54087
O'qi va ko'taril! Kitob tahlili guruhi: t.me/joinchat/T4zTfxKzeMu073yK Kitob almashish guruhi: t.me/+Tj96NSH4NrMyZDgy Tijoriy takliflar uchun: @e_kutubxonabot
Huquq ustuvorligi va qonun ustuvorligi farqlari
Huquq ustuvorligi va qonun ustuvorligi ikki xil tushuncha bo‘lib, ular boshqaruv va adliyani amalga oshirishga nisbatan turli yondashuvlarni ifodalaydi. Bu iboralar o‘xshash eshitilsa-da, ularda asosiy tamoyillari va oqibatlari jihatidan sezilarli farqlar mavjud.
1. Huquq ustuvorligi (qonun vositasida huquqiy prinsiplarning hukmronligi) adolatli jamiyatda qonun-qoidalar ustuvorligini taʼkidlaydigan asosiy huquqiy tamoyilga ishora qiladi. Bu - har bir shaxs, jumladan hukumat ham qonunga bo‘ysunishi va uning oldida hisobdor bo‘lishi deganidir. Huquq ustuvorligining asosiy xususiyatlari quyidagilardan iborat:
a. Qonun oldida tenglik: Qonunlar barcha shaxslarga, ularning mavqei, boyligi va hokimiyatidan qatʼi nazar, teng qo‘llaniladi. Hech kim qonundan ustun emas va har kim qonun ostida teng himoyaga va muomalaga haqlidir.
b. Shaffoflik va oqibatlardan xabardorlik: Qonunlar va huquqiy jarayonlar hamma uchun ochiq, aniq belgilangan va oldindan ko‘rish mumkin. Bu shaxslarning o‘z huquq va majburiyatlarini anglashi va o‘z harakatlarining oqibatlarini oldindan bilishini taʼminlaydi.
c. Odil sudlov va protsessual adolat: Sud jarayonlari xolis va adolatli tarzda amalga oshiriladi. Bunga odil sudlov huquqi, qonuniy vakillik huquqi, aybsizlik prezumpsiyasi hamda isbot va dalillarni taqdim etish huquqi kiradi.
d. Fundamental huquqlar himoyasi: Huquq ustuvorligi so‘z, yig‘ilishlar va ifoda erkinligi kabi fundamental inson huquqlari va erkinliklarini qo‘llab-quvvatlaydi va himoya qiladi. Ushbu huquqlarga nisbatan har qanday cheklovlar aniq qonun-qoidalarga asoslanadi va alohida ko‘rib chiqilishi lozim.
2. Qonun ustuvorligi (qonun vositasida siyosiy hukmronlik) esa qonunlar adolat va shaxsiy huquqlarning kafolati sifatida emas, balki hokimiyatdagilar tomonidan nazorat vositasi sifatida foydalaniladigan tizimni anglatadi. Qonun ustuvorligida hukumat o‘z irodasini qonunlar orqali amalga oshiradi, ammo bu qonunlar adolat, tenglik va hisobdorlik tamoyillarini o‘zida mujassamlashtirmasligi mumkin. Qonun ustuvorligining asosiy xususiyatlari quyidagilardan iborat:
a. Nazorat vositasi: Qonunlar hokimiyatdagilarning harakatlarini qonuniylashtirish uchun ishlatiladi va bunda ko‘pincha tiyib turuvchi mexanizmlar bo‘lmaydi. Hukumat o‘zgacha fikrni bostirish, muayyan shaxslar yoki guruhlarni nishonga olish yoki o‘z qudratini mustahkamlash uchun qonunlarni manipulyatsiya qilishi yoki ularni selektiv (tanlovli) ravishda qo‘llashi mumkin.
b. Sud tizimining mustaqil bo‘lmasligi: Siyosiy hokimiyat unga taʼsir ko‘rsatishi yoki aralashishi mumkin. Sud qarorlari huquqiy tamoyillar va dalillarga asoslangan holda emas, balki hokimiyatdagilarning manfaatlariga xizmat qilish uchun qabul qilinadi.
c. Huquqlarning cheklangan himoyasi: Baʼzi huquqlar qonunda yozib qo‘yilgan bo‘lsada, ularning himoyasi ko‘pincha buziladi. Jismoniy shaxslar odil sudlovdan to‘laqonli foydalanish imkoniyatiga ega bo‘lolmaydi hamda ularning huquqlari samarali arz qilish yoki qayta tiklash vositalarisiz poymol qilinadi.
d. Hokimiyatni o‘zboshimchalik bilan amalga oshirish: Qonun ustuvorligi hukumatning o‘zboshimcha va tiyiqsiz harakatlariga olib kelishi mumkin bo‘lib, bunda qonunlar oldindan aytib bo‘lmaydigan yoki nomuvofiq tarzda qo‘llaniladi yoki talqin qilinadi. Bu noaniqlik va qo‘rquv muhitini yaratadi, chunki odamlar o‘z harakatlarining oqibatlari qanday bo‘lishini bila olmaydilar.
Xulosa qilib aytganda, Huquq ustuvorligi qonunlar xolis, oshkora va barchaga teng amal qiladigan hamda fundamental huquqlarni himoya qilish va adolatni taʼminlashga xizmat qiladigan tizimni targ‘ib qiladi. Bundan farqli o‘laroq, Qonun ustuvorligi (yoki Qonun hukmronligi) qonunlar hokimiyatdagilar tomonidan, ko‘pincha shaxsiy huquq va erkinliklarni cheklash hisobiga nazorat vositasi sifatida foydalaniladigan tizimni anglatadi.
