنوان یک آنتی تز برای پروسه ملت سازی در ایران و همچنین عاملی تعیین کننده در عدم مدرن شدن ایران معرفی می شود. این تفکر در دوره پهلوی اول شالود ریزی شد در دوره پهلوی دوم به اوج رسید و بر اساس این رویکرد اقوام غیر ایرانیک مانند ترک ها و اعراب به عنوان "دیگری"و در قالب اقوام تهاجم و ناهمخوان با ایده ایرانگرایی شناخته می شوند. این دیدگاه در جنگ قره باغ نیز یکی از مهمترین عناصر گفتمان ساز بود. مطابق این دیدگاه، برای جلوگیری از گسترش نفوذ ترک گرایی در قفقاز و اتحاد جمهوری آذربایجان و ترکیه، حمایت ایران از ارمنستان در قالب اتحاد با روسیه از ملزومات سیاست خارجی تلقی می شد.
در این راستا، گفتمان ایرانشهری با به میان آوردن مفاهیمی مانند «حضور تکفیریها و تروریستها در قفقاز، نفوذ گفتمان سنی گرایی و غلبه بر تشیع در قفقاز و همچنین برجسته کردن همکاری جمهوری آذربایجان با اسرائیل» در پی به حاشیه راندن گفتمان اسلامی و همچنین حس ناسیونالیستی مردم شمال غرب ایران بود. به دلیل عدم جابجایی توازن استراتژیک قدرت در قفقاز و حضور گفتمان هژمونی روسی در منطقه، سیاست خارجی ایران تابع ایده ایرانشهری ها بود، چرا که مطابق این دیدگاه دیر یا زود روسیه وارد میدان شده و مانع از ایجاد هرگونه تحول جدی در وضعیت حقوقی و ژئوپلیتیک منطقه می شد و حمایت ترکیه نیز به حمایت های معنوی و رسانهای محدود می شد. همچنین هر گونه قدرت گیری جمهوری آذربایجان در منطقه و غلبه بر حس سرخوردگی چند دهه اخیر با شالوده گفتمان ایرانشهری در تضاد می باشد چراکه مدافعان این گفتمان حتی از آوردن نام آذربایجان نیز اکراه داشته و با کلماتی مانند جمهوری باکو و جمهوری آران از آن یاد میکنند.
اما در هفتههای متعاقب جنگ ۴۴ روزه و با گسترش پیشرویهای ارتش جمهوری آذربایجان، گفتمان ایرانشهری به ناچار به حاشیه رانده شد. در این راستا میتوان به سه دلیل اصلی اشاره کرد
الف:
ایجاد موازنه وحشت بین روسیه و اتحاد ترکیه و پاکستان و متعاقب آن عدم تمایل روسیه به مداخله مستقیم در جنگ
ب: حساسیت مردمی آذربایجانی های ایران در سایه گسترش تکنولوژی های رسانه ای و شروع اعتراضات مردمی علیه حمایت ایران از ارمنستان
ج: القای حمایت ایران از یک دولت غیر مسلمان و همراهی با آن در اشغال سرزمینی خاک جهان اسلام ( تقریباً تمامی کشورهای جهان اسلام به صورت رسمی و غیر رسمی حمایت خود را از جمهوری آذربایجان اعلام کردند)
/channel/urasmid
اشاره روبرت کوچاریان به جنگ سوم قره باغ
دومین رییس جمهور ارمنستان با اشاره به جنگ ۴۴ روزه قره باغ اعلام کرد:
"آذربایجان فکر میکند که مسعله قره باغ را حل کرده است، اگر یکی از طرفین از نتیجه جنگ راضی نباشد این بدین معناست که جنگ ادامه خواهد داشت، در صورت مهیا شدن شرایط ژعوپلتیک مساعد, این جنگ صورت خواهد گرفت"
/channel/urasmid
فوری :
معترضین ارمنی در پایتخت ارمنستان وارد ساختمان دولت شدند. (ساختمانی که دفتر نخست وزیر پاشینیان در آن واقع شده است)
احتمال کودتا قوت گرفته است. مخالفان در محل ورودی سایر ساختمان های دولتی در حال برپایی چادر می باشند.
برای تحلیل های بعدی با ما باشید
/channel/urasmid
تحرکات نظامی گسترده روسیه در اوکراین (کریمه)
روسیه در شبه جزیره کریمه یک پایگاه نظامی جدید برای جگندهها و بمب افکن های راهبردی خود تاسیس کرده است. علاوه بر تجهیزات گسترده نظامی و لجستیک، بمب افکن های دارای قابلیت حمل کلاهک های هسته ای نیز به منطقه ارسال شده است. همچنین روسیه ۸ مجموعه از سامانه اس ۴۰۰ را نیز در منطقه مستقر کرده است. عکسهای هوایی ارسال شده از سوی آژانس هوایی اوکراین نشان می دهد که روسیه مقادیر بسیار زیادی مهمات و سامانه های جنگی نیز در شبه جزیره کریمه تعبیه کرده است.
تحلیل استراتژیک:
پس از اشغال شبه جزیره کریمه در سال ۲۰۱۴، استراتژی نوین روسیه، حضور نظامی سنگین در دریای سیاه شرق اروپا را هدف قرار داده است. با توجه به اینکه مطابق با قراردادهای بین المللی امضا شده توسط ترکیه و اتحاد جماهیر شوروی و همچنین سازمان های بین المللی و منطقه ای، حضور تجهیزات نظامی کشورهای خارج از حوزه دریای سیاه ممنوع میباشد و کشورهای ثالث فقط ۲۱ روز می توانند در دریای سیاه حضور داشته باشند، چنین حضور نظامی گسترده با سلاح های استراتژیک تهاجمی و دفاعی نشان از عزم جدی روسیه برای مقابله با تئوری گسترش ناتو به شرق می باشد. در این راستا روسیه در نظر دارد تا از مثلث سه گانه شبه جزیره کریمه، سواحل سوریه و همچنین شمال لیبی علیه ناتو قدرت نمایی کند.
برخی صاحب نظران بر این باورند که تقویت حضور نظامی در شبه جزیره کریمه صرفاً جنبه دفاعی علیه گسترش ناتو نداشته و روسیه در نظر دارد در آینده نزدیک با فعال کردن گسل قومی و تحرکات جدایی طلبان شرق اوکراین مناطقی دیگری از شرق اوکراین را نیز تحت اشغال خود درآورد.
در نوشته های قبلی اشاره کردیم که پوتین دیگر اهداف و نیات خود مبنی بر بازگشت به حد و مرز شوروی سابق را پنهان نمی کند و کشورهای جدا شده از اتحاد شوروی را "خاک روس" تلقی میکند. همچنین پوتین نیم نگاهی به کشورهای آسیای مرکزی به ویژه مناطق شمالی قزاقستان نیز دارد اما آنچه که قابل مشاهده است این است که سردمداران روسیه و در راس آن ولادیمیر پوتین سیاست گسترش در حوزه دریای سیاه و شرق اروپا را در اولویت قرار داده اند. ناگفته نماند چنین نمایش قدرت در شبه جزیره کریمه ( تاسیس پایگاه های راداری، استقرار ۸ سامانه اس ۴۰۰ و همچنین بمبافکنهای راهبردی) واکنشی به اتحاد فزاینده میان اوکراین و ترکیه نیز میباشد. طی دو سال اخیر اوکراین و ترکیه همکاری نظامی خود را گسترش داده به گونه ای که به شریک راهبردی در توسعه زیرساختهای نظامی کشورهای متبوع خود تبدیل شده اند. اوکراین خواستار خرید و تولید داخل پهپادهای ترکیه شده است و ترکیه نیز مایل به استفاده از تکنولوژی ساخت موتور جنگنده اوکراین می باشد.
@urasmid
روزهای پر تنش ترکیه و آمریکا
تحلیل (مهم)
در اقدامی نسبتاً بی سابقه و عجیب و طی چند روز، آمریکا در کنار مرزهای ترکیه با یونان به افزایش حضور نظامی دست زده است. علاوه بر تقویت نیروی دریایی و نیروی هوایی یونان، آمریکا حمایت خود از گروه های کردی متخاصم با ترکیه را نیز علنی تر کرده است. هلیکوپتر های آمریکایی در حمایت از گروه های کردی در نزدیکی مرزهای ترکیه و در فاصله ای کمتر از ۵۰۰ متر به پرواز درآمده اند. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که حرکات نظامی آمریکا در شمال عراق و شمال سوریه سیگنال مستقیمی به آنکارا برای متوقف کردن نیات خود مبنی بر حمله به سنجار و بخش های دیگری از مناطق تحت کنترل کردهای سوریه می باشد.
دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا با شعار اولویت دادن به آمریکا بخش اعظم نیروهای آمریکا در خاورمیانه را پس کشید. به اعتقاد وی، خاورمیانه دیگر اهمیت استراتژیک سابق را نداشت و حضور امریکا در چنین مناطقی که «جنگ بی پایان» در آن ادامه دارد دیگر در راستای منافع آمریکا نبود. اما رئیس جمهور فعلی آمریکا جو بایدن نظر دیگری دارد. جو بایدن کابینه خود را به گونهای انتخاب کرده است که افراد حاضر در کابینه تجربیات میدانی و سیاسی گسترده ای نسبت به تحولات خاورمیانه دارند. آمریکا برای تثبیت حضور خود در خاورمیانه به نمایندگانی احتیاج دارد تا بتوانند سیاست های آنها را در منطقه پیاده کنند, به گونه ای که آمریکا بدون اینکه سطح درگیری کلانی با منطقه داشته باشد، سیاست کلان خود را به سمت چین به عنوان رقیب و دشمن این کشور در آینده سوق دهد. ناگفته پیداست که علیرغم عبارتهای مهمی مانند اتحاد استراتژیک یا اتحاد تحت سازمان های مهمی مانند ناتو، ترکیه دیگر متحد استراتژیک آمریکا در منطقه به شمار نمیآید و آمریکا برای پیشبرد اهداف خود به دنبال متحدین جدید می باشد. در این راستا تشکیل یک حکومت نیمه مستقل کردی در شمال سوریه به مانند اقلیم کردستان عراق در دستور کار می باشد. ترکیه بارها اعلام کرده است که اجازه تشکیل چنین حکومتی را نخواهد داد.
اگر چه که ترکیه و آمریکا منافع و سیاست های مشترکی در قبال تحولات اوراسیا بویژه مهار روسیه دارند اما آزادسازی قره باغ و نقش پر رنگ ترکیه در این امر نیز موجب خشم تیم بایدن بوده است.
/channel/urasmid
تحولات امروز عصر سوریه (مهم)
-عقب نشینی نیروهای روسی از منطقه عین عیسی
- حمله توپخانهای ارتش ترکیه به منطقه عین عیسی
- ورود تجهیزات جدید نظامی آمریکا از عراق به سوریه، منطقه حسکه تحت کنترل کردها
پی نوشت تحلیل کوتاه:
هدف از حضور نظامی آمریکا در مناطق تحت کنترل کردها در سوریه محدود کردن ترکیه عملی کردن اهداف خود مبنی بر آغاز عملیات در مناطق تحت کنترل نیروهای YPG , PKK می باشد
عصر امروز مقداری زیادی از تجهیزات نظامی پیشرفته آمریکا شامل موشک های استینگر به نیروهای کردی تحویل داده شد. این موشک ها به همراه پرتابه های آنها می توانند به عنوان پدافند هوایی علیه عملیات نظامی ترکیه به کار گرفته شوند.
شایان ذکر است که ترکیه به انجام عملیات نظامی در منطقه سنجار و قطع ارتباط گروههای کردی میان کردهای شمال عراق و شمال سوریه مصمم است. از سوی دیگر آمریکا نیز در پی مشروعیت بخشی به حضور نیروهای کُرد در شمال سوریه در وهله اول و در دراز مدت ایجاد یک شبه دولت کردی همانند اقلیم خودمختار کردستان عراق می باشد. آمریکا در کنار بازسازی پایگاه های خود در سوریه پایگاه های جدیدی را نیز در مناطق تحت کنترل کردها ایجاد کرده است و هم اکنون تعداد آنها به ۱۰ پایگاه اصلی میرسد، امری که چالشی اساسی برای ترکیه و ایران خواهد بود.
برای تعقیب و تحلیل تحولات منطقه خاورمیانه و آسیا با ما باشید.
/channel/urasmid
فوری
چندین راکت از منطقه اقلیم کردستان عراق به سمت حاکاری در داخل مرز ترکیه شلیک شده است، از مکان دقیق و صدمات احتمالی گزارشی در دسترس نیست.
پی نوشت:
امروز دیداری بین گروه های شیعی تحت حمایت ایران و پ ک ک در منطقه نزدیک سنجار در جریان بوده است.
/channel/urasmid
تشدید رقابت ایران و ترکیه در فضای جدید خاورمیانه
تحلیل: (تحولات اخیر عراق و سوریه)
تشکیل کابینه جدید جو بایدن رئیس جمهوری منتخب آمریکا برداشت های مهمی برای خاورمیانه داشته است. پیوستگی اصلی سیاست خارجی آمریکا طی ۱۰ سال اخیر، کاهش تعهدات و حضور آمریکا در منطقه خاورمیانه و تمرکز بیشتر در شرق آسیا به منظور مهار چین بوده است. این نگرش که با نام چرخش به آسیا نیز شناخته شده است مربوط به ادبیات سیاسی دوران اوباما پس از سال ۲۰۱۲ می باشد که با شدت بیشتری نیز در دوره ترامپ تداوم یافت. در دوره ریاست جمهوری فعلی تحت ریاست جو بایدن، اگرچه که این اصل هنوز هم پابرجاست اما شواهد و قراین نشان میدهد که کابینه بایدن به دنبال نقش بیشتری در تحولات خاورمیانه میباشد. بر اساس سیاست کلان چرخش به شرق آمریکا، این کشور سطح درگیری خود در خاورمیانه را کاهش داده و اهداف خود را از طریق "کنترل گروه های موجود" به پیش می برد. در این نوشته به عدم مشارکت جدی آمریکا در تحولات خاورمیانه و افزایش تنش میان ترکیه و ایران خواهیم پرداخت.
آنچه که پیداست جو بایدن نیز مانند هم حزبی خود اوباما به دنبال ایجاد توازن میان گروههای سنی و شیعه در خاورمیانه مرکزی می باشد. در این راستا و همانند تحولات پس از بهار عربی می توان انتظار داشت که نقش ایران به عنوان مرکز ثقل گروههای شیعی در منطقه پررنگتر خواهد بود، در مقابل نیز ترکیه با چالشهای جدیدی روبرو خواهد شد. ناگفته پیداست که رقابت ژئوپلیتیکی بر اساس محوریت شیعه و سنی میان ترکیه و ایران بر علیه ترکیه رقم خورده است چراکه سیاست خارجی بایدن در دو محور اصلی امنیتی ترکیه یعنی نفوذ تشیع از یک سو و قدرت گیری و تشکیلات مندی کردهای منطقه, ترکیه را در تنگنا قرار داده است.
برآیند تحولات اخیر نشان می دهد که ذهنیت ترکیه نیز در قبال تحولات جاری در عراق و سوریه به سمت امنیتی شدن می رود و این کشور به تدابیر امنیتی خود افزوده است. اگرچه که رقابت ایران و ترکیه به صورت دورادور و از طریق گروه های نیابتی صورت گرفته است اما ارسال گروههای شیعه اصحاب کهف و حشد شعبی و .... به مناطق مجاور مرز عراق و سوریه نشان از آن دارد که ایران بر رقابت خود با ترکیه اثر جدی دارد.
اما از سویی دیگر آنچه که مایه نگرانی نویسنده است این است که ترکیه نیز در راستای عملی کردن ملاحظات امنیتی خود وارد تلاطم خاورمیانه خواهد شد. در این راستا، رقابت مذکور چه از طریق گروه های نیابتی شیعه و سنی صورت بگیرد و چه از طریق رویارویی مستقیم ایران و ترکیه،منطقه خاورمیانه شاهد رقابت جدید شیعه و سنی خواهد شد. این رقابت به دلیل تحولات جهانی همانند، حضور استعمار انگلیس و فرانسه پس از جنگ جهانی اول، فضای دو قطبی جنگ سرد و صد البته حضور هژمونیک آمریکا در منطقه به مدت یک دهه در حالتی پنهان جریان داشت. اما برآیند آنچه که در منطقه می گذرد نشان از آن دارد که این رقابت شکلی بارز به خود خواهد گرفت. در این راستا تحریک قومیتی و مذهبی کردها و علویهای ترکیه از سوی ایران و نفوذ روز افزون ترکیه در مناطق ترک نشین ایران قابل انتظار است.
/channel/urasmid
تنش شمال عراق و معادلات منطقهای
تحلیل مهم:
حمله دو روز اخیر ارتش ترکیه به منطقه قارا (به کردی گاره) در شمال عراق ابعاد جدیدی به خود گرفته است. در این حمله که سه تن از نیروهای ارتش ترکیه نیز جان خود را از دست دادند با منهدم شدن ۵۰ هدف و کشته شدن ۴۸ تن از اعضای پ ک ک شامل ۳ فرمانده و عضو ارشد آن به پایان رسید.
دراین حادثه ۱۳ تن از اسرای غیر نظامی ترکیه که در دست عناصر پ ک ک بود کشته شده اند که گفته می شود پس از مذاکرات بی نتیجه میان دو گروه از سوی پ ک ک اعدام شدهاند.
اما آنچه که معادلات را پیچیده تر کرده است حضور گروههای حشد شعبی و اصحاب کهف در مناطق نزدیک کوه سنجار میباشد. کوه قارا خط فاصل میان کوه قندیل و کوه سنجار میباشد. ارتش ترکیه در نظر دارد پس از تاسیس پایگاه در اطراف کوه قارا، به سنجار حمله کرده و خط لجستیکی میان کردهای شمال عراق و شمال شرق سوریه را قطع کند. اما در پی درگیری دیروز که با مشارکت نزدیک به ۴۰ جنگنده و پهپاد ترکیه صورت گرفت، بیش از ۱۰ هزار نفر از نیروهای حشد به این مناطق اعزام شدهاند و اعلام کردند که در صورت تهدید منافع عراق از سوی ترکیه به اقدامات ترکیه پاسخ خواهند داد. گزارشات اولیه نیز حاکی از آن است که یکی از پایگاههای نظامی ترکیه واقع در شمال عراق توسط گروه اصحاب کهف مورد اصابت قرار گرفته است که تاکنون از تلفات احتمالی آن گزارشی مخابره نشده است.
