1293
در رسانه تاریخی Historium مطالب تاریخی را با منبع بخوانید و از جدیدترین اخبار حوزه باستان‌شناسی ایران و جهان آگاهی یابید! راه ارتباطی (تبادل، تبلیغ، نظرات و انتقادات و پیشنهادات): @Historium_bot
#حکایت
حکیمی را پرسیدند از سخاوت و شجاعت کدام بهتر است؟ گفت آن که را سخاوت است به شجاعت حاجت(نیاز) نیست.
نبشته است بر گور بهرام گور
که دست کرم به ز بازوی زور
📚گلستان سعدی، باب دوم، در اخلاق درویشان
🌹@HistoriumClub🌹
💠شاخص های معماری ساسانی و تداوم آن در عصر اسلامی💠
🌹@HistoriumClub🌹
💠صحبت در مورد مطالب فوق👆💠
✍همانطور که مشاهده کردید، دولت باکو و الهام علیف، به کودکانش از پایه آموزش میدهد که نسبت به کشورهای همسایه خود نفرت بورزند و در جای‌جای کتاب‌های درسی، مردم ایران و ارمنستان و حتی مردم گرجستان و روسیه را با فحش و توهین و ناسزا خطاب میکنند!
🔸در تمامی حوادث تاریخی، مردم "تورک" را شکست خورده و مظلوم و حقیر نشان میدهد که تحت ظلم و ستم ایرانیان و ارامنه و دیگران هستند. اما وقتی پای بحث و افتخارات به میان بیاید ملت تورک، ملتی شکست ناپذیر است که در هرجایی به پیروزی رسیده و ایرانیان و ارامنه را کشتار کرده.
🔻در میان این فضای دو قطبی که مخاطب نمی‌داند بالاخره ملت «تورک»، مظلوم است یا ظالم (؟!)، نسل جوان و نسل آینده این کشور با این تفکر بزرگ خواهد شد و فرزندان خود را تربیت خواهد کرد که در محاصره سیلی از همسایگان خونخوار قرار دارد.
🔘 حکومت علیف‌ها اینگونه از ملل دیگر برای مردم باکو دشمن میسازد و سپس میگوید:«تورک غیر از تورک برادری ندارد»!
جمله‌ای که توسط رسانه‌های باکویی در زمان زلزله ترکیه بسیار بکار رفت و باعث شد تا رسانه‌های ترکیه‌ای نیز در حمایت از ایران و دیگر کشورها که برای کمک به ترکیه رفته بودند، به این رسانه‌ها پاسخ درخور دهد...
✔️ اگرچه نوادگان ستارخان نیز بارها در فضای مجازی پاسخ این تجزیه‌طلبان و یاوه‌گویان باکویی را داده‌اند اما از آنجایی که استاندار باکو، بدنبال جنگ با همسایگانش است، مردم این سرزمین‌ها، به ویژه مردم حوزه قفقاز (گرجستان، ارمنستان و آذری‌ها) نیز باید بدانند که این نفرت و جنگ از کجا آغاز شده و چگونه شکل گرفته است.
▪️امثال ستارخان‌ها و اقوام ایرانی، سالیان سال خاک خوردند و خاک ندادند و امثال علیف‌ها، در پی پس گرفتن خاکی هستند که تا پیش از این نیز به آنها تعلق نداشته! به هرحال فرقی هست میان سرزمینی متمدن و پر سابقه با سرزمینی جعلی که نام کشورش را نیز از ایرانیان گرفته.
@HistoriumClub 🖋
💠نوع دیگر دست‌کجی الهام علیف!💠
✍ استاندار باکو "الهام علیف"، با سیاست‌های ضد قومیتی و پانترکیستی‌اش، پس از مولانا و نظامی و شب یلدا و عید نوروز و ...، اینبار به سراغ ستارخان رفته.
🔻هرچند که دیگر این نوع دزد بازی‌ها و تحریف‌ها و دروغ‌های تاریخی کشورهای همسایه، قدیمی شده‌اند؛ اما هدف ما آگاهی رسانی به مخاطبان، در خصوص میزان و ابعاد دزدی‌ها و تحریفات این حقیرکان تجزیه طلب است که هرروز وارد فاز جدیدی از خود میشود.