© NeoJadid
📚 @e_kutubxona
YOMON TARBIYACHILAR
Tarbiya san’atining o‘ziga xos xususiyati shundaki, u deyarli hammaga tanish va tushunarli, ba’zi birovlarga hatto juda osondek tuyuladi. Kishi tarbiya san’ati bilan nazariy yoki amaliy jihatdan qanchalik kam tanish bo‘lsa, unga bola tarbiyalash shunchalik oson bo‘lib tuyuladi.
Ota-onalar ko‘pincha «tarbiya» so‘zi bilan «ma’lumot» so‘zini chalkashtirib qo‘yadilar va bolani ma’lum bir kasbga o‘qitib-o‘rgatish bilan unga tarbiya berdik deb o‘ylaydilar. Yillar o‘tgach, ota-onalarning o‘z farzandlaridan hafsalasi pir bo‘lishining sababi ham mana shunda!
Yana bir haqiqat borki, undan aslo ko‘z yumib bo‘lmaydi: bolaga yaxshi tarbiya berish uchun, ota-onaning o‘zi axloqan toza inson bo‘lmog‘i shart. Axloq masalasida qusuri bor ota-ona o‘z farzandlariga qanchalik mehr bermasin, yomon tarbiyachiligicha qolaveradi. Chunki ota-onaning har bir xatti-harakati va fe’l-atvori bola tabiatida o‘chmas iz qoldiradi.
- Anton RUBINSHTEYN.
📚 @e_kutubxona
TIPIK O‘ZBEK
Mentalitet va tafakkur jihatidan tarixiy eksponatlar bilan tanishmoqchi bo‘lsangiz birorta tipik o‘zbek bilan gaplashib ko‘ring. Tipik o‘zbek jamiyatdagi turli tabaqadan bo‘lishi mumkin. Masalan, oldin o‘ylardimki poytaxt aholisi har tomonlama rivojlangan bo‘ladi, odamlari boshqa joylarga nisbatan ilg‘or fikrli bo‘ladi deb o‘ylardim, mutlaqo xato ekan. Poytaxtlik ham fikrlash va mentalitet jihatidan respublikadagi eng olis qishloqdagidan farq qilmaydi.
Yana o‘ylardimki, akademiklar ziyoli bo‘ladi, ochiq fikrli bo‘ladi deb o‘ylardim. Yo‘q, aksincha g‘irt dimiqqan tafakkurli akademiklar behisobligini ko‘rdim.
O‘zbeklardagi qoloq fikrlash asosan nimada namoyon bo‘ladi bilasizmi? Ayollarga munosabatda, xususan kelinga bo‘lgan munosabatda yarq etib o‘zini ko‘rsatadi, shunchalik yaraqlaydiki ko‘zingizni olib qo‘yadi.
Masalan, o‘zi poytaxtda tug‘ilib o‘sgan, nihoyatda zamonaviy yashaydigan fan doktori bo‘lgan qaynona kelinidan cho‘rilikni talab qiladi. Uning akademik darajasi ijtimoiy qarashlariga zarracha ta’sir o‘tkazmagan.
Eng so‘nggi modeldagi brend kiyimlarda yuradigan, telefonning eng so‘nggi modelini tutadigan yigit ammo xotin izlayotganda birinchi talabi "ota-onasiga xizmat qiladigan" kelin bo‘lishi kerak.
Dunyodagi eng qoloq xalqlarda shunday mentalitetni ko‘rdim.
Biz 18-asrlarda qolib ketganmiz va buni normal qabul qilamiz. Qaynona-qaynotasiga ularning injiq talabi darajasida xizmat qilolmagani uchun qanchadan qancha kelinlar haydab yuborilgan.
Mehribon qaynonalar ham bor dersiz. Ammo qanchalik mehribon bo‘lmasin kelinidan xizmat qilishni kutdimi u mehribon emas, chunki xizmat qilish kelinning mutlaqo shar’iy majburiyati emas bo‘lib ham agar ular soppa-sog‘ bo‘lsa. Shuni miyasidan chiqarib tashlashi lozim. Ana shunda menimcha sog‘lom muhit bo‘ladi.
O‘zbek erkaklari, shuni bilib qo‘yingki, ayolingiz ota-onangiz bilan bitta uyda yashashga rozi bo‘lishining o‘zi uning uchun katta qurbonlik, hali xizmat qilishini qo‘yib turing. Eng qashshoq arab davlatlarida ham ayollar erining ota-onasi bilan bitta uyda yashashga rozi bo‘lmaydi.
- Fayziddin Mo‘min
📚 @e_kutubxona
Maxsus loyiha: Kitob almashamiz
Bu yerda:
Kitob sotishingiz, sotib olishingiz, sovg‘a qilishingiz, almashtirishingiz yoki almashib o‘qishingiz mumkin.
"Kitobxonlar klubi"da navbatdagi №176 mutolaa uchun Vilyam Shekspirning "Qirol Lir" asari tanlangan. Bo‘lajak muhokamaning "Eng yaxshi kitobxoni" deb topilgan ishtirokchisi ushbu ro‘yxatdagi kitoblardan biriga ega bo‘ladi.
