ایران‌دل | IranDel

30 May 2025 11:28

🔴 دیدار ماه (۱)

بنیاد پژوهشی شهریار تبریز
با همکاری
مجموعۀ فرهنگی هنگام برگزار می‌کند:

دیدار با
دکتر حسن انوری
دکتر توفیق هاشم‌پور سبحانی
دکتر محمدرضا نصیری


● زمان:
شنبه دهم خرداد ماه ۱۴۰۴ خورشیدی، ساعت ۱۹

● مکان:
تبریز،‌ خیابان ارتش جنوبی، چهارراه باغشمال، مجموعۀ فرهنگی هنگام، تالار هنگام


■ شرکت برای علاقمندان آزاد و رایگان است.



#اطلاع_رسانی

@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

27 May 2025 19:56

‌
🎥 آبراهه‌های دیده نشدۀ زیرزمینی سازه‌های آبی شوشتر در استان خوزستان

در جشنِ خردادگان (جشن آب، ششمین روز خرداد ماه - روزِ خُرداد از ماه خرداد) آبراهه‌هاى دست‌كَندِ زيرزمينى و غيرقابلِ بازديدِ سازه‌هاى آبى شوشتر را با قدمت هزاران سال - كه نمايانگر هنر باستانى ايرانيان در بهره‌بردارى از آب هستند، - به نظاره بنشينيم.

اين آبراهه‌ها توسط انسان و با كمک ابزار اوليه به نيتِ حركت درآوردن آسياب‌هاى آبىِ حدِّ فاصلِ بخشِ فوقانى و رود گرگر كَنده شده‌اند و در معرضِ ديدِ عموم قرار ندارند.

جشن خردادگان به پاسداشتِ آب و آبادانى در ششمين روز از ماه خرداد برگزار مى‌شود.

در آموزه‌هاى زرتشتی، به شادمانى دل و پاكيزگى تن در اين روز تأكيد مى‌شود و از مردم خواسته مى‌شود كه گيتى را با چشم نيكو بنگرند، سپاسگزار اهورامزدا باشند و آب را كه سرچشمۀ آبادانى است، همواره پاک نگه دارند.


■ ویدئو از خشایار لهراسبی


@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

26 May 2025 21:51

‌
🔴 در حاشیۀ اعدام عاملِ حمله به سفارتِ باکو

✍️ احسان هوشمند

سحرگاه ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۴ خورشیدی حکم اعدام یاسین حسین‌زاده، عامل حملۀ مسلحانۀ هفتم بهمن ۱۴۰۱ خورشیدی به سفارتِ جمهوری باکو اجرا شد. سخنگوی وزارت امور خارجۀ باکو در‌این‌باره گزارش داد که روند اعدام توسط «دو کارمند سفارت ما و یک وکیل منصوب‌شده توسط "جمهوری آذربایجان" در طول محاکمه مشاهده شد».

پس از وقوع حادثه، اگر‌چه باکو این حمله را اقدامی تروریستی خواند، اما مسئولان سیاسی و قضائی کشور تأکید کردند‌ این فرد با انگیزۀ شخصی و خانوادگی به سفارتِ جمهوری باکو در تهران حمله کرده است. حملۀ مرگبار حسین‌زاده به سفارتِ باکو در تهران منجر به کشته‌شدن مسئولِ امنیتی سفارت و زخمی‌شدن دو نفر دیگر از کارکنان سفارت شد. به دنبال این رویداد، روابط تهران و باکو به‌شدت تحت تأثیر قرار گرفت.

دو روز پس از حمله به سفارت باکو در تهران، این کشور اقدام به بستن سفارت خود در تهران کرد و کارکنان سفارت و خانواده‌هایشان تهران را ترک کردند. پس از اتمام دورۀ سفیر ایران در باکو، این کشور از پذیرفتنِ سفیر پیشنهادی سر باز زد و در نتیجه در ‌سال گذشته نیز سفارتِ ایران در باکو بدون حضور سفیر بود.

۱- عامل حمله به سفارتِ باکو در تهران به اشد مجازات رسید. تهران در این دورۀ سه‌ساله تلاش کرد‌ ثابت کند که حمله به سفارت سازمان‌یافته نبود و در نهایت هم حکم اعدامِ عاملِ حمله به سفارت اجرا شد و به این ترتیب، یکی از عواملِ ایجاد مسئله بین تهران و باکو،‌ بر‌طرف شد. دولت جمهوری باکو ضمن پیگیری اجرای حکم اعدام حسین‌زاده، اینک خرسندی خود را از اجرای این حکم اعلام کرده است.

۲- در دو سال و چند ماه گذشته، اطلاع‌رسانی شفاف، روشن، جامع و کاملی دربارۀ انگیزه‌های عامل حمله به سفارت باکو در تهران در اختیار افکار عمومی قرار داده نشد. اگر عاملِ حمله به سفارت مدعی بود ‌همسر وی در سفارت نگهداری می‌شد، آیا این موضوع صحت داشت یا خیر؟ اینکه همسر عاملِ حمله به سفارت بدون اجازۀ همسر از ایران خارج شده نیز مشخص نشد که درست است یا خیر؟ و اگر همسرِ نام‌برده، بدون مدارک قانونی از ایران خارج شده‌، آیا مشخص شد که نقش سفارتِ جمهوری باکو در خروج غیرقانونی او از ایران چه بوده است؟ ‌اگر سفارتِ باکو در تهران نقشی داشته آیا این اقدام غیر‌قانونی مورد اعتراض ایران قرار گرفته است یا خیر؟

