-
گرداننده درگاه : سیروس حامی @Cyrus_Hami
گزارش رویداد تاریخی #سه‌بخش_کردن_جهان_میان_پسران_فریدون (دنباله)
به پیوست دو مستند
ارائه: #سیروس_حامی
هنگام : شنبه - بیستم بهمن ۱۴۰۳
جایگاه : دانشگاه امام جواد یزد
🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd
درودها از ژرفای جان،
آغاز هفته دیگری است و پیشکشی دیگر از سخن گرانسنگ فرزانه توس، همراه با آرزوی هفته و روزگاری سراسر شادی و کامروایی برای یکایک یاران و هم میهنان خردورز.
مهرورزتان - سیروس حامی
#آیین_کشورداری_در_شاهنامه_۱۰۱
/channel/ShahnamehToosi
درود و دوسد درود؛
هفته نو به شادی و کام!
فرازی دیگر از سخن ارزمند فرزانه توس پیشکش هم‌میهنان!
نیک‌خواهتان - سیروس حامی
#آیین_کشورداری_در_شاهنامه_۱۰۰
/channel/ShahnamehToosi
#سیمرغ
سیمرغ شاهنامه ، به تعبیری زیبا اشاره به خرد جمعی جامعه دارد. اشاره به حمایت جامعه از یک رویداد یا شخص.
هرگاه که سیمرغ در بخشی از حماسه ظاهر میشود، در واقع می‌توان چنین دریافت که توده مردم یک جامعه -قشر گمنام ولی پر تاثیر هر دوره از تاریخ- وارد داستان شده و در لحظه‌ی سقوط قهرمان، دستش را می‌گیرد و به سلامت از بحران می‌گذراند؛ به عبارتی جامعه با حمایتش، یک رویداد یا قهرمان ملی را به سمت درست خود باز میگرداند.
دقت کنید، آن هنگام که سام، فرزند خود را در دامنه کوه رها میکند، این سیمرغ است که نوزاد را سرپرستی کرده و به ثمر می‌رساند. آموزشش میدهد و به رشدش کمک میکند. همچنان که می‌داند باید روزی از زال جدا شود و جایگاه و طبقه اصلی او، بالاتر است. سپس هنگام وداع می‌رسد، زال را به دامان پدرش و تخت شاهی بازمی‌گرداند، با این دلگرمی که هر زمان پری از من در آتش اندازی خود را برای یاری به تو میرسانم!
از آن پس، هر زمان که زال و فرزندش رستم، این قوی‌ترین پهلوانان شاهنامه، از ادامه راه عاجز می‌شوند، باز این سیمرغ است که به یاری آنان می‌آید و آنها را پشتیبانی میکند...
ناگفته نماند با محو شدن سیمرغ در شاهنامه، شکوه و عظمت نیز به مرور محو میشود.
نام سیمرغ هم به نوعی گویای این برداشت می‌باشد.
«سی مرغ!» اشاره دارد به کثرت، که میتواند به جمعیت منجر شود و جمعیت به خرد جمعی که اگر از قهرمانی حمایت کند باعث رشد و تعالی آن میشود و اگر مقابل قهرمانی قرار گیرد، آن را مانند اسفندیار نابود میکند و چه بسا میتواند خود را نیز از میان بردارد...
آتشخور: کانال هفت هزار سالگان
/channel/ShahnamehToosi
#جشن_سده_در_شاهنامه
🔹پادشاهی دارای داراب:
نگه دارد این فال جشن سده
همان فر نوروز و آتشکده
🔹پادشاهی یزدگرد:
بدایوان همی بود خسته‌جگر
ندید اندر آن سال روی پدر
مگر مهر و نوروز و جشن سده
که از پیش رفتی میان رده
🔹پادشاهی بهرام گور:
چو شد ساخته کار آتشکده
همان جای نوروز و جشن سده
بیامد سوی آذرآبادگان
خود و نامداران و آزادگان
🔹پادشاهی قباد:
نهاد اندر آن مرز آتشکده
بزرگی به نوروز و جشن سده
مداین پی افگند جای کیان
پراگنده بسیار سود و زیان
از اهواز تا پارس یک شارستان
🔹پادشاهی هرمزد:
سه یک دیگر از بهر آتشکده
همان بهر نوروز و جشن سده
فرستاد تا هیربد را دهند
که در پیش آتشکده برنهند
پادشاهی خسرو پرویز:
من از تخمهٔ نامور آرشم
چو جنگ آورم آتش سرکشم
به ایران بران رای بُد ساوه‌شاه
که نه تخت ماند نه مهر وکلاه
#یزدگرد_سوم:
کند با زمین راست آتشکده
نه نوروز ماند نه جشن سده
همه بنده گشتند ایرانیان
برین بوم تا من ببستم میان
اگر با تو یک پشه کین آورد
ز تختت به روی زمین آورد...
که پیروزگر شاه پیروز باد
#فردوسی_بزرگ
🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd
#جشن_سده بر خان فردوسی
🗣 استاد #علیرضا_قیامتی
برگرفته از 👇
dr_ghiyamati" rel="nofollow">https://www.youtube.com/@dr_ghiyamati
🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd
#جشن_سده
ای آتش سرخ تیرگی سوز
ای روشن آشیان بر افروز
ای بر شده آتش نیایش
ای خرمن گرم سوز سرکش...