با توجه به اینکه گروه های شیعه عراقی مذکور تحت امر ایران میباشند می توان دریافت که معادلات منطقهای موجود در شمال عراق و شمال سوریه به مرحله جدیدی رسیده است چراکه حضور حشد رامی توان مداخله غیر مستقیم ایران دانست.
در این راستا وزیر دفاع ترکیه طی جلسهای اضطراری به مختصات امنیتی منطقه پرداخته است. در این ویدئو کنفرانس تمامی فرماندهان نیروی هوایی زمینی، دریایی و رئیس ستاد کل مشترک ارتش ترکیه به همراه فرماندهان ارشد نظامی ترکیه در سومالی، آذربایجان، قطر، عراق، قبرس و سوریه نیز شرکت داشته اند. این دیدار را می توان گسترده ترین و مهمترین دیدار امنیتی وزارت دفاع ترکیه پس از جنگ ادلب در در اوایل سال ۲۰۲۰ نامید.
مقامات کشوری و نظامی ترکیه از الفاظ سنگینی علیه نیروهای کردی حاضر در شمال عراق و سوریه استفاده می کنند، به گونه ای که وزیر کشور ترکیه گفته است که تا فرماندهان ارشد پ ک ک را هزار تکه نکند مردم ترکیه و شهدای این کشور حق دارند به صورت او تف کنند !
باید دید که برآیند تحولات مذکور چه خواهد بود...
/channel/urasmid
شورای ترک، اتحادیه رو به گسترش اوراسیا (بخش اول، معرفی)
مطالعات روابط بین الملل نشان می دهد که کشورهای دارای ایدئولوژی های سیاسی و یا قرابت های دینی و مذهبی یا قومی احتمال و تمایل بیشتری برای تاسیس اتحادیه های منطقه ای دارند. یکی از اتحادیه هایی که در آینده منطقه اوراسیا بسیار تاثیرگذار خواهد بود اتحادیه ترک و یا شورای ترک می باشد. در این نوشته به معرفی این اتحادیه در حال گسترش خواهیم پرداخت.
این اتحادیه در تاریخ ۳ اکتبر ۲۰۰۹ در نخجوان جمهوری آذربایجان پایهریزی شد. موسسه فکری این اتحادیه نورسلطان نظربایف رئیس جمهور وقت قزاقستان میباشد. اعضای موسس و فعلی آن ۵ کشور جمهوری آذربایجان قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان و ترکیه می باشند. جمعیت فعلی این اتحادیه حدود ۱۵۳ میلیون نفر بوده و سرزمینی معادل ۴.۳ میلیون کیلومتر مربع سرزمین را در بر می گیرد. تولید ناخالص ملی این اتحادیه کمی بیش از ۱.۱ تریلیون دلار بوده که البته بیش از ۷۵ درصد آن مربوط به ترکیه می باشد. درآمد سرانه این اتحادیه ۶۹۰۰ دلار در سال ۲۰۱۹ می باشد.
در کنار اعضای اصلی، کشور مجارستان نیز به عضو ناظر این شورا بوده و در انتظار می رود که در سال های آینده کشورهای پاکستان و اوکراین نیز به عنوان کشور ناظر به این اتحادیه بپیوندند. همچنین، با وجود این که ترکمنستان تاکنون از ورود به این اتحادیه امتناع کرده است اما انتظار می رود که طی سالیان آینده، این کشور به عنوان عضو رسمی اتحادیه شناخته شود.
هدف از تشکیل این اتحادیه به صورت زیر میباشد:
-تحکیم روابط بین طرفین
- اتخاذ مواضع سیاست خارجی مشترک
- مبارزه مشترک علیه تروریسم بین الملل و جدایی طلبی و افراط گرایی
-ارتقاء اریهای منطقهای و دو جانبه میان اعضا
-گسترش تعامل در زمینههای علمی، تکنولوژیک، آموزشی، بهداشت، فرهنگ و ورزش
نهادهای اصلی این شامل:
-شورای سران دولتها
- شورای وزرای خارجه
- کمیته مقامات بلند پایه
- شورای بزرگان (ریش سفیدان، با نام رسمی آغ ساقاللیلار)
- دبیرخانه
این اتحادیه علاوه بر زبان های ترکی آذربایجانی، قزاقی، ازبکی و استانبولی زبان انگلیسی را نیز به عنوان زبان رسمی شورا به رسمیت می شناسد.
/channel/urasmid
مروری بر تحولات جدید قره باغ
بنابر دستور جدید اعلام شده از سوی دولت جمهوری آذربایجان، وزرای ارمنستان و سایر اتباع این کشور دیگر حق ورود خانکندی و عمق قره باغ را ندارند و کریدور لاچین صرفاً برای ارامنه دارای تابعیت جمهوری آذربایجان باز خواهد بود.
در این راستا، نیروهای ارمنستان فارغ از هر نامی از خانکندی خارج خواهد شد و تمامی ورود و خروج ها تحت نظارت و اجازه رسمی باکو خواهد بود.
پی نوشت و تحلیل:
آنچه که در قفقاز ادامه دارد ترکیبی از صبر و واکنش جمهوری آذربایجان در قبال تحرکات ارامنه می باشد. اگرچه که نیروهای ارمنی تحت عناوین متفاوتی و با حمایت روسها به دنبال احیای حاکمیت گذشته خود در قره باغ هستند تحولات میدانی و واقعیات موجود خواسته های آنها را غیرممکن ساخته است.
ابتدا اینکه جنگ ۴۴ روزه قره باغ ضربه جبران ناپذیری به ارتش ارمنستان وارد کرده است و هرگونه تجدید قوای این ارتش حداقل در آینده نزدیک دور از ذهن می باشند. گفتمان های ملی گرایانه ارامنه نیز تمثیلی از واقعیت نیست. حکومت حاکم در ارمنستان با تدبیرهای عمل گرایانه بیشتر در پی حفظ موجودیت خود در قفقاز هستند تا گسترش ارضی.
از سوی دیگر زیرساختهای اجتماعی و شاخصهایی مانند جمعیت و اقتصاد ارمنستان برای اعمال نفوذ در آینده مساعد نمی باشد. با وجود این که آمارهای بینالمللی جمعیت این کشور را ۳ میلیون نفر نشان میدهند اما جمعیت واقعی این کشور کمتر از دو و نیم میلیون نفر بوده و شدیداً رو به کاهش میباشد. همچنین آمار ها نشان می دهد که پس از جنگ ۴۴ روزه فرآیند مهاجرت دسته جمعی ارامنه به شهرهای مرکزی روسیه سرعت بیشتری یافته است.
/channel/urasmid
مهم
مرکز مشترک نظارت نیروهای روس و ترک در قره باغ شروع به فعالیت کرد.
این مرکز مشاهده و کنترل در منطقه آغدام قرار دارد. در این مرکز یک ژنرال و ۳۸ افسر ترک به همراه نظامیان روسی، آتش بس امضا شده را تحت نظارت خواهند داشت. این مرکز که در ۴ هکتار ایجاد شده است با حضور مقامات نظامی ترک و روس افتتاح شد.
پهپادهای شناسایی به صورت گسترده در این مرکز به کار گرفته خواهند شد.
الهام علیاف در گفتگوی تلفنی با اردوغان از وی به دلیل حمایت همه جانبه چه در دوره جنگ و چه در دوره بازسازی مناطق آزاد شده تشکر کرد.
/channel/urasmid
کردهای خاورمیانه و سه گانه ایران, ترکیه و آمریکا
تحلیل:
تلاش کردهای خاورمیانه بویژه عراق و ترکیه سابقه بسی طولانی دارد. دیدار نماینده کردهای عثمانی در سال ۱۸۷۱ میلادی با دربار سزار روسیه نقطه عطف این تحولات میباشد. در این دیدار کردها به صراحت خواهان تشکیل کشور کردی در خاورمیانه مرکزی بودند. اما با به قدرت رسیدن جمهوری ترکیه به رهبری آتاترک و سپس تشکیل جمهوری عربی عراق این درخواست و فعالیت ها به نقشه های روی میز محدود شد. به تبع آن، فعالیت های پراکنده و سیستماتیکی در ایران، عراق و ترکیه صورت گرفت که همگی بی اثر ماندند، از جمله وقایع پس از تشکیل جمهوری ترکیه و سالهای ۱۹۳۷-۳۸ این کشور و همچنین تشکیل جمموری مهاباد در خلأ قدرت ناشی از وقایع جنگ جهانی دوم و ....
اما همچنان که در تحلیلهای قبل نیز اشاره شد رویکرد نوین کردها نسبت به استقلال طلبی به صورت ایده کانتون (به متن قبلی به همین نام مراجعه کنید). در تحلیل امروز به دیدگاه های سه گانه ایران ترکیه و آمریکا خواهیم پرداخت.
آمریکا:
آمریکا یکی از مهمترین مدافعان استقلال طلبی کردها در خاورمیانه بوده است. با خروج رسمی بریتانیا از آب های خاورمیانه در سال ۱۹۶۸ و به تبع آن وروده رسمی آمریکا به مسایل سیاسی منطقه، طراحان سیاست خارجی آمریکا ایجاد کشور مستقل کردی را همواره در دستور کار خود داشته اند. در جنگ موسوم به جنگ خلیج (فارس) آمریکاییها با اعلان منطقه پرواز ممنوع در شمال عراق، مقدمات مرزبندی منطقه اقلیم کردستان عراق را فراهم کردند. همچنین سیاست خارجی آمریکا یکی از طراحان و حامیان رفراندوم جدایی اقلیم از عراق دار ۲۰۱۷ بوده است.