همچنین برخی گزارش‌ها حاکی از سوابق قوم‌گرایی عامل حمله به سفارت و نیز وابستگان او است. برخی رسانه‌های خارجی مدعی هستند در نتیجۀ هک یکی از سایت‌های مراکز مهم دولتی ایران، به اسنادی دست یافته‌اند که نشان می‌دهد عامل حمله به سفارت پیش از این در باکو حضور داشته و دوره‌ای نیز در باکو به تحصیل اشتغال داشته‌ و در باکو با یکی از شهروندان این کشور ازدواج کرده است. بنا بر این گزارش، عامل حمله به سفارت در دورۀ حضور در این کشور با سرویس اطلاعاتی جمهوری باکو نیز در ارتباط بوده و پس از بازگشت به ایران نیز در همین زمینه مورد بازخواست قرار گرفته است. همچنین در ‌گزارش منتشرشده آمده است که همسر فراری حسین‌زاده در باکو دارای بستگانی در مشاغلِ حساس در دستگاه امنیتی‌ بوده است. اگر چنین گزارشی صحیح باشد، متأسفانه مسئولانِ ایرانی پرونده به‌صورت رسمی و شفاف اطلاعات زیادی دربارۀ انگیزه‌های عامل حمله به سفارت و ابعاد موضوع تاکنون منتشر نکرده‌اند.

۳- یکی از پرونده‌های حساسِ مرتبط با مناسبات ایران و جمهوری باکو در دو سال گذشته با اعدامِ عاملِ حمله به سفارتِ باکو به نتیجه رسید، اما همچنان موارد چالش‌برانگیز دیگری بر مناسبات دو کشور، سایه افکنده است. افزون بر ارتباط گستردۀ این کشور با تل‌آویو و حملات سازمان‌یافته رسانه‌های این کشور به ایران، همچنان ادعای نابخردانه علیه تمامیت ارضی ایران و محتوای الحاق‌گرایانه و ضدِّ ایرانی منابع آموزشی و درسی در دوره‌های مختلف آموزش و پرورش عمومی و آموزش‌ عالی این کشور که با بی‌تفاوتی نسبی مسئولان ایرانی روبه‌رو بوده، از‌جمله مسائلی است که در افکار عمومی ایرانیان با حساسیتِ فراوان مورد توجه قرار دارد. اگر طرف ایرانی با تاریخ چند‌هزار‌ساله و اسناد صریح و روشن مبنی بر تجزیۀ ایران در جریان جنگ‌های ایران و روس در قرن نوزدهم چنین می‌کرد، گفته می‌شد که کشور در پی رؤیای بازگشت به دورانِ باشکوه و تاریخی خود است، اما جعل تاریخ و تاریخ‌سازی توسط مسئولانِ کشوری که عمر ظهورشان در جغرافیای سیاسی جهان، تنها سه دهه است و اینکه چنین بی‌محابا در متونِ رسمی تاریخ‌سازی کنند و جعلیات تاریخی را به‌عنوان حقایقِ تاریخی به روح و روان نسل جدید منتقل کنند، خود پرسش مهمی است که به‌طور مستقل باید بررسی شود.


🔴 دنبالۀ یادداشت را در بخشِ «مشاهدۀ فوری» بخوانید:
👇👇


@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

26 May 2025 01:11

🎥 شکوه ایران و ایران‌دوستی در ترانه‌ای با آوای یک بانوی ایرانی قشقایی


خواننده: سویل نجفی
تنظیم‌کنندۀ آهنگ: احسان جعفری
ترانه‌سرا: منصور شامحمدی



@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

24 May 2025 11:44

🔴 روزنامۀ «زنگان امروز»،‌ شمارۀ سوم خرداد ماه ۱۴۰۴ خورشیدی


● عشق‌بازی با بوی خرّمشهر در ارومیه

(به قلمِ نیما عظیمی)

● ایستاده بر مدارِ ایران‌اندیشی

( یادداشتی در بزرگداشتِ استاد حمید احمدی به قلمِ بهزاد عطارزاده )



روزنامۀ زنگان امروز، روزنامۀ فرهنگی و مردمیِ صبحِ استانِ زنجان


#اطلاع_رسانی

@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

23 May 2025 22:50

سوم خرداد، سالروز آزادی خرمشهر
خرم‌شهر، نام دیگر ایران‌شهر

روایت تیمسار دریادار داریوش ضرغامی
فرمانده تکاوران دریایی در جنگ و فرمانده مدافع خرمشهر، از جان‌فشانی‌های همرزمان میهن‌پرستش

از آرش‌های زمان:

من آرش‌ها دیدم آقا! مهناوی صفری در شلمچه، به تنهایی در سنگر خود، آنقدر مقاومت می‌کند که پیاده‌نظام عراق نمی‌تواند حریفش بشود. با تانک می‌زنندش.

آنهایی که فکر می‌کنند بر روی خلیج فارس اسم دیگری بگذارند، [باید بدانند] بچه‌های ما در خلیج فارس دفن هستند. می‌خواهید از خلیج فارس دست برداریم؟ امکان ندارد. تاریخ ایران را بخوانند!

همشهری‌های خرمشهری ما، وقتی از [خیابان] چهل‌متری رد می‌شوید، یاد مزینانی و شعبانی [تکاوران خرمشهر] باشید. ...

شما را به خدا می‌سپارم، ایران را به این جوانان می‌سپارم. ما نگه داشتیم، تحویل اینها دادیم. باید ایران ما را حفظ بکنند.