چامه و چامه‌خوان: بانو #هما_ارژنگی
آلبوم : نوروز تا نوروز
arzhangihoma.ir
/channel/ShahnamehToosi
گزارش رویداد تاریخی #سه‌بخش_کردن_جهان_میان_پسران_فریدون
ارائه: #سیروس_حامی
هنگام : شنبه - ششم بهمن ۱۴۰۳
جایگاه : دانشگاه امام جواد یزد
«موسسه فرهنگی شاهنامه فردوسی یزد»
«موسسه فرهنگی چکامه مهر یزد»
🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd
🎈به فرهنگ باشد روان تندرست
🎈ایران سرزمینی کهن با فرهنگ باستانی است. سرزمین نیکی‌ها و مردمان نجیبی که ستایشگر داد و راستی و دوستی و نکوهشگر ظلم و دروغ و دشمنی‌اند. باید تا می توان از ایران گفت و نوشت. چرا که ظرف و محتوای توسعه کشور است. باید زبان فارسی را دوست داشت و در جهت ترویج آن از هیچ اقدامی دریغ نکرد. باید تا حد ممکن فرزندان کشور را با حافظ و سعدی، با فردوسی و مولوی و نظامی آشنا کرد. اگر ایده ایران از جمع معدودی نخبگان خارج شود و در میان مردم و سیاستگذاران شکل خودآگاهانه بگیرد معنای امنیت، مصلحت و منافع ملی شکل خواهد گرفت. حقیقت این است که امروزه ایران مورد غفلت قرار گرفته است و بدون وطن، کشور و ایراندوستی هیچ تحول مهمی رقم نمی‌خورد.
🎈فهرست زیر از کوشاترین و معتبرترین رسانه ها و نهادهای فرهنگیِ مستقل تشکیل شده است که جملگی در گستره‌یِ گسترده‌یِ تاریخ و ادبیات و فرهنگِ زرینِ ایران زمین می‌کوشند.
با پیوستن به این رسانه ها و نهادها به توسعه فرهنگی در جامعه یاری رسانیم.
🎈پـــــــایــنده ایــــــــــران🎈
🎀کتاب گویا (لذت مطالعه با چشمان بسته).
🎀زین قند پارسی
(درست بنویسیم، درست بگوییم).
🎀دکتر محمّد‌علی اسلامی‌نُدوشن
🎀مولانا و عاشقانه شمس(زهرا غریبیان لواسانی)
🎀رسانه رسمی استاد فریدون فرح اندوز
(گوینده و مجری رادیو و تلویزیون ملی ایران).
🎀رازها و نمادها و آموزه‌های شاهنامه
🎀بهترین داستانهای کوتاه جهان
🎀انجمن شاهنامه‌خوانی هما
(خوانش و شرح بیتهای شاهنامه).
🎀رمانهای صوتی بهار
🎀حافظ // خیام ( صوتی )
🎀خردسرای فردوسی
(آینه‌ای برای پژواک جلوه‌های دانش و فرهنگ ایران زمین).
🎀بنیاد فردوسی خراسان
(كانون شاهنامه فردوسی توس).
🎀سرو سایـه‌فکن
(رسانه ای برای پاسداشت زبان و ادبیات فارسی).
🎀شرح غزلیات سعدی با امیر اثنی عشری
🎀چراغداران (دایرةالمعارف بزرگ صوتی ایران، صداهای نایاب فرهنگ و ادب و هنر)
🎀حافظ‌خوانی با محمدرضاکاکائی
🎀کتابخانه متون و مطالعات زردشتی
🎀بوستان سعدی با امیر اثنی عشری
🎀شاهنامه کودک هما
🎀مأدبه‌ی ادبی، شرح کلیله و دمنه و آثار ادبی فارسی (رسانه دکتر محمّدامین احمدپور).
🎀ستیغ، خوانش اشعار حافظ و سعدی و...(رسانه سهیل قاسمی)
🎀تاریخ، فرهنگ، هنر و ادبیات ایران زمین
🎀شاهنامه برای کودکان
(قصه های شاهنامه و خواندن اشعار برای کودکان و نوجوانان).
🎀دژنپشت(کتابخانهٔ کهن سرزمین پارس به روزگار پارت‌ها)
🎀گاهگفـت
(دُرُست‌خوانیِ شعرِ کُهَن).
🎀کتاب گویای ژیگ
🎀سفر به ادبیات
(مرزبان‌نامه و گلستان، تک‌بیت‌های کاربردی )
🎀ملی‌گرایی ایرانی/شاهنامه پژوهی
🎀تاریخ نگار (روایتی متفاوت از تاریخ ایران)
🎀کانون پژوهش‌های شاهنامه
(معرفی کتاب‌ها و مقالات و یادداشت‌ها پیرامون شاهنامه).
🎀انجمن دوستداران شاهنامه البرز (اشا)
🎀فرهنگ یاریگری، توسعه پایدار و زیست بوم‌داری
🎀رهسپر کوچه رندان
(بررسی اندیشه حافظ).
🎀آرخش، کلبه پژوهش حماسه‌های ایرانی
(رسانه دکتر آرش اکبری مفاخر).
🎀تاریخ روایی ایران
🎀سخن و سخنوران
(سخنرانی و گفتگوهای نایاب نام آوران وطن فارسی).
🎀کتاب و حکمت
🎀تاریخ میانه
🎀زبان شناسی و فراتر از آن (درگاهی برای آموختن درباره زبان‌ها و فرهنگ‌ها).
🎀خواندن و شرح تاریخ عالم‌آرای عبّاسی (میلاد نورمحمدزاده).