🌹 @HistoriumClub 🌹
💠معماری ایرانی _ ساسانی آل بویه💠
🔴بویهیان به آبادانی و ساخت و مرمت بناهایی در شهر و روستا پل و بازار، کاخ های باشکوه و نیز مراکز آموزشی و درمانی اهمیت زیادی میدادند.عضدالدوله بناهای زیادی در شیراز ساخت از جمله ارگی بزرگ و کاخی باشکوه در دو طبقه با سیصدو شصت اتاق و کتابخانه و باغهایی زیبا. از شهرکی آراسته به باغ ها نیز نام برده شده در نیم فرسنگی شیراز که «کرد فناخسرو» یا «سوق الامیر» نامیده میشد که گویا جدای از آن کاخ باشد.
🟠از دید زرین کوب کاخ سازی و معماری های عضدالدوله در فارس یادآور شاپور یکم ساسانی بوده و متحده نیز این اقدامات را به تقلید از شاهان ساسانی دانسته است. جالب است که عضدالدوله برای تزیین کاخ خود (قصر ابونصر) در شیراز تکه هایی از سنگها با سنگ نگاره های کاخ تچر تخت جمشید را به کار گرفت. نمایش نگاره های شاهان و نمادهای هخامنشی در کاخ امیر خلیفه اسلامی که بی گمان اتهام کفریات طاغوت و مجوسی گری و شعوبی گرایی را در پی داشته چه هدفی جز ایران گرایی و باستان گرایی امیر می توانسته داشته باشد؟
🟡مسجد جامع نیریز که کتیبه محراب آن سال ۳۶۳ق را نشان میدهد، به صورت یک ایوانی و متاثر از معماری ساسانی ساخته شده است. نمونه دیگر پل بند امیر (عضدالدوله) است که عضدالدوله بر رود کر و بر روی شالوده پلی ساسانی ساخت.همچنین ساخت سدی با زیرسازی سرب بر رودی میان شیراز و استخر و نیز ساخت نهری میان اهواز و دجله که رفت و آمد به خلیج فارس را آسوده کرد و در کل امرای آل بویه پلهای بسیاری در لرستان و خوزستان ساخته یا بازسازی کردند.
🟢شبستان آل بویه در مسجد جامع اصفهان و بقعهٔ دوازده امام یزد نیز یادگار این دوره اند و بناهای پرشکوه بسیاری در شیراز و ری و اصفهان که تخریب شده اند و پوپ همه را بر پایه سنت معماری ایرانی دانسته است؛ از آن جمله اند آرامگاه باشکوه فخرالدوله در ری و گنبد عضدی در شیراز و نیز کاخی از عضد الدوله در قرماسین(کرماشاه) که اثری از آنها به جا نمانده است. مقدسی از دیدن کاخ این امیر در شیراز بسیار شگفت زده شده و با اشاره به زیبایی ها و وسایل ارزنده اش گفته که در سراسر جهان همانند آن را ندیده است. این توصیف بی گمان یادآور کاخ های ساسانی و هخامنشی است.
🔵به گفته بوسه ممکن است این آبادگری ها به ویژه در فارس و خوزستان که بیش تر یادآور شکوه ساسانیان بود بی ارتباط با جاه طلبی این امرا نباشد، ولی به گمان نگارنده معماری ایرانی همواره یکی از نگه دارنده ها و منتقل کننده های فرهنگ و هویت ایرانی نیز بوده است. در این راستا بزرگ ترین پژوهشگران هنر اسلامی از جمله کونل نیز بر نقش انتقال معماری ایرانی ساسانی در این دوران به مرکز خلافت و پیروی بناهای بغداد از طاق سازی و تزئینات ایرانی تاکید کرده و آن را «احیای آگاهانه هویت ایرانی» از سوی دولت هایی چون آل بویه دانسته اند. این اقدامات فرمانروایان آل بویه افزون بر تقویت مشروعیت سیاسی آنها نزد مردم و نیز رونق اقتصادی تزریق خونی تازه در رگ های پیکر هویت ملی بوده تا گذشته را به آینده پیوند دهد و روحیه تداوم فرهنگی نزد ایرانیان زنده نگهداشته شود.
