عنقاء

23 Jan 2023 06:54

📹 🎤 نما و آوای نشست

🔅 عنوان: گزارشی از برخی یافته‌های پژوهشگران درباره‌ی کتیبه‌ها و سنگ‌نبشته‌های عربستان در دورانِ باستان و اسلامِ آغازین و پی‌آمدهایشان برای دین‌پژوهی
🔅 گزارشگر: زهیر میرکریمی
🔅 میزبان: انجمن مباحثات قرآنی
🔅 تاریخ: ۲۸ دی ۱۴۰۱
🔅 مدت سخنرانی: ۱۰۶ دقیقه
🔅 کیفیتِ نما: متوسط


🔻 آنچه در این فرسته منتشر می‌شود تنها شاملِ بخشِ ارائه‌ی مطالب از این نشست است، و دربردارنده‌ی بخشِ آغازینِ نشست و بخش «نقد و نظر و پرسش» نیست. در فرسته‌ای جداگانه گزارشی از پرسش‌هایی که مطرح شدند را خواهم آورد و پاسخ‌هایی ارائه خواهم کرد.

🔻 توضیح و تصحیح: در زمان ۳۳:۳۴ گفته‌ام که سال‌شماری به روش بُصری انجام شده است که در این مورد نادرست است و روش سال‌شماری در آن کتیبه بُصری نیست. در زمان ۴۹:۱۲ چنانچه از عنوان برگه نیز مشخص است، مطالبی درباره‌‌ی کتیبه‌ها و سنگ‌نبشته‌ها به «زبان عربی اما به خطوط غیرعربی» ارائه کرده‌ام اما در زمان ارائه‌ی مطلب به اندازه‌ی کافی توضیح نداده‌ام که درباره‌ی چه دسته‌ای از کتیبه‌ها سخن می‌گویم. در زمان ۱:۳۸:۴۰ گفته‌ام «مدینه» که منظور «یثرب» است.

🖋 زهیر میرکریمی
@anqanotes

عنقاء

14 Jan 2023 09:55

بإسمه تعالی

#هشتادمین‌نشست #انجمن‌مباحثات‌قرآنی 
روز چهارشنبه ۲۸ دی‌ماه ۱۴۰۱، ساعت ۱۵:۳۰ در موضوع  «آشنایی با سنگ‌نبشته‌های عربستان در دوران باستان و اسلامِ آغازین، و پِی‌آمدهایشان برای دین‌پژوهی» با ارائه پژوهشگر محترم، جناب آقای زهیر میرکریمی، در دانشگاه مفید، طبقه چهارم، اتاق جلسات، به صورت حضوری/مجازی برگزار خواهد شد.

حضور اعضای گرامی و سایر پژوهشگران و علاقه‌مندان موجب ارتقای علمی این نشست خواهدبود.
ارائه‌کننده محترم، خلاصه بحث خود را چنین بیان کرده‌اند👇


در سال‌های اخیر سنگ‌نبشته‌ها و کتیبه‌هایی که به‌تازگی در سرزمین عربستان، از صحراهای سوریه و اردن در شمال تا یمن و عمان در جنوب، کشف شده‌اند توجه دین‌پژوهان، مورخان، و زبان‌شناسان را به خود جلب کرده‌اند. در این نشست، پس از آشنایی با تاریخ این یافته‌ها و محتوای آنها، به بررسی پِی‌آمدها و کاربردهای این سنگ‌نبشته‌ها در قرآن‌پژوهی، تاریخ عربستان پیش از اسلام، و تاریخ اسلام آغازین خواهم پرداخت.

لینک شرکت در نشست: 
https://www.skyroom.online/ch/mofidclass/ghoran

عنقاء

26 Dec 2022 21:07

📌 ترجمه‌ای از فهرست مطالب جلد سوم از «مجموعه‌ی روش‌های لِکْسِم»، با عنوان «رهیافت‌های اجتماعی و تاریخی به بایبل» که در سال ۲۰۱۷ میلادی در ۲۷۲ صفحه با ویراستاریِ داگلاس مَنگام و اِیمی بَلُ منتشر شده است.


🔅 ۱. درآمدی بر نقّادی بایبل [اِیمی بَلُ و داگلاس مَنگام]
۱.۱. تعریف‌کردن نقّادیِ بایبل
۲.۱. نیاز به احتیاط در نقّادی بایبل
۳.۱. پیدایشِ رهیافت‌های اجتماعی و تاریخی
۴.۱. جمع‌بندی
۵.۱. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۲. رهیافت دستورزبانی-تاریخی [جودیث اُدِر]
۱.۲. تعریف و هدفِ روش
۲.۲. پیدایش رهیافتِ دستورزبانی-تاریخی
۳.۲. کاربرد رهیافتِ دستورزبانی-تاریخی
۴.۲. محدودیت‌های رهیافتِ دستورزبانی-تاریخی
۵.۲. تأثیر امروزینِ رهیافتِ دستورزبانی-تاریخی
۶.۲. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۳. نقّادی منبع [اِیمی بَلُ، دَن کُل، و وِندی ویدِر]
۱.۳. تعریف و هدفِ روش
۲.۳. تعریف و هدف نقّادی منبع
۳.۳. کاربردهای نقّادی منبع
۴.۳. محدودیت‌های نقّادی منبع
۵.۳. تأثیر امروزینِ نقّادی منبع
۶.۳. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۴. نقّادی صوری / شکلی [گرِچِن اِلیس]
۱.۴. تعریف و هدفِ روش
۲.۴. پیدایش نقّادی صوری / شکلی
۳.۴. کاربردهای نقّادی صوری / شکلی
۴.۴. محدودیت‌های نقّادی صوری / شکلی
۵.۴. تأثیر امروزینِ نقّادی صوری / شکلی
۶.۴. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۵. نقّادی سنّتِ‌نقلی-تاریخی [گرِچِن اِلیس]
۱.۵. تعریف و هدفِ روش
۲.۵. پیدایشِ نقّادی سنّتِ‌نقلی-تاریخی
۳.۵. کاربردهای نقّادی سنّتِ‌نقلی-تاریخی
۴.۵. محدودیت‌های نقّادی سنّتِ‌نقلی-تاریخی
۵.۵. تأثیر امروزینِ نقّادی سنّتِ‌نقلی-تاریخی
۶.۵. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۶. نقّادی ویرایشی [جِفری لئونارد]
۱.۶. تعریف و هدفِ روش
۲.۶. پیدایشِ نقّادی ویرایشی
۳.۶. کاربردهای نقّادی ویرایشی
۴.۶. محدودیت‌های نقّادی ویرایشی
۵.۶. تأثیر امروزینِ نقّادی ویرایشی
۶.۶. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۷. نقّادی اجتماعی-علمی [کُلمَن بِیکِر و اِیمی بَلُ]
۱.۷. تعریف و هدفِ روش
۲.۷. پیدایشِ نقّادی اجتماعی-علمی
۳.۷. کاربردهای نقّادی اجتماعی-علمی
۴.۷. محدودیت‌های نقّادی اجتماعی-علمی
۵.۷. تأثیر امروزینِ نقّادی اجتماعی-علمی
۶.۷. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 کتاب‌نامه


📗 برای دسترسی به کتاب بنگرید به:
Mangum, Douglas, and Balogh, Amy. Social & Historical Approaches to the Bible. Bellingham: Lexham Press, 2017.

#بایبل #بایبل‌پژوهی #روش #روش‌شناسی #رهیافت #نقادی
#Bible #Biblical_Studies #Method #Methodology #Approach #Criticism

🖋 زهیر میرکریمی
@anqanotes

عنقاء

26 Dec 2022 21:07

📌 ترجمه‌ای از فهرست مطالب جلد یکم از «مجموعه‌ی روش‌های لِکْسِم»، با عنوان «نقّادی متنیِ بایبل» نوشته‌ی اِیمی اَندِرسِن و وِندی ویدِر که ویراست نخست آن در سال ۲۰۱۳ و ویراست بازبینی‌شده‌ی آن در سال ۲۰۱۸ میلادی در ۲۸۸ صفحه با ویراستاریِ داگلاس مَنگام منتشر شده است.


🔅 ۱. درآمدی بر نقّادیِ متنی
۱.۱. درآمد
۲.۱. نقّادیِ متنی چه است؟ و چه نیست؟
۳.۱. نظر به پیشِ رو
۴.۱. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۲. نمایی از نقّادیِ متنی
۱.۲. چرا نقّادیِ متنی ضروری است؟
۲.۲. هدف نقّادیِ متنی
۳.۲. اصولِ اولیه‌ی نقّادیِ متنی
۴.۲. محدودیت‌های نقّادیِ متنی
۵.۲. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۳. درآمدی بر نقّادی متنیِ عهدِ عتیق
۱.۳. تاریخ و شخصیت‌های کلیدی
۲.۳. شواهدِ متنی
۳.۳. چگونه‌ی نقّادیِ متنیِ عهدِ عتیق را انجام دهیم؟
۴.۳. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۴. درآمدی بر نقّادی متنیِ عهدِ جدید
۱.۴. تاریخ و شخصیت‌های کلیدی
۲.۴. شواهدِ متنی
۳.۴. چگونه‌ی نقّادیِ متنیِ عهدِ جدید را انجام دهیم؟
۴.۴. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۵. نقّادیِ متنی و بایبل در امروز
۱.۵. نقّادی متنی و ترجمه‌های انگلیسیِ [بایبل]
۲.۵. نقّادی متنی و مرجعیّتِ کُراسه [=متن مقدّس]
۳.۵. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 واژه‌نامه

🔅 کتاب‌نامه


📗 برای دسترسی به کتاب بنگرید به:
Anderson, Amy, and Widder, Wendy. Textual Criticism of the Bible (Revised Edition). Bellingham: Lexham Press, 2018.

#بایبل #بایبل‌پژوهی #روش #روش‌شناسی #رهیافت #نقادی
#Bible #Biblical_Studies #Method #Methodology #Approach #Criticism

🖋 زهیر میرکریمی
@anqanotes

عنقاء

23 Dec 2022 03:35

🔍 کشف کتیبه‌ای پارسی دربردارنده‌ی شعری از مولانا جلال‌الدین محمد بلخی در گورستانی در اندونزی منسوب به سده‌ی نهم قمری

✨ تازه‌ها و خبرها


🔻 در پروژه‌ای مشترک، پژوهشگران دانشگاه کمبریج در انگلستان٬ دانشگاه کیوتو در ژاپن٬ و موزه پدیر در اندونزی موفق به کشف و رمزگشایی از کتیبه‌ای پارسی شدند که در گورستانی مفقود‌شده در شمال جزیره‌ی سوماترا در کشور اندونزی واقع شده بود. نخستین تصویر منتشرشده از این کتیبه٬ واقع در منطقه بیرئن-آچه٬ بیش از صد سال پیش و در سال ۱۹۱۲ میلادی از دوربینِ طراح و عکاسِ جوان هلندی به نام «د-فینک» گرفته شده بود. اما پس از آن این کتیبه و گورستان هر دو ناپدید شدند و دسترسی پژوهشگران به کتیبه‌ها و سنگ‌قبرها تنها بر اساس تصاویر ثبت‌شده به دست «د-فینک» میسر بود؛ و البته تلاش متخصصانِ تاریخِ اسلام در جنوب شرق آسیا در خواندن کتیبه بی‌ثمر بود.

🔻 چندی پیش، «مرکز تحقیقات میراث دریایی آسیا» در دانشگاه کیوتو توانست بار دیگر این گورستان را کشف کند و عکس‌های جدیدی از سنگ‌قبرهای آن را ثبت نماید. گروهی متشکل از مجید دانشگر (دانشگاه کمبریج)، گرگوریس کوسوانتا (مرکز تحقیقات میراث دریایی آسیا شعبه اندونزی)، مشکور شفرالدین (موزه‌ی پدیر، اندونزی)، و مایکل فینر (مرکز تحقیقات میراث دریایی آسیا، کیوتو) به بررسی ابعاد متفاوت کتیبه‌ها پرداختند. آنها توانستند سرانجام معمای صد ساله‌ی این سنگ‌نبشته را حل کنند.

🔻 این کتیبه متعلق است به «توهَن مَند» فردی پرنفوذ در شمال سوماترا که در سال ۸۴۴ هجری قمری برابر با ۱۴۴۰ میلادی از دنیا رفته است. بر روی سنگ‌قبر چنین نوشته شده است:
هذالقبر توهن مند ‎
نقلت من الدنیا یوم الخمیس اثنا ‎
عشر یوما من شهر ذوالحجة ‎

ترجمه:
این قبرِ توهَن-مَند است. در روز پنج‌شنبه، دوازدهم ماه ذوالحجة از دنیا درگذشت.