ترکیه:
ترکیه بدون شک سر سخت ترین مخالف تشکیل حکومت کردی در منطقه بوده و می باشد. ۱۳ استان از ۸۱ استان ترکیه دارای اکثریت کردتبار می باشند و بنا بر برداشت آنکارا، هرگونه دولت زایی کردی در منطقه امنیت ملی این کشور را به مخاطره خواهد انداخت. دراین باره ترکیه نسبتاً سیاست شفاف و قابل پیش بینی را در پیش گرفته است: با کردهایی که تمامیت ارضی و امنیت ملی ترکیه را به خطر نمی اندازند مدارا کرده و وارد سیستم اداری و ارکان دولت نیز میکنند، همانگونه که ۴ وزیر اردوغان به طور همزمان در یک کابینه کرد بودند. از سوی دیگر نیز، ترکیه فارغ از هرگونه لفظ سیاسی یا دیپلماتیک، خشن ترین زبان و رویکرد را نسبت به گروههای کردی گریز از مرکز اعمال کرده است، به گونه ای که هزاران تن از نیروهای کرد چه در داخل ترکیه و چه در مناطق کرد نشین سوریه و عراق توسط ارتش ترکیه کشته شده اند.
ایران:
در این میان ایران نیز رویکردی بینابینی و گفتمانی اتخاذ کرده است. ایران از یک سو با گروههای کردی مجادله شدیدی دارد و از سوی دیگر به حضور کردها در مناطق غرب و شمال غرب از جمله مرز با ترکیه چراغ سبز نشان می دهد. در تداوم این سیاست ایران از یک سو موافقت ضمنی خود با عملیات های ترکیه در سوریه و عراق اعلام میکند، و از سوی دیگر با به پیش کشیدن گفتمان ایرانگرایی تحت شعار "کردها ایرانی هستند" به دلجویی و آرام کردن گروههای کردی پرداخته و علیه رقیب منطقهای خود ترکیه گفتمان سازی میکند.
/channel/urasmid
ادعای عجیب عضو حزب عدالت و توسعه:
جو بایدن کرد تبار است !
ارهان میراغلو از منتقدین میانه روی کردتبار ترکیه و از اعضای تشکیلات مرکزی تصمیم گیری حزب عدالت و توسعه مدعی شده است که جو بایدن رییس جمهور منتخب آمریکا کرد تبار است. به گفته وی نام اصلی او نیز بهاالدین آغا بوده است.
به گفته وی خانواده بایدن از کردتبارهای ارمنستان می باشند و از ایروان پایتخت این کشور به آمریکا مهاجرت کرده اند.
پی نوشت:
جدای از صحت و کذب این ادعا، کردهای خاورمیانه جایگاه مهمی در سیاست خارجی نوین آمریکا خواهند داشت و پیش بینی می شود که اردوغان نیز تنش های جدیدی در این حوزه خواهد داشت. باید دید اردوغان تا چه حد قادر به تعدیل سیاست خارجی خاورمیانه ای بایدن خواهد بود.
ادعای ارهان میراغلو نیز را می توان بخشی از گفتمان سازی گروه های کردی برای نزدیکی مواضع ارزیابی کرد.
/channel/urasmid
رزمایش مشترک آذربایجان و ترکیه
گسترده ترین رزمایش زمستانی ارتش ترکیه در شهر کارس ترکیه با مشارکت آذربایجان صورت می گیرد.
این رزمایش که با حضور نیروهای توپخانهای، گروهای تکاوری و هلیکوپتر ها صورت خواهد گرفت برای تاریخ ۱ الی ۱۲ فوریه برنامه ریزی شده است.
پی نوشت:
انتخاب شهر کارس برای این رزمایش مشترک معنادار است چرا که نقطه اشتراک و ورود ترکیه و قفقاز محسوب می شود و می توان آن را اولین رزمایش نظامی ترکیه با محوریت تحولات قفقاز نامید. رقابت ترکیه و آذربایجان با محور ارمنی روسی در قفقاز ادامه دارد.
گفتنی است از هم اکنون تجهیزات ارتش جمهوری آذربایجان در حال ورود به ترکیه میباشند
/channel/urasmid
موشکهای اسکندر روسی و جنگ ۴۴ روزه قره باغ (مهم)
بازتاب ها و بازخورد جنگ ۴۴ روزه میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان و قبول شکست از سوی ارمنستان همچنان در این کشور ادامه دارد. در یک مشاجره سیاسی میان نیکول پاشینیان و سارکسیان، گروه های مخالف نخست وزیر پاشینیان با طعنه از او پرسیدند که چرا در جنگ قره باغ و در حالتی که ارمنستان شکست خود را به چشم می دید از موشکهای اسکندر روسی استفاده نکرد، پاشینیان نیز در پاسخ گفته بود که در واقع استفاده شد اما تنها ۱۰ درصد از این موشک ها عمل کرد. این مشاجره سیاسی بازتاب گسترده ای در روسیه داشت به گونهای که پس از فشار فزاینده بر روی پاشینیان، وی مجبور به عقب نشینی از مواضع خود شد.
تحلیل:
بدون شک موشکهای اسکندر یکی از مهمترین عناصر تهاجمی و در عین حال بازدارنده دکترین نظامی روسیه می باشد. به گونهای که در بحبوحه بحران پدافند موشکی ناتو در لهستان، روسیه نیز تهدید کرده بود که موشکهای اسکندر را در مرزهای ناتو مستقر می کند. این موشک ها که تحقیق و توسعه آنها به سال ۱۹۹۹ باز میگردد به طور رسمی در سال ۲۰۰۶ وارد ارتش روسیه شد و در سال ۲۰۰۸ به صورت موفقیت آمیز در جنگ گرجستان به کار گرفته شد. بدون شک حضور چنین موشکهای راهبردی می تواند (می توانست) موازنه قدرت را علیه هر رقیبی برهم بزند. نسخه صادراتی این موشک که ارمنستان نیز از آن بهره میبرد دارای برد بیش از ۲۸۰ کیلومتر، کلاهک جنگی ۴۸۰ کیلوگرمی و سرعت ۶ ماخ ( ۶ برابر سرعت صوت) می باشد و برای اولین بار در رژه نظامی سال ۲۰۱۶ در پایتخت ارمنستان به نمایش گذاشته شد.
درباره بکارگیری و یا عدم به کارگیری این موشک ها در جنگ دوم قره باغ دو سناریو وجود دارد که هنوز هیچکدام به قطعیت نرسیده است اما نکات مهمی برای مطالعه دارد.
الف:
عمر نگهداری مخزنی این موشک ها بسیار کوتاه بوده و کمی بیش از ۱۰ سال می باشد. مطابق سناریو اول این موشک ها که ادعا می شود از سوی روسیه به ارمنستان اعطا شده بودند عمر غیر فعال خود ( حضور در انبار) را طی کرده قابلیت انفجاری خود را از دست داده بودند. طرح چنین ادعایی واکنش سخت مقامات نظامی و سیاسی روسیه را در پی داشت. همچنین مطابق این سناریو، ارمنستان از این موشک ها استفاده کرده اما موفق عمل نکرده اند.
ب:
مطابق سناریوی دوم که محتمل تر نیز به نظر می رسد، ارتش ارمنستان به تعداد زیاد از این موشک ها استفاده کرده و نقاط استراتژیک را در عمق خاک جمهوری آذربایجان هدف قرار داده است، اما سیستم پدافند موشکی باراک ۸ ساخت اسرائیل توانسته است همگی را به راحتی مهار کند. این سیستم در سال ۲۰۱۶ طی قراردادی میان جمهوری آذربایجان و اسرائیل به ارتش آذربایجان تحویل داده شده است و کارایی بسیار چشمگیری در عرصه عملیاتی دارد. گفته میشود جمهوری آذربایجان در حال مذاکره با اسرائیل برای خرید پدافند پیشرفته گنبد آهنین نیز میباشد. همچنین سامانه پدافندی برد متوسط حصار نیز گفته میشود که به صورت فعال در آذربایجان حضور دارد.
/channel/urasmid
تبعات امنیتی جنگ قفقاز بر سه گانه ایران، ترکیه و روسیه
بدون شک میتوان جنگ ۴۴ روزه قفقاز را یکی از بزرگترین تغییرات در موازنه ژئوپلیتیک قدرت در هارتلند آسیا و اروپا دانست. این جنگ که با مداخله مستقیم پوتین و آتش بس سه گانه به پایان رسید تبعات امنیتی قابل ذکری برای منطقه داشته است. در تحلیل امروز به موازنه امنیت در منطقه خواهیم پرداخت.