📚منبع
📘مقاله ایران گرایی آل بویه، زاگرس زند، ص ۲۳ تا ۲۵
🌹@Historiumclub🌹
💠دلایل ایجاد شدن تشکیلات متمرکز در ایران💠
🔴در ایران وجود رودخانه های کم آب تولید وسیع دیم وجود قنات هایی که معمولاً حفر آنها در حدود امکانات مالکان روستاها بوده است و وجود اراضی وسیع کویری یا کوهستانی غیر قابل کشت یک پارچگی دائم سرزمین را نیز مشکل کرده است. از دوران قدیم در این سرزمین آبادیها به طور مجزا و خود کفا رشد کرده اند. در شرایط طبیعی در منطقه ای مانند ایران میبایست سازمانی اقتصادی متکی به به مالکیت محلی که کما بیش از یکدیگر مجزا باشند ایجاد شود اما هنگامی که تلاش جوامع مشترک زراعی در ایران آغاز شد قدرت مرکزی با ویژگی سلب مالکیت از تولید کنندگان و تمرکز آن در دست شاه به وجود آمد دلیل وجود آن به ممالک هم جوار ایران مربوط می شود.
🟠از هزاره سوم پیش از میلاد به بعد فلات ایران در تأثیر پذیری عمیق اقتصادی، سیاسی و نظامی از ممالک بین النهرین قرار گرفت عیلامی ها در جنوب در تمام خوزستان و پارس و بخشهای عمده ای از کرمان و نقاط مرکزی ایران نفوذ داشتند. بابلی ها و سپس آشوریان نیز تأثیرات بسیار در این مملکت گذاشتند. بنابراین مادها و پارسیان پیش از رسیدن به ،حکومت با آن که ساخت قبیله ای داشتند، با این ساختار اقتصادی و سیاسی بین النهرین آشنا بودند چنان که غرب جنوب و مرکز ایران در واقع دنباله ای از بین النهرین به شمار می رفت
🟡بین النهرین منطقه ای بود که به دلیل ویژگی های جغرافیایی و فرهنگی خود که با ایران متفاوت است از آغاز به لزوم وجود یک دولت متمرکز پی برده بود و تمامی دولتها و تمدنهای این دشت از امتیاز پادشاهی برخوردار بوده اند و همین پدیده را همچون ارثیه ای البته نامربوط به اوضاع طبیعی و جغرافیایی ایران به این مملکت (ایران) واگذار کرده اند. در چنین شالوده اقتصادی فرهنگی بود که شاه مالک مطلق همه شاهنشاهی و مردم و اراضی به حساب می آمد و این تفکر بود که شالوده بنای پادشاهی ماد شد.
📚منبع
📘مدیریت در ایران باستان، غلامرضا جوادی، ص ۴۲
🌹@Historiumclub🌹
💠قدیمی‌ترین شهر مروارید در امارات کشف شد💠
✍باستان‌شناسان روز دوشنبه ۲۰ مارس، از کشف قدیمی‌ترین شهر (صید) مروارید در خلیج فارس در جزیره‌ای در نزدیکی سواحل شمالی امارات متحده عربی خبر دادند.
🔹پژوهشگران در نمونه‌برداری از این منطقه به ابزارهای سنتی صید مروارید که توسط غواصان محلی استفاده میشده است، دست یافتند. آثار کشف‌شده در جزیره سینیه قرار دارد که احتمالاً زمانی محل زندگی هزاران نفر با صدها خانه در قرن ششم میلادی بوده است.
🔴باستان‌شناسان پیش‌تر صومعه‌ای باستانی متعلق به مسیحیان را در جزیره سینیه کشف کرده بودند که قدمت آن به پیش از ۱۴۰۰ سال قبل و سال‌های پیش از اسلام برمی‌گردد. شهر مروارید دقیقا در جنوب این صومعه قدیمی قرار دارد و وسعت آن حدود ۱۲ هکتار برآورد شده است.
🔘گروه گردشگری و باستان‌شناسی ام‌القیوین دانشگاه امارات، هیات باستان‌شناسی ایتالیا در امارات و موسسه مطالعات جهان باستان در دانشگاه نیویورک در این کاوش مشارکت داشته‌اند.
