بیتٌ لطیفٌ
به هر سال فصد و به هر ماه قِی
به هر هفته حمّام و هر روز مِی
🌾🍃🍃@adabvahekmat
ز درس عاشقان یک حرف خواندن
به از شرح اشاراتست و کشاف
کانال عتائق 📝 @ataeq
أخذ الطبيبُ بمعصمي متحسِّساً 🌱
نبضـاتِ قلبي ثُمَّ قالَ : غريبُ !؟
🌱 لا نبضَ عندكَ أين قلبُكَ يا فتى
فأجـبتُ قَد أخـذَ الفُـؤادَ حبيبُ
🌿 @tebarabi
حکیمان جهان از راه حکمت
نهادند این فلک را نام گردون
و گردون نیست گردون چونک هرگز
نیاساید از او دانا مگر دون
کانال عتائق 📝 @ataeq
مقلوب مستوی
تا با رخ یار نکن رای خرابات
کانال عتائق 📝 @ataeq
امروز کم خور انده فردا چه دانی آنک
ایام قفل بر در فردا بر افکند
کانال عتائق 📝 @ataeq
نثر السحاب من السماء دراهما
و كسى الجبال من الحواصل ملبسا
و الريح باردة الحبوب كأنها
أنفاس من عشق الحسان فأفلسا
کانال عتائق 📝 @ataeq
و قالوا
لا راحة لمن لا زوجة له
و قالوا
من لا زوجة له لا راحة له
و من لا ولد له لا قرة عين له
و من لا أخ له لا عضد له
و من لا مال له لا جاه له
و من لم تكن له هذه الأربعة لا غصة له
کانال عتائق 📝 @ataeq
دوست بزرگواری محبت نمودند، ضبط دیگری از این شعر را ارسال نمودند:⬇️
Читать полностью…
[در فضیلت داروسازی سنتی😅]
الباب الأول
في كشف أسرار الذين يتكلمون على الحشيش و العقاقير
إعلم ان فيهم فضلاء و سادة و فيهم من له معرفة بجميع النبات و منافعه و مضاره و معرفة الأرض التي ينبت فيها كل نبات ثم يعرفونه بعينه و اسمه و صفته فهم أفضل من الحكماء الطبيعية و ذلك أن الطبايعي لا يعرف النبات بعينه بل يعرف اسمه و معرفته و الحشايش يعرفها بالنظر و يعرف أين تنبت و أي شيء تنفع و هذا دليل أنه أفضل من طبايعي فإن الطبايعي يقرأها من الكتب و يصفها من الكتب من غير توقيف
[از کتاب المختار فی کشف الاسرار و هتک الاستار تالیف عبدالرحیم الجوبری]
کانال عتائق 📝 @ataeq
💠 غلط‌گیری از فرهاد میرزا
روزی حاج ملّا محمّد صادق قمی به تهران رفت و در مجلس فرهاد میرزا شرکت کرد. معروف است که فرهاد میرزا اعلام کرده بود که هر کس از گفتار و نوشتار من، خطا و اشتباه بگیرد، من به او یک لیر طلا خواهم داد. در این حال فرهاد میرزا چیزی را نوشت و به خادمش داد و به او گفت: این را نزد حاج ملا علی کَنِی ببر و بگو آن را به خاتم خود ممهور کند. حاج ملا صادق فرمود: حضرت والا، لطفا یک لیره طلا مرحمت بفرمایید، چون "ممهور" غلط است و صحیح آن "مُهر" است. مُهر کلمه فارسی است و بر وزن اسم مفعول عربی درنمی‌آید.
فرهاد میرزا گفت: شما صحیح می‌فرمایید. من چند روزی است ناخوشم و متوجه گفتار خود نبودم. الان هم که می‌آمدم خاک‌شیر خوردم. حاج ملا صادق فرمود: لطفا یک لیره دیگر مرحمت بفرمایید؛ چون "خاک‌شیر" غلط و "خاکشی" -یعنی آمیخته با خاک- صحیح است.
فرهاد میرزا گفت: شما درست می‌فرمایید. آقا من از اینکه تاکنون شما را ندیده و از علم و فضل شما آگاه نبوده‌ام، احساس غَبْن می‌کنم. حاج ملا صادق فرمود: آقا! لطفا یک لیره‌ی دیگر مرحمت بفرمایید؛ چون "غَبْن" به سکون باء مختص به معاملات است، اما در ضرر علمی، باید "غَبَن" گفته شود.(رجوع کنید: لسان العرب ؛ ج ۱۳ ص ۳۰۹)
فرهاد میرزا گفت: آقا! مثل اینکه شما تا لیره‌های ما را تمام نکنید، دست از سر ما برنمی‌دارید.