Muhokama sanasi: 10-iyun, shanba (20.00 dan 23.00 gacha)
— — —
2023-yil mutolaasi uchun tanlangan asarlar ro‘yxati
— — —
Kitobxonlar klubi — Qizg‘in tafakkur maydoni. Faol qatnashing va sovg‘a sifatida kitoblarni qo‘lga kiriting.
#Vatandoshlik_dasturi
Nazariyalar — faqat ilg‘or ko‘nikmalar va yaxlit fikrlash modellariga ega bo‘lgan insonlar tomonidangina qadrlanadi. Nazariya — metodologiya va metodika bilan birga o‘zlashtirilsagina amaliyot uchun foydali bo‘ladi. U yoki bu yerda, uzuq-yuluq to‘plangan fragmentar bilimlar asosida erkin fikr yuritish imkonsizdir hamda faoliyat uchun qulay, aniq va ishonchli qarashlar ham shakllanmaydi.
- Yulo Vooglayd. "Vatandoshlik dasturi" kitobidan
📚 @e_kutubxona
🌐 Jahon adabiyoti
📓 "Oydin vodiy"
✍ Jek London
⚙ Roman
⚖ 9,5 MB
🔎 PDF
📄 669 sahifa
📚 @e_kutubxona
“O‘zbek tilining izohli lug‘ati” ilk bor lotin alifbosida nashr etildi
2020-yilda nashr etilgan “O‘zbek tilining izohli lug‘ati” kirill yozuvida 5 jilddan iborat bo‘lgan bo‘lsa, bu nashr 6 jilddan iborat va unga 5000 ga yaqin yangi so‘z (jami 80 mingdan ortiq so‘z) kiritilgan.
Izohli lug‘at Vazirlar Mahkamasi huzuridagi O‘zbek tilini rivojlantirish jamg‘armasi, Fanlar akademiyasi hamda G‘afur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi hamkorligida tayyorlangan. Izohli lug‘atning dastlabki jildlarini tayyorlashda marhum olimlar — akademik Azim Hojiyev, akademik To‘ra Mirzayev, akademik Ernis Begmatov bevosita ishtirok etgan.
📚 @e_kutubxona
"Kitobxonlar klubi"da navbatdagi №175 mutolaa uchun Daron Ajemo‘g‘li va Jeyms A. Robinsonning "Mamlakatlar tanazzuli sabablari" kitobi tanlangan. Bo‘lajak muhokamaning "Eng yaxshi kitobxoni" deb topilgan ishtirokchisi ushbu ro‘yxatdagi kitoblardan biriga ega bo‘ladi.
Muhokama sanasi: 27-may, shanba (20.00 dan 23.00 gacha)
— — —
2023-yil mutolaasi uchun tanlangan asarlar ro‘yxati
— — —
Kitobxonlar klubi — Qizg‘in tafakkur maydoni. Faol qatnashing va sovg‘a sifatida kitoblarni qo‘lga kiriting.
#Vatandoshlik_dasturi
Jamiyatni ijrochilar emas, balki voqe’likni to‘liq idrok etib, o‘zini sub’yekt sifatida tuta oladigan va jamiyat manfaatlari yo‘lida milliy elita bo‘lib xizmat qilishni xohlaydigan ijodkor insonlar taraqqiyotga yetaklaydi (bu kitobda biz bunday insonlarni generalistlar deb ataymiz).
- Yulo Vooglayd. "Vatandoshlik dasturi" kitobidan
📚 @e_kutubxona
#Turkiston_qaygʻusi
Tarixda ko‘rilgan ishlarning yaxshi-yomoni demay, ko‘rgan-bilgan narsalarning barini qoldirmay qalamga olish tarixchi ustiga yuklangan muqaddas vazifa hisoblanadi. Bu esa dinsiz dahriylar hokimiyatining yangidan bo‘layotgan boshlang‘ich davrilariga xirmondan bir hovuch, dengizdan bir cho‘mich kabi ko‘rsatkichdir. Ko‘zlaganim
quruq so‘z dostoni so‘qib, hikoya-voqea to‘plami yozish emas, balki asl maqsad kelgusi vatan bolalarimiz bundan ibrat olib, endi kelajakda qandoq yashamoq kerak ekanligini bilishlaridur.