روسیه:
اگر چه مداخله مستقیم روسیه در جنگ ۴۴ روزه مانع از آزادسازی تمامی مناطق قره باغ و پیرامون آن شد و روسیه توانست تحت سیاست آشتی دادن دو رقیب، جای پای خود را پس از نزدیک به ۳۰ سال در قفقاز بازیابد، اما روسیه با مسئله امنیتی فزاینده ای روبرو شده است. ناگفته پیداست که پیروزی آذربایجان در جنگ مذکور بدون حضور مستشاری و عملیاتی مستقیم ترکیه ناممکن بود و ترکیه مدرن ترین سلاح ها از جمله سیستم های راداری جنگ الکترونیک و پهپادهای مسلح خود را وارد میدان جنگ کرد که حاصل آن متلاشی شدن بخش اعظم تجهیزات روسی ارتش ارمنستان بود. روسیه با تحریک ارمنستان به جنگ علیه جمهوری آذربایجان در ماه آگوست ۲۰۲۰، در پی کنترل خطوط انرژی مابین ترکیه و آذربایجان بود، اما نتایج جنگ معادلات را به گونه دیگری رقم زد. بدون شک روسیه از حضور فزاینده ترکیه در جمهوری آذربایجان ناخرسند می باشد. برایند تحولات به گونهای رقم خورده است که هم در صورت سکوت و هم در صورت کنشگری روسیه در منطقه قفقاز جنوبی، نقش ترکیه و ناتو در منطقه پر رنگ تر خواهد شد.
ترکیه:
بدون شک بزرگترین برنده تحولات جنگ قفقاز ترکیه می باشد. این کشور پس از چندین دهه توانست آرزوی خود مبنی بر حضور در قفقاز و ایجاد موازنه ژئوپلیتیک علیه روسیه را جامه عمل بپوشاند. اما این رقابت استراتژیک با کشوری دارای سابقه ابرقدرتی برای ترکیه بدون هزینه نخواهد بود. تاکنون ترکیه و روسیه توانسته اند تنش های خود را با دو مقوله همکاریهای اقتصادی در زمینه های مختلف و همچنین اتحادی نانوشته علیه هژمونی سیاسی و اقتصادی غرب مهار کنند اما این به معنای پایان تنش نخواهد بود. ترکیه پس از پیروزی در جنگ ۴۴ روزه به دنبال ایجاد اتحادی بزرگتر با سایر جمهوری های ترک قفقاز و آسیای مرکزی می باشد، اتحادی که از هم اکنون توانسته است دشمنان منطقهای روسیه از جمله گرجستان و اوکراین را نیز دور خود گرد آورد. ناگفته پیداست که چنین حرکاتی رقابت پنهان ترکیه و روسیه را علنی تر و پرهزینه تر خواهد کرد.
ایران:
پس از شروع جنگ دوم قره باغ، ایران محاسبات خود را بر اساس این امر مبنا قرار داد که دیر یا زود اتحاد روسیه و ارمنستان مانع از شکل گیری تحولی ژئوپلیتیک در قفقاز شده و جمهوری آذربایجان مجبور به خویشتن داری خواهد شد. اما با تداوم جنگ به نفع جمهوری آذربایجان، ایران وارد دوگانه امنیتی فزاینده ای شد؛ از یک سو با فشار گروههای ایرانشهری مبنی بر ضرورت مهار ترکیه در قفقاز، ایران شروع به حمایت مستقیم و غیر مستقیم از ارمنستان کرد، امری که واکنش جدی آذربایجانی های شمال غرب و پایتخت ایران را در پی داشت. با توجه به اینکه ترک های آذربایجان و سایر مناطق ایران بخش قابل توجهی از جمعیت کل ایران را تشکیل می دهند، هرگونه حساسیت زایی در چنین امری می توانست گروههای مردمی بیشتری را به سمت گرایش های رادیکال تر و گریز از مرکز سوق دهد. برای اولین بار پس از فروپاشی حکومت قاجار و تشکیل ایران نوین، مردم آذربایجان توانستند مسیر سیاست خارجی ایران را عوض کنند. در این راستا ایران به سیاست آلترناتیو خود یعنی اسلام گرایی بازگشته و با ابراز خرسندی از آزادسازی مناطق آذربایجان به عنوان خاک جهان اسلام، از وضعیت جدید منطقه استقبال کرد. اما این امر به معنای عدم نگرانی از حضور فزاینده ترکیه و به حاشیه رانده شدن ایران از تحولات قفقاز نبوده و رقابت دو کشور در سطوح مختلف ادامه خواهد داشت.
بهره سخن:
ترتیبات امنیتی رقابتی میان ایران ترکیه و روسیه پس از جنگ ۴۴ روزه قره باغ وارد مرحله نوینی شده است و علاوه بر قفقاز جنوبی، رقابت میان کشورهای مذکور به میدان های دیگری مانند سوریه و عراق نیز سرایت خواهد کرد. در این میان با توجه به ملاحظات امنیتی روسیه و اولویت این کشور به شرق اروپا و مقابله با ناتو، انتظار می رود سطح رقابت ایران و ترکیه افزایش یافته و حتی ابعاد خطرناکی نیز به خود بگیرد.
/channel/urasmid
در ارمنستان چه می گذرد؟
ساعات اولیه امروز صبح شاهد تنشهای نسبتا خشونت بار میان هواداران و مخالفان آقای پاشینیان نخست وزیر ارمنستان بود. فرمانده ارتش این کشور به همراه ۴۰ تن از نظامیان بلند پایه ارتش خواستار استعفای نخست وزیر شدند اما پاشینیان با رد این درخواست اقدام به برکناری فرمانده کل ارتش و تنی چند در سایر مقامات نظامی این کشور کرد. همچنین آقای پاشینیان اعلام کرد که ارتش در پی کودتا می باشد، وی از هواداران خود خواست که با آمدن به میادین مرکزی شهر این اقدام را ناکام بگذارند.
تحلیل:
اگرچه که تحرکات اخیر با نام کودتا وارد مطبوعات و محافل سیاسی شده است، اما آنچه که در خیابانهای ایروان پایتخت ارمنستان می گذرد به معنای واقعی کلمه یک کودتا نمی باشد. چراکه در خیابانهای اصلی شهر، نظامیان و ادوات نظامی ارتش به عنوان سمبل کودتاها به چشم نمی خورد. ارتش ارمنستان پرسنل خود را (تاکنون) در مراکز نظامی خود نگه داشته است و ارتش حضور فعالی در عرصه براندازی ندارد.
این رویداد از از چند منظر مورد بررسی قرار گرفته است:
برخی از کارشناسان بر این باورند که علیرغم ابراز نگرانی روسیه درباره آنچه که در ارمنستان می گذرد و همچنین درخواست از ارتش این کشور برای پرهیز از خشونت، روسیه و پوتین در پشت صحنه تحولات است. در این راستا آنها سخنان اخیر پاشینیان درباره عدم کارایی سلاح های روسی در جنگ قره باغ به ویژه موشک های اسکندر را نیز بی ارتباط با این امر نمیدانند. مطابق این سناریو، روسیه با براندازی حکومت پاشینیان به دنبال سر کار آوردن یک حکومت روس گرا در ارمنستان می باشد. گفتنی است روسیه خود را متعهد به بازسازی ارتش ارمنستان میبیند و در تاسیس دوباره زیرساخت های نظامی این کشور نقش فعالی دارد.
برخی دیگر از صاحب نظران سیاسی بر این باورند که تحولات اخیر در ارمنستان بازتاب و برآیند سیاست خارجی جدید رئیس جمهور آمریکا می باشد. مطابق این سناریو و طی یک فرایند پیچیده، آمریکا به دنبال تقویت نقش طرفداران غرب در ارمنستان می باشد تا از نفوذ فزاینده روسیه در قففاز جنوبی جلوگیری کند. کابینه جدید جو بایدن دیدگاه مثبتی نسبت به جنگ ۴۴ روزه و آزادسازی بخش اعظم سرزمینهای اشغالی آذربایجان ندارد و از مجاری پیدا و پنهان نقش ترکیه را نیز به چالش کشیده است.
بهره سخن و دیدگاه
فارغ از هر دو رویکرد و سناریوی ذکر شده آنچه که در ارمنستان می گذرد نتیجه طبیعی شکست این کشور در جنگ قره باغ میباشد. ارتش ارمنستان بیش از ۶۵ درصد تجهیزات زرهی خود را در طی جنگ ۴۴ روزه از دست داده و نزدیک به ۴۰ هزار تن از پرسنل ارتش این کشور کشته یا زخمی و یا مفقود شده اند. طبق برآورد کارشناسان نظامی باتوجه به وضعیت وخیم اقتصادی ارمنستان بازسازی ارتش این کشور حداقل به ۲۰ سال زمان نیاز دارد. بار روانی شکست سنگین در جنگ و عدم توانایی ارتش برای دفاع از سرزمین های تحت کنترل و همچنین وضعیت رو به وخامت اقتصاد این کشور زمینهساز تحرکات اخیر در محافل سیاسی و خیابانهای ارمنستان بوده است و کشور را مستعد مداخله قدرتهای فراملی کرده است. اگرچه پیشرانه تحولات اخیر گفتمان ناسیونالیزم مبنی بر تقویت ارتش ارمنستان و بازیابی مناطق از دست رفته در جنگ می باشد، چنین گفتمانی در حال از دست دادن مخاطبان خود در ارمنستان بوده و ارمنستان را بیش از گذشته به خارج وابسته خواهد کرد.
/channel/urasmid
سرگی لاوروف: اتحادیه توران نمیتواند شکل بگیرد
سرگی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در مصاحبه خبری اظهار داشت که به اعتقاد وی اتحادیه توران شکل نمی گیرد چراکه رهبران کشورهای جدا شده از اتحاد جماهیر شوروی خواستار تشکیل چنین اتحادی نیستند. به گفته وی الهام علی اف رئیس جمهورآذربایجان نیز خواستار پیوستن به چنین اتحادی نمی باشد.