📚 جرعه‌ای از دریا ؛ ج ۴ ص ۴۲۴
#حاج‌ملامحمدصادق‌قمی
@Adropfromthesea
/channel/cheraghe_motaleeh/2020
🌸 ممنون از حسنِ نظر برادر بزرگوارم، جنابِ قنبری بیدگلی أيده الله في الدارين 🌸
اقسام بلاغم در منظومه‌های طبّی
ارجوزه شیخ الرئیس:
و البلغم الطبيعي ما لا طعم له
و ما له برودة معتدلة
و منه ما يُعرف بالزجاجي
و هو غليظ بارد المزاج
و منه بلغم يسمى مالحا
للحرّ و اليبس تراه جانحا
و منه ما مطعمه كالحلو
و ليس من حرارة بخلو
و منه كالحامض و هو أبرد
يكون في المعدة حين يفسد
منظومه محمد بن قاسم حریری:
و البلغم القسم الطبیعی منه
ما صار فینا الدم حقّاً عنه
و منه حلوٌ من دمٍ مازجه
كأنه في ذاك قد زاوجه
و مالحٌ عند مذاق في الفم
أسخن صنفاً من جميع البلغم
و حامضٌ ندركه بالحس
يميل نحو البرد غير اليبس
و منه ما هو كالزجاج الذائب
فافهم لترقي أشرف المراتب
و تفهٌ و هو بغير طعم
إذا تطعمت به في الفم
يحكيه طبع الماء في الأوصاف
و هو لعمري أبرد الأصناف
و منه مثل الجص في قوامه
قد عدّه الرئيس من أقسامه
نظم موجز القانون:
بعد از آن بشنو صفات بلغم ای مرد حکیم
خلط خام است او از آن یک جا نباشد مستقیم
حکمتش آنست که او در جملهء اعضا بود
زانکه عضو اگر نیابد خون پزد او خون شود
غیر این دو نفع دیگر هست بلغم را بدان
نفع اول آنکه تر دارد مفاصل را از آن
چونکه مفصل ها همه در جنبش اند دایم اسیر
گر نباشد تری بلغم میشود خشکی پذیر
نفع دویم آنکه شد با خون غذای مغز تر
زانکه او جسمی است نرم طبع او سرد است و تر
...
بعد از این جملهء الخلاط را دو قسم دان
قسم اول را طبیعی گوی نامش ایجوان
آنچه حاصل در جگر باشد شود جزو بدن
باشد او خلط طبیعی اصطلاح اهل فن
و آنچه جزو تن نگردد وز بدن خارج شود
از همه اخلاط تن غیر طبیعی این بود
منظومه امور طبیعیه:
طبیعی برنگ احمر است و به بو
نه منتن مذاق و قوامش نکو
سه نفع است آنرا بعین در بدن
یکی آنکه خون گردد از بهر تن
دوم تازه دارد بدن را و نغز
سیم داخل آید در اغذای مغز
دگر قسم غیر طبیعی بدان
که شش نوع باشد همع فاسدان
چو شور و چو حامض تفه بر شمر
چو مائی و جصّی مخاطی دگر
قانونچه منظومه:
ما صالحٌ لأن يصير كالدم
هي في العرف الطبيعي البلغم
و غيره منه بخمسة ورد
فاسمعه إن طلبته عدّ العدد
منها بطعم مائل الحلاوة
تخلطها خلط من الحرارة
منها بطعم كائن في المالح
فهو من البلغم غير صالح
خالطه من مرّةٍ محترقة
أسخن أصناف من المنطلقة
منها بطعم حامض عنيفة
قد عملت حرارة ضعيفة
منها يكون الطعم فيه عفص
و هذه قسم به قد نصصوا
غالب فيه جوهر الأرضي
أكثف أصناف من الماضي
منها يكون الطعم فيه تفه
و هو الذي ليس و لا طعم له
يغلب فيه الجوهر المائية
أبرد أصناف و هذا غاية
منظومه طبی از حليمي:
هست بلغم سرد و تر کیموس خام
کو طبیعی خون ناپخته تمام
چون غذا نبود هماندم خون شود
مغز را با خون غاذی رون شود
می‌کند ترطیب اعضایی عدن
تا نگردد خشک از جنبش بدن
از تفاهت اندکی شیرینک است
اغلظ از خون و برودت اندک است
ناطبیعی آنچه باشد بر خلاف
در قوام و یا مزه است آن اختلاف
یا بشوری گرمی و خشکی نما
یا ترش بر مردی و یبس انتما
یا عفص در سردی و خشکیت بیش
یا تفه در سردی و خامی وَغیش
یا شده مائی چو آب از خون رقیق
یا مخاطی همچو خلم اندک صفیق
یا زجاجی چون زجاج اندر گداز
یا شده جصّی بغلظت بر فراز
دیر ماند در مفاصل بلغمی
باقی از خرج است بر کج منتمی
در بلاغم نیست از وی سردتر
زین سبب درد مفاصل شد بتر