🔺متن خبر🔺
🌹 @HistoriumClub 🌹
💠کشف سکه‌های دوره ساسانیان در استان بغلان افغانستان💠
✍به گزارش رادیوکلید، مسئولان طالبان سکه‌ها را در نشستی که به مناسبت «روز ملی حفاظت از میراث‌های فرهنگی به‌عنوان سرمایه ملی» برگزار شد به نمایش گذاشتند.
▪️ریاست اطلاعات و فرهنگ طالبان در استان بغلان از کشف سکه‌های دوره ساسانیان خبر داد. خبرگزاری باختر به نقل از مقام‌های این گروه گزارش داد که ۷۵ سکه و یک کوزه که مربوط به دوره ساسانیان است در شهرستان جلگه این استان کشف شده است. گفته شده است که این اثرهای باستانی، ۱۸۰۰ سال قدمت دارند.
🏺«مولوی اسدالله هاشمی»، رئیس اطلاعات و فرهنگ استاد بغلان، در این نشست به خبرنگاران گفت که این سکه‌ها را مردم محل هنگام ساخت یک جاده در منطقه‌ی لوی‌یرم شهرستان جلگه پیدا کردند.
🔲 گروه طالبان با آنکه بارها دشمنی خود را با آثار باستانی و تاریخی در افغانستان نشان داده‌اند، اما سال گذشته از ایجاد یک مجتمع برای حفاظت و نمایش آثار تاریخی خبر دادند.
🚫این گروه ۲۲ سال پیش در اوایل ماه مارس، به دستور «ملا محمد عمر»، رهبر پیشین این گروه، تندیس بودا، یکی از مهمترین اثرهای تاریخی در استان بامیان در مرکز افغانستان را تخریب و منفجر کردند که با واکنش‌های گسترده ملی و بین‌المللی روبرو شد.
📰روزنامه فرانسوی «لوموند» نیز سال گذشته گزارشی درباره غارت و قاچاق آثار باستانی و هنری به‌دلیل فقر شدید در افغانستان پس از تسلط طالبان در سال ۲۰۲۱، منتشر کرد.
🔸 منبع خبر 🔸
🌹 @HistoriumClub 🌹
«من از دیروزم و من از امروزم
ولی بخشی از من از فرداست
از پس فرداست و از همیشه است.
آنچنان گفت زرتشت»
فردریک نیچه
🌹@Historiumclub🌹
💠۶ فروردین زادروز زرتشت پیامبر ایران باستان گرامی باد💠
✨ شادروان مهدی اخوان ثالث (امید) شاعر نامدار معاصر در وصفش سروده است:
گرانمایه زردشت را من فزون تر
ز هر پیرو پیغامبر دوست دارم
بشر بهتر از او ندید و نبیند
من آن بهترین از بشر را دوست دارم
سه نیکش بهین رهنمای جهان است
مفیدی چنین مختصر دوست دارم
نه گشت و نه دستور کشتن به کس داد
از اینروش هم معتبر دوست دارم
🌹@Historiumclub🌹
💠جستاری درباره پیشینه نوروز (بخش دوم)💠
🟢ثعالبی در تاریخ غرر اخبار ملوک الفرس و سیر هم روایتی دیگر درباره جمشید و اسطوره پدید آمدن نوروز نقل میکند که میگوید:
جم امر کرد تا تختی از عاج و چوب ساج برای او بسازند و آن را با دیبا مفروش کرد و بر آن نشست و به شیاطین (= دیوان) فرمان داد تا او را به روی شانه هایشان در منطقه ای که بین زمین و آسمان است حمل کنند و او را در یک روز از دماوند به بابل بردند و آن روز اورمزد از ماه فروردین بود و روز اول بهار بود که آغاز سال و تجدید هیأت زمان و بیداری زمین بعد از خواب زمستانی است و مردمان میگویند این روزی نو و عیدی میمون با نیرویی بیشمار از پادشاهی خارق العاده است و این روز که آن را نوروز میخوانند عید اصلی شان محسوب می شود و از این که پادشاهان به آن درجه از عظمت رسیده است و به نیک بختی آن پادشاه و توجهات دولت او که راحت و ایمنی و سلامت و ثروت بدیشان داده است خدای تعالی را ستایش میکنند و این عید سعید را با خوردن و آشامیدن و نواختن آلات موسیقی جشن میگیرند و به شادی مینشینند (بلوکباشی، ۱۳۸۴، ۱۵).