بخش دیگر کتیبه شاملِ سالِ درگذشت و دو بیت شعر است که به احتمال زیاد به شاعر و عارف پرآوازه مولانا جلال‌الدین محمد بلخی تعلق دارد:
سنت أربع وأربعون ثمانمائة
روزت بستودم و نمیدانستم شب با تو غنودم و نمیدانستم
ظن بردا بدم بمن کمن من بودم من جمل تو بودم و نمیدانستم ‎

ترجمه و بازنویسی با رسم‌الخط امروزین فارسی اینچنین است:
سال هشتصد و چهل و چهار
روزت بستودم و نمی‌دانستم؛ شب با تو غنودم و نمی‌دانستم
ظن برده بُدَم به من که من من بودم؛ من جمله تو بودم و نمی‌دانستم

🔻 علاوه بر بررسی تاریخی دیگر کتیبه‌های پارسی در سوماترا٬ این مقاله به‌طور خاص به اهمیت دو موضوع می پردازد: نخست اینکه برخلاف اکثر کتیبه‌های موجود در گورستان‌های اسلامی اندونزی، این اشعار هیچ اشاره‌ای به موضوع «مرگ و پس از مرگ» ندارند. محتوای اشعار به «وحدت وجود» –اصلی بنیادین در تصوّف– اشاره دارد. از جهت دیگر، این اشعار بر سنگِ محلیِ سوماترایی و به شیوه‌ای کاملاً فشرده حک شده‌اند و به هیچ عنوان از طریق هندوستان وارد نشده‌اند. این امر دلالت بر آشنایی کامل مردم منطقه با نگارش و حتی خوانشِ ادبیاتِ پارسی دارد.

🔻 مقاله‌ای درباره‌ی این کتیبه در مجموعه‌ای از مقالات با عنوان «اسلام پژوهی در بستر جهان مالایا-اندونزی: جشن‌نامه‌ای به افتخار پیتِر گ. ریدِل» زیر نظر مجید دانشگر و عرفان نورتواب از سوی انتشارات بریل منتشر شده است. علاقه‌مندان می‌توانند با این پیوند به این مقاله به رایگان دسترسی بیابند. پیش از این، مطالب گوناگونی از مجید دانشگر در عنقاء منتشر کرده‌ام که برای دسترسی به آنها کافی است نام او را در عنقاء جستجو کنید.


#کتیبه #پارسی #بیرئن #آچه #سوماترا #اندونزی #مجید_دانشگر
#Inscription #Persian #Bireuen #Aceh #Sumatra #Indonesia #Majid_Daneshgar #Gregorius_Dwi_Kuswanta #Masykur_Syafruddin #Michael_Feener

🖋 زهیر میرکریمی
@anqanotes

عنقاء

19 Dec 2022 05:27

🔉 همپرسگی دوم با عنوان «ریشه‌ها»
گفت‌وگوی نَمرائیل با پدرام جم، استادیار تاریخ در دانشگاه فردوسی مشهد در ایران در آذر ۱۳۹۹

@hamporsegipodcast
@anqanotes

عنقاء

19 Dec 2022 05:22

✨ به مناسبت «یلدا» و «چلّه»

📌 «یلدا» در میانه‌ی تاریخِ ایرانی، میان‌رودانی، و مسیحی و یهودیِ آن

⚡️ «ماهِ دی بهیزگی، روز آذر، آن زمستان به بیشترین سردی به ایرانویج رسد و به ماهِ سپندارمَذِ بهیزگی در همه‌ی جهان بِسَر برسد. بدین روی، ماه دی، روز آذر، همه‌جا آتش افروزند و نشان کنند که زمستان آمد». [بُنْدَهِش، ویراستِ مهرداد بهار، بخش دهم: درباره‌ی سال دینی، بند ۱۶۰، ص ۱۰۶]


🔻 در سال ۱۳۹۹ خورشیدی (۲۰۲۰ میلادی) در همین روزها نواپخش (پادکست) همپُرسگی (با همکاری نواپخش اُسطوراخ) در سه نشست به میزبانیِ نَمرائیل درباره‌ی جشن «یلدا» یا «چلّه» با سه دانشور گفت‌وگو کرد:
🔅 همپرسگی یکم با عنوان «حال و فال»
گفت‌وگو با شروین فرید نژاد، استاد ادیان و زبان‌های ایرانی در دانشگاه برلین در آلمان (و اکنون استاد مطالعات ایرانی در دانشگاه هامبورگ در آلمان)
🔅 همپرسگی دوم با عنوان «ریشه‌ها»
گفت‌وگو با پدرام جم، استادیار تاریخ در دانشگاه فردوسی مشهد در ایران
🔅 همپرسگی سوم با عنوان «ما و دنیای غرب»
گفت‌وگو با خداداد رضاخانی، پژوهشگر در مؤسسه‌ی مطالعات منطقه‌ای در دانشگاه لِیدِن در هلند

🔻 در این سه همپرسگی به مطالب و مباحث گوناگونی پرداخته شده است، از جمله اینکه آیا یلدا به آیین مهرپرستی یا میترائیسم مرتبط است؟ آیا به میلاد عیسی مرتبط است؟ آیا قدمتی دراز در تاریخ ایران دارد یا پدیده‌ای نسبتاً متأخر است؟ ریشه‌‌های یلدا در جشن‌های میان‌رودانی و جشن‌های سنّتی ایرانی و جشن‌های مسیحی چیست؟ و جایگاه آن در تقویم‌های ایرانی و متون علمی و ادبی پسااسلامی چه بوده است؟ چه نسبتی میان جشن‌های زمستانیِ یلدا، کریستمسِ مسیحی (میلاد عیسی)، و خَنوکَه‌ی یهودی (حَنوکا) وجود دارد؟

🔻مخاطبان گرامی عنقاء را به شنیدن این سه نوابخش از همپرسگی، که بی‌ارتباط به پژوهش‌های دینی و اسطوره‌شناختی نیستند، دعوت می‌کنم. برای آسان‌شدن دسترسی به این گفت‌وگو‌ها، فرسته‌های صوتی این نواپخش را در عنقاء هم‌رسان خواهم کرد (بازنشر این فرسته‌ها در عنقاء با اجازه‌ی همپرسگی و نَمرائیل انجام شده است).

🔻 در معرفی این نواپخش (پادکست) چنین آمده است:
پادکست همپرسگی درباره‌ی اسطوره‌ها و ریشه‌هایِ کهنِ پدیده‌هایی حرف می‌زند که ما امروز کم و بیش با آنها سر و کار داریم. از جشن‌هایی مانند نوروز و چهارشنبه‌سوری و یلدا تا فیلم و سریال، قصه‌های مادربزرگ‌ها، سوگواری‌ها، تئاتر و حتی خرافات. با استادها، متخصص‌ها و کارشناسان این حوزه‌ها همپرسگی ‌می‌کنیم. همپرسگی اصطلاحی است از ریشه‌ی پرسیدن. در متون باستانیِ مربوط به حوزه‌ی ایرانِ فرهنگی معمولاً وقتی به کار می‌رود که شخصیتی دینی یا اسطوره‌ای با نیرویی ماورائی شروع به گفتگو می‌کند.

#اسطوره‌شناسی #تاریخ_ایران #یلدا #چله #چهلم #یلدا_آقافضلی

🖋 زهیر میرکریمی
@anqanotes

عنقاء

01 Dec 2022 22:58

‌
💠 کنفرانس «قرآن و مسیحیت سریانی: تم‌ها و درون‌مایه‌های تکرارشونده» در دانشگاه توبینگن آلمان

🗓 دوشنبه تا چهارشنبه ۱۴ تا ۱۶ آذر ۱۴۰۱

🔹 برگزارکننده: آنا داویتاشویلی - دانشگاه توبینگن

این کنفرانس بین‌المللی سه روزه، از لحاظ تمرکز بر رابطه قرآن و مسیحیت سریانی پیشااسلامی پیشتاز است. در این رویداد گروهی از متخصصان و پژوهشگران مسیحیت سریانی، الهیات تطبیقی و قرآن‌پژوهان گرد هم خواهند آمد تا به بحث حول این پرسش بپردازند که قرآن چگونه به سنت‌های سریانی پیش از خود واکنش نشان داده و تا چه اندازه می‌تواند به عنوان شاهدی تاریخی بر مسیحیت سریانی در شبه جزیرهٔ عربستان محسوب شود.

🔹 ترجمه عناوین ارائه‌های کنفرانس و توضیح نحوه شرکت آنلاین در کنفرانس

🔻 دریافت کتابچه کنفرانس، شامل: معرفی و زمان‌بندی کنفرانس و چکیده ارائه‌ها و معرفی ارائه‌دهندگان

#انعکاس_رویداد
@inekas

عنقاء

23 Nov 2022 10:08

🗓
🔴معرفی کتاب «روش های مدرن تفسیر متون مقدس»

🔶 با حضور مولف سرکار خانم دکتر توفیقی
🔷 با میزبانی سرکار خانم حقی

📆 پنجشنبه ٣ آذر ماه

🕰 ساعت ۱۵:٣٠

🌐 پیوند شرکت در جلسه

#نشست_علمی

@AlBasatin

عنقاء

17 Nov 2022 22:00

ادامه از 👆🏼

🔍 نظرِ خبرگان یا سوگیریِ باورمندان: روایتی از یک توصیف و دو تبیین

✨ معرفی منابع

📌 بررسی پیمایش‌های پایگاه «مقاله‌های‌فلسفه» و مقاله‌های مرتبط با عنوان «فیلسوفان به چه باور دارند؟» و «فیلسوفان در باب فلسفه: پیمایش ۲۰۲۰ مقاله‌های‌فلسفی»

بخش ۳ از ۴


🔻 برای پاسخ به این مسئله دو فرضیه پیشنهاد شدند:
🔅 فرضیه‌ی یکم: نظر خبرگان
این فرضیه مدعی می‌شود که آن گروهی که نظرش را می‌توان به‌منزله‌ی «نظر خبرگان» محسوب کرد همانا «فیلسوفانِ دین» هستند، زیرا آگاهی بیشتری از ادله‌ی له و علیه خداباوری دارند، و نظر عموم فیلسوفان در این مورد «نظر خبرگان» محسوب نمی‌شود. نتیجه‌ی پذیرش این فرضیه این خواهد بود که از لحاظ آماری «نظر خبرگان» بر این است که «خداباوری» رأیی معقول‌تر و مقبول‌تر از «خداناباوری» است.

🔅 فرضیه‌ی دوم: سوگیری باورمندان
این فرضیه مدعی می‌شود که «فیلسوفانِ دین» که در این پیمایش شرکت کرده‌اند دچار «سوگیریِ انتخاب» (Selection Bias) هستند. سوگیریِ انتخاب زمانی ایجاد می‌شود که شرکت‌کنندگان در پیمایش تنوع کافی را نداشته باشند و نماینده‌ی جامعه‌ای که قرار است نتایج تحلیل به آن تعمیم داده بشود نباشند. یعنی در این مورد خاص، «فیلسوفان دین» این حوزه را برای مطالعات فلسفی خود انتخاب کرده‌اند چون از پیش «خداباور» و «دین‌دار» بوده‌اند. به بیان دیگر، بیشترِ فیلسوفان دین نه با بررسی ادله‌ی له و علیه خداباوری، بلکه از روی انتخاب‌های پیشینیِ خود «خداباور» هستند، و بنابراین از این جهت نظرشان تخصصی‌تر و خبره‌تر از نظر عموم فیلسوفان نیست. نتیجه‌ی پذیرش این فرضیه این خواهد بود که نظر فیلسوفان دین (اگر در این پیمایش دچار «سوگیری انتخاب» باشند) «نظر خبرگان» محسوب نمی‌شود، بلکه «نظر باورمندان» است. و متعاقباً بنا بر نظر عموم فیلسوفان از لحاظ آماری «خداناباوری» رأیی معقول‌تر و مقبول‌تر از «خداباوری» است.


🔻 اما چطور می‌شد میان این دو فرضیه یکی را برگزید یا قوت بیشتری بخشید؟ پاسخ از درون این پیمایش حاصل نمی‌شد و نیاز به داده‌‌های دیگری بود؛ داده‌هایی که بتوانند ادعای «سوگیری انتخاب» در میانِ فیلسوفان دین را تأیید یا رد کنند. اینجا بود که پیمایش دیگری که هِلِن دِ کروز انجام داده بود به کار می‌آمد. دِ کروز در پیمایشی کیفی از فیلسوفان دین، از جمله، به این مسئله‌ها پرداخته بود که «انگیزه‌های» فیلسوفانِ دین از ورود به این حوزه‌ی فلسفی چه بوده است؟ و اینکه پرداختِ فلسفی به دین چه «تأثیرهایی» در باورهای شخصی فیلسوفانِ دین داشته است؟ بعضی از پرسش‌ها و نتایج از این قرارند:
🔅 انگیزه‌ی شما از فعالیت در حوزه‌ی فلسفه‌ی دین چیست؟ (پاسخ‌ها به ترتیب فراوانی)
- تعمیق باورهای دینی از طریق فعالیت در فلسفه‌ی دین و یافتن ادله به نفع خداباوری
- انجام عملی لازم در راستای دین‌داری: بررسی عقلانی باورهای مذهبی
- علاقه‌مندی به دین به مثابه‌ی پدیده‌ای فرهنگی و تجربی

🔅 تأثیر فعالیت در حوزه‌ی فلسفه‌ی دین بر شما چه بوده است؟ (پاسخ‌ها به ترتیب فراوانی)
- بازنگری در عقاید پیشین و تعدیل باورها
- حرکت از باورمندی/خداباوری به سوی خداناباوری
- قطبی‌شدن باورها: باورمندی بیشتر


🖋 زهیر میرکریمی
@anqanotes
ادامه در 👇🏼

عنقاء

17 Nov 2022 22:00

🌏 به مناسبت روز جهانی فلسفه
🌏 تقدیم به فیلسوفان و اندیشه‌ورزان، خرمگس‌هایی که اسبِ کرختِ جامعه را هوشیار می‌کنند!