🎀شرح کلیات سعدی
(تصحیح و طبع شادروان محمدعلی فروغی).
🎀کانال میهمان:
🎀دکتر مهدی نوریان(نویسنده، ادیب و استاد بازنشستهٔ دانشگاه اصفهان).
🎈فـــرِّ ایــــران را می سـتایـیـم.🎈
🎈هماهنگی جهت شرکت در تبادل
🎈@Arash_Kamangiiir
نگاه فردوسی به زندگی
🗣 استاد #علیرضا_قیامتی
برگرفته از 👇
dr_ghiyamati" rel="nofollow">https://www.youtube.com/@dr_ghiyamati
🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd
با بهترین آرزوها ،درودی بی‌آلایش از ژرفای جان دارم برای همه دوستداران ایران و ایرانی. بازهم آغاز هفته نو را با پیشکش فرازی از خردنامه بی‌همال فرزانه توس گرامی می‌داریم!
نیک‌خواهتان - سیروس حامی
#آیین_کشورداری_در_شاهنامه_۹۸
/channel/ShahnamehToosi
خردسرای فردوسی یزد
جلوه‌گاه اندیشه و مهر ایران
/channel/XeradsarayeFerdosiYazd
آزاداندیشی در شاهنامه
🗣 استاد #علیرضا_قیامتی
برگرفته از 👇
dr_ghiyamati" rel="nofollow">https://www.youtube.com/@dr_ghiyamati
🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd
«شهنامه» و «چکامه مهر» و «خردسرا»
دارند شنبـه‌ها ز شعف مجمعـی به پا
خوش بهره بردن از در ناب حکیم توس
تاریخ و شعر و شور و نواها و یادها!
به یاری یزدان،
نشست این هفته خردسرای فردوسی یزد
سر ساعت ۱۸:۰۰ شنبه ۲۲ دی
آغاز خواهد شد.
جایگاه :دانشگاه امام‌جواد(ع) یزد
میدان اطلسی؛ بلوار شهیدان اشرف، بلوارجوادالائمه
گامهای پرمهر ایران‌یاران گرامی‌ست.
با هم به #ایران می‌اندیشیم.
«موسسه فرهنگی شاهنامه فردوسی یزد»
«موسسه فرهنگی چکامه مهر یزد»
🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd
🔮به فرهنگ باشد روان تندرست🔮
🔮ایران سرزمینی کهن با فرهنگ باستانی است. سرزمین نیکی‌ها و مردمان نجیبی که ستایشگر داد و راستی و دوستی و نکوهشگر ظلم و دروغ و دشمنی‌اند. باید تا می توان از ایران گفت و نوشت. چرا که ظرف و محتوای توسعه کشور است. باید زبان فارسی را دوست داشت و در جهت ترویج آن از هیچ اقدامی دریغ نکرد. باید تا حد ممکن فرزندان کشور را با حافظ و سعدی، با فردوسی و مولوی و نظامی آشنا کرد. اگر ایده ایران از جمع معدودی نخبگان خارج شود و در میان مردم و سیاستگذاران شکل خودآگاهانه بگیرد معنای امنیت، مصلحت و منافع ملی شکل خواهد گرفت. حقیقت این است که امروزه ایران مورد غفلت قرار گرفته است و بدون وطن، کشور و ایراندوستی هیچ تحول مهمی رقم نمی‌خورد.
🔮فهرست زیر از کوشاترین و معتبرترین رسانه ها و نهادهای فرهنگیِ مستقل تشکیل شده است که جملگی در گستره‌یِ گسترده‌یِ تاریخ و ادبیات و فرهنگِ زرینِ ایران زمین می‌کوشند.
با پیوستن به این رسانه ها و نهادها به توسعه فرهنگی در جامعه یاری رسانیم.
🔮پـــــــایــنده ایــــــــــران🔮
🆔کتاب گویا (لذت مطالعه با چشمان بسته).
🆔زین قند پارسی
(درست بنویسیم، درست بگوییم).
🆔دکتر محمّد‌علی اسلامی‌نُدوشن
🆔مولانا و عاشقانه شمس(زهرا غریبیان لواسانی)
🆔رسانه رسمی استاد فریدون فرح اندوز
(گوینده و مجری رادیو و تلویزیون ملی ایران).
🆔رازها و نمادها و آموزه‌های شاهنامه
🆔بهترین داستانهای کوتاه جهان
🆔انجمن شاهنامه‌خوانی هما
(خوانش و شرح بیتهای شاهنامه).
🆔رمانهای صوتی بهار
🆔حافظ // خیام ( صوتی )
🆔خردسرای فردوسی
(آینه‌ای برای پژواک جلوه‌های دانش و فرهنگ ایران زمین).
🆔بنیاد فردوسی خراسان
(كانون شاهنامه فردوسی توس).
🆔سرو سایـه‌فکن
(رسانه ای برای پاسداشت زبان و ادبیات فارسی).
🆔شرح غزلیات سعدی با امیر اثنی عشری
🆔چراغداران (دایرةالمعارف بزرگ صوتی ایران، صداهای نایاب فرهنگ و ادب و هنر)
🆔حافظ‌خوانی با محمدرضاکاکائی
🆔کتابخانه متون و مطالعات زردشتی
🆔بوستان سعدی با امیر اثنی عشری
🆔شاهنامه کودک هما
🆔مأدبه‌ی ادبی، شرح کلیله و دمنه و آثار ادبی فارسی (رسانه دکتر محمّدامین احمدپور).