پی نوشت:
سخنان سرگی لاوروف بیش از آنکه یک اظهارنظر درباره شکل گیری یا عدم شکل گیری اتحادیه توران باشد بیشتر یک واکنش و یک تهدید ضمنی علیه شکلگیری این اتحادیه در آینده نزدیک می باشد. ملی گرایان و دستگاه سیاست خارجی روسیه اتحاد ترکیه و سایر جمهوری های پیشین قفقاز و آسیای مرکزی را از نزدیک در نظر داشته و درباره آن ابراز نگرانی کرده اند. ژیرنوسکی یکی از سیاستمداران برجسته و ملیگرای روس با به چالش کشیدن فرهنگ ترکی در آسیای مرکزی و قفقاز نسبت به تشکیل اتحادیه ابراز نگرانی کرده و این امر را تهدید مستقیم علیه منافع حیاتی روسیه در دهه های آینده خوانده است.
هفته پیش اردوغان رئیس جمهور ترکیه همکاری و همدلی میان آذربایجان و ترکیه عامل موفقیت در جنگ ۴۴ روزه قره باغ نامید و خواستار تسری آن به سایر مناطق ترک نشین جهان شد. اردوغان افزود آنها (روسیه و ارمنستان) در یک جبهه حرکت می کنند, چرا ما متحد نباشیم!؟ سخنان سرگی لاوروف که خود نیز ارمنی تبار است را میتوان یک واکنش علیه این سخنان تعبیر کرد.
گفتنی است نیروهای حافظ صلح روسیه در شهر خان کندی مرکز قره باغ سابق در یک میتینگ خیابانی در کنار ارامنه قره باغ شرکت کرده و شعارهای سر داده شده از سوی ارامنه را تکرار نیز کردهاند. روسیه خواستار رسمیت بخشیدن به زبان روسی در مناطق مرکزی قره باغ میباشد امری که واکنش جدی مقامات آذربایجان را در پی داشته است.
بهره سخن:
علیرغم فروکش جنگ گرم در قره باغ، تنش ها به صورت پیدا و پنهان در قره باغ ادامه دارد و در حال تبدیل شدن به یک رقابت تسلیحاتی میان ترکیه و روسیه می باشد.
/channel/urasmid
تغییر توازن تسلیحاتی در قفقاز
مروری بر خریدهای نظامی جمهوری آذربایجان طی سالهای آینده
جمهوری آذربایجان طی ۵ سال آینده به میزان ۲ میلیارد دلار سلاح مدرن از اسرائیل وارد خواهد کرد. طی قراردادهای امضا شده بین طرفین در طول ۵ سال آینده اسرائیل بخشی از تدارک کنندگان تسلیحات مدرن جمهوری آذربایجان خواهد بود که از این میان می توان به انواع موشکهای کرویز،پهپادهای تهاجمی و انتهاری اشاره کرد. گفتنی است سلاح های خریداری شده از اسرائیل نقشی تعیین کننده در جنگ قفقاز به ویژه در ساقط کردن سیستم های پدافندی ارمنستان (ساخت روسیه) داشت.
اما آنچه که اهمیت بیشتری دارد خرید موشکهای معروف SOM از ترکیه می باشد. این موشک ها که از سال ۲۰۰۶ در حال توسعه می باشد به صورت رسمی در سال ۲۰۱۷ وارد نیروی هوایی ارتش ترکیه شدند. موشک کروز SOM دارای برد بیش از ۲۵۰ کیلومتر می باشد (برد دقیق آن مورد بحث است چرا که نسل جدید آنها بردی به مراتب بیشتر دارد) و قرار است به زودی بر روی جنگندههای میگ ۲۹ ارتش جمهوری آذربایجان نصب شوند. این موشک با کلاهک جنگی ۲۳۰ کیلوگرمی می تواند علیه اهداف زمینی و دریایی به کار گرفته شود و به دلیل سیستم هدایت پیشرفت ای که دارد به راحتی می تواند از تله های راداری پدافند های موشکی عبور کند. مشخصه اصلی این موشک پرواز بر روی سطح دریا (به فاصله کمتر از ۵ متر) و عبور از از میان ناهمواریهایی مانند تپه ها می باشد، امری که تشخیص آن را برای رادار ها بسیار سخت می سازد. از سوی دیگر خطای کمتر از ۵ متر آن را تبدیل به یکی از دقیق ترین موشکهای هدایت شونده کرده است، به گونهای که قرار بود بر روی جنگنده های اف ۳۵ ساخت شرکت لاکهید مارتین آمریکا نیز نصب شود اما پس از اختلافات اساسی بسیار ترکیه و آمریکا و کنار گذاشته شدن ترکیه از پروژه اف ۳۵، این پروژه نیز کنار گذاشته شد.
بدون شک حضور چنین موشکهای هدایت شونده و به روز در ارتش جمهوری آذربایجان بیش از پیش موازنه قدرت را در قفقاز به نفع این کشور تغییر خواهد داد، به گونه ای که برخی از تحلیلگران بر این باورند که مخاطب اصلی این تسلیحات ارمنستان نبوده بلکه اقدامی بازدارنده علیه توسعهطلبی احتمالی روسیه در آینده می باشد.
/channel/urasmid
مراد کارایلان فرمانده گروه تروریستی پ ک ک (در غیاب اوجالان) از کردها خواست که علیه ترکیه شورش کنند.
پی نوشت:
بعد از واقعه قارا ( اعدام ۱۳ اسیر ترک به دست پ ک ک و حمله ارتش ترکیه به این کوه) مقامات نظامی و کشوری ترکیه لحن خود را نسبت به پ ک ک شدیدتر کرده و اعلام کرده اند که فارغ از هرگونه تبعات دیپلماتیک، به کوه سنجار مقر اصلی پ ک ک پس از قندیل حمله خواهند کرد. وزیر کشور ترکیه قسم خورده است که مراد کارایلان را هزار تکه کند. این اقدام کارایلان نیز در تداوم این تحولات صورت میگیرد. آنها قول داده اند که درگیری را به داخل خاک ترکیه بکشانند، اما این گروه از حمایت مردمی و لجستیک نظامی کافی برای انجام تحرکات گسترده در داخل ترکیه برخوردار نیست. باید دید که این درخواست کارایلان چه بازتابی در منطقه و مناطق کردنشین خواهد داشت.
/channel/urasmid
تشدید حرکات دیپلماتیک و نظامی منطقه
(مطالعه موردی ایران و ترکیه)
در پی اعدام ۱۳ نفر از اتباع ترکیه به دست عناصر پ ک ک در شمال عراق تحرکات دیپلماتیک و نظامی گسترده ای در حال انجام می باشد. از یک سو ترکیه با احضار سفیر آمریکا در آنکارا مراتب اعتراض خود را به جملات وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد. به تبع این اعتراض وزارت خارجه آمریکا جملات خود را تصحیح کرد. در بیانیه وزارت خارجه آمریکا آمده بود "اگر عامل کشتار ۱۳ تن از اتباع ترکیه پ ک ک باشد"آن را محکوم میکنیم. از سوی دیگر وزارت دفاع ترکیه در حال رایزنی با تمامی فرماندهان ارشد نظامی این کشور می باشد. امروز نیز وزارت دفاع و وزارت کشور ترکیه دیدارهای جداگانه ای با رئیس احزاب اصلی مجلس ترکیه خواهند داشت. دولت باغچلی دبیر حزب حرکت ملی و از افراد کلیدی در کارگزاری های اخیر ترکیه اعلام کرده است که مبارزه ترکیه با پ ک ک به دو دوره قبل از حادثه کوه قارا و پس از آن تقسیم میشود و از این پس از ابعاد خشن تری به خود خواهد گرفت. وی همچنین خواستار انحلال حزب کردی HDP در مجلس ترکیه شده است. فرایند تحولات اخیر نشان می دهد که ترکیه در پی حرکات جدید و جدی در شمال عراق و سوریه می باشد. به گفته برخی از مقامات نظامی ترکیه این کشور خواهان ایجاد منطقه امن در شمال عراق همانند شمال سوریه میباشد.
از سوی دیگر ابتکار عمل و گروه های شیعی از جمله اصحاب کهف در عراق نشان می دهد که جمهوری اسلامی ایران انفعال خود در مسئله قفقاز را تکرار نکرده و در قبال تحرکات ترکیه در عراق ساکت نخواهد ماند. شبه نظامیان گروه اصحاب کهف مستقیم از سوی ایران حمایت و سازماندهی می شوند به یک پایگاه نظامی ترکیه واقع در شمال عراق حمله کرده و خساراتی به آن وارد کردهاند. این گروهها در پیامی آشکار به ترکیه اعلام کردهاند که در صورت ورود ترکیه به شمال عراق و آغاز عملیات نظامی در کوه سنجار به مقابله با ترکیه خواهند پرداخت.