که غلیظی را شده خامی سبب
هیچ لذت نیست سردی در غلب
تلخ کرده سوزش صفرا ورا
هم ترش آمیزش سودا ورا
هم رقیق افتد ترش از حرّ کم
شور از حرّ قوی محرق بهم
قانونچه منظوم:
ثم الطبیعي من البلغم ما
يصلح أن يصير بالطبخ دما
و غيره خمسة إن ينقسم
فالحلو ما خالطه قدر دم
مالحه أسخنها عند الثقة
خالط ذاك مرةٌ محترقة
في البلغم الحامض بالرضيفة
قد عملت حرارة ضعيفة
و العفص الأكثف حين تطلب
و الجوهر الأرضي فيه يغلب
و التفه الخامس إذ تحاسب
و الجوهر المائي فيه غالب
#طبیات
کانال عتائق 📝 @ataeq
📚 آموزگار علم و ادب: خاطراتی از ادیب نیشابوری
✍🏻 غلامحسین روحی
🖋 تصحیح: علی قنبری بیدگلی
#ادیب_نیشابوری
@cheraghe_motaleeh
یا آکلاً کلّ ما اشتهاه
و شاتم الطبِّ و الطبیب
ثِمارُ ما قد غَرَسْتَ تجني
فانتظر السُقمَ عن قريب
[از: أبو القاسم خَلف بن فرج الإلبيري الأندلسي المعروف بالسُّمَيْسِر]
کانال عتائق 📝 @ataeq
تو دل با من چو مسطر راست می‌دار
که من پیشت بسر گردم چو پرگار
[دو ضبط از این بیت در تصویر آمده، که ضبط پایین بنظر اصح است.]
کانال عتائق 📝 @ataeq
يا أمَّ عمرٍو -جزاكِ اللهُ مغفرةً-
رُدّي عَليَّ فُؤادي كالذي كانا!
ألستِ أحسنَ مَن يمشي على قدمٍ؟
يا أملحَ الناسِ، كُلَّ الناسِ، إنسانا
لقد كَتَمتُ الهوى.. حتى تَهَيَّمَني!
لا أَستَطيعُ لِهذا الحُبِّ كِتمانا!
- جرير ❤️
از: /channel/ciiuv/518
کانال عتائق 📝 @ataeq
قال علي كرم الله وجهه
لو كان في الأهل و الأولاد منفعة
ما قال ما اتخذ الرحمنُ من وَلد
في الأهل شُغْلٌ و في الأولاد مَشْغَلَةٌ
و الله فردٌ محبّ الفرد فانفرد
کانال عتائق 📝 @ataeq
اين بارگه كه خاك درش مُشكِ اذفر است
بويش چو بوى خُلد برين روح‌پرور است
دار الشّفا و عـقده‌گشا و فرح‌فزاست
باب امان ز محنـت فرداى محشر است
طور حضـور و مطلـع نور و مطاف حور
آرامـگاه دختــر موســى بن جعفر است
خاتون ديــن‌پناه كه برهـان عزّتـــش
هر صبح و شــام، صيحه الله اكبــر است
هر كس درى و خانه و راهى گزيده است
چشم اميد لطفى صـافى بر ايــن در است
وَسَلَٰمٌ عَلَيۡهِ يَوۡمَ وُلِدَ وَيَوۡمَ يَمُوتُ وَيَوۡمَ يُبۡعَثُ حَيّٗا
@adb_arbi
للهِ درُّ القائلِ:
سَأَضْرِبُ فِي طُولِ البِلَادِ وَعَرْضِهَا لِأَطْلِبَ عِلْمًا أو أَمُوتَ غَرِيبا
فإنْ تَلِفَتْ نَفْسِي فَلِلّهِ دَرُّهَا وَإِنْ سَلِمَتْ كَانَ الرُّجُوعُ قَرِيبا
http://t.me/drmhmdnoori
کما قال قاضي الفاضل :
"في ليلةٍ جَمَدَ خَمْرُها و خَمَدَ جَمْرُها إلى يومٍ تودّ البَصَلَةُ لو ازدادت قُمُصاً إلى قُمْصِها و الشمس لو جرّت النّار إلى قُرْصِها"
و كما قال ابن عربشاه:
"سماءٌ من فيروزج و أرضٌ من بلور ما بينهما شذور الذهب"
📌 خوانسار، چشمه آخوند، نهر کولان
🗓 صبحگاه اول بهمنماه یکهزار و چهارصد
کانال عتائق 📝 @ataeq
هر کرا در جهان سه چیز بود
گو مخواه از خدای هیچ دگر
اولا شاهدی بغایت حسن
که بر او بر توان فکند نظر
دومین از برای وجه معاش
ملککی چند و کیسهء دو سه زر
سومین آنک با فراغت دل
باشدش در وطن مقام و مقر
هر کرا این سه چیز حاصل شد
بیش از این گو مجوی و رنج مبر
کانال عتائق 📝 @ataeq
مثل بزر قطوناست دل اهل صفا
تا درست است دوا چون شکنی سم گردد
دل عاشق بمثل بزرقطونا ماند
تا درست است شفا ور شکنی سم باشد
#طبیات
کانال عتائق 📝 @ataeq
در خبر آمده است که هر که خامی را پخته کند چنان باشد که هفتاد حج کرده باشد و هزار مسکین را طعام داده و صد بنده را آزاد کرده باشد.