🔍 نظرِ خبرگان یا سوگیریِ باورمندان: روایتی از یک توصیف و دو تبیین

✨ معرفی منابع

📌 بررسی پیمایش‌های پایگاه «مقاله‌های‌فلسفه» و مقاله‌های مرتبط با عنوان «فیلسوفان به چه باور دارند؟» و «فیلسوفان در باب فلسفه: پیمایش ۲۰۲۰ مقاله‌های‌فلسفه»

بخش ۱ از ۴


🔻 در سال ۲۰۰۹ میلادی، پایگاه «مقاله‌های‌فلسفه» (PhilPapers)، که دِیوید بورژِی و دِیوید چالمِرز سرویراستاران آن هستند، پیمایشی را انجام داد که بیش از ۳۲۰۰ نفر از فیلسوفان دانشگاهی و حرفه‌ای و دانش‌آموزانِ فلسفه‌ در آن شرکت کردند و به پرسش‌های پیمایش پاسخ دادند. هدف از آن پیمایش دست‌یابی به «باورهای فیلسوفان» درباره‌ی مهم‌ترین و بنیادی‌ترین پرسش‌ها و مسائل فلسفی بود، البته «به‌طور آماری». پیمایش دربردارنده‌ی ۳۰ پرسش در حوزه‌های گوناگون فلسفه از جمله منطق، معرفت‌شناسی، متافیزیک، اخلاق، و زیبایی‌شناسی بود. پرسش‌هایی همچون:
🔅 معرفت پیشینی: آری یا نه؟
🔅 اشیاء انتزاعی: مکتب افلاطونی یا نام‌گرایی؟
🔅 ارزش زیبایی‌شناختی: عینی یا ذهنی؟
🔅 توجیهِ معرفتی: درون‌گرایی یا برون‌گرایی؟
🔅 تفکیک تحلیلی-ترکیبی: آری یا نه؟
🔅 وجود جهان خارج: ایدئالیزم، شکاکیّت، یا واقع‌گرایی غیرشکاکانه؟
🔅 اراده‌ی آزاد: همسازگرایی، اختیارگرایی، یا نبودِ اراده‌ی آزاد؟
🔅 خدا: خداباوری یا خداناباوری؟
🔅 معرفت: تجربه‌گرایی یا خِرَدگرایی؟
🔅 فرافلسفه: طبیعی‌گرایی یا ناطبیعی‌گرایی؟
🔅 ذهن: جسمانی‌انگاری یا غیرجسمانی‌انگاری؟
🔅 قضاوت اخلاقی: شناخت‌گرایی یا غیرشناخت‌گرایی؟
🔅 انگیزش اخلاقی: درون‌گرایی یا برون‌گرایی؟
🔅 اخلاق هنجاری: وظیفه‌گرایی، پیامدگرایی، یا اخلاق فضیلت؟
🔅 سیاست: جماعت‌گرایی، مساوات‌خواهی/برابرخواهی، یا آزادی‌خواهی؟
🔅 زمان: نظریه‌ی الف یا نظریه‌ی ب؟
🔅 صدق: تطبیقی، فروکاهشی، یا معرفتی؟
پرسش‌ها بیش از این تعداد است اما همین مقدار برای آشنایی با فضای پرسش‌ها و میزان تخصصی‌بودن آن‌ها (و در عین حال کلی بودن آن‌ها) کفایت می‌کند.


🔻 دیوید بورژِی و دِیوید چالمِرز نتایج این پیمایش را به همراه تحلیلی اولیه در مقاله‌ای با عنوان «فیلسوفان به چه باور دارند؟» در سال ۲۰۱۳ منتشر کردند. این مقاله در میان محافل علمی و فیلسوفان بحث و نظرهای گوناگونی را برانگیخت، زیرا نخستین پیمایش گسترده‌ای بود که نشان می‌داد خود فیلسوفان به طور آماری از میان نظریه‌های متفاوت (و بعضاً رقیب یا متضاد) به چه نظریه‌ای بیشتر تمایل دارند یا باورهای شخصی‌شان درباره‌ی مسائل بنیادین فلسفی چیست. همچنین، از نگاه اجتماعی و تاریخ فلسفه، این مطلب هم برای فیلسوفان و هم برای عموم مردم جالب است که بدانند در این دوره‌ی زمانی چه نظریه‌هایی از نظر «آماری» (و نه الزاماً «معرفتی») غالبند. این رویکرد آماری شاید بتواند بر «وجاهت» بعضی پاسخ‌های فلسفی بیفزاید، یا حتی آن‌ها را در زمینه و زمانه‌ای خاص به موضوعاتی بدیهی تبدیل کند یا دست‌کم آن‌ها را تا جایگاه پیش‌فرض‌هایی که کمتر درباره‌شان چون‌وچرا می‌شود بالا ببرد.


🔻 این پیمایش در سال ۲۰۲۰ میلادی نیز تکرار شد، و این بار نه با ۳۰ پرسش، بلکه با ۱۰۰ پرسش: ۳۰ پرسش از پیمایش نخست برای ایجاد امکان بررسی‌های طولی در گذر زمان، و ۷۰ پرسش در شرح‌وبسط پرسش‌های اصلی یا ناظر به موضوعات تازه در فلسفه. نتایج این پیمایش در ماه نوامبر سال ۲۰۲۱ در مقاله‌ی دیگری از دیوید بورژِی و دِیوید چالمِرز با عنوان «فیلسوفان در باب فلسفه: پیمایش ۲۰۲۰ مقاله‌های‌فلسفه» منتشر شد. هر دوی این پیمایش‌ها و مقاله‌های مرتبط با آن‌ها سرشار از داده‌های جالب‌توجه و بصیرت‌بخش درباره‌ی وضعیت کنونی جامعه‌ی فلسفیِ تحلیلی و انگلیسی‌زبان در امریکا، اروپا، و آسیا/استرالیا است؛ و مطالعه‌ی آن‌ها را به دوست‌داران فلسفه پیشنهاد می‌کنم. در پایگاه «مقاله‌های‌فلسفه» افزون بر نتایج، می‌توانید پاسخ‌های هریک از شرکت‌کنندگان به هریک‌ از پرسش‌ها را ببینید، که در نوع خود برای علاقه‌مندان کاری هیجان‌انگیز است. برای نمونه، می‌توانید پاسخ‌های ابراهیم آزادگان، استاد فلسفه‌ی دانشگاه صنعتی شریف، را اینجا ببینید.


🔻 اما بحث اصلی این یادداشت پس از این مقدمه‌ها آغاز می‌شود. در چند فرسته‌ی بعدی روایتی جالب‌توجه درباره‌ی یکی از پرسش‌های مهم این پیمایش و تبیین‌های مرتبط با نتایجِ آن‌ها خواهم نوشت.
خدا: خداباوری یا خداناباوری؟


🖋 زهیر میرکریمی
@anqanotes
ادامه در 👇🏼

عنقاء

17 Nov 2022 02:29

📗 کتاب «نوزاییِ اسلامِ شیعی: وُجوهِ فکری و عملی» با ویراستاریِ فرهاد دفتری و یَنیس اِساتس

🔅 نسخه‌ی الکترونیکی کتاب با دسترسی آزاد و رایگان منتشر شده است. نسخه‌ی چاپی در دسامبر ۲۰۲۲ منتشر خواهد شد.

@anqanotes

عنقاء

09 Nov 2022 21:14

📕 گزارشی مفصل از کتاب «سفرای امام غایب»، ادموند هایِز
**********

🔹 در تاریخ‌نگاری ادیان باید مراقب بود که تاریخ را به کلام نیالود یا به زبان دیگر، ساخته‌های به ظاهر تاریخیِ ذهنِ کلام‌پردازان را با وقایع تاریخی اشتباه نگرفت. وقتی از ساخته‌هایِ تاریخیِ ذهن کلام‌آلوده حرف می‌زنم منظورم آن نیست که عده‌ای متکلّم نشسته‌اند و تاریخ را عمدا تحریف کرده‌اند. شاید در مواردی این‌گونه اتفاق افتاده باشد اما در این‌جا منظور ساخته‌هایی است که بدون هیچ به‌اصطلاح توطئه‌ای شکل گرفته.

🔹همین امروز اگر واقعه‌ای در خیابان اتفاق بیفتد و ده نفر بیننده‌ی آن باشند و فردای آن روز شرح ماوقع را از آن‌ها طی مصاحبه‌ای بخواهیم، هر کدام روایتی خواهند گفت. حال فرض کنید واقعه‌ای روزها، ماه‌ها، سال‌ها و بلکه قرن‌ها قبل رخ داده باشد و از پس فیلتر ذهنی افراد متفاوت با دیدگاه‌های مختلفی گذشته باشد. حاصل ناخودآگاه، تاریخی خواهد بود که آمیخته و آغشته به عقاید گوناگون است. وظیفه‌ی مورخ آن است که چراغ به دست گیرد و در کوچه‌پس‌کوچه‌های روایت‌های تاریخی بگردد بلکه بتواند روایتی بیابد که احتمال می‌رود بیشتر به واقعه‌ی اصلی نزدیک باشد.

🔹 ادموند هایِز در کتاب «سفرای امام غایب: شکل‌دهی شیعه‌ی دوازده‌امامی» کوشیده است تا از دیدگاه خود تاریخ وقایع پس از وفات امام عسگری و شکل‌گیری تاریخی موضوع سفارت و نوّاب اربعه را در شیعه‌ی دوازده‌امامی بکاود و تا جای ممکن عقاید کلامی را از رخدادهای تاریخی بزداید و روایتی علت‌محور از زمینه‌های اجتماعی-سیاسی-عقیدتی این موضوع ارائه دهد.

🔹این کتاب مخصوصا از دیدگاه آموزش عملی روش پژوهش تاریخی حائز اهمیت است و در متنِ گزارشِ کتاب سعی کرده‌ام بر این جنبه تأکید بیشتری داشته باشم.

🔹 معرفی دیگری از این کتاب را در کانال عنقاء می‌توانید از اینجا بخوانید.

@ChehelTekke_ImanTaji

عنقاء

30 Oct 2022 02:54

🔍 قرآن: قرائت‌ها، آرایه‌ها، و ویرایه‌ها 

✨ اختلاف قرائت‌های قرآن و آهنگین‌سازیِ متن

🖋 یادداشت‌های دین‌پژوهان | محمدمهدی شیرازی | بخش ۳ از ۳ 


🔅 ساختار سرودگونه و ترانه‌گانه

🔻 با مقایسه میان قرآن‌‌ رسمی‌شده در زمان عثمان و قرائت دیگر صحابه، و نیز مقایسه میان قرآن رسمی‌شده در زمانه‌ی ما و قرائت‌‌ دیگر قاریان؛ می‌توان به این نکته‌ دست یافت که در فرایند رسمی‌سازی ساختار آهنگین‌ِ متن مورد توجه بسیار بوده است. سرودها و ترانه‌ها در ادیان همیشه به عنوان جاذبه‌ای ویژه از جایگاهی والا برخوردار بوده‌اند، و در اسلام توجه به قرائتِ آهنگینِ قرآن یکی از گونه‌های همین رویکرد است.

🔻 بنا بر شواهدی از متن قرآن می‌توان به این نکته دست یافت که نسخه‌ی اولیه‌ای که پیامبر ارائه کرده است نیز تا حدودی متنی سرودگونه، ترانه‌گانه، و آهنگین بوده است. از جمله‌ی این شواهد می‌توان به فاصله‌های قافیه‌گون آیات، یا سخن مخالفان که می‌گفتند قرآن شعرِ پیامبر است اشاره کرد. توجه به ساختارِ ترانه‌گانه در متنِ قرآن به اندازه‌ای بوده که گاه در برابرِ دستور زبان با تنش مواجه شده؛ و جمله‌سازی را به تکلف انداخته است؛ برای نمونه: "وَ اذكُر اسمَ رَبِّكَ وَ تَبَتَّل إلَيهِ تَبتيلًا" (سوره‌ی مزّمّل، آیه‌ی ۸). در این جا بر مبنای دستور زبان باید واژه‌ی "تَبَتُّلًا" به کار می‌رفت، اما واژه‌ی "تَبتیلًا" به کار رفته است که نیازمند جمله‌ای تکرارآمیز در تقدیر است: و تَبَتَّل إليه و بَتِّل إليه نَفسَك تَبتيلًا، یعنی: به سوی خدایت کَنده شو و خود را به سویش بکَن.

🔻 ساختار ترانه‌گانه‌ی متنِ اولیه باعث شد تا آهنگین‌سازیِ متن مورد توجه ویژه‌ی برخی قاریان قرار بگیرد. برای نمونه:
أتانا أبوالدرداء فقال: أفيكم أحد يقرأ على قراءة عبدالله؟
فقلت: نعم، أنا.
قال: فكيف سمعت عبدالله يقرأ "و الليل إذا يغشى"؟
فقلت: سمعته يقرأ: و الليل إذا يغشى، و النهار إذا تجلى، و الذكر و الأُنثى.
قال: و أنا والله هكذا سمعت رسول الله يقرأها، و لكن هؤلاء يريدون أن أقرأ: و ما خلق؛ فلا أتابعهم.