🔵بیرونی پیدایش نوروز و جشن گرفتن در آن روز را به گفته برخی از علمای آن زمان به سبب تجدید دین و احیای دین قدیم به فرمان جمشید می آورد، لیکن خود به کهن تر بودن و رسم و آیین نوروزی در پیش از دوره جمشید باور دارد. می نویسد:
سبب نام این روز به نوروز این است که در زمان تهمورت صابئه آشکار شدند و ملک جمشید دین را نو کرد و این روز را روزی بزرگ نامیدند و نوروز روز تازه ای شد و عید گردید. اگرچه پیش از آن هـم نوروز، بزرگ بود.
🟣نویسنده روضه اولی الالباب سده هشتم بنیاد نوروز و برپایی نخستین جشن نوروز را در تخت جمشید که آن را چهل منار مینامند به جمشید نسبت میدهد و می نویسد:
جمشید در تحویل آفتاب به نقطهٔ حمل در آن سرای بر تخت نشست و آن روز را نوروز نام نهاد(بلوکباشی، ۱۶)
🟤بلعمی نیز درباره پیدایش نوروز در دوره جمشید چنین می نویسد:
جمشید بزرگان و عالمان را جمع کرد گفت چگونه حکومتم طولانی تر شود گفتند در میان خلق نیکی کن و داد بگستران گفت روزی مردم و بزرگان به(مظالم:دادگاه مجلس) من بیایند تا هرچه میخواهند برایشان انجام دهم سپس ان روز نوروز نام گشت و تا امروزه(منظور زمان زندگی خود بلعمی) رسم گشت.
📚منبع
📘۱.اعیاد و جشن های ایرانی با رویکرد مردم شناسی(از دوران باستان تا کنون)، زهرا بیاتی،ص ۱۰۶ تا ۱۰۸
📗۲.تاریخ بلعمی، ابوعلی بلعمی، ص ۳۰ و ۳۱
🌹@Historiumclub🌹
💠جستاری درباره پیشینه نوروز💠👇👇👇
🌹@Historiumclub🌹
💠پیشاپیش سال نو بر همه هم‌میهنان گرامی باد💠
بر چهرۀ گل نسیم نوروز خوش است
در صحن چمن روی دل‌افروز خوش است
از دی که گذشت هر چه گویی خوش نیست
خوش باش و ز دی مگو که امروز خوش است
خیام
🌹@Historiumclub🌹
💠جستاری درباره نوروز 💠👇👇👇
🌹@Historiumclub🌹
💠سلجوقیان و گسترش زبان و ادبیات پارسی(بخش یکم)💠
🔴در عصر سلاجقه، زبان و ادب و فرهنگ فارسي پيشرفت و توسعة خاصي يافت. خاندان اين سلسله و حكومتهاي كوچك ديگر، در دربار خود شعرا و نويسندگان بزرگ تربيت مي كردند و به تشويق و ترغيب آنان در عراق و آذربايجان گويندگان بزرگي به ظهور رسيدند و به رواج و گسترش قلمرو زبان و فرهنگ فارسي افزودند. سلاجقه در تأسيس و ايجاد استقلال و شناساندن فرهنگ اصيل اين مرز و بوم، فعاليّتها و كوششهاي مستمر و فراوان كردند.
🟠بطور كلّي دوره سلجوقيان از جهت تعداد گويندگان و سرايندگان به زبان فارسی از درخشانترين ادوار تاريخي و ادبي ايران بشمار مي رود. سلاجقه زبان فارسی را زبان رسمی و درباري قرار دادند. وزرای اين دوره، خصوصاً عميدالملك كندري و خواجه نظام الملك، فضل دوست و فرهنگ پرور و شاعر پرور بوده اند و از خدمت و عنايت نسبت به فضلا و ادبا دريغ نمي كردند و همواره خدمات شايانِ توجّهي بترقّي علوم و ادبيّات كرده اند.