از رسالهء طباخی کتابخانه مجلس
کانال عتائق 📝 @ataeq
آورده اند که یکی از سلاطین بحبس طبیبی اشارت فرمود که او را بغیر از نان و یک نان خورش که او اختیار کند، طعامی دیگر ندهند. طبیب را از این معنی خبر کردند، ترنج اختیار کرد. سلطان را خبر شد؛ تعجب کرد و باحضار او اشارت فرمود و پرسید که در اختیار ترنج چه حکمت دیدی. [گفت:] آنکه از رنگ [ِ او] نزهت خاطر و از بویِ او عطریّت و از گوشتِ او تفکّه و از ترشیِ او نان خورش حاصلست. و یک چیز که ازو چهار مصلحت تمام شود جزین ندیدم. سلطان را خوش آمد و از جریمهء او درگذشت.
از کتاب شریف "المرغوب و المحذور لتحفة الدستور"
کانال عتائق 📝 @ataeq
هوالباقی
بتاریخ ۱۳۳۹ قمری از برای بنده عاصی گناه‌کار تبه‌روزگار ازدواج مشئوم مذمومی واقع که لدی الورود زوجه بدقدم وسائل تفریح و خرمی و عیش و سعادتم مطوی گردید. بچه‌های شیرْ بشیرِ بدشیر و مادرِ بی‌شیر، تملّق از مرضعه موجب خرابی خانه، تا ده شکم زایچه و آن همه خسارات شیر دهنده، بی‌خوابی و تمعق شبها، سه ده سال سی سال جوانی رفت، و پیری و فرسودگی جای‌گیر شد. سه تای از آنها بدرود کردند هفت قصابی بداخلاق تربیت‌ناپذیر بنای خرابی و سرقت و دزدی خانه روفتن سربازی رفتن کلیه وسائل انفعال تماماً موجب خجلت تا امروزه که ۱۳۵۸ قمری است. هزار تومان خسارت با هزار من خجالت بمنِ بیچاره وارد. خدا نکند اولاد هیچ بنده نانجیب شود که موجب همه نوع خجالت و شرمندگی و ضرر و بدبختی فراهم مینماید. نعوذ بالله من اولاد الخبیث و العیال المفرط الحریص
کانال عتائق 📝 @ataeq
و حين التقي ابن بطلان البغدادي بابن رضوان في القاهرة لأوّل مرّة، و رأى وجهه الخالي من الملاحة سمّاه تمساح الجن، ثمّ هجا خلقته و خلقه نثراً و شعراً، فاغتاظ ابن رضوان منه و كتب في ذلك أن لا تكون ملاحة الوجه لازمة لطبيب الماهر.
مقدمه دکتر کمال السامرائی بر الکتاب النافع فی کیفیة تعليم صناعة الطب ص١٥
کانال عتائق 📝 @ataeq
[شب بیست و ششم شهر محرم الحرام در طهران زلزله اتفاق افتاد فی سنه ۱۲۶۷]
حباری اسم مرغیست و بچهء او را نهار می‌گویند و لیل جوجه مرغ خوانگی چنانچه گفته
نهاراً رأیتُ نصفَ اللّیل
و لیلاً رأیتُ نصف النّهار
کانال عتائق 📝 @ataeq