ابودرداء - از صحابه‌ی پیامبر - نزد ما آمد و گفت: آیا کسی در میان شما به شیوه‌ی قرائت عبدالله [بن مسعود قرآن] می‌خواند؟
گفتم: آری، من.
گفت: بگو ببینم عبدالله [بن مسعود] چگونه سوره‌ی لیل را می‌خواند؟
گفتم: شنیدم این گونه می‌خواند: و اللیل إذا يغشى، و النهار إذا تجلى، و الذكر و الأُنثى.
ابودرداء گفت: به خدا من هم شنیدم پیامبر همین‌گونه می‌خواند، اما اینان می‌خواهند چنین بخوانم: و ما خَلَق الذكر و الأُنثى؛ و من نخواهم پذیرفت (صحیح مسلم، باب ما يتعلق بالقراءات، ح٥).
نویسنده‌ی تفسیر مجمع البیان نیز می‌نویسد: از پیامبر، علی بن ابی‌طالب، ابن مسعود، ابن عباس، و ابودرداء روایت شده که این آیه را این گونه خوانده‌اند: و خَلَق الذكر و الأُنثى؛ بدون "ما" (مجمع البیان، ذیل سوره لیل؛ آیه ۳). مقایسه‌ی قرائتِ کنونی این آیه – که در نگارش عثمانی شکل گرفته است – با قرائتی که برخی صحابه داشته‌اند و از پیامبر نیز نقل شده است به روشنی رویکرد آهنگین‌سازی متن رسمی‌شده را می‌رساند.

🔻 پس از آهنگین‌سازی متن، آهنگ‌سازی بر متن با به‌کارگیری شیوه‌های آوایی و روش‌های آوازی داستان دیگری دارد که در این نوشتار مورد نظر نبوده‌ است.


#قرآن #قرآن‌پژوهی #اختلاف_قرائت‌ها #رسمی‌سازی
#Quran #Quranic_Studies #Variant_Readings #Canonization


🖋 محمدمهدی شیرازی
@anqanotes

عنقاء

30 Oct 2022 02:53

🔍 قرآن: قرائت‌ها، آرایه‌ها، و ویرایه‌ها 

✨ اختلاف قرائت‌های قرآن و آهنگین‌سازیِ متن

🖋 یادداشت‌های دین‌پژوهان | محمدمهدی شیرازی | بخش ۱ از ۳


🔻 متن رسمی‌شده‌ی قرآن که امروزه در میان مسلمانان در دست و در گردش است – و البته هنوز قرآن‌هایی بر مبنای برخی قرائت‌های دیگر منتشر می‌گردند – در گذشته‌ای نزدیک به این رسمیت رسیده‌، و پیش از آن چنین نبوده است. آنچه که بر مبنای این قرائتِ رسمی در میان بسیاری از مسلمانان پدید آمد همانا باور به نقل کلمه‌به‌کلمه‌ی قرآن از زمان و زبان پیامبر تاکنون بود، در حالی که این باور با نگاهی نقادانه بحث‌برانگیز است.

🔻 با مراجعه‌ای نه چندان دشوار به کتاب‌های علم قرائت یا تفسیر، با گونه‌هایی از قرائتِ قرآن مواجه می‌شویم که در زمان‌های پیشین در میان مسلمانان رواج داشته‌؛ و این تکثر به رسمیت شناخته می‌شده است، تکثری که قرائت رسمی‌شده در زمانه‌ی ما تنها یکی از گونه‌های آن بوده است. برای نمونه، فضل بن حسن طبرسى نویسنده‌ی تفسیر شیعی معروف «مجمع البیان» در سده ششم هجری قمری در مقدمه‌ی کتاب می‌نویسد: "الظاهر من مذهب الإمامية أنهم أجمعوا على جواز القراءة بما تتداوله القرّاء بينهم من القراءات، إلا أنهم اختاروا القراءة بما جاز بين القراء، و كرهوا تجريد قراءة مفردة" یعنی "این گونه به نظر می‌رسد که امامی‌مذهبان بر جواز خواندن [قرآن] به قرائت‌های متداول میان قاریان [سرشناس] اتفاق نظر دارند، بدین گونه که همه قرائت‌هایی که میان قاریان وجود داشته را می‌خوانند، و انتخاب [تنها] یک قرائت مشخص را نمی‌پسندند."

🔻 در میان اهل سنت نیز ماجرا به همین شکل بوده، و هنوز هم نمود دارد، در حالی که در میان شیعیان شیوه تکثر در قرائت تقریبا از بین رفته است. برای نمونه، در میان اهل سنت می‌توان به کتاب «لطائف الإشارات لفنون القراءات» نوشته ابوالعباس قسطلانی اشاره کرد. این کتاب را نهاد چاپ قرآن در عربستان چاپ‌ کرده است.

🔻 از سوی دیگر قرائت‌هایی بوده که به عنوان شاذ شناخته می‌شده‌اند. این قرائت‌ها اگرچه معتبر نبوده‌؛ اما مُجاز بوده‌‌اند. ماجرای تکثر قرائت‌ها به این جا ختم نمی‌شود، زیرا همه‌ی این قرائت‌های معتبر و شاذ تنها در دایره‌ی قرآنی که در زمان عثمان رسمی شد پدید آمده‌اند. اما دایره‌ی دیگری از اختلاف در قرائت‌‌ها در میان‌ صحابه‌ی پیامبر موجود بوده است؛ مثلًا عبدالله بن مسعود یا دیگر صحابه قرآن را به گونه‌ای متفاوت از آن چه در زمان عثمان رسمیت پیدا کرد می‌خوانده‌اند، و هنوز هم آثاری از این قرائت‌ها در کتاب‌های تفسیر و علوم قرآن باقی مانده‌ است.

🔻 اکنون شاهدی مهم بر این که اختلاف در قرائت قرآن تا چه اندازه مسأله‌ای جدی و شایان توجه است مطرح می‌شود. همه‌ی مسلمانان باید سوره‌ی فاتحه را در نمازهای روزانه بخوانند، لذا از این جهت هیچ سوره‌ای مانند این سوره مورد توجه ایشان نیست، و در نتیجه انتظار می‌رود دست‌کم در این سوره اختلافی در قرائت نباشد، حال آن که قرائت آن هم در میان صحابه مورد اختلاف بوده؛ و هم در قرائت‌های پدیدآمده در مورد قرآنِ عثمان محل اختلاف است؛ برای نمونه، قرائت برخی از صحابه چنین بوده است: «صراط مَن أنعمت عليهم غير المغضوب عليهم و غير الضالين» که دو اختلاف با فاتحه‌ی رسمی دارد (مصاحف؛ ابن‌ ابی‌داود، ح۱۴۱، ۱۴۴)، یا اختلافی که درباره‌ی «مَلِک يوم الدين» و «مالِک یوم الدین» در قرآن رسمی عثمانی وجود دارد.

🔻شاهد دیگری بر این که اختلاف در قرائت‌ تا چه اندازه جدی و قابل توجه است این مطلب است که محمد کاظم طباطبایی یزدی، نویسنده‌ی کتاب معروف «عُروة‌ الوُثقیٰ» در فقه شیعه، خواندنِ متن قرآن به هر گونه‌ای که بر مبنای دستور زبان عربی درست شمرده شود را جایز دانسته است حتی اگر آن قرائت از سوی قاریان پیشین قرائت نشده باشد (عُروة الوُثقى، كتاب الصلاة، فصل القراءة، مسألة ۵۰).

🔻درباره‌ی اختلاف قرائت‌ها دو مطلب به نظر می‌رسد:
۱. اگرچه معنای متن با اختلاف‌ قرائت‌ها در بیشتر موارد تفاوت عمده‌ای پیدا نمی‌کند؛ اما تفاوت‌های ریز و جزئیِ بسیاری را در میان آن‌ها می‌توان یافت.
۲. انشای کنونی قرآن فراورده‌ی فرایندی است که تدوینِ متن در زمان عثمان و پس از آن ویرایش قاریان در آن مؤثر بوده است، بنابراین نمی‌توان نسخه‌ی اولیه‌ی آن که توسط پیامبر اسلام ارائه شده است را در این حد پیراسته دانست.

🔻 اکنون به روند ویرایش واژه‌ها در فرایند نگارش قرآن می‌پردازم. لازم به ذکر است که در این بررسی تنها ویرایش‌هایی که صحابه و قاریان بر متن قرآن اِعمال کرده‌اند محل توجه بوده‌اند، و ویرایش‌هایی که توسط شخص پیامبر اسلام انجام شده‌اند مورد نظر نیستند.


🖋 محمدمهدی شیرازی
@anqanotes
ادامه در 👇🏼

عنقاء

23 Jan 2023 06:35

✨ توضیح

در چند فرسته‌ زیر صوت و تصویر این نشست را هم‌رسان خواهم کرد. پیشاپیش عذرمی‌خواهم که نمی‌توانستم حجم پرونده‌ی تصویری را بیش از این کاهش بدهم چون بیم داشتم که متن‌ها و عکس‌ها بر روی برگه‌ها (اسلایدها) ناخوانا و تار بشوند.

البته باید مایه‌ی شرمساری برای حاکمانی باشد که دانشجو و پژوهشگر از خود می‌پرسند که «چه نیازی است به این مباحث علمی در این روزهای پرتلاطم؟!» و شهروندانش برای دسترسی به شبکه‌ی جهانی اینترنت باید ساعت‌ها تلاش کنند.

نخستین فرسته دربردارنده‌ی صوت و تصویر نشست با کیفیت متوسط است؛ فرسته‌ی دوم دربردارنده‌ی صوت و تصویر با کیفیت پایین است؛ فرسته‌ی سوم دربردارنده‌ی صوت است (بدون تصویر)؛ و فرسته‌ی چهارم دربردارنده‌ی برگه‌های ارائه‌ شده در نشست است (اسلایدها).

👇🏼👇🏼👇🏼👇🏼

عنقاء

26 Dec 2022 21:08

📌 ترجمه‌ای از فهرست مطالب جلد چهارم از «مجموعه‌ی روش‌های لِکْسِم»، با عنوان «رهیافت‌های ادبی به بایبل»، که در سال ۲۰۱۸ میلادی در ۳۰۴ صفحه با ویراستاریِ داگلاس مَنگام و داگلاس اِستِس منتشر شده است.


🔅 ۱. درآمد: رهیافتِ ادبی به بایبل [داگلاس اِستِس]
۱.۱. جهانِ ادبیِ جدیدِ سرزنده
۲.۱. ارتباط میان نویسنده، متن، خواننده، و بافتار
۳.۱. مفاهیم تأثیرگذار از مطالعات ادبی
۴.۱. مساهمت‌های رهیافتِ ادبی
۵.۱. محدودیت‌های رهیافتِ ادبی
۶.۱. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۲. نقّادی متن رسمیّت‌یافته [ران هِیدِن و دِیوید شِرِینِر]
۱.۲. تعریف و هدف نقّادی متنِ رسمیّت‌یافته
۲.۲. کاربرد نقّادیِ متنِ رسمیّت‌یافته و دیگر روش‌های متنِ رسمیّت‌یافته
۳.۲. محدودیت‌های نقّادی متنِ رسمیّت‌یافته
۴.۲. تأثیر امروزینِ نقّادی متنِ‌ رسمیّت‌یافته
۵.۲. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۳. نقّادی روایی و بلاغیِ عهد عتیق [سوزانا سمیث]
۱.۳. نقَادیِ روایی و بلاغیِ عهد عتیق
۲.۳. تعریف و هدف نقّادی روایی و بلاغی
۳.۳. کاربردهای نقّادی روایی و بلاغی
۴.۳. محدودیت‌های نقّادی روایی و بلاغی
۵.۳. تأثیر امروزینِ نقّادی روایی و بلاغی
۶.۳. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۴. تفسیر درون-بایبلی و بینامتنیّت [جفری لئونارد]
۱.۴. تعریف و هدف تفسیر درون-بایبلی و بینامتنیّت
۲.۴. پیدایش تفسیر درون-بایبلی و بینامتنیّت
۳.۴. کاربردهای تفسیر درون-بایبلی و بینامتنیّت
۴.۴. محدودیت‌های تفسیر درون-بایبلی و بینامتنیّت
۵.۴. تأثیر امروزینِ تفسیر درون-بایبلی و بینامتنیّت
۶.۴. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۵. نقّادی روایی عهد جدید [دَنییِل برِندسِل]
۱.۵. تعریف و هدف نقَادیِ روایی عهد جدید
۲.۵. پیدایشِ نقّادی روایی عهد جدید
۳.۵. کاربردهای نقّادی روایی عهد جدید
۴.۵. محدودیت‌های نقّادی روایی عهد جدید
۵.۵. تأثیر امروزینِ نقّادی روایی عهد جدید
۶.۵. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۶. نقّادی بلاغی عهد جدید [داگلاس اِستِس]
۱.۶. تعریف و هدف نقَادیِ بلاغی عهد جدید
۲.۶. پیدایشِ نقّادی بلاغی عهد جدید
۳.۶. کاربردهای نقّادی بلاغی عهد جدید
۴.۶. محدودیت‌های نقّادی بلاغی عهد جدید
۵.۶. تأثیر امروزینِ نقّادی بلاغی عهد جدید
۶.۶. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۷. نقّادی ساختارگرا [گرِچِن اِلیس]
۱.۷. تعریف و هدف نقَادیِ ساختارگرا
۲.۷. پیدایشِ نقّادی ساختارگرا
۳.۷. کاربردهای نقّادی ساختارگرا
۴.۷. محدودیت‌های نقّادی ساختارگرا
۵.۷. تأثیر امروزینِ نقّادی ساختارگرا
۶.۷. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۸. نقّادی پساساختارگرا [جان دولاهوسِی]
۱.۸. تعریف و هدف نقَادیِ پساساختارگرا
۲.۸. پیدایشِ نقّادی پساساختارگرا
۳.۸. کاربردهای نقّادی پساساختارگرا
۴.۸. محدودیت‌های نقّادی پساساختارگرا
۵.۸. تأثیر امروزینِ نقّادی پساساختارگرا
۶.۸. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 کتاب‌نامه


📗 برای دسترسی به کتاب بنگرید به:
Mangum, Douglas, and Estes, Douglas. Literary Approaches to the Bible. Bellingham: Lexham Press, 2018.

