Telegram-канал zistboommedia - مدرسه علوم انسانی: Unsorted

مدرسه علوم انسانی

29 Oct 2024 16:30

Ⓜ️ حق فراموش‌شدگی

🔻مرزهای حریم شخصی

🔖مرزهای حریم شخصی آدم‌ها هر روز تغییر پیدا می‌کند. حریم شخصی در هر حوزه‌ای ریزبینی‌های خودش را دارد. حریم شخصی مدام شکسته می‌شود، درست وقتی که در مترو داری با دوستت چت می‌کنی و بغل‌دستی‌ات زل زده به صفحه مانیتور موبایلت!

🔖نگاه کردن به صفحه موبایل دیگران جرم نیست، نگاه نکردن تنها اخلاقی است که ما سعی می‌کنیم رعایت کنیم. اما در دنیای تجارت و اطلاعات نیاز به مقررات مشخصی است که حقوق هر فرد را تعریف کند؛ حق یک کاربر در یک شبکه اجتماعی مانند فیسبوک یا اینستاگرام چیست؟ اگر عکسی که در صفحه‌ی غیرعمومی گذاشته باشم و توسط دیگران دیده شود، آیا من حق دارم از او شکایت کنم؟ این همان پرسش‌هایی بود که نیاز به تدوین قوانین و مقررات را تبدیل به یک الزام می‌کرد.

🔻 قانون «حفاظت از داده‌های عمومی»

🔖واقعیت آن است که مرزهای «حریم شخصی» و «حقوق کاربر» مدام پیچیده و پیچیده‌تر می‌شود. وقتی در سال ۲۰۱۲ برای نخستین بار موضوع «حفاظت از داده‌های عمومی» (General Data Protection Regulation) در اروپا طرح شد، منجر به سند الزام‌آوری شد به نام GDPR که همه‌ی کشورهای اروپایی بعد از ۴ سال بحث و گفتگو از سال ۲۰۱۶ به آن تن دادند. سندی اروپایی که تمامی سایت‌ها، اپلیکیشن‌ها و سامانه‌هایی که در اروپا یا با اروپاییان فعالیت می‌کردند، باید از آن تبعیت می‌کردند.

🔖اما مفهوم حریم شخصی و حفاظت از داده در همان ۲ سال اول پس از تصویب هم به شدت تغییر کرد تا در سال ۲۰۱۸ نسخه‌ی جدیدتر آن طرح شود. نسخه‌ای که حقوق جدیدی را برای کاربران تعریف می‌کرد. زمانی که این دو نسخه را با هم مقایسه می‌کنیم، به حقوق جدیدی برمی‌خوریم. حقوقی که شاید فراتر از فناوری اطلاعات و شبکه‌های اجتماعی می‌رود؛ یکی از آن حقوق «حق فراموش‌شدگی» (The right to be forgotten) است!

🔖زمانی که شما صفحه‌تان را در شبکه‌ای اجتماعی می‌بندید، آیا آن شبکه اجتماعی می‌تواند در تحلیل‌هایش از اطلاعات آن صفحه استفاده کند؟ آیا می‌تواند اطلاعات شما را ذخیره کند تا بعدترها با اطلاعات دیگری از شما ترکیب کند برای شناخت بهتر و دسته‌بندی بهتر شما؟این حق بیان می‌دارد که آن سامانه یا شبکه اجتماعی یا اپلیکیشن باید اطلاعات شما را فراموش کند! باید فراموش کند که شما چه داده‌هایی داشتنید، چه عکس‌هایی، چه علاقمندی‌هایی و ... این قانون این فراموش‌شدگی را به عنوان یکی از حقوق کاربران (یا بهتر بگوییم شهروندان سرزمین‌های مجازی) می‌داند. در این دنیایی که هر چیز در آن ضبط می‌شود تا روزی نه فقط در دادگاه‌ها بلکه در زندگی روزمره استفاده شود، داده‌های شهروند حق دارد فراموش شود!

🔻فراتر از کدها و کامپیوترها

🔖«حق فراموش‌شدگی»‌ اما برای من معنایی فراتر از صفر و یک کدنویسی دارد. حق فراموش‌شدگی یک بلوغ است، بلوغی که در آن ما می‌توانیم اشتباهات دیگران را فراموش کنیم.«فراموش‌شدگی» یعنی ما خودآگاه و بر اساس انتخاب خود تلاش می‌کنیم تا بخشی از اطلاعات خود را فراموش کنیم! و به قول نیچه از این «فضیلت فراموشی» را بهره بگیریم.

🔖«حق فراموش‌شدگی»‌ حق من می‌تواند باشد، وقتی از دوستی انتظار داشته باشم فراموش کند بخشی از خاطراتی که دوست نداریم به یاد آوریم. شاید گاه برای زندگی کردن باید بخشی از گذشته را خودخواسته فراموش کرد، وگرنه آنقدر آن زخم عمیق است که نمی‌توان با آن زندگی را ادامه داد. هم آلمانی‌ها و هم فرانسوی‌ها بعد از جنگ جهانی دوم مجبور بودند تا خیانت‌هایشان را فراموش کنند، چرا که تمامی آن‌ها برای زنده ماندن ناگزیر به خیانت‌هایی شده بودند!

🔖شاید گاه برای ساختن آینده ناگزیر برخی از گذشته را یا فراموش کنیم یا ببخشیم؛ آن بخشی که در مقابل واقعیتی بزرگ قابل صرف‌نظر کردن است! یا شاید تاب نیاوریم فراموشی خودخواسته را و به قول ماندلا بعد از آپارتاید روی بیاوریم به «می‌بخشم اما فراموش نمی‌کنم»! اما به هر حال باید بخشی از خاطرات را در برابر بخشی از آینده‌ی مطلوب فراموش کنیم! انتخابی سخت که کدام بخش را حاضر به فراموش کردن هستیم و کدام بخش را نگه می‌داریم! و البته این یک تصمیم‌گیری جمعی است.

📝 امیر ناظمی +++

🛄 @zistboommedia || مدرسه علوم انسانی