🆔ستیغ، خوانش اشعار حافظ و سعدی و...(رسانه سهیل قاسمی)
🆔تاریخ، فرهنگ، هنر و ادبیات ایران زمین
🆔شاهنامه برای کودکان
(قصه های شاهنامه و خواندن اشعار برای کودکان و نوجوانان).
🆔دژنپشت(کتابخانهٔ کهن سرزمین پارس به روزگار پارت‌ها)
🆔گاهگفـت
(دُرُست‌خوانیِ شعرِ کُهَن).
🆔کتاب گویای ژیگ
🆔سفر به ادبیات
(مرزبان‌نامه و گلستان، تک‌بیت‌های کاربردی )
🆔ملی‌گرایی ایرانی/شاهنامه پژوهی
🆔تاریخ نگار، روایتی متفاوت از تاریخ ایران
🆔کانون پژوهش‌های شاهنامه
(معرفی کتاب‌ها و مقالات و یادداشت‌ها پیرامون شاهنامه).
🆔انجمن دوستداران شاهنامه البرز (اشا)
🆔فرهنگ یاریگری، توسعه پایدار و زیست بوم‌داری
🆔رهسپر کوچه رندان
(بررسی اندیشه حافظ).
🆔آرخش، کلبه پژوهش حماسه‌های ایرانی
(رسانه دکتر آرش اکبری مفاخر).
🆔تاریخ روایی ایران
🆔سخن و سخنوران
(سخنرانی و گفتگوهای نایاب نام آوران وطن فارسی).
🆔کتاب و حکمت
🆔تاریخ میانه
🆔زبان شناسی و فراتر از آن (درگاهی برای آموختن درباره زبان‌ها و فرهنگ‌ها).
🆔خواندن و شرح تاریخ عالم‌آرای عبّاسی (میلاد نورمحمدزاده).
🆔شرح کلیات سعدی
(تصحیح و طبع شادروان محمدعلی فروغی).
🔮کانال میهمان:
🆔موسسه مطالعاتی بشیریه (BSI)
🔮فـــرِّ ایــــران را می سـتایـیـم.🔮
🔮هماهنگی جهت شرکت در تبادل
🔮@Arash_Kamangiiir
به یاری یزدان،
نشست فرهنگی این هفته
موسسه فرهنگی شاهنامه فردوسی یزد
و
خردسرای فردوسی یزد
سر ساعت ۱۸:۰۰ شنبه ۲۰ بهمن
آغاز خواهد شد.
جایگاه :دانشگاه امام‌جواد(ع) یزد
میدان اطلسی؛ بلوار شهیدان اشرف، بلوارجوادالائمه
گامهای پرمهر ایران‌یاران گرامی‌ست.
باهم به #ایران می‌اندیشیم و فرهنگ می‌گستریم.
🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd
شما تیغ‌ها در نیام آورید!
🗣 استاد #علیرضا_قیامتی
برگرفته از 👇
dr_ghiyamati" rel="nofollow">https://www.youtube.com/@dr_ghiyamati
🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd
با درود❤️
یادآوری: این تالار بازتاب دهنده برآیند پژوهشها و دیدگاههای گرداننده تالار در پیوند با شاهنامه و «استوره»های ایرانی و در برگیرنده جستارهایی ویژه با رویکرد زندآگاهانه(هرمنوتیک) و با الگوواره(پارادایم) نو و دیگرگون است، پس:
الف - نوشتن و فرستادن هر فرسته تازه نیازمند رسیدن هر بخش از پژوهش و بررسی به انجامی است که قابل ارایه باشد! این مهم هفته‌ها و گاه ماهها زمان می‌برد!
ب- آشنایی همراهان گرامی با الگوواره نگارنده و چگونگی دریافت و رسیدن به هسته راستین و تاریخی داستانهای شاهنامه نیازمند آگاهی از جستارهای پیشین -از آغاز گشایش تالار- است!
فهرست فراهم شده، که اینک بخش چهارم آن پیشکش میشود، یاریگر همراهان است! بخشهای پیشین فهرست هم نشانی داده شده! 👇
4️⃣ فهرست ۴
بخش چهارم فهرست جستارهای تالار «رازها و نمادها و آموزه‌های شاهنامه»
بساویدن هر هشتگ یا تارپیوند (سرنام آبی‌رنگ) به جستار و یا زنجیره‌ها راه می‌برد.
⏪⏪ گشایش تالار
👈 بخش نخست فهرست
👈 بخش دویُم فهرست
👈 بخش سه‌یُم فهرست
👈 سنجش بیتهایی منتسب به فردوسی فرزانه در «گفتار اندر ستایش پیغمبر»
👈 بررسی چند واژه: شهر /شهریار / شاه / پادشاه / شاهنشاه
👈 گفتاری پیرامون نمادینگی شاهان بخش آغازین شاهنامه
👈 نکته‌هایی از جنگ افراسیاب با نوذر
۱- میدان جنگ
۲- افرسیاب
۳- درگذشت سام
۴- شکست ایرانیان از افراسیاب
👈 چند جستار به فراخور روز کورش بزرگ.
👈 ریشه‌شناسی و تلفظ واژه‌های «آفرین» و «نفرین»
👈 گویش نرم(مجهول) واکه‌های«ای» و «او» در شاهنامه
👈 «زبان برگشادن» در برابر «سخن برگشادن»
👈 دیرپایی آیین رایورزی در کارهای کشور
👈 جایگاه «البرز کوه» !!