Tarixning aytishicha, shu vatanimiz, O‘zbekiston o‘lkasini sharqdan, shimoldan chiqqan balo sellari qoplab, necha martaba harob qilganligi ma’lumdir. Shuning uchun bizning ilgarigi porloq madaniyatimiz vayronlikka uchrab, nasllarimiz xam tabiiy o‘sishdan to‘xtalganligi ko‘z oldimizda turadi. Chunki, bizga chegaradosh xitoy xalqi hisob bo‘yicha yetti yuz millionga yetgan holda biz Turkiston xalqi bularga zamondosh bo‘lsak ham nega bularning yuzdan biriga teng bo‘lib, shu kunga dovur o‘n millionga yeta olmadik? Buning sabablarini har yoqlama tekshirib ko‘rilganda turlikcha bo‘lib chiqishi ko‘ngilga keladi. Lekin o‘tgan ulug‘ faylasuflarning aytishlaricha, tarixiy tajribalarning ko‘rsatishicha, qaysi bir millat o‘z milliy davlatidan ajrab, uning
hukumati yo‘qolar ekan, hukumat egasi bo‘lgan kelgindilar hisobiga yil sayin nasllari ozayib borib, eng so‘nggida butunlay yutilib ketadi. O‘z hokimiyatidan ajradi demak inqiroz demakdir. Shu sabablik dunyodagi onglik, madaniy millatlar o‘z hokimiyatlarini saqlash uchun necha millionlab qurbon berishga tayyordurlar. Holbuki, har bir millatga imon-islomini saqlash “Qur’on hukmicha qanday farz bo‘lsa, shu o‘xshash o‘zligini va o‘z millatini saqlash undan ham farzroqdir. Chunki, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam qaysi bir kishi o‘z otasini tashlab, boshqa birovning bolasiman desa yoki bir millat tili, dini, rasm-odati boshqacha ikkinchi bir millatga yutilsa, buni qoraladilar"* va mana shunday ishga norozilik bildirib, ularga la’nat o‘qidilar. Milliy hissini yo‘qotib, o‘z millatidan ajrash Qur’on hukmi bo‘yicha haromdir.
- Alixonto‘ra Sog‘uniy. "Turkiston qayg‘usi"
*Ibn Sa'd, Tabaqot, 1
📚 @e_kutubxona
#Hurriyat
"Mustabid eng qattiq qo‘rqadigan narsa, insonlar hurriyatni hayotdan ham afzal ekanini anglashlaridir".
- Abdurrohman Kavokibiy rohimahulloh.
📚 @e_kutubxona
#Mamlakatlar_tanazzuli_sabablari
Odamlarning qanday iqtisodiy institutlar asosida yashashini siyosiy jarayon hal qiladi, bu jarayon qanday kechishini esa siyosiy institutlar belgilaydi. Masalan, fuqarolarning siyosatchilarni nazorat qilish va ularning faoliyatiga ta’sir ko‘rsata olish imkoniyatlarini mamlakatning siyosiy institutlari belgilaydi. Bu esa, o‘z navbatida, siyosatchilarning fuqarolar vakili ekani yoki yo‘qligi, shaxsiy boyliklarini ko‘paytirish hamda aholiga zarar keltirib, o‘z manfaatlari himoyasida ishonib topshirilgan (balki egallab olingan) vakolatni suiiste’mol qilishi masalasini aniqlab beradi. Siyosiy institutlarga konstitusiya va jamiyatning demokratik yoki gayridemokratik ekanligi kiradi, lekin siyosiy institutlar shular bilangina cheklanmaydi. Davlatning jamiyatni tartibga solish va boshqarish qudrati, layoqati ham shular sirasiga kiradi. Bundan tashqari, siyosiy hokimiyatning jamiyatda qanday taqsimlanishini, ayniqsa, turli guruhlarning o‘z maqsadlariga erishish yo‘lida yoki boshqa guruhlar maqsadlariga erishishining oldini olish uchun birgalikda harakat qila olish imkoniyatini belgilab beruvchi omillarni yanada kengroq mulohaza qilish ham muhim.
Modomiki, institutlar kishilarning xatti-harakatlari va intilishlariga ta’sir ko‘rsatar ekan, ular mamlakatlarni taraqqiyot yoki tanazzul sari yetaklaydi.
Shaxsiy iqtidor jamiyatning har qanday jabhasida muhim, ammo uni ijobiy shaklda yuzaga chiqarish uchun sharoit bo‘lishi kerak.
- Daron Ajemo‘g‘li, Jeyms A. Robinson. "Mamlakatlar tanazzuli sabablari"
📚 @e_kutubxona
#Vatandoshlik_dasturi
Asoslantirilmagan avtoritet egalari, gumashtalari yordami va yolg‘on asosida bir-birining yo‘lini tozalab, shuningdek, o‘z va o‘zgalar sirini saqlab [kompromat yig‘ib] iqtidorga keladi va hokimiyatga kavsharlanadi.
Mana "tanlov" oqibatlariga bir misol: mas’uliyatli faoliyat yuritish sifatiga ega bo‘lmagan, lekin qarorlarni shakllantiruvchi kengashlarga o‘g‘rincha kirib qolgan shaxslar, o‘z saviyasiga monand mansabdorlarni tanlaydi, ular esa o‘z navbatida huddi shunday maslahatchilarni topadi va hokazo.
Ikkita chiqish yo‘li bor:
• yoki byurokratiya davlatni yo‘q qiladi, xalq esa qo‘l siltab ("hech narsa menga bog‘lik emas, chiranishdan ham foyda yo‘q, chunki "tayog‘ing bo‘lmasa, nog‘ara foyda bermaydi" deb) qolaveradi.
• yoki vatandoshlar yig‘ilib, qo‘rqmasdan, noliyvermasdan byurokratiyani yengadi. Xalol, professional, beg‘araz va izchil bo‘lish talab qilinadi. Bunga faqat Vatanini sevadigan va hurmat qiladigan vatandosh qodir.
- Yulo Vooglayd. "Vatandoshlik dasturi" kitobidan
📚 @e_kutubxona
Kitobxonlar uchun kichik so‘rovnoma
Siz uchun "Urush haqida yozilgan eng yaxshi kitoblar beshligi" qaysilardan iborat?