ایران‌دل | IranDel

23 May 2025 12:07

‌
🔴 عشق‌بازی با بوی خرّمشهر در ارومیه

[ به فراخور سوم خرداد؛ سالگرد حماسۀ آزادسازی خرّمشهر ]

✍️ نیما عظیمی

از ساعت ۱۰ صبح چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۴ «تالار وحدت ارومیه» میزبان بیش‌از هزار تن از عاشقان ایران بود. این گردهمایی با سرنویس «ارومیه و حماسۀ آزادسازی خرمشهر» و با سخنرانیِ: «ایاد بهرام‌زاده» (از فرماندهان مقاومت خرمشهر): خاطراتی از همرزمان آذربایجانی در حماسۀ خرمشهر؛ «محمدرضا محمدقلیزاد» (از رزمندگان دفاع مقدس): روایت هدیۀ تاریخی ارومیه‌ای‌ها به خرمشهر؛ «بیت‌الله جعفری» (شاعر): آزادسازی خرمشهر در اشعار شاعران آذربایجانی؛ «میرقاسم میرزاده» (از رزمندگان دفاع مقدس): نقش شهید باکری در حماسۀ آزادسازی خرمشهر؛ «احمد کاظمی» (استاد دانشگاه): پاسداشت تمامیت ارضی ایران؛ دیروز، امروز و فردا و نیز با اجرای افتخاری «سعید سلیمان‌پور» شاعر و نویسندۀ اُرموی انجام شد.

همان‌گونه که از دیگر جملۀ درج شده در آگهیِ همگانی این بزرگداشت ملّی (به خرّمشهر خوش آمدید. جمعیت ۹۰ میلیون نفر) پیداست، اقشار گوناگونی آمده بودند که هرگز در تفاوتِ آیین و مذهب و شهر و دیار و لهجه و زبان و رنگ و قوم و قبیله و عشیره گرفتار نیامده و تنها برای یک نام و یک عشق و یک آب و یک خاک، گرد هم آمدند و «سرود حماسیِ فتح» را برای «ایران» و «پارۀ تن ایران» خواندند:
«خرمشهر آزاد شد».

عاشقانی که آمده بودند برای عشق‌بازی با بوی نابِ خاکِ خرمشهر؛ خاکی که هنوز از خون پاک شهدا و جانبازان ۸ سال دفاع مقدس مرطوب است. عاشقانی که باری دیگر به آن دیوارنویسِ عراقی که روی دیوار خیابان دلگشای خرمشهر نوشته بود: «جئنا لنبقی» (آمده‌ایم که بمانیم)، پاسخی تاریخی را از خیابان درستکار ارومیه تکرار کردند: «آمدیم؛ نبودید»!

آری! ارومیه با لهجۀ آذری و کُردی خود و از بُنِ جان به پیشواز خرمشهر رفت و خرمشهر با لهجۀ عربی خود، ارومیه را در آغوش کشید. آغوشی به گرمای خوزستان و طراوتِ بهاری آذربایجان.

میهمانان و سخنرانان و همه و همه در این گردهمایی ملی، با لهجه‌های گوناگون خود، اما زیر چترِ امن زبان فارسی و به «زبان ملّی فارسی» پیوند خورده و توانستند تجلّی همبستگی ملی و مفهوم دقیق «ملّت بودن» را در برگی از کتاب تاریخ ملّی ایران در ارومیه به نام خود ثبت کنند. درست مثل آن سه شهید نازنینی که برای پیشگیری از افتادنِ پیکر بی‌جان دختر ایرانی به دستِ عراقی‌ها جانسپاری کردند. هرکدام زادۀ شهری از شهرهای ایران‌زمین بودند. کسی هم نپرسید آن دختر برای کدام شهر است و به چه زبان یا لجهه‌ای سخن می‌گفته! چراکه همه او را «ناموس ایران» می‌دانستند.

همایش آزادسازی خرمشهر بود و زبانزد یکایکِ حاضران چیزی نبود جز اینکه: «به خرمشهر خوش آمدید؛ جمعیت ۹۰ میلیون نفر».

باری، این گردهم‌آیی ملّی، هدیه‌ای از مردم ارومیه به مردم خرمشهر بود. تا باری دیگر اثبات شود که منِ آذری و منِ خرمشهری و منِ... بدونِ «مای ایرانی» هیچ معنا و هویتی ندارد، مگر در قالبِ «مای ایرانی» که همان «ملتِ بزرگ ایران» است.

نگارندۀ این سطور، خود را از تبریز به ارومیه رسانده بود تا در این جشن ملّی شرکت کرده و حکایت عشق آذری‌ها به ایران را روایت کند؛ روایت کند از گفت‌وگوی خود با همان پیرِ تبریزی که از «محلۀ کوچه‌باغ تبریز» تا خرمشهر رفت و برای دفاع از تمامیت ارضی ایران، قهرمانانه پا به میدانِ رزم گذاشت. پیری که باعشق به میهن، از منزل به جبهه رفت و با «موجِ خمپاره‌ای» در سر، از جبهه به منزلش بازگشت. (این داستان واقعی‌ست) آری! او آمد و پسرش عازم شد؛ پیکرِ مطهر پسر، مفقود شده؛ اما پدر سال‌هاست که منتظرِ آمدنش نشسته! و در تمام این سال‌ها، اجازۀ تعویضِ قفلِ زنگ‌زدۀ درب منزلش را به کسی نداده است. او هر روز جمله‌ای را تکرار می‌کند: «پسرم فقط کلیدِ همین قفل را دارد؛ دوست ندارم وقتی به منزل بازگشت، پشتِ در بماند»!

کوتاه سخن این‌که، همۀ این‌ها یعنی شکوه و عظمتِ «ملت ایران». یعنی ایرانِ نازنین علی‌رغم رنج‌های بزرگِ خود، گنج‌ِ بزرگ‌تری داشته و دارد و خواهد داشت. نام این گنج بزرگ، «ملّت ایران» است. مفهوم این «گنج ملّی» یعنی: ملت ایران، ملت بوده و ملت هست و ملت هم خواهد ماند. درست مثل خرمشهر که خاکِ ایران بوده و خاک ایران هست و خاکِ ایران هم خواهد ماند.

پاینده ایران...