#بایبل #بایبل‌پژوهی #روش #روش‌شناسی #رهیافت #نقادی
#Bible #Biblical_Studies #Method #Methodology #Approach #Criticism

🖋 زهیر میرکریمی
@anqanotes

عنقاء

26 Dec 2022 21:07

📌 ترجمه‌ای از فهرست مطالب جلد دوم از «مجموعه‌ی روش‌های لِکْسِم»، با عنوان «زبان‌شناسی و تفسیرِ بایبل» که در سال ۲۰۱۷ میلادی در ۲۸۸ صفحه با ویراستاریِ داگلاس مَنگام و جاش وِستبِری منتشر شده است.


🔅 ۱. درآمدی بر زبان‌شناسی و بایبل [وِندی ویدِر]
۱.۱. فهمِ زبان
۲.۱. فهمِ زبان‌شناسی
۳.۱. توضیحِ تحلیلِ زبان‌شناختی
۴.۱. مطالعه‌ی زبان‌های بایبلی
۵.۱. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۲. بنیان‌های زبان‌شناختی [جودیث اُدِر]
۱.۲. آواشناسی
۲.۲. ساخت‌شناسی (صَرف)
۳.۲. معناشناسی
۴.۲. جمله‌شناسی (نحو)

🔅 ۳. استعمالِ زبان [جِرِمی تامپسِن و وِندی ویدِر]
۱.۳. کاربردشناسی
۲.۳. زبان‌شناسیِ اجتماعی
۳.۳. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۴. همگانی‌های زبان، رده‌شناسیِ زبانی، و نشان‌داری [دَنییِل ویلسِن و مایکِل آبری]
۱.۴. همگانی‌های زبان و رده‌شناسیِ زبان
۲.۴. نشان‌داری
۳.۴. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۵. رهیافت‌های اصلی به زبان‌شناسی [جِرِمی تامپسِن و وِندی ویدِر]
۱.۵. متن‌شناسیِ مقایسه‌ای
۲.۵. زبان‌شناسیِ ساختارگرا
۳.۵. نقش‌گرایی
۴.۵. دستورزبانِ زایشی
۵.۵. تحلیلِ گفتمان
۶.۵. زبان‌شناسیِ شناختی

🔅 ۶. مسئله‌های زبان‌شناختی در عبریِ بایبلی [وِندی ویدِر]
۱.۶. معضلِ داده‌ها
۲.۶. نظامِ کلامی
۳.۶. معناشناسی و واژه‌نگاری
۴.۶. ترتیبِ واژه‌ها [در عبارت]
۵.۶. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۷. مسئله‌های زبان‌شناختی در یونانیِ بایبلی [مایکِل آبری]
۱.۷. معضلِ داده‌ها
۲.۷. نظامِ کلامی
۳.۷. معناشناسی و واژه‌نگاری
۴.۷. ترتیبِ واژه‌ها [در عبارت]
۵.۷. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 ۸. ارزشِ تفسیرِ آگاه از زبان‌شناختی [مایکِل آبری]
۱.۸. قدرتِ توضیحی و دقتِ بیشتر
۲.۸. خصوصیاتِ گفتمان
۳.۸. رده‌شناسیِ زبان
۴.۸. منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر

🔅 کتاب‌نامه


📗 برای دسترسی به کتاب بنگرید به:
Mangum, Douglas, and Westbury, Josh. Linguistics & Biblical Exegesis. Bellingham: Lexham Press, 2017.

#بایبل #بایبل‌پژوهی #روش #روش‌شناسی #رهیافت #نقادی
#Bible #Biblical_Studies #Method #Methodology #Approach #Criticism

🖋 زهیر میرکریمی
@anqanotes

عنقاء

26 Dec 2022 21:03

🔍 رهیافت‌هایی به نقّادی متون مقدس

✨ معرفی منابع

📌 معرفی «مجموعه‌ی روش‌های لِکْسِم» در باب نقّادی بایبل


🔻 مجموعه‌ی چهارجلدیِ روش‌های لِکْسِم برای کسانی نوشته شده است که به فراگیری و آشنایی با ابزارهای تحقیقات بایبلی (و دیگر متون مقدس) علاقه دارند. این مجموعه به حیطه‌های اصلیِ پژوهش‌های نقّادانه‌ی بایبل و بسطِ آنها از سده‌ی نوزدهم تا سده‌ی بیستم میلادی می‌پردازد و آنها را در چهار جلد خلاصه کرده است. اما پیش از معرفی این چهار جلد، فهرستی از بعضی روش‌ها و رهیافت‌های نقّادانه در مطالعه‌ی بایبل که در زیر چتر «روش تاریخی-انتقادی» و «روش ادبی-انتقادی» می‌گنجند را در زیر می‌آورم:

🔅 نقّادی متنی (Textual criticism)
مقایسه‌ی نسخه‌های خطی کهن به منظور تعیین متقدم‌ترین شکلِ متنِ مقدس، و بررسی چگونگی انتقال متن از نسخه‌های اولیه تا زمانه‌ی کنونی.

🔅 نقّادی منبع (Source criticism)
مطالعه‌ی متن مقدس به منظور یافتنِ منابع مکتوبی که نویسنده یا نویسندگان متون مقدس از محتوا، قالب، و سبک آنها در نگارش متنِ مقدس استفاده کرده‌اند.

🔅 نقّادی سنّت (Tradition criticism)
مطالعه‌ی متن مقدس به منظور یافتنِ نقل‌ها و سنّتهای شفاهی که نویسنده یا نویسندگانِ متن مقدس از محتوای آنها در نگارش متنِ مقدس استفاده کرده‌اند.

🔅 نقّادی شکلی / صوری (Form criticism)
تحلیل و بررسی متنِ مقدس در سطح واحد‌های متنی کوچک به منظور شناختِ قالب‌های ادبی و سبک‌های عبارت‌پردازی در متن (همچون نظم، نثر،‌ سجع، تمثیل، تشبیه، افسانه‌گویی،‌ اسطوره‌گویی، و ...)، و تعیین زمینه‌ی اجتماعی و روش انتقال شفاهی چنین قالب‌هایی به متن مقدس.

🔅 نقّادی تاریخی (Historical criticism)
مطالعه‌ی متن مقدس به منظور بازسازی بسط و تحولِ تاریخیِ آن نقل‌ها و سنّت‌هایی که از آنها در نگارش متنِ مقدس استفاده شده است؛ و همچنین تعیین زمینه و زمانه‌ی نویسندگان متن.

🔅 نقّادی ویرایشی (Redaction criticism)
مطالعه‌ی متنِ مقدس به منظور فهمِ چگونگیِ ویرایش و تدوینِ متن و شناساییِ پیامی که متن در زمانه‌ی خود منتقل می‌کرده است.

🔅 نقّادی متن‌رسمیّت‌یافته (Canonical criticism)
مطالعه‌ی متنِ مقدس در حالتی که قانونی شده است و در جامعه‌ی پیروانش رسمیت یافته است.

🔅 نقّادی بلاغی (Rhetorical criticism)
تحلیل و بررسی متنِ مقدس به منظور شناختِ تأثیرهای بلاغیِ صناعاتِ ادبی که نویسنده یا نویسندگان متنِ مقدس برای انتقال پیام و اقناع مخاطبان‌شان به‌کار برده‌اند؛ همچنین بررسی سبک‌های ادبیِ به‌کار گرفته شده در متن، روش‌های تألیف، و الگوهای بلاغی.

🔅 نقّادی روایی (Narrative criticism)
مطالعه‌ی متن مقدس به منظور شناسایی داستان‌ها و اسطوره‌ها و افسانه‌های موجود در متن از منظر معیارهای نقد ادبی و مؤلفه‌های روایت همچون نقشه، صحنه‌آرایی، تضاد، شخصیت‌پردازی،‌ درون‌مایه، و نقش‌مایه.

🔅 رهیافت زبان‌شناختی (Linguistic approach)
مطالعه و بررسی متن مقدس با استفاده از مفاهیم و نظریه‌های موجود در زبان‌شناسی.

🔅 رهیافت اجتماعی (Social approach)
مطالعه و بررسی متن مقدس با استفاده از مفاهیم و نظریه‌های موجود در جامعه‌شناسی.


🔻 این مجموعه بسیاری از این رهیافت‌ها و روش‌های نقّادانه را برای دانشجویان و علاقه‌مندان به روش‌شناسی مطالعات بایبلی تلخیص کرده است:

🔅 جلد یکم | نقّادی متنیِ بایبل | Textual Criticism of the Bible

🔅 جلد دوم | زبان‌شناسی و تفسیرِ بایبل | Linguistics and Biblical Exegesis

🔅 جلد سوم | رهیافت‌های اجتماعی و تاریخی به بایبل | Social & Historical Approches to the Bible

🔅 جلد چهارم | رهیافت‌های ادبی به بایبل | Literary Approches to the Bible


🔻 متنِ کتاب‌های این مجموعه بسیار روان و آسان‌یاب نوشته شده است و مملوء از مثال‌ها و ارجاع‌های متنی به بایبل و نسخه‌های خطی و چاپی آن است. ترجمه‌ی فهرست مطالب هر چهار جلد را در فرسته‌هایی جداگانه می‌آورم.

🔻 مطالعه‌ی منابعی که به رهیافت‌ها و روش‌های بایبل‌پژوهی می‌پردازند می‌تواند برای قرآن‌پژوهان و حدیث‌پژوهان نیز مفید باشد، اما به خلاف بایبل‌پژوهان که به‌وفور از چنین منابعی برخوردارند قرآن‌پژوهان و حدیث‌پژوهان از چنین منابعی که رویکردهای تاریخی-انتقادی و ادبی- انتقادی دارند محروم‌اند. از معدود کتاب‌هایی که در زمینه‌ی روش‌شناسی پژوهش‌های بایبلی و قرآنی اخیراً به فارسی منتشر شده‌اند «تفسیر بایبل: راهنمای دانشجویان» با ترجمه‌ی اعظم پویا و سعید شفیعی و «روش‌های مدرن تفسیر متون مقدس» نوشته‌ی فاطمه توفیقی است.


#بایبل #بایبل‌پژوهی #روش‌شناسی #نقادی
#Bible #Biblical_Studies #Methodology #Criticism

🖋 زهیر میرکریمی
@anqanotes

عنقاء

19 Dec 2022 05:28

🔉 همپرسگی سوم با عنوان «ما و دنیای غرب»
گفت‌وگوی نَمرائیل با خداداد رضاخانی، پژوهشگر در مؤسسه‌ی مطالعات منطقه‌ای در دانشگاه لِیدِن در هلند در آذر ۱۳۹۹

@hamporsegipodcast
@anqanotes

عنقاء

19 Dec 2022 05:24

🔉 همپرسگی یکم با عنوان «حال و فال»

گفت‌وگوی نَمرائیل با شروین فریدنژاد، استاد ادیان و زبان‌های ایرانی در دانشگاه برلین در آلمان در آذر ۱۳۹۹ (و اکنون استاد مطالعات ایرانی در دانشگاه هامبورگ در آلمان)

@hamporsegipodcast
@anqanotes

عنقاء

01 Dec 2022 22:59

💠 برنامهٔ ارائه‌های کنفرانس «قرآن و مسیحیت سریانی: تم‌ها و درون‌مایه‌های تکرارشونده» در دانشگاه توبینگن آلمان

🗓 دوشنبه تا چهارشنبه ۱۴ تا ۱۶ آذر ۱۴۰۱

🔻 دریافت کتابچه کنفرانس، شامل: معرفی و زمان‌بندی کنفرانس و چکیده ارائه‌ها و معرفی ارائه‌دهندگان

——————————————————
1️⃣جلسه اول

🔸پیش‌زمینه قرآن: سریانی است یا سریانی نیست؟
موریل دبیه (مدرسه مطالعات عالی پاریس)

🔸بازنگری در آیه ۵ سوره مائده در پرتو ادبیات سریانی قرن ششم
عمران البدوی (دانشگاه هوستون)

🔸"عباد الله" بودن: یک جناس سریانی در قرآن؟
جولیان دشاغنو (دانشگاه آزاد بروکسل)