Kitob nomlarini tartib raqami asosida quyidagi manzilga yuborishingiz mumkin:
• @rayosat_bot
#Maqola
✍ Sardor Salim
📓 "Qonun bilan boshqarilamizmi, huquq bilanmi?"
⚙ Maqola
⚖ 0,1 MB
🔎 PDF
📄 3 sahifa
📚 @e_kutubxona
#Diktaturadan_Demokratiyaga
«Tinchlik» so‘zini ishlatayotganlarning barchasi ham ozodlik va odillikni ko‘zda tutuvchi tinchlikka intilishayotganlari yo‘q. Shafqatsiz istibdodga tobe bo‘lish va minglab odamlarga yirtqichlarcha munosabatda bo‘lgan diktatorlarga yon berish haqiqiy tinchlik bo‘lolmaydi. Gitler bir necha bor tinchlikka da’vat qilgan. Lekin u buni o‘z izmiga bo‘ysindirish deb tushungan.
Diktatorlar uchun tinchlik ko‘pincha qamoqxona yoki qabr tinchligidan bo‘lak narsani anglatmaydi.
- Jin Sharp: Diktaturadan Demokratiyaga
📚 @e_kutubxona
#Hikoya
Ko‘tarilish
Uch kishi to‘qsoninchi qavatga zinapoyadan ko‘tarila boshlashdi. Lift dushanbagacha ishlamas ekan, dam olish kunlari Semga u-bu hujjatlari kerak bo‘lib qolgandi. Qavatma-qavat ko‘tarilisharkan, vaqtni o‘ldirish hamda zerikib qolmaslik uchun galma-gal turli-tuman – quvnoq va qayg‘uli hikoyalarni aytib berishga kelishib olishdi. Nihoyat, to‘qsoninchi qavatga chiqishganda, eng qayg‘uli hikoyani Sem aytib berdi.
– Pastda kalitni unutib qoldiribman, – dedi-yu, behush bo‘lib yiqildi.
✍ Norman Lir va Ben Lir
📚 @e_kutubxona
Olomon roziligi uchun harakat qiladiganlar, gohida saroy roziligi uchun harakat qiladiganlardan xatarliroq bo‘ladi. Chunki ular qalbaki xalqparvarlik ortiga yashiringan bo‘ladi va ularni fosh qilish qiyin kechadi.
- Shayx Yusuf Qarzoviy
📚 @e_kutubxona
Qachon xalq bo‘lasan, ey sen, olomon!
Amerika yo Yevropada yahudiylardan birortasi harakat qilib bir restoran ochsa, o‘sha shahar va yaqin atrofdagi barcha yahudiylar iloji boricha faqat shuning restoranida ovqatlanib, yana do‘stlari- tanishlarini ham shu restoranga sudrab olib kelib, xullas, mijozlar topib, yangi biznes boshlagan millatdoshining oyoqqa turib olishiga yordam berarkan.
Agar o‘zbek bir restoran ochsa, yetti mahallasi, eng uzoq qarindoshi va 20 yil oldin bir maktabda o‘qigan maktabdoshi ham "qani, mendan pul olarmikan" deb turadi, negadir.
Xuddi shu kabi, agar birov qiynalib, qarz- havola qilib uy yoki mashina sotib olsa, yaqinu uzoq tanishlari "qachon yuvasan?" deb yetib keladi.
Madinada mashinasiz yashab bo‘lmaydi - bu yerda metro, avtovus kabi jamoat transportlari yo‘q, arzon bo‘lsayam mashina olvolmasa, odam juda qiynaladi. Kuni kecha bir qozog‘istonlik ukamiz mashina olgan ekan, shu yuvish haqidagi ahmoqona gap chiqqandi, sizlar buning uyiga bir oy ovqat chiqarib turinglar endi, bechora hamma pulini sarflab yubordi mashinaga, ahvoli yomon, desam, gapimga hayron bo‘lishdi.
Nega biz shundaymiz? Nega "o‘ligimizni" birovga tashlab, boshqalardan talab qilib, birovlarni qurbon qilish yashaymiz.
Men asli buni yozayotganim sabablaridan biri, ijtimoiy tarmoqlarda imomlar haqni gapirmaydi, jurnalistlar haqni gapirmaydi, ahli ilmlar haqni gapirmaydi, degan ayblovlarni ko‘p eshitamiz.
O‘ylab ko‘rmaysanmi, ey nodon, agar u gapirsa, ishdan olinadi, o‘rniga bir vijdonsiz kelsa, ahvol badtar bo‘ladi. Haq degani faqat muammoli mavzular, ro‘molu bolalarning masjidga kirishi kabilardan iborat emas-ku, ahmoq! Gapira olganini gapirsin, haqning boshqa muhimroq va bular gapira oladigan qismi ham kam emas-ku!
Gapira olmaydiganingiz, gapirsangiz sizga zarar yetadiganini gapirmang, mana biz gapiramiz, deyishimiz kerakmasmidi?! Axir bir imomga bo‘ladigan bosim va nazorat shu ijtimoiy tarmoqni "gullatayotgan" bu shovvozlarga, xususan, nomi noma’lum profil egalariga bo‘layotgan bosim bilan bir xil emas, nahotki shuni o‘ylamasak?!!