👈 سویه‌های زمین‌پیمایی در ایران باستان
👈 کاربرد «برگشتن» در معنی «شدن» در شاهنامه
👈 «مازندران شاهنامه» کجاست!؟
👈 آز و تعصب (زنده‌نام دکتر اسلامی ندوشن)
👈 «برگشتن» در معنی «شدن» در شاهنامه
👈 دشنام در شاهنامه
👈 به‌زه کردن کمان - بایسته‌ای پیش از کارزار
👈 #هزار_سال_دروغ برای دریوزه‌گر نشان دادن فردوسی فرزانه
👈 گفتار نخست: دولتشاه سمرقندی
👈 گفتار دویم – تاریخ گزیده
👈 گفتار سه‌یُم - تاریخ سیستان
👈 گفتار چهارم تا نهم : نظامی عروضی
👈 گفتار دهم تا سیزدهم - شاهنامه فلورانس
👈 گفتار چهاردهم - لباب الالباب عوفی
👈 گفتار پانزدهم تا هفدهم : مجمل فصیحی
👈 سه عامل سقوط حکومت‌ها در نگاه فردوسی
👈 بهرام گور و رفاه عمومی شهروندان
👈 واژه موبد در سخن فردوسی
👈 شاهنامه یک اثر نژادپرستانه نیست
👈 «گشادن» برابر «انداختن ، گسستن، رهاکردن*»
👈 ریشه‌شناسی نام گرامی«ایران» و گویش درست آن
👈 اوستیا / ایرستان سرزمینی در قفقاز با میراث فرهنگ ایرانی
✍️ پیرامون نخستین بیت شاهنامه
👈 نخستین اعلامیه حقوق بشر
👈 فردوسی از منابع شفاهی بیزار بوده است
👈 چرا شاهنامه به وجود آمد، چرا شاهنامه نوشته شد؟
👈 جاندارانگاری - اساس زبان
👈 جایگاه کورش و داریوش در شاهنامه
👈 جشن_سده و اتهام زدودن آن از شاهنامه!
پیشنهاد میشود ایران دوستان گرامی آشنایی با پارادایم نو و واکاوی شاهنامه از نگاه «تاریخ» را از زنجیره
#شاهنامه_تاریخ_استوره‌ای
و گزارش شاهنامه از آغاز را از
✍️ پیرامون نخستین بیت شاهنامه
بیاغازند!
❇️
سخنرانی استاد #علیرضا_قیامتی جشن نوسره (پیشواز جشن سده) در شهرستان بردسکن خراسان رضوی
برگرفته از 👇
dr_ghiyamati" rel="nofollow">https://www.youtube.com/@dr_ghiyamati
🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd
و به فردا بنگر؛
شب تمام است ، تمام!
صبح می خندد باز؛
و در این وسعت مغرور فلات
شعله تا گردون است!
#حبیب_فرازمند
جشن سده خجسته باد!🔥
🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd
سریال غرورآفرین #شاهنشاهی_کوروش_بزرگ
قسمت پنجم
کارگردان : #یاسین_موسیوند
آبشخور:
DiaraKohan/videos" rel="nofollow">https://www.youtube.com/@DiaraKohan/videos
🆔 @shahname_yazd
#جشن_سده و اتهام زدودن آن از شاهنامه!
⏪ در کنار نوروز و مهرگان، جشن سده نیز از ارزمندترین و دیرپای‌ترین جشنهای آیینی ایرانیان است!
در بارۀ ریشه و چگونگی پیدایی جشن سده، سخن‌ها گوناگون است و بررسی همه آنها از گنجایی این کوتاه بیرون! نگاهی گذرا به پاره‌ای از ریشه‌هایی که برای جشن سده یا #جشن_آتش گفته شده:
۱- به سد تن رسیدن زادگان #کیومرث
۲- به جهان آمدن جهنام(جهنم)
۳- آتش افروختن به فراخور گرفتاری #ضحاک به دست #فریدون.
۴- پنجاه شب و پنجاه روز به نوروز(۱۰۰=۵۰+۵۰)
۵- سد روز از آغاز زمستان(ماه آبان) گذشته
۶- شناخت آتش از سوی #هوشنگ پیشدادی
۷- سد روز تا گردآوری غله در جنوب ایران
زنده‌یاد استاد #مهرداد_بهار پیوند میان «سده» و شماره «سد ۱۰۰» را درست نمی‌داند و «سده» را از ریشه «سَدَک sadak» پارسی باستان به مانای «پیدایی و آشکار شدن» و در پیوند با طلوع و زایش دانسته است!
یکی از نازش‌انگیزترین ریشه‌ها یا فرزانش(فلسفه)های گفته شده برای جشن سده که از سوی ایرانشناس نامی، پروفسور #مری_بویس در میان نهاده شده، پیوستگی آن با بازگشت #رپیثوین(سرور و نگاهبان گرمای نیم‌روز) به روی زمین، سد روز پس از رفتن به زیرِزمین است!
در باورهای کهن ایرانی که سال به دو موسم تابستان(هفت ماه) و زمستان(پنج ماه) بخش می‌شد، ایزد #رپیثوین نگاهبان گرمای نیم‌روز تابستان و یار و یاور تیشتر است.
در آغاز موسم زمستان و آنگاه که دیو سرما به زمین می‌تازد، رپیثوین به زیرِ زمین می‌رود و ریشه گیاهان و آبها را گرم نگاه می‌دارد و از آنان نگاهبانی میکند تا تباه نشوند! بازگشت او به روی زمین با نوروز و مایه گرم شدن دوباره زمین است!