@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

22 May 2025 09:00

‌
🔴 شه‌نوازِ تار ایرانی، استاد جلیل‌ شهناز

یکم خرداد ۱۳۰۰ خورشیدی - اصفهان
۲۷ خرداد ۱۳۹۲ خورشیدی - تهران


یک عمر توان به ساز دمساز شدن
وز ساز نواختن سرافراز شدن

صد سال توان به تار مضراب زدن
اما نتوان جلیل شهناز شدن
‌

یاد و نام‌شان جاوید


🎼 موسیقی پیوست: همنوازی ابوعطا

نوازنده تار: استاد جلیل شهناز
نوازنده تنبک: استاد جهانگیر ملک


‌
#یادها | #مناسبتها

@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

21 May 2025 12:43

‌
🔴 شبّ حمید احمدی؛
استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران

[ از مجموعه شب‌های مجلۀ بخارا ]


سخنرانان:
کارنیک آساطریان
علی‌اشرف صادقی
سعیده لطفیان
روزبه زرین‌کوب
نسرین مصفّا
احمد بستانی
علی دهباشی

زمان:
یک‌شنبه چهارم خرداد ماه ۱۴۰۴ خورشیدی، ساعت ۱۷

مکان:
تهران، خیابان نجات‌الهی (ویلا)، بوستان ورشو، خانۀ اندیشمندان علوم انسانی، سالن فردوسی



#اطلاع_رسانی

@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

21 May 2025 11:02

‌
🎙 پوشهٔ شنیداری نشست «زبان ملّی در نظام قوانین و مقررات ایران»

سخنرانان:
محمدرضا پاسبان
حبيب‌الله فاضلی کرمانشاهی
حسن محسنی

در این نشست که توسط کانون‌ ایران‌شناسی دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی و انجمن علمی حقوق دانشگاه تهران برگزار شد، استادانی چون محمدرضا پاسبان، حبيب‌الله فاضلی کرمانشاهی و حسن محسنی سخنان خود را حول محور اهمیت زبان فارسی در نظام قضایی ایراد کردند.

[ سه‌شنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۴، دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ]



@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

20 May 2025 21:40

🎥 مستندِ آغازینِ آیینِ روز پاسداشت زبان پارسی و بزرگداشت حکیم فردوسی

با همکاری کانون ایران‌شناسی و انجمن علمی زبان و ادبیات فارسی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی

نویسندگان:
علیرضا ترکی، محمّدجواد ترابی
تدوین‌گر: الهام چراغی



دانشگاه تهران، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، تالار فردوسی
۲۸ اردیبهشت‌‌ماه ۱۴۰۴ خورشیدی


@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

20 May 2025 13:52

🔴 کوروش کیست؟

تحلیل و بررسی تاریخی و باستان‌شناسانه و همچنین نقد و بررسی جامعه‌شناسانهٔ کوروش


گفت‌وگو با
● مهرداد ملک‌زاده، دکترای باستان‌شناسی دورهٔ تاریخی و مدیر گروه پژوهشی دوران تاریخی پژوهشکدهٔ باستان‌شناسی

● حسن محدثی، دکترای جامعه‌شناسی و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی


🔴 این گفت‌وگو را از «اینجا» بشنوید.


🔴 این گفتگو را می‌توان در یوتیوب هم تماشا کرد:

بخش نخست

بخش دوم و پایانی



@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

20 May 2025 08:13

🔴 «خرمشهر: جمعیت ۹۰ میلیون نفر؛ ارومیه و حماسۀ آزادسازی خرمشهر»

همایش مردمی گرامیداشت روز آزادسازی خرمشهر در شهر ارومیه


سخنرانان:

ایاد بهرام‌زاده (از فرماندهان مقاومت خرمشهر): خاطراتی از همرزمان آذربایجانی در حماسۀ خرمشهر

محمدرضا محمدقلیزاده (از رزمندگان دفاع مقدس): روایت هدیۀ تاریخی ارومیه‌ای‌ها به خرمشهر

بیت‌الله جعفری (شاعر): آزادسازی خرمشهر در اشعار شاعران آذربایجانی

میرقاسم میرزاده (از رزمندگان دفاع مقدس): نقش شهید باکری در حماسۀ آزادسازی خرمشهر

احمد کاظمی (دکترای حقوق بین‌الملل و عضو هیئت علمی دانشگاه): پاسداشت تمامیت ارضی ایران؛ دیروز، امروز و فردا

با اجرای افتخاری سعید سلیمان‌پور


زمان:
چهارشنبه ۳۱ خرداد ۱۴۰۴ خورشیدی، ساعت ۱۰

مکان:
استان آذربایجان غربی، شهر ارومیه، بلوار درستکار، تالار وحدت


#اطلاع_رسانی

@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

19 May 2025 18:28

🔴 تکرار ادعاهای ضدِّ ایرانی در نشست سران عرب در بغداد و سکوت مسئولان ایرانی

✍️ یادداشتی از احسان هوشمند

بار دیگر در بیانیۀ پایانی نشست سران عرب با ادعاهای ضدِّ ایرانی امارات همراهی شد و شرکت‌کنندگان در سی‌وسومین اجلاس سران کشورهای عضو اتحادیۀ عرب پنجشنبه ۲۵ اردیبهشت ماه ۱۴۰۴ در بیانیۀ پایانی، ادعای واهی اماراتی‌بودن جزایر سه‌گانۀ ایرانی را تکرار کردند. تکرار ادعاهای امارات در نشست سران عرب در بغداد نکتۀ تازه‌ای نیست اما دربارۀ این بیانیه توجه به چند نکته اساسی و ضروری است.

۱- با وجود اینکه سران عرب در بغداد دوباره ادعاهای ضدِّ ایرانی امارات را تکرار کرده‌اند اما برخلاف دفعات پیشین تا این ساعت سخنگوی وزارت امور خارجه و دیگر مسئولان ایرانی درباره این وجه ضدِّ ایرانی بیانیه سکوت پیشه کرده و واکنشی نداشته‌اند. مشخص نیست که چرا مسئولان کشور و به ویژه سخنگوی دولت و سخنگوی وزارت امور خارجه تاکنون هیچ واکنش جدی و درخوری به بخش ضدِّ ایرانی بیانیۀ سران عرب در بغداد نشان نداده‌اند.