Nega endi har bir vijdonli kishini qurbon qilib, ta’ziyasida o‘tirishni yaxshi ko‘ramiz? Nega endi biz o‘sha imomlarga hurriyatni ta’minlab bermadik, biz adolatli jamiyat qurib berolmadik, deb o‘zimizni ayblamaymiz?! Axir siyosiy muammolarning siyosiy yechimlari bu imomlarning qo‘lida emas-ku! Nega o‘zimiz xalq bo‘lib chiqib, shu muammolarni hal qilmayapmiz shunchalik haqiqatparvar ekanmiz?!
Yillab o‘qib, ilm olgan imom xalqiga tavhidni, islom ruknlarini, namoz, ro‘za, zakot, haj, ota-onaga yaxshilik qilish, shirk va gunohi kabiralardan uzoq bo‘lish kabi Jannat va Jahannamdan biriga olib kiruvchi eng muhim masalalarni yetkazish o‘rniga, biz- xalqning, olomonning, jamiyatning sustligi, siyosiy nofaolligi sabab paydo bo‘lgan hijob kabi muammoli ishni gapirib, ishdan haydalsa, SHU XALQQA FOYDALIROQMI?
Hayvonlar ham bir-biriga yordam beradilar, kofirlar ham bir-biriga yordam beradilar.
Ey musulmonlar, endi har bir ishni bir-birimizdan talab qilishni bas qilaylik. O‘zimiz bajaraylik! Biror solih kishi davlat ishida yoki biror mas’uliyatli ishda ishlashini bilsak, og‘ir ish bilan uning belini sindirishga emas, unga yordam berib, yanayam o‘stirishga harakat qilaylik.
Uzoqni o‘ylaydigan, uzoqni ko‘ra oladigan bo‘laylik!
Shu o‘rinda, Erkin Vohidovning "Ruhlar isyoni" dostonidagi bir bayt esimga tushib ketdi:
Shoir bo‘lsang,
Bo‘lsin qalbing
Elga qurbon bo‘lgudek.
Shoir bo‘lsang,
Bo‘lsin xalqing
Senga qalqon bo‘lgudek!
So‘zim oxirida aytadiganim, imomlar gapirmaydi deb malomat qilib yuradiganlar, qani endi gapirib ishidan haydalganlarni bir ziyorat qilib qo‘yinglar. O‘ylab ko‘ringlar, ishlab turgani yaxshimidi yo endi mehrobda boshqasi turgani chindan ham o‘sha masjid ahli uchun foydaliroqmi?
Alloh bizlarga hikmat bersin! Olomon emas, xalq bo‘lmog‘imizni nasib etsin! Birodarlarimizga suyanch bo‘ladiganlardan qilsin, malomatchilardan emas!
23.07.2018y
- Mahmud Usmon
📚 @e_kutubxona
#Oy_tavsiyalari
Iyun oyida mutolaa qilish uchun kitob tavsiyalari
• Diniy-ma'rifiy:
📓 "Mukammal saodat yo‘li" (Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf)
• Jahon adabiyoti:
📓 "Molxona" (Jorj Oruell)
• O‘zbek adabiyoti:
📓 "Qatlnoma" (Nabijon Boqiy)
• Biografik:
📓 "Hazrati Umar" (roziyallohu anhu) (Ahmad Lutfiy Qozonchi)
• Shaxsiy rivojlanish:
📓 "Fantom og‘rig‘i" (Marziya Saydam)
• Mumtoz:
📓 "Masnaviyi ma'naviy" (Jaloliddin Rumiy)
• Tarix:
📓 "Madaminbek: Qonli gullar vodiysi" (Baxtiyor Abdug‘afur)
• Ilmiy-ommabop:
📓 "O'zbekiston tavalludi" (Adib Xolid)
📚 @e_kutubxona
“Shum bola” BBC tomonidan barcha davrlarning eng yaxshi bolalar kitoblari 100 talik ro‘yxatiga kiritildi
G‘afur G‘ulomning “Shum bola” asari BBC’ning “Barcha davrlarning 100 ta eng buyuk bolalar kitoblari” ro‘yxatiga kiritildi. Ushbu ro‘yxatni shakllantirish uchun 56 mamlakatdan 177 ekspert, jumladan O‘zbekistondan ikki vakil qatnashgan.
“Bi-bi-si”ning eng yaxshi bolalar kitoblari ro‘yxatining kuchli o‘nligidan quyidagi asarlar o‘rin olgan:
1. Moris Sendak. “Where the Wild Things Are” (o‘zbek tiliga tarjima qilinmagan);
2. Lyuis Kerroll. “Alisa mo‘’jizalar olamida”;
3. Astrid Lindgren. “Peppi uzun paypoq”;
4. Antuan de Sent-Ekzyuperi. “Kichkina shahzoda”;
5. J.R. Tolkin. “Hobbit”;
6. Filip Pulman. “Northern Lights” (o‘zbek tiliga tarjima qilimagan);
7. Klayv Steyplz Lyuis. “Arslon, jodugar va kiyim javoni”;
8. Alan Miln. “Vinni Pux”;
9. Elvin Bruks Uayt. “Charlotte's Web” (o‘zbek tiliga tarjima qilinmagan);
10. Roald Dal. “Matilda”.
📚 @e_kutubxona
#Vatandoshlik_dasturi
Insonlari diqqatni jamlash va yagona maqsad sari harakatlanish (orientatsiya) uchun zaruriy tayyorgarlikdan mahrum (etilgan) bo‘lgan jamiyatda (oliy hokimiyat egasi bo‘lgan) xalq mas’uliyatli bo‘lish u yoqda tursin, hatto vatandoshlik huquqlaridan foydalana bilmaydi hamda vatandoshlik burchlarini bajara olmaydi.