در این باور، مردم با افروختن آتش، سد روز پس از رفتن رپيثوين و پنجاه روز پيش از بازگشتش، برای گرم كردن گياهان و چيرگي بر سرمای سخت به او ياری می‌رساندند. از این دیدگاه این جشن یادگاری از روزگار کشاورزی نخستین بوده است که در اوج سرما با افروختن آتش در گوشه و کنار کشتزارها و باغ‌ها به جلوگیری از سرمازدگی درختان و گیاهان کمک می‌کرده‌اند!
این رویکرد به #سده، نگرش دانشیگ و نازش‌انگیز نیاکان و شناخت ایشان از گردش سال و ماه و دوره‌های گرما و سرما و زندگی دوباره گیاهان است!✔️
⏪ گاه گفته میشود که گویا پاره‌ای مصححان «جشن سده را از شاهنامه زدوده اند!!»! این داوش، بی‌بنیاد، کین‌ورزانه و نابخردانه است.
آنچه که نه سخن فردوسی، که سروده افزایندگان به شاهنامه دانسته شده، و نیاوردنشان در متن را نمی‌توان «زدودن سده از شاهنامه» دانست، بیتهایی است که در متن کهنترین و معتبرترین دستنویسهای شاهنامه (فلورانس۶۱۴، لندن۶۷۵، سن‌‌ژوزف، قاهره۷۴۲، استانبول۸۰۳، استانبول۹۰۳) دیده نمی‌شوند! و در دیگر نسخه‌ها نیز جابجا، درهم و گاه با کاستی آورده شده‌اند!
زمان پیدایش جشن سده نیز در آبشخورهای گوناگون (آثارالباقیه و التفهیم ابوریحان، نهایه‌الاری نویزی، زین‌الاخبار گردیزی، البلدان ابن فقیه، و... نه روزگار هوشنگ، که زمان مشی و مشیانه، کیومرث، فریدون، زوتهماسب، و هتا اردشیر پاپکان نیز گفته شده است!
تبری و بلعمی و ثعالبی روایتی نزدیک روایت افزوده به شاهنامه را در خود دارند و مجمل‌التواریخ –که از مهمترین آبشخورهایش شاهنامه فردوسی است!- این داستان را نیاورده است!
این نشانه‌ها گواه آن است که روایت آتش و بنیادنهادن جشن سده در روزگار هوشنگ، روایتی جداگانه و نانوشته و گفتاری بوده که کسی خوشش آمده و در بحر متقارب سروده و در حاشیه دستنویسی از شاهنامه نوشته (در شاهنامه لندن ۶۷۵، بیتها در حاشیه آورده شده‌اند!) و در بازنویسیهای پسین به متن کشانده شده‌اند!
بویژه؛ سخن کودکانه «چیز دراز» نامیدن مار:
پدید آمد از دور چیزی دراز!!!!
یا نارسایی قافیه در بیت:
برآمـد به سنگ گـران سنگِ خُرد؛
هم آن و هم این سنگ بشکست خُرد!
یا آوردن «طبع سنگ» که نمی‌توان آن را سخن فردوسی دانست، نشانه‌های آنند که بیتها و روایت نژاده و سروده فردوسی نیستند! این سخن، به هیچ روی به معنی «زدودن جشن سده از شاهنامه» نیست! افزون بر این که روایت منسوب به شاهنامه، کودکانه ترین روایتهاست و از بُن، این بیتها و این روایت سروده فردوسی و بخشی از شاهنامه نبوده‌اند، فردوسی فرزانه خود بارها و بارها از جشن سده سخن گفته و نبودن بیتهای افزوده در متن، #جشن_سده را از شاهنامه نمی‌زداید!
۱- آغاز پادشاهی گشتاسپ:
به هر برزنی جشنگاهی سده
همه گرد بر گردش آتشکده
۲- اندرز دارا به اسکندر:
نگه دارد این جشنگاه سده،
همین فرِّ نوروز و آتشکده!
۳-جنگ اردشیر و اردوان:
برآورد از آن چشمـه آتشکـده
بدو تازه شد مهر و جشن سده
۴-زادن نوشین‌روان از مادر:
نِهاد اندر آن مرز آتشکده،
بزرگیّ نوروز و جشن سده
و...
ناگفته نماند که پاره‌ای استادان گرانمایه همداستان نبودند یا نیستند!
بازنوشت: سیروس حامی
بهمن ۱۴۰۳ - یزد
http://t.me/ShahnamehToosi
با پیشکش فرازی دیگر از سخن گهربار استاد فرزانه توس، هفته نو را برای همگان خجسته و سرشار از شادی و تندرستی آرزو دارم.
روزگار بکام!
مهرورزتان - سیروس حامی
#آیین_کشورداری_در_شاهنامه_۹۹
/channel/ShahnamehToosi
بترس از جهانداریزدانِ پاک!
خرد را مکن با دل اندر مغاک!
تو با من به بیداد کوشی همی!
دو چشمِ خرد را بپوشی همی!