بهره سخن:
اگرچه که روابط ترکیه و ایران متشکل از روابط پیچیدهای از رقابت ژئوپلیتیک و همکاری های اقتصادی و امنیتی بوده است، فرایندهای جغرافیای خاورمیانه مرکزی به ویژه پس از بهار عربی نشان داده است که دو کشور ایران و ترکیه، از تشدید خصومت نیز هراسی ندارند. با توجه به وجود عنصر سوم اما منفعل معادله مذکور یعنی آمریکا، رقابت ترکیه و ایران در عراق و سوریه تشدید شده و به سمت تنش فزاینده پیش می رود
/channel/urasmid
شورای ترک، اتحادیه رو به گسترش اوراسیا (بخش دوم تهدیدات و فرصت ها)
اگرچه که همکاریهای نظامی و امنیتی در اتحادیه ترک به صراحت اعلام نشده و صرفاً به همکاری در زمینه افراط گرایی و تروریسم محدود شده است اما فرآیندهای سیاسی اخیر حاکی از امنیتی شدن این شورا دارد. با افزایش تهدید ها از سوی چین و روسیه نسبت به جمهوری های ترک آسیای مرکزی، این کشور ها تمایل بیشتری به اتحاد با قدرتهای فرامنطقه ای از جمله ترکیه نشان می دهند.
قزاقستان را میتوان پیش رو این اقدامات دانست چرا که از سال ۲۰۱۹ تا به امروز معاهدات امنیتی گوناگون و پرهزینه ای با ترکیه بسته است. رئیس مجلس ملی قزاقستان اعلام کرده است که در صورت تداوم تهدید روسیه نسبت به مالکیت اراضی در این کشور، قزاقستان از ترکیه دعوت خواهد کرد تا در این کشور پایگاه نظامی دایمی تاسیس کند. همچنین تبادل فناوری در عرصه ساخت موشک های تاکتیکی و همچنین پهپاد های مسلح در دستور کار دو کشور می باشد. مبادی ترافیک هوایی نشان از ورود دهها هواپیمای نظامی باری ارتش ترکیه به قزاقستان دارد. از سوی دیگر ازبکستان نیز تمایل خود به گسترش روابط نظامی با ترکیه را اعلام کرده است.
ناگفته پیداست که ورود ترکیه به مسائل امنیتی آسیای مرکزی حساسیت چین و روسیه را بیش از پیش برانگیخته خواهد کرد. مقامات نظامی چین پس از موفقیت تاکتیک های نظامی ترکیه به ویژه پهپادهای تهاجمی آن در جنگ قفقاز اعلام کردند که گسترش تکنولوژی نظامی و جنگ الکترونیک ترکیه یک زنگ خطر امنیتی برای چین میباشد. همچنین ورود ترکیه به مسائل آسیای مرکزی میتواند روابط رقابتی و پر تنش این کشور با روسیه را نیز تشدید کند. هم اکنون ترکیه و روسیه در یک بازه مکانی ۲۵۰۰ کیلومتری از قفقاز تا لیبی در حال رقابت می باشند. بدون شک امضای هرگونه نظامی استراتژیک و یا تاسیس پایگاه نظامی ترکیه در آسیای مرکزی با واکنش سخت دولت مقامات دولتی و ملی گرایان روس روبرو خواهد شد، اما آنگونه که شواهد نشان میدهد ترکیه در ورود به مسائل امنیتی آسیای مرکزی مصمم تر از گذشته می باشد.
/channel/urasmid
مهم:
دیدار هیئت مذاکره کننده ترکیه با آمریکا با محوریت خاورمیانه
طی دیدار صورت گرفته بین هیئت مذاکره کننده ترکیه با امریکا، گفته میشود ترکیه به «استفاده محدود» از سیستم اس ۴۰۰ روسی رضایت داده است. در ازای آن نیز از آمریکا خواسته شده است که در سیاست خارجی خود در قبال گروه های کردی حاضر در سوریه تجدید نظر کرده و حمایت خود از YPG را محدود کند. همچنین از آمریکا نیز خواسته شده است که تحریم قطعات نظامی علیه ترکیه را رفع کند.
در صورت تایید خبر به ابعاد آن خواهیم پرداخت.
/channel/urasmid
قزاقستان و سه گانه ترکیه، روسیه و چین
تحلیل:
قزاقستان به عنوان بزرگترین کشور آسیای مرکزی و نهمین کشور پهناور جهان پس از استقلال از اتحاد جماهیر شوروی با تهدیدهای عمدهای روبرو بوده است. بیش از ۸۰ درصد عناصر خاکی جهان به میزان اقتصادی در این کشور وجود دارند و این کشور دارای ذخایر معدنی بسیار غنی می باشد. در طی سالهای اخیر این کشور با تهدید ارضی از سوی چین و روسیه روبرو بوده است،امری که مقامات دفاعی و کشوری قزاقستان را در تنگنای استراتژیک قرار داده است.
چین:
با خیز اقتصادی چین و بازتعریف این کشور از قدرت و حضور در عرصه بین المللی، ادبیات سیاسی و نظامی این کشور رنگ و بویی توسعه طلبانه به خود گرفته است. چین با اعطای وام به کشورهای همسایه در صدد بسط نفوذ خود در کشورهای منطقه بوده است، اما این امر صرفاً به مراودات اقتصادی منجر نشده است. در واقعه ای کم نظیر در عرصه بین المللی، چین ۳ درصد از خاک تاجیکستان را به دلیل عدم پرداخت بدهی تصاحب کرده است ! همچنین نظامیان چین تحت عنوان« سرزمین های غربی»چشم به کشورهای آسیای مرکزی از جمله تاجیکستان و قرقیزستان و قزاقستان دارند. این تئوری در رسانه های چین در حال گفتمان سازی می باشد. مطابق این ادعا, نه تنها مناطق ترکستان شرقی، بلکه بخش اعظم آسیای مرکزی به استثنای ازبکستان نیز بخشی از چین قدیم می باشد.
روسیه:
در ادبیاتی مشابه، روسیه نیز ادعاهای ارضی جدیدی نسبت به قزاقستان مطرح کرده است. پوتین در اظهاراتی عجیب بیان کرده است که کشوری به نام قزاقستان وجود نداشته و بخش اعظم این کشور زمین های اهدایی روسیه می باشد. مطابق این تئوری بسیاری از کشورهای جدا شده از اتحاد جماهیر شوروی با تسخیر بخشی از « سرزمین روسی» به استقلال رسیدهاند و روسیه باید این سرزمین ها را به وطن اصلی خود برگرداند. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که اظهارات مقامات روسیه مبنی بر ادعاهای ارضی علیه قزاقستان جدیتی نداشته و صرفاً تهدیدی علیه قزاقستان برای دور نشدن از محور روسی و همچنین تهدیدی غیرعلنی نسبت به توسعهطلبی چین در آسیای مرکزی می باشد.
ترکیه:
در سایه چنین تهدید فزاینده ای از سوی روسیه و چین، مقامات قزاقستان به دنبال آرایش سیاسی جدید در قالب ترک گرایی در آسیای مرکزی و اتحاد استراتژیک با ترکیه برآمدهاند. همکاری فزاینده نظامی و سیاسی ترکیه و قزاقستان و همچنین خلق چارچوب کشورهای همکاری شورای ترک که می تواند آلترناتیوی برای پیمان شانگهای باشد هر روز پر رنگ تر میشود. در این راستا قزاقستان برخی از معاهدات خرید ادوات نظامی از چین از جمله پهپاد های چینی را لغو کرده و با مقامات ترکیه به مذاکره نشسته است. قزاقستان بر این باور است که تکنولوژی جدید پهپادی ترکیه که در قفقاز نیز موفقیت چشمگیری در برابر سلاح های روسی داشته است بتواند موازنه وحشت و بازدارندگی نسبی در آسیای مرکزی نیز ایجاد کند. اما آنچه که ذهن سران قزاقستان را به خود مشغول و نگران کرده است این است که اگرچه که ترکیه با حمایت همه جانبه از جمهوری آذربایجان توانست در بازپس گیری مناطق اشغال شده به آذربایجان کمک کند، اما آیا ترکیه از جدیت و قدرت کافی برای حفظ منافع قزاقستان و سایر جمهوری های ترک نشین آسیای مرکزی در تقابل با روسیه و چین برخوردار است یا نه ؟
این امر در طی تحولات آتی بیشتر قابل مطالعه خواهد بود
/channel/urasmid
ارامنه و سناریوی جنگ سوم قره باغ
تحلیل:
با توجه به امضای توافق آتش بس میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان و قبول شکست از سوی ارمنستان، نیروهای آذربایجان کنترل بخش عمده خاک های اشغال شده از سوی ارامنه را در دست گرفتند. اما در این میان حدود ۳۲۰۰ کیلومتر مربع از اراضی در قره باغ مرکزی وضعیت مبهمی دارد. در این اثنا، آراییک هاتوریان رییس جمهوری خودخوانده قره باغ سابق از ادامه تلاشهای خود و ارامنه برای بازپس گیری مناطق از دست رفته سخن گفته است. در این نوشته به سناریو احتمالی و آرایش جدید نیروها خواهیم پرداخت.
با توجه به ضربه شدید وارد شده به زیرساخت های اجتماعی اقتصادی و نظامی ارمنستان، تداوم جنگ و یا شروع جنگ جدیدی دور از انتظار می باشد اما ارامنه حاضر در قفقاز تحت حمایت و تشویق روسها در پی ایجاد تنش های منظم و نامنظم خواهند بود. در این راستا ارامنه بر این باور و امید هستند که پس از جابجایی نزدیک به ۱۲ هزار و ۴۰۰ کیلومتر از مناطق مختلف قره باغ، ارامنه با تکیه بر مباحث دینی بتوانند حمایت بیشتری از اروپا و آمریکا کسب کنند. در این باره، کابینه جدید بایدن در آمریکا نیز میتواند قابل بررسی باشد چراکه چینش کابینه بایدن نشان می دهد که وی برخلاف ترامپ، علاقه بیشتری به کنشگری در خاورمیانه و قفقاز دارد. از سوی دیگر، هندوستان نیز به صف متحدان ارمنستان پیوسته و سیستم های راداری پیشرفته ای را در اختیار این کشور قرار داده است. شایان ذکر است که نزدیکی دیپلماتیک و نظامی پاکستان و ترکیه، هند را در این معادله قرار داده است.