- Yulo Vooglayd. "Vatandoshlik dasturi" kitobidan
📚 @e_kutubxona
#Turkiston_qaygʻusi
Qaysi bir millatning ona tili o‘z hojatini o‘tay olmay, boshqa yot tillar oldida mag‘lubiyatga uchrab, tiz bukar ekan, unday millat ko‘p uzoqlamayoq insoniy huquqlaridan ajraydi va uning hayot daftarlari ustiga inqiroz qalami chekilishi shubhasizdir. Bunday millatlar yolg‘izgina vatanlaridan emas, balki butun borlig‘i bilan tarix yuzidan yo‘qolishga majbur bo‘ladilar.
- Alixonto‘ra Sog‘uniy. "Turkiston qayg‘usi"
📚 @e_kutubxona
🌐 Jahon adabiyoti
📓 "Oltin buzoq"
✍ Ilya Ilf, Yevgeniy Petrov
⚙ Roman
⚖ 10,6 MB
🔎 PDF
📄 352 sahifa
📚 @e_kutubxona
Bo‘ri va eshak haqida masal
Bir kuni bo‘ri bilan eshak maysaning rangi borasida tortishib qolibdi. Eshak maysaning rangini sariq desa, bo‘ri yashil der ekan. Ular ko‘p tortishibdi. Hech kelisha olishmagach, masalani hal qilib berish uchun o‘rmon podshohining oldiga borishga qaror qilishibdi. Muhokama boshlanibdi. Ikkisi ham o‘zining hujjat-isbotini keltiribdi. Hukm chiqarish paytida hamma adolatli hukmni intiqlik bilan kutishar edi. Sher mahkamaga hozir bo‘lganlarning umidlarini chippakka chiqarib, bo‘riga bir oy qamoq jazosi hukm qildi. Eshakni esa aybsiz deb hukm qildi.
Bo‘ri e’tiroz bildirib: “Janob, maysaning rangi yashil emasmi?”, debdi.
Sher: “Ha, yashil”, debdi.
Bo‘ri: “Unday bo‘lsa, nima uchun menga qamoq jazosi ta’yinladingiz?, axir, men xato qilmadimku!”, debdi.
Sher: “To‘g‘ri, sen maysaning rangida xato qilmading, lekin bunday masalada eshak bilan bahslashib xato qilding. Bundan keyin senga ibrat bo‘lishi, hamda tushunmaydigan befahmlar bilan tortishmasliging uchun senga qamoq jazosini tayinladim”, degan ekan.
📚 @e_kutubxona
"Kitobxonlar klubi"da navbatdagi №174 mutolaa uchun Shuhratning "Oltin zanglamas" asari tanlangan. Bo‘lajak muhokamaning "Eng yaxshi kitobxoni" deb topilgan ishtirokchisi ushbu ro‘yxatdagi kitoblardan biriga ega bo‘ladi.
Muhokama sanasi: 13-may, shanba (20.00 dan 23.00 gacha)
— — —
2023-yil mutolaasi uchun tanlangan asarlar ro‘yxati
— — —
Kitobxonlar klubi — Qizg‘in tafakkur maydoni. Faol qatnashing va sovg‘a sifatida kitoblarni qo‘lga kiriting.
#Kuchsizlar_kuchi
Gʻavvoslikning muhim bir qoidasi bor, unga ko‘ra chuqur suv tubiga sho‘ng‘igan inson suv yuzasiga ko‘tarilayotganda qat’iy tartib va qoidalarga amal qilishi kerak, agar amal qilmasa vafot etishi mumkin. Bu “dekompressiya” deyiladi. Ayni jarayon siyosatda ham kuzatiladi: ma’lum bir totalitar rejim tubidan adolatlik hayotga ko‘tarilayotgan jamiyat ham siyosiy dekompressiya (destalinizatsiya, dekolonizatsiya va h.k.) talablariga rioya qilishi kerak. Agar rioya qilinmasa eski rejim asoratlaridan aslo qutulib bo‘lmaydi, balki u yana qaytalaydi.
— Vatslav Gavel. "Kuchsizlar kuchi"
📚 @e_kutubxona
"Kitobxonlar"
Hazramiy aytadi:
"Bir paytlar Qurtubada yashadim. Bir kuni kitob bozoriga kirdim. O‘zim uchun muhim bir kitobni qidirib yurgan edim, nogoh oldimdan o‘sha kitob chiqib qoldi. Nihoyatda go‘zal xat bilan, ajoyib sharhlar bilan yozilgan edi. Juda ham qattiq xursand bo‘ldim. Unga kattaroq narx aytdim. Sotuvchi bir kishi mendan ziyodaroq narx aytganini takrorlayverdi. Kitobning narxi haddan oshib ketdi. Shunda men kitob sotuvchisiga dedim:
- Kim ekan u, bu kitobni shuncha qimmatga oladigan? Kitobning narxi haddidan oshib ketdi-ku!