🔴 یادداشت احسان هوشمند را از «اینجا» بخوانید.


@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

18 May 2025 10:44

.
🔴 خیام را چگونه بنگریم؟

(۲۸ اردیبهشت؛ روز بزرگداشت حکیم عمر خیام نیشابوری)

✍️ استاد محمدرضا شفیعی‌کدکنی

شعر حافظ در قلمروِ خلاقیت هنری است و ما می‌خواهیم آن را به زبان منطق توجیه کنیم. این درست نیست. اصولاً هنر از قوانین عاطفه (اگر بتوانیم برای عاطفه یک قوانینی قائل بشویم) تبعیت می‌کند، نه از قوانین عقل.

بنابراین به نظر من خیلی طبیعی است که یک آدمی که احتمالاً متشرّع است در لحظه‌هایی از دایرهٔ اعتقادات عادی خودش خروج داشته باشد. شاید خیلی از شماها خیّام را مثل بسیاری از منتقدان اروپایی بنگرید. بسیاری از منتقدان عصر حاضر خودمان مثل صادق هدایت، خواسته‌اند که خیّام را یک آدم به معنی ماتریالیست مطلق بدانند. مثلاً این نمونه که:

دارنده چو ترکیب طبایع آراست
از بهرِ چه او فکندش اندر کم و کاست
گر نیک نیامد این صُوَر عیب کراست؟
گر نیک آمد شکستن از بهرِ چراست

یا:

جامی‌ست که عقل‌آفرین می‌زندش
صدبوسه زِ مهر بر جبین می‌زندش
این کوزه‌گر دهر چنین جامِ لطیف
می‌سازد و باز بر زمین می‌زندش

این اعتراض از همین نوع است، یعنی اعتراضی است که این کوزه‌گر دهر... شما اگر تعقیب کنید این تمِ کوزه و کوزه‌گر را، این صراحتی که شما فرضاً در «پیر ما گفت خطا بر قلمِ صنع نرفت...» یا مثلا « این کوزه‌گر دهر چنین جام لطیف...». این یک اعتراض ملایمی است که اولاً نسبتش می‌دهد به کوزه‌گر دهر. طبعاً دهر چیزی است که آدم می‌تواند مسئولیت را بر گردن خود خدا نیندازد. اما وقتی او می‌گوید قلمِ صنع، صنع حوزهٔ عمل الهی است، حوزهٔ فعل الهی است. این تصریح بیشتری دارد. اما او می‌گوید:
«این کوزه‌گر دهر...» یعنی غیرمستقیم همین حرف را می‌زند.
در عین حال جملهٔ «می‌سازد و باز بر زمین می‌زندش» می‌تواند سؤالی باشد، سوال انکاری.  یعنی این کار را نمی‌کند، وانگهی کار کوزه‌گری اصلاً مگر کار دهر است؟! در اصل کار خداست و چون خدا عالم و عادل و حکیم است این کار را نمی‌کند. شما ظاهر قضیه را می‌بینید و بر ظاهر قضاوت می‌کنید، حال آنکه باطن کار جورِ دیگر است. درست است که می‌شکندش این شکستن در واقع نوعی پوست‌اندازی است، از اسارت تن خلاص شدن است.
اما می‌خواستم این را برایتان بگویم که این نوع تفکر زندیقی–الحادی اگر بخواهد ملاک این قرار بگیرد که در یک لحظه یا در چند لحظه، برای یک شادی زودگذر، چنین تفکّری پیش بیاید و شما این را به حساب مجموعهٔ نظام فکری او قرار بدهید، این را در مورد خیّام نفی نمی‌کنم (البته اگر اصلاً خیامی وجود داشته باشد).
این مسأله اصلاً در تمدّن اسلامی اثری طبیعی بوده است. این من و شما هستیم که شاید کاسهٔ از آش داغ‌تر باشیم.
در آن دورهٔ شکفتگی تمدن اسلامی، خیلی راحت آدم‌ها می‌آمدند حرفشان را می‌زدند. یک آدمی مثل خیام بوده و آدمی هم مثل نجم‌الدین رازی به او فحش می‌داده.

شما آثار ابوالعلا معرّی را نگاه کنید. مَعَرّی آدمی است مسلمان و حتی نوعی شیعه. همین آدم از شیعه‌های اولیه هم دلبستگی‌اش به مذهب بیشتر می‌شود و حتی به ازلیّت نور محمدی هم اعتقاد دارد و آدمی است زاهد و خیلی هم معتقد. هیچ وقت هوس خوردن شراب نمی‌کرده. اما همین آدم در مسائل فروع فقهی می‌گوید کاش پیغمبری می‌آمد و شراب را حلال می‌کرد. اَیأتی نَبِیّ یَجعلُ الْخمرَ طَلَقَةً. این آدم وقتی از دایرهٔ خودش بیرون می‌آید، تمام اصول مارکسیسم–لنینیسم را در جیبش می‌بیند. پس دوره‌های شکفتگی تمدن اسلامی این جور تفکّر وجود دارد.


🔴 پی‌نوشت:
۱۴ اسفند ۱۳۵۸، دانشگاه تهران
این کیمیای هستی، مجلد سوم، دربارهٔ حافظ، درس‌گفتار‌های دانشگاه تهران


#مناسبتها

@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

29 May 2025 09:31

🎥 گارنیک آساطریان:
وقتی من دربارۀ ایران فکر می‌کنم درخت تنومندی در ذهنم مجسم می‌شود که تنۀ ستبری دارد و از آن شاخه‌های متعددی منشعب شده‌اند و این شاخه‌ها نه‌تنها به تنه، بلکه به یکدیگر نیز متصل‌اند


● گارنیک آساطریان،‌ ایران‌شناس، مردم‌شناس و استاد دانشگاه دولتی ایروان در پیام تصویری ارسالی به «شبِ حمید احمدی؛ از مجموعه شب‌های بخارا» گفت:

- ایران همواره در شمار کشورهایی بوده که از انسجام جمعیتی کم‌نظیری برخوردار بوده است.