«فردوسی فرزانه»
/channel/ShahnamehToosi
نام‌گذاری #پسران_فریدون (دنباله)
(ریشه شناسی سلم و تور و ایرج)
ارائه: #سیروس_حامی
هنگام : شنبه - ۲۹ دی ۱۴۰۳
جایگاه : دانشگاه امام جواد یزد
«موسسه فرهنگی شاهنامه فردوسی یزد»
«موسسه فرهنگی چکامه مهر یزد»
🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd
فرهنگ شکوهمند ایرانی
🗣 استاد #علیرضا_قیامتی
برگرفته از 👇
dr_ghiyamati" rel="nofollow">https://www.youtube.com/@dr_ghiyamati
🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd
نام‌گذاری #پسران_فریدون
(ریشه شناسی سلم و تور و ایرج)
ارائه: #سیروس_حامی
هنگام : شنبه - ۲۲ دی ۱۴۰۳
جایگاه : دانشگاه امام جواد یزد
«موسسه فرهنگی شاهنامه فردوسی یزد»
«موسسه فرهنگی چکامه مهر یزد»
🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd
بازهم درود از ژرفای دل،
هفته‌ای دیگر را آغاز می‌کنیم به یاری یزدان و به امید کامروایی و شادی. بازهم فرازی از نامه خرد نیاکان پیشکش پیشگاه خردپیشه یاران و هم‌میهنان.
دوستدارتان - سیروس حامی
#آیین_کشورداری_در_شاهنامه_۹۷
/channel/ShahnamehToosi
با درود❤️
یادآوری: این تالار بازتاب دهنده برآیند پژوهشها و دیدگاههای گرداننده تالار در پیوند با شاهنامه و «استوره»های ایرانی و در برگیرنده جستارهایی ویژه با رویکرد زندآگاهانه(هرمنوتیک) و با الگوواره(پارادایم) نو و دیگرگون است، پس:
الف - نوشتن و فرستادن هر فرسته تازه نیازمند رسیدن هر بخش از پژوهش و بررسی به انجامی است که قابل ارایه باشد! این مهم هفته‌ها و گاه ماهها زمان می‌برد!
ب- آشنایی همراهان گرامی با الگوواره نگارنده و چگونگی دریافت و رسیدن به هسته راستین و تاریخی داستانهای شاهنامه نیازمند آگاهی از جستارهای پیشین -از آغاز گشایش تالار- است!
فهرست فراهم شده، که اینک بخش چهارم آن پیشکش میشود، یاریگر همراهان است! بخشهای پیشین فهرست هم نشانی داده شده! 👇
4️⃣ فهرست ۴
بخش چهارم فهرست جستارهای تالار «رازها و نمادها و آموزه‌های شاهنامه»
بساویدن هر هشتگ یا تارپیوند (سرنام آبی‌رنگ) به جستار و یا زنجیره‌ها راه می‌برد.
⏪⏪ گشایش تالار
👈 بخش نخست فهرست
👈 بخش دویُم فهرست
👈 بخش سه‌یُم فهرست
👈 #نامهای_مردانه (شاهان و پهلوانان)- نماد تیره‌های ایرانی و بخشی از سرگذشت راستین نیاکان
۱ - کاوس؛ فریبرز ؛ زنگه ؛ فرامرز ؛ توس
۲ - نوذر
۳ - منوچهر
۴- افراسیاب
۵ - اغریزث
۶- کی‌قباد
۷ - کاوس
۸- رستم
۹- سهراب
۱۰- زَو/زاو/زاب تهماسپ
👈 سنجش بیتهایی منتسب به فردوسی فرزانه در «گفتار اندر ستایش پیغمبر»
👈 بررسی چند واژه: شهر /شهریار / شاه / پادشاه / شاهنشاه
👈 گفتاری پیرامون نمادینگی شاهان بخش آغازین شاهنامه
👈 نکته‌هایی از جنگ افراسیاب با نوذر
۱- میدان جنگ
۲- افرسیاب
۳- درگذشت سام
۴- شکست ایرانیان از افراسیاب
👈 چند جستار به فراخور روز کورش بزرگ.
👈 ریشه‌شناسی و تلفظ واژه‌های «آفرین» و «نفرین»
👈 گویش نرم(مجهول) واکه‌های«ای» و «او» در شاهنامه
👈 «زبان برگشادن» در برابر «سخن برگشادن»
👈 دیرپایی آیین رایورزی در کارهای کشور
👈 جایگاه «البرز کوه» !!
👈 سویه‌های زمین‌پیمایی در ایران باستان
👈 کاربرد «برگشتن» در معنی «شدن» در شاهنامه
👈 «مازندران شاهنامه» کجاست!؟
👈 آز و تعصب (زنده‌نام دکتر اسلامی ندوشن)
👈 «برگشتن» در معنی «شدن» در شاهنامه
👈 دشنام در شاهنامه
👈 به‌زه کردن کمان - بایسته‌ای پیش از کارزار
👈 #هزار_سال_دروغ برای دریوزه‌گر نشان دادن فردوسی فرزانه
👈 گفتار نخست: دولتشاه سمرقندی
👈 گفتار دویم – تاریخ گزیده
👈 گفتار سه‌یُم - تاریخ سیستان
👈 گفتار چهارم تا نهم : نظامی عروضی
👈 گفتار دهم تا سیزدهم - شاهنامه فلورانس
👈 گفتار چهاردهم - لباب الالباب عوفی
👈 گفتار پانزدهم تا هفدهم : مجمل فصیحی
👈 سه عامل سقوط حکومت‌ها در نگاه فردوسی
👈 بهرام گور و رفاه عمومی شهروندان
👈 واژه موبد در سخن فردوسی
👈 شاهنامه یک اثر نژادپرستانه نیست
👈 «گشادن» برابر «انداختن ، گسستن، رهاکردن*»
👈 ریشه‌شناسی نام گرامی«ایران» و گویش درست آن
👈 اوستیا / ایرستان سرزمینی در قفقاز با میراث فرهنگ ایرانی
✍️ پیرامون نخستین بیت شاهنامه
👈 نخستین اعلامیه حقوق بشر
👈 فردوسی از منابع شفاهی بیزار بوده است
👈 چرا شاهنامه به وجود آمد، چرا شاهنامه نوشته شد؟
👈 جاندارانگاری - اساس زبان
👈 جایگاه کورش و داریوش در شاهنامه
پیشنهاد میشود ایران دوستان گرامی آشنایی با پارادایم نو و واکاوی شاهنامه از نگاه «تاریخ» را از زنجیره
#شاهنامه_تاریخ_استوره‌ای
و گزارش شاهنامه از آغاز را از
✍️ پیرامون نخستین بیت شاهنامه
بیاغازند!