Sotuvchi menga bashang kiyinib olgan bir kishini ko‘rsatdi. Men u kishiga yaqinlashib bordim va dedi:
- Sayyidimiz faqihni Alloh aziz qilsin! Agar bu kitob siz uchun kerak bo‘lsa men olishdan voz kechaman. Narxini juda ham ko‘tarib yubordik!
U kishi dedi:
- Men faqih emasman. U kitobning ichida nima borligini ham bilmayman. Ammo a’yonlar orasida faxrlanish uchun men bir go‘zal kutubxona bino qilganman. O‘sha kutubxonamda bitta kitobga joy bor. Shu kitob juda chiroyli yozilgan ekan. Jildlari ham chiroyli ekan. Menga yoqib qoldi. Shuning uchun puliga parvo qilmayapman. Alhamdulillah Alloh menga ko‘p rizq berib turibdi!
Men unga dedim:
- Subhanalloh! Tishsiz insonga Alloh yong‘oq beribdi-da!
Bir kungina oldin narsalar bilan faxlanish o‘zimizning asrning kasalligi deb o‘ylagan edim. Ammo u juda qadimdan bor ekan. Insonlar barcha asrlarda insonligicha qolaverar ekan. Ularning faqat ismlari o‘zgarar ekan xolos!
Madaniyatni da’vo qiluvchilar juda ko‘p. Bittasi kitob sotib oladi. Uning yonida bir finjon qahvani qo‘yib rasmga tushiradi. Ammo kitobning ichida nima borligini bilmaydi. Bu ijtimoiy obro‘ga, keng tarqagan modaga aylandi. Juda ko‘pchilik shunga mubtalodir!
Ba’zilar iqtisod qiladigan faxrlanuvchidir. Ular suratga olib ovora bo‘lishmaydi. Boshqa faxrlanuvchi tushirgan suratni olib tarqatib qo‘ya qolishadi. Suratning ostiga bu kitobning juda yaxshiligini yozadi. Aslida kitob ichidan bexabar bo‘ladi!
Ba’zilar kitob rasmlarini xuddi ancha zamonlar oldin o‘qib bo‘lgandek qilib qo‘yadi. So‘ngra esa uni bir necha profillarda ko‘rasan.
Tabiiyki, men kitob bilan qahva suratini qo‘yishga qarshi emasman. Yoki kitob haqida go‘zal iqtiboslar qo‘yishga ham qarshi emasman. Bu ishlar go‘zal ishlarga sherik bo‘lishdir. Men qarshi bo‘lgan narsa madaniyatning da’vosidir.
Oq uy tomonidan e’lon qilingan Avraam Linkolnning tarjimai-holida uning qanaqa diplomlar, qanaqa mukofotlar olgani bilan bir qatorda qanaqa kitoblar o‘qigani haqida ham yozishgan ekan. Buni o‘qigan Avraam Linkoln o‘qilgan kitoblar qatorida u o‘qimagan kitoblarni ham qo‘shib ketishganini ko‘rib qoladi. Shunda yordamchisidan tezda o‘sha kitoblarni topib kelishini talab qiladi va ularni o‘qib chiqadi. Kishi uchun qilmagan ishini qildim deyishi ayb ekanligini aytadi!
- Abdulqodir Samarqandiy
📚 @e_kutubxona
#Turkiston_qaygʻusi
O‘tmishdagi O‘zbekiston o‘lkasida ming necha yuz yillar davom etgan mustaqil davlatimizdan 1865-yili chor Rusiyasining bosqinchiligi bilan ajragan bo‘lsak ham boshqa ishlarimiz o‘z qo‘limizda edi. Buning ustiga Buxoro, Xorazm hukumatlari esa 1920-yil o‘rtalarigacha saqlanib kelmish edilar. Butun sharoit qo‘llarida bo‘la turib, ongsizlik ofati, siyosat ko‘rligidan yuzlarcha yillab qutilmoqda bo‘lgan bu kabi qulay fursatni bekorga qo‘ldan chiqardilar. Yo‘q esa bu ikki o‘lka birlashib, uning ustiga xalq boyligi va yer boyligi qo‘shilar ekan, vatanimiz Turkistonda milliy va madaniy kuchlik bir davlat qurish qobusi kelmish edi. Biroq baxtimizga qarshi bizda mudofaa quvvati yo‘qligidan o‘z yerimizda g‘arib bo‘lib, o‘z merosimizga ega bo‘la olmadik.
Endi bu o‘rindagi mudofaa quvvati nimadan iborat ekanligini o‘quvchilarga bildirib o‘tmishimiz lozim bo‘ladi. Bosqinchilarga qarshi qo‘yilgan mudofaa quvvati esa shu hozirgi zamonaviy ilm-fan, qurol-jabduqqa ega bo‘lishdan boshqa narsa emasdir. Yalinib-yolvorib bulardan shafqat-marhamat tilamak shaytondan insof-tavfiq umid etmak kabidir. Shunga ko‘ra vatan bolalari
oldimizdagi kelajak kunlarni eskarib, zamonaviy ilm o‘qishga chin ko‘ngillari bilan kirishib, halol meros, o‘z vatanlarini egallash uchun mudofaa tayyorlashga tish-tirnoqlari bilan yopishsinlar.
- Alixonto‘ra Sog‘uniy. "Turkiston qayg‘usi"
📚 @e_kutubxona