از سوی دیگر نیز حمایت نظامی و حضور ملموس و غیر ملموس ترکیه در تحولات قفقاز و قره باغ شدت بیشتری گرفته است. به طور متوسط در هر هفته بیش از ۱۰ هواپیمای نظامی باری ترکیه از شهرهای مختلف این کشور راهی جمهوری آذربایجان می شود. همچنین نقش آفرینی گروه های کردی در قالب ارسال جنگجو به قفقاز نیز به حداقل رسیده است و با توجه به وضعیت نظامی منطقه، حضور پ ک ک در قفقاز از بعد تهدید خارج خواهد شد. همچنین پاکستان نیز نقش روز افزون و پررنگی در تحولات قره باغ نشان میدهد، به گونه ای که ارسال تجهیزات نظامی مانند موشکهای تاکتیکی و حتی فروش بیش از ۲۰ فروند جنگنده نسل ۴ ساخت مشترک پاکستان و چین به آذربایجان نیز در دستور کار است.
/channel/urasmid
رویترز:
سرمایه گذاران به ترکیه باز میگردند، از ماه نوامبر تاکنون بیش از ۱۵ میلیارد دلار سرمایه خارجی وارد بازار سرمایه این کشور شده است.
پی نوشت و تحلیل:
دو دیدگاه در این باره وجود دارد،
۱. پس از بحث کرونا و تصمیم برای تنبیه چین و از سوی دیگر عدم سرمایه گذاری در چین به منظور جلوگیری از ابرقدرت صنعتی شدن چین، ترکیه بازار و الترناتیو جاذبی برای سرمایه گذاران خارجی شده است.
۲. بازار سرمایه ترکیه بویژه بورس این کشور با نوسانات جدی روبرو شده و سرمایه گذاران خارجی سرمایه خود را به صورت مداوم وارد بازار ترکیه کرده و در مواقع حساس خارج میکنند، بدین گونه تلاش میکنند که در نبض اقتصادی ترکیه دخیل باشند.
گروه تحلیلی ما براین باور است که سرمایه وارد شده به بازار ترکیه ترکیبی از هر دو دیدگاه اخیر است. بسیاری از کشورهای جهان از جمله اروپا ترکیه را یک الترناتیو مناسب برای چین در مورد سرمایه گذاری میبینند. از سوی دیگر، لیر ترکیه عملکرد نسبتا پرثباتی در قبال سایر ارزهای بینالمللی داشته است و سرمایه گذاران به بورس این کشور رغبت بیشتری نشان میدهند.
/channel/urasmid
کانتون های کردی و خاورمیانه دوره بایدن
تحلیل: ( مطالعه موردی خاورمیانه ۲۰۲۱)
با آغاز دوره ریاستجمهوری جو بایدن در آمریکا، سیاست خارجی خاورمیانه ای این کشور مورد بحث قرار گرفته است. همزمان با پایان یافتن دوره صدارت دونالد ترامپ،شاهد کاهش نیروهای این کشور در نقاط استراتژیک منطقه مانند افغانستان و عراق هستیم. اما سوالی که هنوز بی پاسخ مانده است این است که آمریکا تنش های موجود در خاورمیانه را چگونه مدیریت خواهد کرد؟
بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که کرد های خاورمیانه نقش برجسته ای در سیاست خارجی بایدن خواهند داشت. مبنای این برداشت بر این پایه استوار است که جو بایدن تجارب شخصی بسیاری در مورد کردهای خاورمیانه دارد. اما موارد مهم تری نیز وجود دارند که این برداشت را صرفاً به تفکرات شخصی رئیس جمهور جدید آمریکا محدود نمی کنند.
کردهای خاورمیانه که میان چهار کشور سوریه عراق ایران و ترکیه تقسیم شدهاند قرن ها متمادی در پی تشکیل مستقل کردی بودهاند. عدم موفقیت این گروه ها برای تشکیل دولت مستقل کردی پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی باعث تشکیل گروه های گریز از مرکز بی شماری در چهار کشور مذکور شده است.
اما آنچه که پیداست این است که گروههای کردی منطقه رویکرد نسبتا نوینی در سیاست و آرزوی دستیابی به دولت مستقل کردی اتخاذ کردهاند؛ مطابق این رویکرد نوین، کردها به جای نگاه کل گرایانه نگاهی کانتور محور به راه استقلال خود دارند. مطابق این تفکر، به جای جنگیدن با نظام های مستقر مانند ترکیه و ایران، این گروه ها در پی حاکمیت موضعی و منطقهای در شهرهای کوچک می باشند و هر منطقه کوچک را یک کانتون می نامند. همچنین مطابق این دیدگاه، کردستان بزرگ از به هم پیوستن کانتون های کوچک شکل خواهد گرفت.
بخش سیاسی و مهم این دیدگاه کانتون محور با مداخله نیروهای نظامی ترکیه در سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ شکست خورد و تمامی تشکیلات سیاسی و نظامی تدارک دیده شده در ابعاد محلی فرو ریخت. اما تحولات خاورمیانه به ویژه در کشورهای عراق و سوریه و به تبع آن خلع قدرت مرکزی باعث شده است که کردها از ابتکار عمل بیشتری برای تحقق خواسته خود برخوردار باشند. کردها هم اکنون نزدیک به یک چهارم مساحت سوریه را در اختیار دارند و مدیریت این مناطق را نیز بر پایه مفهوم کانتون به پیش می برند.
اما آنچه که به آینده خاورمیانه و مسئله کردی مربوط می شود این است که با آمدن جو بایدن، مسئله کانتون های کردی سرعت و شدت بیشتری ممکن است یابد و مناطق جنوب شرق ترکیه و بخشی از شمال غرب ایران را نیز تحت تاثیر قرار دهد. کردها در پی آن هستند که استان آذربایجان غربی ایران را تحت عنوان «استان ارومیه» نیز وارد مبحث یاد شده کنند، امری که تغییرات ژئوپلیتیک بسیار عظیمی را می تواند در پی داشته باشد. از یک سو پس از پیروزی چشمگیر جمهوری آذربایجان در بحث قفقاز و همکاری نظامی این کشور با ترکیه، استان آذربایجان غربی ایران نقطه کلیدی اتصال ترک ها خواهد بود و چشم پوشی از آن دور از انتظار به نظر می رسد. از سوی دیگر نیز آغاز و یا تشکیل فعالیت کردی جدید نیز در منطقه مذکور دور از انتظار نیست. علیرغم اکثریت شیعه و ترک تباری مردم این استان، به دلیل حساسیت های ژئوپلیتیکی و به منظور ممانعت از پیوستگی ارضی سرزمین های ترک نشین سیاست حضور کردها در این منطقه تحت عناوینی مانند استان ارومیه، رنگین کمان اقوام و...... مورد بحث بوده است.
ناگفته پیداست که شدت گیری این تحولات، دموگرافی حساس منطقه را به حرکت در خواهد آورده و منطقه را به مرکز ثقل تحولات تبدیل خواهد کرد
/channel/urasmid
نگاهی به تحولات جدید قفقاز و اعتراض ترکیه به روس ها
مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه خطاب به وزارت خارجه روسیه:
اعطای مجوز ورود و خروج در کریدور لاچین مشکل زاست، نیروهای روسی در این منطقه وظیفه صلح بانی دارند و حق اعطای اجازه ورود و خروج افراد را ندارند.
پی نوشت و تحلیل؛
نیروهای روسی حاضر در کریدور لاچین در حال نظارت بر اجرای آتش بس امضا شده در تاریخ ۱۰ نوامبر می باشند اما تماس آنها با نیروهای ارمنی و همچنین ارامنه بازگشته به منطقه مورد اعتراض ترکیه و آذربایجان بوده است. مطابق قرارداد آتش بس، ارامنه می توانند در مناطق خوجالی، خوجاوند و خانکندی زندگی کنند و از طریق کریدور لاچین با ارمنستان در ارتباط باشند اما این مناطق (حدودا ۳۲۰۰ کیلومتر مربع) تحت حاکمیت آذربایجان می باشد و ارامنه حاضر در این مناطق نیز شهروندان آذربایجان خواهند بود.
هفته پیش ورود هیأتی از ارمنستان و دیدار با ارامنه خانکندی مورد اعتراض شدید مقامات جمهوری آذربایجان قرار گرفت که به گفته رسانههای غیر رسمی این افراد از سوی آذربایجان تهدید نیز شدهاند. به گفته آذربایجان، این افراد باید اجازه ورود را از وزارت خارجه و مقامات مربوطه دریافت کنند.
در تحولی عجیب یک فعال سیاسی ارمنی (زهام) ادعا کرده است که در ۲۰ سال آینده نه تنها با ایده ارمنستان بزرگ بلکه با خود ارمنستان نیز خداحافظی کرد چرا که ارمنستان یا یک ایالت ارمنی نشین روسیه خواهد بود و یا بخشی از ایالت آذربایجان عثمانی !
/channel/urasmid