❇️
منظومه‌ی "بابك خرّمدین"
به بهانه سالگرد جان‌باختن بابک در راه ایران
(هفدهم دی ۲۱۶ خورشیدی)
🔱 ⚜️ 🔱 ⚜️ 🔱 ⚜️ 🔱
دست هایش
بسته بود از پشت
اما مشت،
جامه‌اش از جنس خون و
جامش از خمخانه‌ی زرتشت؛
خسته‌تن؛ جان در خطر؛ آزرده‌دل خاموش؛
مهر را در سینه می‌پرورد،
کینه را در خویشتن می‌کشت؛
ارغوان دیدگانش
با شفقها و شقایق‌های میهن
گفتگو می‌کرد:
تیرباران نگاهش بارگاه معتصم را
زیر و رو می‌کرد؛
دل
به فرمان دلیری داشت،
ترس را بی‌آبرو می‌کرد؛
اهرمن
از خشم می‌لرزید
دژدل و دژخو و دژآهنگ؛
بانگ زد، با واژه‌هایی زشت و بی‌فرهنگ..
ای سگ، ای زندیق،
کامت چیست؟
ای موالی، ای عجم،
سودای خامت چیست؟
پس چرا از ما نمی‌ترسی؟
پس چرا بر خود نمی‌لرزی؟
بابک اما
رای دیگر داشت،
کشتی اندیشه در دریای دیگر داشت،
در نگاهش مرگ آسان می‌نمود اما
زندگی در ذهنِ او معنای دیگر داشت،
زیر لب
نجوای دیگر داشت؛
زنده باید بود و شادی کرد،
مام بوم خویش را باید نگهبان بود،
با پیام راستی
با مردمان بایست رادی کرد،
اهرمن فریاد زد افشین،
چه می‌گوید؟
و افشین، آه افشین، وای افشین؛
آن گنهکار پریشان روزگار شرمسار از برگ برگِ خونی تاریخ،
آن همان آکنده از هر گند،
آن همان بی‌ریشه بی‌پیوند،
شرمسار از کرده‌ی خود...
سر به زیر افکند؛
اهرمن با تیزخندی گفت:
البابک هراسانا؟!
و بابک، آن گو نستوه،
آن نستوه سبلان کوه،
آن اسطوره بیگانه با اندوه،
آن همان آئینه‌دار مزدک و مانی،
خسته‌جان و مانده از نیرنگ و تزویر مسلمانی،
چشم در چشم ستم فریاد زد:
بسیار آسانا!!
بار دیگر نعره زد تندیس استبداد؛
و پژواک خروشش رفت تا ژرفای عالم؛
که دستش را بزن، گرما!
و دژخیم سیه بنیاد،
همان مزدور ظلمت‌کامه بیداد،
با یک ضربه از پهلو،
چنان زد تا که خون فواره زد از پاره‌ی بازو
تهم‌دل درهم کشید ابرو،
سهم‌دل خرخنده زد بر او،
اختران کی می‌برند از یاد
آن شبی که شیون شمشیر
پیچید در بغداد؛
و بابک، آه بابک، باز هم بابک؛
تا نبیند اهرمن سرخی او را زرد،
تا نخواند از نگاهش درد،
تا نه پندارد که پایان یافت این آورد؛
چهره را
با خون ناب و تابناکش
ارغوانی کرد؛
و آنگاه...
تا نیفتد پیش پای اهرمن،
خود را به پشت انداخت؛
چشم‌ها را بست،
شهپر اندیشه را وا کرد،
بال در بال همای عشق
گشت و گشت و گشت تا جان را
بر فراز قله سیمرغ پیدا کرد؛
هر طرف هر سو نگه افکند؛
یک طرف کورش، سیاوش، کاوه چون خورشید،
سوی دیگر رستم و گردآفرید و آرش و جمشید،
و با نورافکن امید،
پیر توس و خیزش يعقوب را هم دید،
و دیگر گاه...
بر لبانش خنجر لبخند،
چشم در چشم هزاران بابک آزاد یا دربند،
بآسودگی جان باخت!
بابک اما خون‌بها پرداخت،
و با این کارِ کارستان پرچم آزادگی را
بر بلند آسمان افراخت!
او روانش را ز ننگ بندگی پرداخت،
تا ز خشت جان پاک خویش،
ایران ساخت؛
ایران ساخت؛
ایران ساخت!
سراینده : زنده‌یاد سیاوش کسرایی
چامه خوان : سیروس حامی
/channel/ShahnamehToosi
🌲🌲🌲🌲🌲🌲🌲🌲