2️⃣جلسه دوم

🔸مفاهیم زندگی مسیحی به عنوان تقلایی همیشگی برای مومنین در ادبیات سریانی: قالبی برای "جهاد اکبر"؟
کریستیان لانگه (دانشکاه ورزبورگ)

🔸عطش برای کشتن و کشته‌شدن در روایت سریانی یوسیبوس و قرآن
دیمیتری بوماژنوف (دانشگاه گوتینگن)

🔸بی‌ایمانی، محافظت و دربرگیرندگان: استعاره‌های منفی در میان قرآن و مسیحیت سریانی
یوهان لویس کریستینسن (دانشگاه دانمارک جنوبی)

3️⃣جلسه سوم

🔸"رسولان خدا" - نبوت، رسالت و تفکر تایپولوژیکال در مسیحیت سریانی باستان متاخر
آدریان پیرتیا (موسسه ماکس پلانک،‌ برلین)

🔸بحثی درباره پیامبرشناسی قرآن و جدل ضدیهودی مسیحیان
یاکوب کیلدو (دانشگاه نوتردام)

🔸الهیات عهد و جدل ضد یهودی در قرآن و سنت سریانی
زیشان غفار (دانشگاه پادربورن)

🔸ترتیب زمانی داستان یونس در قرآن و مدراشه‌های افرم سریانی
محمد قندهاری (پژوهشگر مستقل)

4️⃣جلسه چهارم

🔸در باب ویرایش مطالب افرم ادسایی در قرآن
دنیل بانورا (دانشگاه نوتردیم)

🔸سقوط بشریت در قرآن و مسیحیت سریانی پیشا اسلامی
آنا داویتاشویلی (دانشگاه توبینگن)

🔸نوزاد سخنگو (قرآن 19:30)، اخت هارون (قرآن 19:28)، مریمی که خدا نیست (قرآن 5:116): الغاز قرآنی و بینامتون سریانی
نسطور کاواداس (دانشگاه بن)

🔸«مصلوبش ساختید و کشتید، اما خدا او را برانگیخت»: الگوهای اعتقادنامه و تصلیب قرآنی
رایان کریگ (دانشگاه جرج‌تاون)

5️⃣جلسه پنجم

🔸نقشه‌نگاری لبه عالم؛ عالَم‌نگاری‌های آیه ۸۶ سوره کهف
سارا یونا زوایگ (دانشگاه عبری اورشلیم)

🔸اتهام‌زنندگان ملعون و آتش‌های گر گرفته؛ مواجهه سریانی با دانیال:۳ و اصحاب الاخدود در قرآن 85:4–10
لاسه لوولوند تافت (دانشگاه اسلو)

🔸غسل پس از جماع و حیض در سنت سریانی و قرآن: فراتر از سروده‌های منسوب به کلمنتاین و دیدسکالیا
مارک هوفر (دانشگاه توبینگن)

6️⃣جلسه ششم

🔸خوانشی از روایت قرآنی میلاد موسی بر اساس منابع سریانی و مدراشی
محمد حقانی فضل (دانشگاه پادربورن)

🔸«غارِ گنج‌ها»ی سریانی و قرآن، یک ارزیابی جدید
گاوین مک‌داول (موسسه مطالعات تاریخ متون)

🔸مسیحیان در جامعه قرآن، چرا مسیحیت سریانی؟
هارون باتز (دانشگاه هامبورگ)

——————————————————

🔻 امکان شرکت آنلاین در برنامه با ثبت‌نام قبلی:
برای شرکت آنلاین در این برنامه، کافی است تا جمعه عصر درخواست خود را برای دو آدرس ایمیل زیر ارسال کنید.
bilal.badat@zith.uni-tuebingen.de
ana.davitashvili@uni-tuebingen.de

@inekas

عنقاء

30 Nov 2022 03:45

✨ حاج اسکندرِ مقدونی و حاج نوحِ نبی

📌 تاریخ‌سازی برای اعتبارآفرینی و هویّت‌بخشی


🔻 فاتحان عرب و مسلمانان در سده‌های نخست هجری مکّه را به‌مثابه‌ی حرمی ازلی معرفی می‌کردند و تاریخی را برای مکّه و کعبه و حرم پیرامون آن ذکر می‌کردند که شباهتی تام و تمام با جایگاه اورشلیم و معبد سلیمان در نزد یهودیان داشت. یکی از علت‌های گسترده‌شدن این نقل‌ها احتمالاً نیاز حاکمان عرب و مسلمان به تاریخی بود که در مواجهه با یهودیان و مسیحیان اعتبارآفرین و هویت‌بخش باشد. راویان و مفسران و قُصّاص مسلمان جایگاه مکه و کعبه و بیت الحرام را از آنچه در متن قرآن یا روایت‌های نخستین نقل شده بود فراتر بردند تا به اینجا که تاریخِ شکل‌گیریِ آن را به آدم و هنگامه‌ی هبوط او از بهشت منسوب کردند و مجموعه‌ای گسترده از قصص و نقل‌ها و تفسیرها ارائه شدند تا کعبه، بیت الله، عرفات، مُزدلفه، و ... به زمانه‌ی آدم و حوا بازگردانده بشوند.

🔻 ماجرا از این نیز فراتر رفت و کعبه و حرم پیرامون آن به پیش از خلقت منسوب شدند و ابراهیم و اسماعیل که متن قرآن آنها را بالابرندگانِ «قواعد بیت» می‌داند را فقط اشخاصی دانستند که کعبه را پس از آنکه در طوفان نوح تخریب شده بود بازسازی کرده‌اند. کعبه و حرمِ پیرامون آن مُحاذی عرش و کرسی الهی در آسمان دانسته می‌شد، و طواف مردمان پیرامون خانه مشابه طواف فرشتگان پیرامون عرش الهی تفسیر می‌شد. البته چنین نقل‌ها و قصصی به‌ناگاه و از هیچ ایجاد نشدند، بلکه رد چنین تفسیرهایی را می‌توان در تفسیرهای یهودی و پسابایبلی مشاهده کرد که دقیقا چنین تعبیرها و داستان‌هایی را برای معبد اورشلیم ذکر کرده بودند.

🔻 این روایت‌ها و قصه‌ها برای کعبه و بیت الحرام مرکزیت و محوریت ایجاد کرد و جایگاهِ تاریخی و هویتی فاتحان عرب و مسلمان را در برابر مغلوبان یهودی و مسیحی و زردشتی که معابدی مشهور و تاریخی داشتند تثبیت کرد. اما ماجرا به همین جا ختم نمی‌شد، زیرا اگر کعبه و حرم از زمان آدم (یا حتی پیش از آن و حتی پیش از خلقت) وجود داشته است و مهم‌ترین مکان روی زمین بوده است و مُحاذی آسمان چهارم و هفتم و عرش و کرسی الهی و مطاف فرشتگان بوده است، آنگاه تکلیف دیگر پیامبران با چنین جایگاهی در زمین چه بوده است؟ پاسخ همانا ایجاد مجموعه‌ای از روایت‌ها و نقل‌ها و قصه‌ها بود که بیانگر حج‌گذاری همه یا اغلب پیامبرانِ پیشین در مکه و حرم بودند. حتی طبری نقل می‌کند که در زمان طوفان نوح که کعبه به زیر آب رفته بود نوح سوار بر کشتی هفت بار در آب‌های بالای کعبه طواف کرده است. به این ترتیب، نه فقط اعتبار تاریخی و هویتی عرب‌ها حول محور قدسیّت و حرمت ازلی کعبه بیشتر می‌شد، بلکه دیگر پیامبران بایبلی (و البته پیامبران عرب همچون هود و صالح) نیز به درونِ دین جدید (یعنی اسلام) کشیده می‌شدند و بندهای تعلق‌شان به یهودیّت و مسیحیّت یا دوران جاهلیّت گسسته می‌شد.

🔻 اما این اعتبارآفرینی و هویت‌بخشی به پیامبران پیشین ختم نشد،‌ بلکه دیگر اقوام نیز در این فضا می‌کوشیدند که با ایجاد روایت‌هایی از حج‌گذاری قهرمانان و پیشوایان خود در نظم نوین جهانی (یعنی اسلام) جایگاهی بیابند. بر اساس همین الگو، تاریخ‌نویسان یَمَنی کوشیدند تا پادشاه افسانه‌ای خود که پیش از اسلام می‌زیسته است را حج‌گذار نشان بدهند، یا مسعودی نقل می‌کند که ساسان (در سده‌ی دوم میلادی)،‌ جد بنیان‌گذار شاهنشاهی ساسانی، هدایایی برای کعبه تقدیم کرده بوده است. اما یکی از عجیب‌ترین نمونه‌های این هویت‌بخشی در دین تازه انتساب حج‌گذاری به اسکندر مقدونی (در سده‌ی چهارم پیش از میلاد) است که دینَوَری آن را در سده‌ی ۳ هجری نقل کرده است و پس از او نیز در منابع دیگری ذکر شده است. به طریقی مشابه، فردوسی، به عللی که بیرون از گنجایش این یادداشت است، بخشی از شاهنامه‌ی خود را به حج‌گذاری اسکندر مقدونی اختصاص داده است.

📖 شاهنامه‌ی فردوسی، پادشاهی اسکندر، بخش ۱۹:
سکندر بیامد به سوی حرم // گروهی ازو شاد و بهری دژم
ابا ناله‌ی بوق و با کوس تفت // به خان براهیم آزر برفت
که خان حرم را برآورده بود // بدو اندرون رنجها برده بود
خداوند خواندش بیت‌الحرام // بدو شد همه راه یزدان تمام ...
پرستشگهی بود تا بود جای // بدو اندرون یاد کرد خدای ...


🔗 پیش از این درباره‌ی شباهت روایت قرآن از ساخت/بازسازی کعبه به دست ابراهیم و اسماعیل با آنچه در متون پسابایبلی آمده است نوشته‌ام. بنگرید به این یادداشت.

📗 برای دسترسی به منبعی درباره‌ی حج در اسلام بنگرید به کتاب:
Porter, Venetia, and Saif, Liana. The Hajj: Collected Essays. London:The British Museum, 2013.
به‌ویژه به فصل دوم آن با عنوان «حج‌ پیش از محمّد: مسافرت‌ها به مکه در روایت‌های مسلمانان از تاریخِ‌ پیش از اسلام» نوشته‌ی پیتِر وِب.


#دین‌پژوهی #اسلام‌پژوهی #حج #مکه #کعبه #حرم


🖋 زهیر میرکریمی
@anqanotes

عنقاء

17 Nov 2022 22:00

ادامه از 👆🏼

🔍 نظرِ خبرگان یا سوگیریِ باورمندان: روایتی از یک توصیف و دو تبیین

✨ معرفی منابع

📌 بررسی پیمایش‌های پایگاه «مقاله‌های‌فلسفه» و مقاله‌های مرتبط با عنوان «فیلسوفان به چه باور دارند؟» و «فیلسوفان در باب فلسفه: پیمایش ۲۰۲۰ مقاله‌های‌فلسفی»

بخش ۴ از ۴


🔻 نتایج پیمایش کیفیِ هِلِن دِ کروز، استاد فلسفه‌ی دانشگاه سِنت لوئیس، دلالت‌هایی به همراه داشت که می‌توانست، با ملاحظاتی، یکی از فرضیه‌های مطرح شده را تقویت کند. پیمایش دِ کروز نشان می‌داد که بیشتر فیلسوفانِ دین پیش از پیوستن به جرگه‌ی «فیلسوفانِ دین» باورمند و خداباور بوده‌اند، و یکی از پررنگ‌ترین انگیزه‌هایشان برای فعالیت در حوزه‌ی فلسفه‌ی دین تعمیق باورهای دینی و یافتن ادله به نفع خداباوری بوده است. اما افزون بر این انگیزه‌ها (که نشانگر «سوگیری انتخاب» در میان فیلسوفان دین است) در مجموع و به طور میانگین، فعالیت در حوزه‌ی فلسفه‌ دین به بازنگری در عقاید پیشین و حتی پیوستن به جرگه‌ی خداناباوران منجر شده است. به بیان دیگر، کسانی که با انگیزه‌های دینی وارد فلسفه‌ی دین شده‌اند پس از مدتی به طور میانگین از خداباوری دورتر شده‌اند و به خداناباوری نزدیک‌تر شده‌اند. یک پیامد این مطلب شاید این باشد که شواهد و ادله‌ی موجود در فلسفه‌ی دین بیشتر به نفع معقولیّت و مقبولیّت «خداناباوری» است، حتی برای کسانی که از ابتدا با نیت‌های دینی به این حوزه وارد شده‌اند.


🔻 اگر بتوان نتایج و تبیین ارائه شده برای این پیمایش را پذیرفت، آنگاه فرضیه‌ی دوم قوت می‌گیرد: فیلسوفان دین در این پیمایش دچار سوگیری انتخاب هستند، و نظرشان را نمی‌توان «نظر خبرگان» محسوب کرد. پیمایش دِ کروز با ملاحظاتی می‌تواند تفاوت فاحش نظر عموم فیلسوفان با فیلسوفان دین درباره‌ی خدا را توجیه کند. و از همین جا، تبیین یکم همچنان قابل قبول می‌نُماید: عموم فیلسوفان به‌منزله‌ی «خبرگان» به طور آماری «خداناباوری» را معقول‌تر و مقبول‌تر می‌دانند.