- در طول چندهزارسال در این کشورِ پهناور، هویتی واحد و فرهنگی ریشه‌دار و اصیل حکمفرما بوده است. اما تصوّری که در حال حاضر از پدیدۀ «قومیت» در ایران وجود دارد، تحت تأثیر القائات خارجی است.

- صادقانه عرض کنم، صحبت دربارۀ قومیت و قوم در ایرانِ امروز، آن‌چنان رواج یافته که از نگاه یک ناظر خارجی و کسی که از ایران و تاریخِ آن بی‌اطلاع است، ایران مانند «لحاف چهل‌تیکه‌ای» است که صدها قبیله و عشیره ناهمگون در آن زندگی می‌کنند!

- در هیچ کشوری به اندازۀ ایران بحث دربارۀ اقوام اینقدر داغ نیست. در حالی که هیچ پایه و اساسی برای وجود چنین گفتمانِ جعلی در ایران وجود ندارد!


@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

27 May 2025 11:37

🎥 استاد علی‌اشرف صادقی: اهالی غیور آذربایجان، با رشادت، عثمانی‌ها را بارها از ایران بیرون کردند

[ نشستِ بزرگداشتِ حمید احمدی، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران - از مجموعه شب‌های بخارا - یکشنبه ۴ خرداد ۱۴۰۴ خورشیدی - تهران، خانۀ اندیشمندان علوم انسانی ]


● محورهای سخنرانی علی‌اشرف صادقی، زبان‌شناس، استاد بازنشستهٔ دانشگاه تهران و عضو پیوستهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی:

- نگاهی به مقوله «اقوام» در ایرانِ پیش از اسلام و سده‌های نخست پس از اسلام، از منظر تاریخی و زبان‌شناختی

- همزیستی گویشوران زبان‌های مختلف در ایران در دوره‌های مختلف و پرداختن به تنوع زبانی ایران

- اشاره به زبانِ تاریخی خطۀ آذربایجان و شمال رود ارس و تغییرات زبانی آن مناطق

- اشاره به جنایت‌های عثمانی‌ها در آذربایجانِ ایران و خساراتِ فرهنگی آنان

- بزرگداشتِ رشادت‌های غیورانۀ آذربایجانی‌های ایران در مقابل عثمانی‌ها از قرن ۱۶ میلادی تا جنگ نخستِ جهانی

- اشاره به سواستفاده از مشکلات کنونی کشور برای فتنه‌انگیزی‌ قومی در شمالغرب ایران و کوتاهی و ضعف‌های حکومت در این‌باره


@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

26 May 2025 20:51

‍ ‌
🎥 حمید احمدی، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران:
امروزه ایران‌دوستی در مفهوم عُقلایی خود، بسیار گسترش پیدا کرده و تبدیل به اندیشۀ مسلط جامعۀ ایرانی در داخل و خارج شده است / امروزه جهلِ داخلی، علتِ اصلی سختی‌هاست / سیاستِ ایران را خوب درک نخواهیم کرد، مگر آن‌که تاریخ، فرهنگ و تمدنِ ایران و میراثِ زبان فارسی را خوب بشناسیم


شب بزرگداشتِ حمید احمدی، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران، روز یکشنبه ۴ خرداد ۱۴۰۴ خورشیدی در تهران و خانۀ اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. در این نشست که به همتِ مجلۀ بخارا و در سلسله شب‌های بخارا برگزار شده بود، سخنران پایانی، دکتر حمید احمدی بود که ضمن سپاس از دیگر سخنرانانِ این نشست، گفت:

- می‌خواستم به علی دهباشی، مجاهد بگویم، ولی دیدم در ادبیاتِ مزدیسنا، واژۀ بهتری داریم. آقای دهباشی از "مردانِ اَشَوَن" هستند. ایشان "مردِ اَشَوَن" تاریخ و فرهنگ و تمدّن ایران هستند.

- چهار دهه‌ست که مسئلۀ ایران به حاشیه رفته است.

- اسلام‌گرایی و جنبش‌های اسلامی‌، از جریاناتِ مسلط منطقۀ ما هستند باید آن جریانات و تأثیرش بر ایران را بشناسیم.

- در حیاتِ روشنفکری ما دو جریان روشنفکری مسلّط بودند: چپ مارکسیستی و اسلامِ سیاسی. هر دو جریان هم مروّج فراملّی‌گرایی بودند و هیچ‌کدام به ایران فکر نمی‌کردند. در انقلاب ۵۷ تقریباً یکی از این دو (یعنی اسلام سیاسی) مسلط شد.

- در نیمۀ دوم دهۀ ۱۳۷۰ و دهۀ ۱۳۸۰ به دموکراسی و جامعۀ مدنی نگاه سطحی می‌شد.

- امروزه خوشبختانه، ایران‌دوستی در مفهومِ عُقلایی خود، بسیار گسترش پیدا کرده و تبدیل به اندیشۀ مسلط جامعۀ ایرانی در داخل و خارج شده است. امیدوارم جنبه‌های احساساتی آن به حاشیه رفته و آن عقلانیّتی که در میهن‌پرستی ایرانی‌ست، برای آینده کارساز شود.

- وقتی می‌خواهیم علوم سیاسی را مطالعه کنیم، سیاستِ ایران را خوب درک نخواهیم کرد، مگر آن‌که تاریخ، فرهنگ و تمدنِ ایران و میراثِ زبان فارسی را خوب بشناسیم.

- در گذشته هم در ایران، دورانِ سخت داشته‌ایم که بیشتر ناشی از تهاجمِ خارجی بوده، ولی امروزه جهل داخلی، علتِ اصلی سختی‌هاست.

