Telegram-канал econviews - دورنمای اقتصاد: Unsorted

دورنمای اقتصاد

28 Mar 2025 09:22

🔵 #مصائب_زندگی_صادقانه
(خلاصه کتاب)(۱ از ۳)

🖊️#دن_آریلی
*نشر:* گاهنامه مدیر
■در طولِ روز عواملِ مخفیِ متعددی ما رو وادار به فریب و پنهان‌کاری میکنن. آقای دن اریلی توی این کتاب با استفاده از آزمایشهای مختلف، سعی میکنه پرده از این عواملِ پنهان برداره. جالب اینجاست که چیزایی که خیال میکنیم انگیزه‌ی اصلیِ فریبن، از جمله پول، تأثیرِ زیادی توی فریبکاری ندارن. عوامل و انگیزه‌های فریبکاری چیزایی‌ان که چه بسا اصلاً فکرشو هم نکنیم، از جمله مقبولیتِ‌ فریب و نیرنگ در سطحِ جامعه، یا حتی حسِ نوعدوستیِ ما آدما.

□اکثرِ ماها خودمون رو آدمای خوب و درستکاری میدونیم. اما متأسفانه این باور چندان درست نیست. ماها همه فریبکاریم!
البته این معنیش این نیست که اکثرمون شیادِ حرفه‌ای هستیم، ولی به هر حال دروغگویی و فریبکاری و حقه‌بازی کارِ هر روزِ ماست. این فریبکاری رو میشه همه‌جا دید: توی مدارس و دانشگاهها، توی محلِ کار، توی خونه و حتی توی ذهنِ خودمون. بله! خودفریبی هم یه جور فریبکاریه.

●ولی واقعاً چرا اینقدر بی‌صداقتیم ماها؟
دَن اریلی، نویسنده‌ی این کتاب که متخصصِ اقتصادِ رفتاریه، توی کتابِ «مصائبِ زندگیِ صادقانه»، عوامل و انگیزه‌های فریبکاری و دغل‌بازی رو بررسی میکنه. اون برای کشفِ این عوامل و انگیزه‌ها از آزمایشهای متعددی استفاده میکنه. بی‌صداقتی و فریب توی روزگارِ ما انواع و اقسامی داره که توی این کتاب باهاشون آشنا میشیم. همینطور که با هم جلو میریم، به چندتا سؤالِ دیگه هم جواب میدیم، از جمله:
• چرا یادآوریِ ۱۰ فرمان احتمالِ فریبکاری رو در ما کاهش میده؟
• چرا وقتی که عمداً لباسهای مارک‌دارِ قلابی رو میپوشیم اخلاقمون بالکل تغییر میکنه؟
• چرا فریبکاری واگیر داره و مثلِ یه بیماریِ مسری از یک شخص به شخصِ دیگه منتقل میشه؟
• چرا تقلب تقلب میاره؟
• و چرا مواقعی که دست به فریب میزنیم، معمولاً خودمون رو فریبکار نمیدونیم؟

○توی جامعه‌ی امروزِ ما، تا دلتون بخواد دروغ و فریبکاری و فساد وجود داره. بعضیا میگن اکثرِ دروغ‌ودغل‌های دنیا به خاطرِ‌ چندتا سیبِ خرابه که کلِ جامعه‌ رو خراب کرده‌ن. بعضیای دیگه هم معتقدن مشکل خیلی فراگیرتر از این حرفاست. متأسفانه حق با دسته‌ی دومه: همه‌ی ما دغل‌بازیم.

■توی یکی از هنرکده‌های واشنگتن دی.سی، یه فروشگاهِ اجناسِ هدیه وجود داشت که به جای استفاده از دستگاهِ کارت‌خوان، از همون شیوه‌ی سنتیِ صندوقِ پولِ نقد استفاده میکرد. کاسبی‌شون خوب پیش میرفت، اما هر سال ۱۵۰ هزار دلارشون گم میشد. دنبالِ دزد گشتن، و بالاخره یه تعداد از کارکنان رو که احساس میکردن این دزدیا کارِ اوناست از فروشگاه اخراج کردن. به نظرتون چه اتفاقی افتاد؟ هیچی، پولها همچنان ناپدید میشد.

□بالاخره این فروشگاه به این نتیجه رسید که باید مدیریتِ سفت‌وسخت‌تری رو اعمال کنه. برای همین، فهرستی از موجودی‌های کلِ فروشگاه به همراهِ قیمتِ هرکدوم تهیه کردن و تک‌تکِ فروشها رو ثبت کردند. این کار جواب داد و از اون تاریخ به بعد، دیگه هیچ پولی گم نشد. سؤال اینجاست که چه کسی این پولا رو میدزدید؟ از قرارِ معلوم، دزدِ داستانِ ما یه نفر و دو نفر نبود، بلکه تعدادِ زیادی از کارکنان خوش‌قلبِ فروشگاه بودن که هربار که نیاز پیدا میکردن یه خرده از پولای داخلِ دخل رو برمیداشتن.

●البته گاهی وقتا فریب و دغل در مقیاسهای گسترده‌تری صورت میگیره: توی آمریکا شرکتِ بزرگی وجود داشت به اسمِ انرون(Enron) که بخشِ زیادی از موفقیتهای خودشو مدیونِ تکنیک‌های خلاقانه‌ای بود که توی حسابداریش به کار میگرفت. اوایل، کارکنای این شرکت دست به حسابسازی میزدن، یعنی درباره‌ی سودها و عایدی‌هاشون گزارشِ دروغ میدادن. به علاوه، از مشاورهای مختلف هم بهره میگرفتن و دستشون با حسابرسها و هیأت‌مدیره‌ی شرکت هم توی یه کاسه بود و همگی چشمشون رو روی این فساد بسته بودند. هرقدر جعل و دروغ توی شرکتِ انرون بیشتر میشد، فساد بیشتر میشد. در نهایت،‌ وقتی که حقیقت برملا شد، این شرکت منحل شد.

○اگه واقعاً فقط چندتا سیبِ خراب باعث و بانیِ کلِ فسادهای دنیا بودن، حلِ مشکل آسون بود، اما همونطور که توی بخشهای بعدی خواهیم دید، همه‌ی ما بدونِ اینکه حتی خودمون خبر داشته باشیم، دائماً در حالِ فریبِ این و اون هستیم و اکثرِ فسادهای دنیا هم از همینجا ناشی میشه.
🔻🔻🔻🔻