🔻 اما مسئله اینجا هم پایان نمی‌یابد. ملاحظه‌ها و نقدهایی در کارند که نمی‌توان نتایج این پیمایش‌ها را با خیال آسوده تعمیم داد. از جمله:
🔅 نفسِ پیمایش درباره‌ی مسائل فلسفی کاری غیرفلسفی است.
🔅 پرسش از خداباوری یا خداناباوری بسیار کلی است. انواع خداباوری یا خداناباوری در آن لحاظ نشده است.
🔅 پیمایش به سوی سنّت فلسفه‌ی تحلیلی تمایل دارد و سنت‌های دیگر، ازجمله سنت قاره‌ای یا سنت‌های غیرغربی، را لحاظ نکرده است.
🔅 جامعه‌ی آماری شرکت‌کننده در پیمایشِ دیوید بورژِی و دِیوید چالمِرز محدود است به فیلسوفانی که یا انگلیسی‌زبان‌اند یا به زبان انگلیسی مقالات فلسفی منتشر کرده‌اند.
🔅 جامعه‌ی آماری فیلسوفان محدود است به فیلسوفان امریکایی، اروپایی، و آسیا/استرالیایی.
🔅 زمینه‌های دینی بیشتر شرکت‌کنندگان در پیمایش، به واسطه‌ی محل زندگی و خاستگاه‌های فرهنگی، ادیان سامی است: یهودیّت، مسیحیّت، اسلام.
🔅 جامعه‌ی آماری پیمایش هِلِن دِ کروز با جامعه‌ی آماری پیمایشِ دیوید بورژِی و دِیوید چالمِرز تطبیق کامل ندارد و نتایج این دو پیمایش را نمی‌توان با هم سنجید.


🔻 به فهرست بالا می‌توان محدودیت‌های دیگری را نیز افزود که برای هر محقق دقیق و ریزبینی محل تأمل خواهند بود. اما با وجود همه‌ی این محدودیت‌های روشی و پیمایشی، نتایج این سه پیمایش (پیمایش یکم و دوم دیوید بورژِی و دِیوید چالمِرز، و پیمایش هِلِن دِ کروز) می‌توانند نشانگر روندی جدی در میان نخبگان فلسفی جامعه‌ی جهانی باشد:
بازنگری در عقاید دینی پیشین، تمایل به خداناباوری، و پذیرش خداناباوری به‌مثابه‌ی رأیی معقول و مقبول در میان فیلسوفان و حتی فیلسوفانِ دین.


📗 منابع این یادداشت با پیوندهایی در نوشته‌ها ارائه‌ شده‌اند.

#فلسفه #فلسفه‌ی_دین #روز_جهانی_فلسفه #خداباوری #خداناباوری #پیمایش
#Philosophy #Philosophy_of_Religion #World_Philosophy_Day #Theism #Atheism #PhilPapers #Survey

🖋 زهیر میرکریمی
@anqanotes

عنقاء

17 Nov 2022 22:00

ادامه از 👆🏼

🔍 نظرِ خبرگان یا سوگیریِ باورمندان: روایتی از یک توصیف و دو تبیین

✨ معرفی منابع

📌 بررسی پیمایش‌های پایگاه «مقاله‌های‌فلسفه» و مقاله‌های مرتبط با عنوان «فیلسوفان به چه باور دارند؟» و «فیلسوفان در باب فلسفه: پیمایش ۲۰۲۰ مقاله‌های‌فلسفی»

بخش ۲ از ۴


🔻 یکی از پرسش‌های این پیمایش این بود: «خدا: خداباوری یا خداناباوری؟»
پاسخ فیلسوفان به این پاسخ نشان از تمایل قاطع جامعه‌ی فلسفیِ شرکت‌کننده در این پیمایش‌ها به «خداناباوری» بود. نتایج از این قرار بودند:
🔅 پذیرش خداناباوری یا تمایل به آن (در میان همه‌ی فیلسوفان): ۷۲/۸ درصد
🔅 پذیرش خداباوری یا تمایل به آن (در میان همه‌ی فیلسوفان): ۱۴/۶ درصد
🔅 ندانم‌گرایی/پاسخ‌های دیگر (در میان همه‌ی فیلسوفان): ۱۲/۶ درصد


🔻 نتایج نشان‌دهنده‌ی غلبه‌ی خداناباوری در میان فیلسوفان شرکت‌کننده در این پیمایش بود، و به این معنا بود که خداناباوری رأیی است که بیشتر اندیشمندان در دوره‌ی کنونی و در میان جامعه‌ی دانشگاهی گروه شرکت‌کننده در پیمایش به آن باور دارند. دلالت ضمنی این نتیجه این بود که فیلسوفان، که احتمالاً و علی‌الفرض توانایی‌ها و مهارت‌های نقّادانه‌ی بهتر و اندیشه‌های ورزیده‌تری دارند، غالباً به «خداناباوری» رسیده‌اند یا به آن تمایل دارند. به بیان دیگر، تمایلِ «نظرِ خبرگان» به طور آماری این است که «خداناباوری» معقول‌تر و مقبول‌تر از «خداباوری» است. نام این تبیین را بگذاریم «تبیین یکم».


🔻 اما این تبیین و توضیح پایان ماجرا نبود، زیرا «نظر خبرگان» مفهومی است که وضوح کافی ندارد و از همین رو بعضی از منتقدانِ این تبیین مسئله‌ی دیگری را مطرح کردند: "نظر عموم فیلسوفان درباره‌ی خدا «نظرِ خبرگان» محسوب نمی‌شود، زیرا همه‌ی فیلسوفان درباره‌ی «خدا» خبره نیستند، بلکه «فلیسوفانِ دین» خبرگانِ فلسفیِ این حوزه‌اند، پس باید به نظر و نتایج آن‌ها رجوع کرد." به این ترتیب لازم می‌شد که رأی فیلسوفانِ دین که در این پیمایش شرکت کرده بودند را بنگرند. خوشبختانه مشخص‌کردن حوزه‌ی فعالیتِ فلسفیِ افراد شرکت‌کننده در پیمایش جزء پرسش‌های زمینه‌ای بوده است و امکان معین‌کردن نتایج بر اساس رشته‌ی تخصصیِ فیلسوفان وجود داشت. نتایج از این قرار بودند:
🔅 پذیرش خداناباوری یا تمایل به آن (در میان فیلسوفانِ دین): ۱۹/۱ درصد
🔅 پذیرش خداباوری یا تمایل به آن (در میان فیلسوفانِ دین): ۷۲/۳ درصد
🔅 ندانم‌گرایی/پاسخ‌های دیگر (در میان فیلسوفانِ دین): ۸/۵ درصد


🔻 مسئله جالب شده بود. فیلسوفان دین، برخلاف عموم فیلسوفان، اکثراً خداباوری را پذیرفته بودند یا به آن تمایل داشتند. پس بر اساس نظر منتقدانی که مدعی بودند رأی عموم فیلسوفان درباره‌ی خدا «نظر خبرگان» نیست و باید به نظر فیلسوفانِ دین رجوع کرد، «خداباوری» آن چیزی است که «نظر خبرگان» است. به بیان دیگر، منتقدانِ تبیینِ یکم مدعی بودند که چون فیلسوفانِ دین با ادلّه و برهان‌های له و علیه خداباوری آشنایی بیشتری دارند بهتر می‌دانند که کدام‌یک قوّت بیشتری دارد، و چون اکثراً به خداباوری تمایل دارند پس نتیجه می‌گیرند که «خداباوری» هم «نظر خبرگان» است و هم از لحاظ فلسفی به‌طور آماری معقول‌تر و مقبول‌تر است. نام این تبیین را بگذاریم «تبیین دوم».


🔻 اما ماجرا اینجا هم خاتمه نیافت، زیرا گروهی دیگر این مسئله را پیش کشیدند که باید تفاوت فاحش میان نتایج «عموم فیلسوفان» و «فیلسوفان دین» درباره‌ی «خدا» را به نحوی توضیح داد. یعنی چرا تفاوتی چشمگیر (و تقریباً متضاد از نظر نتایج آماری) میان نظر عموم اندیشمندان و نظر گروهی خاص از فیلسوفان درباره‌ی خداباوری وجود دارد؟


🖋 زهیر میرکریمی
@anqanotes
ادامه در 👇🏼

عنقاء

17 Nov 2022 22:00

🖼 روز جهانی فلسفه
موضوع این سالِ روز جهانی فلسفه: انسانِ آینده

🔻 سازمان آموزشی، علمی، و فرهنگی ملل متحد (یونسکو)، سومین پنجشنبه از ماه نوامبر هر سال را به نام «روز جهانی فلسفه» نامگذاری کرده است.
این روز در سال ۲۰۲۲ میلادی برابر بود با ۱۷ نوامبر، و مطابق با گاه‌شماری خورشیدی برابر بود با ۲۶ آبان ۱۴۰۱.

🔻 در سال گذشته، یادداشتی بلند درباره‌ی نظر فیلسوفان درباره‌ی خداباوری و خداناباوری در عنقاء منتشر کردم که مبتنی بر دو پیمایش و دو مقاله بود. همان یادداشت را در چهار فرسته امسال بازنشر می‌کنم. مطلب اندکی طولانی است اما شاید برای مخاطب بهره‌هایی نیز داشته باشد.

🔻 یادداشتِ سال گذشته را به فیلسوفان و اندیشه‌ورزانی تقدیم کرده بودم که (به یاد سخنِ منقول از سقراط) خرمگس‌هایی‌اند که اسبِ کرختِ جامعه را هوشیار می‌کنند! امسال این یادداشت را تقدیم می‌کنم به مردمانی در جامعه که با جنب‌وجوش و پویایی‌شان اسبِ کرختِ برخی فیلسوفان و اندیشمندان را هوشیار کرده‌اند.

🖋 زهیر میرکریمی
@anqanotes

عنقاء

16 Nov 2022 21:40

✨ معرفی منابع

📌 خبر انتشار کتاب «نوزاییِ اسلامِ شیعی: وُجوهِ فکری و عملی» با ویراستاریِ فرهاد دفتری و یَنیس اِساتس در ۲۰۲۲ میلادی


🔻 نهمین کتاب از مجموعه‌ی «میراث شیعی» که مؤسسه‌ی مطالعات اسماعیلی آن را تدوین می‌کند با عنوان «نوزاییِ اسلامِ شیعی: وُجوهِ فکری و عملی» در ۱۵ دسامبر ۲۰۲۲م در ۴۲۸ صفحه به‌صورت چاپی منتشر خواهد شد (نسخه‌ی الکترونیکی آن به‌رایگان در دسترس است). فرهاد دفتری و یَنیس اِساتس ویراستاران این کتاب‌اند. افزون بر ویراستاران تعدادی از اسلام‌پژوهان، شیعه‌پژوهان، و مورّخان نامدار در این کتاب مشارکت‌ داشته‌اند، از جمله: دَنییِل دِ-زمِت، محمدعلی امیرمعزی، دِوین استوآرت، رابِرت گلیو، اَندرو نیومَن، کریستان ژامبه، و شیلا کَنبی.

🔻 زمینه‌ی اصلی کتاب درباره‌ی فرآیند و فرآورده‌های سربرآوردنِ جهانی شیعی پس از سده‌ی ۹ق/۱۵م است. کتاب به نوزاییِ شیعیان اثنیٰ‌عشری و شیعیان اسماعیلی در این دوره‌ی زمانی می‌پردازد و جنبه‌های تاریخی، عقیدتی، فقهی، الهیاتی، فلسفی، عرفانی، و هنری آن را می‌کاود.