- میهن‌پرستی ایرانی، در مجموع جریانی معتدل و معقول است.

- ایران، سرزمین اهورایی و خدایی‌ست.


شعری از نصرت‌الله کاسمی:

بَلادیده بسیار ایرانِ ما
نگه داشتَش، فرِّ یزدانِ ما

بر این شمع بس بادِ صَرصَر گُذشت
چراغِ خدا بود، خامُش نگَشت




@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

24 May 2025 19:37

🎥 ارومیه برای خرّمشهر می‌نوازد...

سوم خرداد ۱۳۶۱ خورشیدی تعدادی از جوانانِ شهر ارومیه به عشقِ حماسۀ آزادسازی خرمشهر، شبانه، هدیه‌ای را بار کامیون کردند و به خرّمشهر رساندند و ارومیه به عنوان اولین شهرِ ایران شناخته شد که برای آزادسازی خرمشهر، هدیه فرستاد.

در آن روز بزرگ و تاریخی، جوانان اُرموی برای خرمشهر، هدیه‌ای فرستادند و امروز درست ۴۳ سال بعد، در سال ۱۴۰۴ خورشیدی در ارومیه برای خرمشهر و به عشق خرمشهر و برای گرامی‌داشتِ آن حماسۀ ملّی، نواختند!

اجرای ترانۀ مشهور «آزادی خرمشهر» توسط جوانانِ گروه موسیقی پژواکِ ارومیه در برنامۀ مردمی گرامی‌داشتِ آزادسازی خونین‌شهر، هدیه‌ای دیگر از نگینِ ایرانشهر به خرّمشهرِ نازنین...


@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

24 May 2025 08:26

🔴 سوم خرداد، روزِ ملّی آزادسازی خرمشهر و روز دفاع از تمامیت ارضی ایران گرامی باد.

یاد دلاوران آزادسازی خرمشهر عزیز و قهرمانان بی‌ادعای دفاع مقدس میهنی، گرامی و سبز


🔴 پی‌نوشت:
ویدئو برشی از سمفونی حماسه خرمشهر اثری از استاد مجید انتظامی


#مناسبتها


@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

23 May 2025 20:05

‌
🎥 کودکانِ تبریزی از ایران می‌گویند..

تبریز، مرکز همایش‌های خاوران


‌
@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

22 May 2025 18:39

‌
🔴 ایستاده بر مدار ایران‌اندیشی

[ یادداشتی در بزرگداشتِ استاد حمید احمدی ]

✍️ بهزاد عطارزاده


در این یادداشت آمده است:

دکتر احمدی، از شمار معدود اساتید علوم اجتماعی و سیاسی حاضر در دانشگاه‌های کشور است که به‌درستی علم را در خدمت توضیح وجوهی از تاریخ و تحولات اجتماعی - سیاسی ایران می‌گیرد و همچنانکه خود بارها و آشکارا تصریح کرده، منتقد رسم ناخجستهٔ تعمیم بی‌جا و بی‌ارتباط و غیرتاریخی نظریه‌های علوم اجتماعی بر وضعیت ایران و بی‌التفاتی به واقعیات تاریخی ایران است. سال‌هاست که عده‌ای در فضای روشنفکری و سپس فضای دانشگاهی ایران، نظریه یا شبه‌نظریه‌ای ــ نویافته یا بر حسب مُد روز ــ را که در جامعه‌ای دیگر، بر پایهٔ شواهد تجربی متفاوت یا حتی در فقدان پشتوانهٔ تجربی و صرفاً در خدمت مبارزهٔ سیاسی طرح گردیده، عَلَم می‌کنند و همچون برهانی قاطع و مدرکی انکارناپذیر بر وضعیت ایران اطلاق کرده و بدین‌ترتیب مدعی حقیقت می‌شوند.


🔴 متن کامل یادداشت را در بخشِ «مشاهدۀ فوری» بخوانید:
👇👇


@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

21 May 2025 14:54

‌
🎙 «آیا شاهنامه، متنی اسطوره‌ای است»؟

سخنران:
محمد بیانی، دکترای ادبیات حماسی از دانشگاه فردوسی مشهد


دانشگاه فردوسی مشهد
۳۰ اردیبهشت ماه ۱۴۰۴ خورشیدی


🔴 این سخنرانی را از پوشۀ شنیداری پیوست، بشنوید.


@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

21 May 2025 12:07

🎥 سفر به‌خاطر وطن

اجرای زنده‌یاد استاد محمد نوری در جشن سه‌سالگی مجلۀ بخارا


چهارشنبه ۹ شهریور ماه ۱۳۷۹ خورشیدی


@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

21 May 2025 08:12

🔴 آیینِ بزرگداشتِ حکیم ابوالقاسم فردوسی و نکوداشتِ استاد فرزانه دکتر حسن انوری


زمان:
شنبه سوم خرداد ۱۴۰۴ خورشیدی، ساعت ۱۷

مکان:
تهران، خیابان نجات‌الهی (ویلا)، بوستان ورشو، خانۀ اندیشمندان علوم انسانی، سالن فردوسی


برنامه به صورت حضوری برگزار می‌گردد و ورود برای همگان، آزاد و رایگان است.


#اطلاع_رسانی

@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

20 May 2025 19:19

🔴 شاهنامه و ایرانِ شرقی:
خراسان از کوشانیان تا سامانیان

سخنران:
خداداد رضاخانی
دکترای تاریخ اواخر باستان ایران
پژوهشگر دانشگاه لایدن


زمان:
چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۴ خورشیدی، ساعت ۱۰ تا ۱۲

مکان:
دانشگاه تهران،‌ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، تالار استاد شهیدی


#اطلاع_رسانی

@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

20 May 2025 09:08

‌
🎙 عشق در شاهنامه

سخنران:
جواد رنجبر درخشی‌لر، شاهنامه‌پژوه


دومین رویداد برخط و مجازی باشگاه شاهنامه‌پژوهان به مناسبت بزرگداشت فردوسی

دوشنبه ۲۹ اردیبهشت ماه ۱۴۰۴ خورشیدی


«عشق» چیست؟

فهم و شناخت در مورد «عشق»

آیا می‌توان سراغی از «عشق» در شاهنامه گرفت؟

آیا داستان‌های "زال و روداوه"، "رستم و تهمینه"، "بیژن و منیژه"، "سودابه و سیاوخش" و "گردآفرید و سهراب" در شاهنامه، داستان‌های عاشقانه‌ست؟

نسبت حماسه و عشق چیست؟


🔴 این سخنرانی را در پوشۀ شنیداری پیوست، بشنوید.



@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

19 May 2025 21:28

‌
🎙 درفشِ بیداری؛ شاهنامه و انسجامِ ملّی

سخنران:
میلاد عظیمی، دکترای زبان و ادبیات فارسی و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران


در آیینِ بزرگ‌داشتِ حکیم فردوسی و زبان ملّی فارسی، در تالار فردوسی دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران

یکشنبه ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۴ خورشیدی


🔴 این سخنرانی را در پوشۀ صوتی پیوست، بشنوید.

@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

19 May 2025 14:26

🔴 کانون ایران‌شناسی دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی با همکاری انجمن علمی حقوق دانشگاه تهران برگزار می‌کند:

«زبان ملی در نظام قوانین و مقررات ایران»


سخنرانان:
محمدرضا پاسبان
عضو هیئت علمی حقوق دانشگاه علامه طباطبایی

حسن محسنی
عضو هیئت علمی حقوق دانشگاه تهران

حبیب‌الله فاضلی کرمانشاهی
عضو هیئت علمی علوم سیاسی دانشگاه تهران

احمد محمدی سهروردی
حقوق‌دان و استاد مدعو دانشگاه تهران


زمان:
سه‌شنبه، ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۴ خورشیدی، ساعت ۱۵

مکان:
دانشگاه تهران، دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی، طبقه اول، سالن درودیان


#اطلاع_رسانی

@IranDel_Channel

💢

ایران‌دل | IranDel

18 May 2025 07:47

‌
‍ 🔴 به بهانۀ ۲۸ اردیبهشت، روز بزرگداشتِ حکیم عمر خیام نیشابوری
‌
‌
🔴 ریاضی‌دانِ شاعر

✍️ امیر آقاجانی

عمر خیام نیشابوری زادۀ ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷ هجری در نیشابور و درگذشتۀ ۱۲ آذر سال ۵۱۰ هجری، فیلسوف، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس و رباعی‌سرای ایرانی در دورۀ سلجوقی است.
‌‌
گرچه پایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی اوست اما آوازۀ وی بیشتر به خاطر نگارش رباعیاتش است که شهرت جهانی دارد.
‌
برخی بر این باورند که رباعیات خیام تازیانه‌ای بر زاهدانِ ریاکار است. همچنین اعتقاد بر آن است که خیام در اشعارش بی‌اعتباری دنیا و ناپایداری هستیِ انسان را در زندگیش به تصویر می‌کشاند. اما منظور خیام از مفهوم «دَم» و «غنیمت شمردن این دَم با مِی‌گساری» را می‌توان به گونه‌ای دیگر نیز بررسی کرد.
‌
«وجود» انسان برخلاف هستیِ سایر موجودات، دارای قوۀ «شدن و برشدن» است؛ «شدن و برشدنی» که فراتر رفتن از وجودِ حالِ حاضرِ «خود» و معطوف به شکوفایی است، و سبب کشف سرزمین‌های ناشناختۀ وجود و لذت بردن از کشف این ناشناخته‌هاست، و این لذت همان است که خیام در سروده‌هایش به آن اشاره کرده است.
‌
لذت از نظر خیام «وَجد» است، «بیرون جهیدن» است، «شدن و برشدن» است، پویایی است، سرشارشدن از امکانات وجود و سرمستی در وجود است.
‌
خیام مطابق سروده‌هایش باور دارد که چون مرگ مانع از استمرار لذت بردن از زندگی و خوبی‌های جهان هستی است بنابراین انسان لازم است که «دَم» را غنیمت شمارد و از فرصت محدود خود بهره ببرد و به زندگی خویش معنا دهد.
‌
«دم» از نظر خیام، طول مدت زندگی انسان در این جهان است که بسیار کوتاه است. خیام لذت بردن را نوعی هدف می‌داند که شایسته پیگیری است و این لذت با نوشیدن و می‌گساری شدنی است، با نوشیدن از «میِ وجود» و حظ بردن از آن، از آنچه که در ما و از ما (به عنوان کوزه مِی) ساخته می‌شود و بیرون می‌جهد که هم خودمان را لبریز از منفعت و حظّ و لذت می‌کند و هم دیگران را بهره‌مند از وجود ما (مِی) و مستی و لذت‌مان (رشد و تعالی) می‌کند.
‌
در نتیجه، خیام هیچ‌گاه زندگی را بیهوده و عبث نمی‌داند و نسخه تجویزی او نوشیدن از «میِ وجود» و به «وجد» آمدن و بیرون جهیدن و استعلا است، چرا که این زندگی، معنادار و ارزشمند و در نتیجه لذت‌بخش است.
‌

🔴 منبع:
کتابِ "مشاوره شناختی وجودی متمرکز بر کنش خلاق"؛ امیر آقاجانی؛ نشر سپیتا؛ ص ۲۵۶
‌

🔴 ویدئوی پیوست:
خوانش یک رباعی از خیام نیشابوری با صدای احمد شاملو و آواز استاد محمدرضا شجریان
‌
‌

#مناسبتها

@IranDel_Channel

💢