🔻 ترجمه‌ای از فهرست مطالب کتاب را در زیر می‌آورم:

🔅 دیباجه [فرهاد دفتری]

🔅 بخش یکم: اسماعیلیه در بافتارِ ائتلافِ شیعی-صوفی
فصل یکم | محیطِ شیعیِ پارس در دوران پسامغول [فرهاد دفتری]
فصل دوم | تجدیدِنظری در نوشتارگانِ اسماعیلیه‌ی نزاری در دوران پسااَلَموت در ایران: نثر و نظم [سید جلال بَدَخشانی]
فصل سوم | رایحه‌ی رازیانه‌های سرخ: داعیانِ اسماعیلی در سده‌‌ی ۱۱ق/۱۷م [شفیق نزارعلی ویرانی]
فصل چهارم | عقاید اسماعیلی در اثری متعلق به اواخر دوران صفوی: نقل‌قول‌هایی از «رسالة الجامعة» در «محبوبُ القُلوب» نوشته‌ی قطب‌الدین اِشکِوَری [دَنییِل دِ-زمِت]

🔅 بخش دوم: موعودگراییِ شیعی و مکتب رمزیِ حروف
فصل پنجم | قائمیّتِ شاه اسماعیل در نوشتارگانِ علوی-بکتاشی [اَمیلیا گالاهِر]
فصل ششم | حروفیّه پس از قتلِ فضل‌اله استرآبادی: بازبینیِ «صحیفة الاِستِخلاص» [فاتح اوسلَر]
فصل هفتم | نُقطَویان، صفویان، و تشیّع در سده‌های ۹-۱۱ق/۱۵-۱۷م [اُرخان میر-کازیمُف]

🔅 بخش سوم: حدیث و فقه
فصل هشتم | مجلسیِ دوم، معمارِ دوجانبه‌ی نوشکوفاییِ شیعی در ایرانِ صفوی [محمدعلی امیرمعزّی]
فصل نهم | جنبشِ اَخباری و تولیدِ نوشتارگان در ایرانِ صفوی [دِوین ستوآرت]
فصل دهم | تفسیرهای فقهیِ پساکلاسیک: شرح‌وبسطِ سنّت در تشیّعِ اثنی‌عشریِ زمانه‌ی صفوی [رابِرت گلیو]
فصل یازدهم | نمایی از حاشیه: «اجازه» به مثابه‌ی جدل در تشیّع اثنیٰ‌عشریِ اوایلِ سده‌ی ۱۰ق/۱۶م [اندرو نیومَن]

🔅 بخش چهارم: فلسفه، الهیات، و تاریخِ اندیشه
فصل دوازدهم | «الحکمة الیَمانیّة» از میرداماد [یَنیس اِساتس]
فصل سیزدهم | برخی جنبه‌های پذیرشِ فلسفه‌ی سهروردی از سوی ملاصدرا [کریستیان ژامبه]
فصل چهاردهم | یک هم‌نوایی از تشیّع، فلسفه، و تصوّف از اواخرِ دوران صفوی: رساله‌ی قطب‌الدین اِشکِوَری در بابِ عالَمِ مثال (نوشته به سال ۱۰۷۷ق/۱۶۶۷م) [مَتیو تَغییِه]
فصل پانزدهم | نگاهِ شاه تهماسپ به طبیعت آن‌گونه که در شاهنامه‌ی تهماسپی (طهماسبی) بازتاب یافته است [شیلا کَنبی]

🔅 کتاب‌نامه‌ی منتخب

🔅 نمایه


📗 نسخه‌ی الکترونیکی این کتاب که به صورت عمومی و رایگان منتشر شده است در عنقاء در دسترس است. نسخه‌ی چاپی هنوز منتشر نشده است. برای ارجاع به این کتاب می‌توانید از عبارت زیر استفاده کنید:
Daftary, Farhad, and Esots, Janis. The Renaissance of Shi'i Islam: Facets of Thought and Practice. London:I.B. Tauris and The Institute of Ismaili Studies, 2022.


#دین‌پژوهی #اسلام‌پژوهی #شیعه‌پژوهی #شیعه #تشیع #تشیع_اثنی‌عشری #تشیع_اسماعیلی
#Religious_Studies #Islamic_Studies #Shia_Studies #Shia #Shiism #Twelver_Shiism #Ismaili_Shiism

🖋 زهیر میرکریمی
@anqanotes

عنقاء

08 Nov 2022 14:15

✨ معرفی منابع

📌 معرفی نواپخش (پادکست) میراث


🔻 چند روز پیش از این یکی از دوستان گرانقدر نواپخش (پادکست) میراث را به من معرفی کرد. سازنده‌ی این پادکست هدف اصلی آن را مرور و بررسی میراث حدیثیِ شیعه در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی می‌داند تا شنونده با دیدگاه‌های امامان شیعه بیشتر آشنا بشود و میزان کارآمدی این روایت‌ها را برای زندگی اینجا و اکنون بسنجد. از سر کنجکاوی یک قسمت از پادکست را گوش دادم و بعد قسمتی دیگر و قسمتی دیگر و اکنون که این فرسته را می‌نویسم تمامی قسمت‌ها را تا به اینجا گوش داده‌ام.

🔻 پادکست میراث چند ویژگی دارد که پیگیری و شنیدنِ آن را برای من دلپذیر کرده است:
۱. گوینده‌ی پادکست خودش اهل علم است. از لابه‌لای سخنان برایم معلوم شد که دانش‌آموخته‌ی دانشگاه است و در دانشگاه تدریس می‌کند.
۲. گوینده متن عربی روایت‌ها را می‌خواند و ترجمه‌ای روان و دقیق ارائه می‌دهد. دانش روایی و زبانیِ کافی برای خواندن و ترجمه‌ را دارد و به ظرافت‌های متن و این رشته آشناست.
۳. برخلاف بسیاری از اهلِ فقه و روایت که سخنانشان (شاید خودخواسته و آگاهانه) قلمبه و سلمبه است و در نتیجه مخاطبان غیرمتخصص معمولاً چیزی از سخنان‌شان نمی‌فهمند، این پادکست مطالب روایی را ساده بیان می‌کند و واژه‌ها و اصطلاح‌های دشوار را توضیح می‌دهد.
۴. موضوع روایت‌ها بر اساس نیازهای اجتماعی در زمانه‌ی کنونی انتخاب می‌شوند. این فصل از پادکست به بازخوانی و تفسیر و توضیحِ «کتاب النکاح» از مجموعه‌ی رواییِ «وسائل الشیعه» اختصاص دارد که شیخ حُر عاملی آن را گردآوری کرده است.
۵. بخشی یا مطلبی از روایت‌ها حذف نمی‌شود و ممیزی در کار نیست. هدف خواندنِ «همه‌ی» روایت‌های مربوط به یک موضوعِ اجتماعی است تا دیدی جامع از متنِ روایت‌های فقهی شیعه در آن موضوع حاصل بشود.
۶. گوینده نگاهی نقّادانه و تاریخی‌نگر دارد. روایات را می‌خواند و پس از ترجمه بررسی و نقد می‌کند. این نقادی همدلانه است و مدافعه‌جویانه یا ستیزه‌گر نیست.
۷. مطایبه و شوخی در سرتاسر پادکست به گوش می‌رسد و فضای روایت‌خوانی که معمولاً خشک و مَدرَسی است را تلطیف می‌کند. مطایبه‌هایی که حتی با شخصیت‌های دین و مذهبی انجام می‌شود و نقدهایی که در موضوع این فصل (یعنی «نکاح و ازدواج») بعضاً ساختارشکنانه‌اند اما محترمانه و حساب‌شده‌اند.
۸. تدوین و موسیقی مناسب است. سازنده‌ی پادکست به موسیقی ترکی استانبولی علاقه دارد و در جای‌جای پادکست این نوع از موسیقی را می‌شنوید. ترکیب تبویبِ روایات به سلیقه‌ی شیخ حُر عاملی، با قال رسول الله و قال امیرالمؤمنین و قال الصادق و قال الباقر، با محتوای بعضاً عرقِ-شرم-بر-جبین-آور و داغی-خشم-بر-چهره-آورِ روایات کتاب النکاح، با موسیقی ترکی استانبولی، و مطایبه‌ها ونقادی‌های گوینده الحق که ترکیبی بدیع است.
۹. سازنده‌ی پادکست در انتخاب عنوان و طرح تصویریِ هر بخش نوآوری داشته است و طبع‌آزمایی کرده است، برای نمونه چند عنوان از پادکست: هر چه کارداشیان‌تر، بهتر؛ با کنیزان کارها دشوار نیست؛ دیر اومدی زود نخواه برو؛ و ...

🔻 افزون بر این ویژگی‌ها، اگر به دنبال مروری سریع بر علل و مستندات روایی و فقهی «انقیادِ زنان» و «زمینه‌های تسلط دینِ اسلام و مذهب تشیّع بر تن و روان زنان» و «انگاره‌‌های فروداشتِ زنان در زمانه‌ی پیشوایانِ اسلام و تشیّع» هستید این فصل از پادکست را گوش بدهید؛ که به‌ویژه برای این روزهایمان مفید است.

🔻 در زمانه‌ای که شاید گوش بسیاری از ما از شنیدن روایت‌ها و قیل‌وقال‌های مربوط به آنها پُر شده باشد، جای مجموعه‌ای همچون «میراث» خالی بود که در عین توجه به متن روایات بدون ممیزی، به نقادیِ تاریخی و اجتماعی آنها و بررسی میزان (نا)کارآمدی‌شان برای اینجا و اکنون ما می‌پردازد. پادکست میراث را می‌توانید در تلگرام و کَست‌باکس پیگیری کنید.


#دین‌پژوهی #اسلام‌پژوهی #شیعه‌پژوهی #نواپخش #پادکست #میراث #حدیث #روایت #شیعه #تشیع #نکاح #ازدواج ‍#زنان #وسائل_الشیعه #حر_عاملی


🖋 زهیر میرکریمی
@miraspodcast
@anqanotes

عنقاء

30 Oct 2022 02:54

🔍 قرآن: قرائت‌ها، آرایه‌ها، و ویرایه‌ها 

✨ اختلاف قرائت‌های قرآن و آهنگین‌سازیِ متن

🖋 یادداشت‌های دین‌پژوهان | محمدمهدی شیرازی | بخش ۲ از ۳


🔅 اختلاف قرائت در زمان پیامبر اسلام

🔻 بنا بر روایات متعدد و قابل توجه، اختلاف در قرائت قرآن در میان صحابه از زمان پیامبر اسلام وجود داشته است، و مورد تأیید پیامبر نیز بوده است: "إن هذا القرآن أنزل علی سبعة أحرف فاقرءوا ما تیسّر منه"، این قرآن بر هفت خوانه نازل شد؛ پس هر خوانه‌ای که [برای‌تان] آسان است را بخوانید (صحیح مسلم، باب بیان أن القرآن على سبعة أحرف. سنن ترمذی، باب ما جاء أن القرآن أنزل على سبعة أحرف. این معنا به چند بیان و از سوی عده‌ای از صحابه به نقل از پیامبر روایت شده است).

🔻 اما این هفت‌ خوانه توسط پیامبر تبیین نشده؛ و گویا "سبعة أحرف" در این جا همانند "سبعة أبحر" در تعبیر قرآن است که صِرفًا جهت بیان تکثر و فزونی بوده، و در نتیجه شیوه‌های قرائت به دست قاریان سپرده شده است.

🔻 از سوی دیگر گرچه این حدیث به ظاهر مورد تکذیب امام پنجم شیعیان قرار گرفته: "يقولون إن القرآن نزل على سبعة أحرف، كذبوا؛ و لكنه نزل على حرف واحد من عند الواحد"؛ گویند قرآن بر هفت خوانه نازل شد، دروغ می‌گویند؛ قرآن از نزد [خدای] یکتا با یک خوانه نازل شده است (کافی، کتاب فضل القرآن، باب النوادر، ح۱۳)، اما می‌توان میان این دو حدیث سازگاری پیدا کرد؛ این گونه که قرآنی که نزد پیامبر بوده است یک‌ خوانه داشته است اما پیامبر به صحابه اجازه داده است تا آن را با چند خوانه بخوانند. لازم به ذکر است که در روایتی از همین پیشوا‌ی مذهبی هفت خوانه‌ی قرآن پذیرفته شده است (خصال، باب السبعة، ح۴۳)، و این مؤید امکانِ سازگاری میان دو روایت مذکور است.


🔅 نمونه‌ای از گزینش در نگارش عثمانی

🔻 عثمان به اعضاى مجلس تدوین قرآن سفارش کرد: "إذا اختلفتم في عربية من عربية القرآن فاكتبوها بلسان قريش فإن القرآن أنزل بلسانهم"؛ اگر در شیوه‌ی گفتاریِ موردی از قرآن اختلاف پیدا کردید آن را به زبان قریش بنویسید زیرا که قرآن به زبان ایشان نازل شده است (صحیح بخاری، باب نَزَل القرآن بلسان قریش و العرب، ح۱). از این روایت چنین به نظر می‌رسد که بخشی از قرآن قرائتِ مشخصی نداشته؛ بل بر حسب شیوه‌های متفاوت میان مردمان عرب در گفتار؛ قرائت‌های مختلفی داشته است، و از آن جا که پیامبر اسلام از قبیله‌ی قریش بوده است، یا به این جهت که زبان قرآن بیشتر به شیوه‌ی گفتاری قریش بوده است؛ عثمان تصمیم گرفته است تا همه‌ی قرآن به این شیوه نگاشته شود.

🔻 برای نمونه "فأمّا مَن أوتِيَ كِتابَه بِيَمينِه فَيَقولُ هاؤُم اقرَءُوا كِتابيَه" (سوره‌ی حاقه، آیه ۱۹)، در این جا واژه‌ی "هاؤُم" - به معنای بیایید و بگیرید - به شیوه‌ی گفتاری مردمان حجاز عربستان - از جمله قبیله‌ی قریش - آمده، در حالی که برخی از مردمان عرب واژه‌ی "هاءُوا"، و برخی دیگر از ایشان واژه‌ی "هاکُم" را به کار می‌برده‌اند (مجمع البیان، ذیل آیه‌ی مذکور).


🖋 محمدمهدی شیرازی
@anqanotes
ادامه در 👇🏼

عنقاء

26 Oct 2022 11:27

♦️ بخش سوم از سلسله‌مناظره‌های فصلیِ «باور و بی‌باوری در عصر پساسکولار» یکشنبه ۲۹ اکتبر ۲۰۲۲ / ۸ آبان ۱۴۰۱ ساعت ۱۱ صبح به وقت لوس‌آنجلس / هفت عصر به وقت لندن برگزار می‌شود. در این مناظره تدی اسمیث از این ایده دفاع می‌کند که تعارض علم و دین دائمی است و حسین کمالی به نقد این ایده می‌پردازد. این بحث در این لینک روی زوم برگزار می‌شود و برای شرکت در آن ثبت نام لازم نیست. @YMirdamadi