🟡زبان فارسي در اين عصر رواج كامل يافت. اكثر پادشاهان اين خاندان با وجود اينكه خود تُرك زبان بودند در بسط و نشر فرهنگ و تمدّن ايراني و شعر و آثار ادبي فارسي و تشويق و ترغيب شعرا و نويسندگان فارسي زبان كوشش فراوان كردند و حتی برخی شاهان سلجوقی مثل سلطان ملکشاه بزرگ و طغرل سوم آخرین سلطان سلجوقی خود شاعر پارسی زبان بودند و اشعاری به پارسی از طغرل سوم به جا مانده است مانند :
آنکس که جهان پشت پایی میزد
دو آمده بر در گدایی میزد
از نماز شام تا گاه صحر
صد نعره برای ناشتایی میزد
🟢از جمله اشعار پارسی سلطان ملکشاه سلجوقی نیز شعر زیر است:
من آن شاهم که از شاهان گیتی
مرا بد در جهان فرمان‌روایی
شهانرا تاج و تخت انعام دادم
بدین دادند هفت اختر گواهی
🌹@Historiumclub🌹
💠شاخص های معماری ساسانی و تداوم آن در هنر عصر اسلامی💠
🔴ایرانیان پیش از اسلام به ساختمان گنبد آشنا بودند و آن را بر فراز آتشکده های خود ساختند آتشکده ها و پرستشگاه های ساسانی که در سراسر ایران و امپراتوری ساسانی پراکنده بود گنبدی بر روی چهار گوشی که از چهار پایه ی بزرگ تشکیل یافته بود، قرار داشت و طاق نماها پایه ها را به هم متصل می کرد. گاهی دالانی سر پوشیده درون پرستش گاه را به طرزی حمایت کننده احاطه می کرد. بناهای اندکی که به جای مانده حکایت از این معماری دارد هر چند بسیاری از آنها ویران شده است.نکته ی قابل توجهی که در معماری ایران در زمان ساسانیان دیده میشود کاربرد کلاف های چوبی است.
🟠 یعنی در میان جرزها کلافی را کار گذاشته اند که آنها را به یکدیگر متصل میکرد و مانع از هم پاشیدگی جرزها میشده است. این روش به تقلید از برخی نمونه هایی بود که در تخت جمشید ساخته شده بود. هر چند استفاده از ستون در ساختمان های ساسانی معمول بوده اما چندان رواجی نداشته و به اندازه ی دوره ی هخامنشی اهمیت پیدا نکرده است. آنان ستون هایی از چوب می ساختند چنان که در شبستان های برخی از مساجد قدیم ایران که به تقلید از اصول معماری ساسانی ساخته شده است. ستون های بسیار درشت دیده میشود که در بنای مسجد تاریخانه ی دامغان مشاهده می شود.
🟡 ستونهای این مسجد دارای طاق های ضربی گسترده ای است که موازی با نماهاست و در تمام طول خود از طرف بیرون یعنی از مسجد باز است و مانند ایوانهای واقعی بناهای عصر ساسانی است.مهمترین ویژگی معماری ایران در زمان ساسانی همان گنبدهای بسیار باشکوه و بلند است و آن طاق های بیر به فلک افراشته که نمونه ای از آن در خرابه های تیسفون مشاهده می گردد، چنان که با گذشت هزار و چهارصد سال از ساختمان آن، هنوز نمایش عجیبی دارد.مهم ترین اقدام معماران ساسانی در این زمان این بود که آنان به زدن طاق قوی توسل جستند. گنبد که بر پایه گوشه طاقهای استوار است به زودی ارزش جهانی یافت معماران ایرانی درصدد بودند که از طرحهای چهار گوش به طرح های دایره وار برسند گوشه طاق را کشف کردند.
🟢گرایش به اختلاط و آمیزش که از ویژگی های کلی فرهنگ ایرانی بود در دوره ی ساسانی نیز در سطح گسترده ای صورت گرفت. هنرساسانی آن مایه ی قدرت و قوه ی حیات و سرزندگی داشت که از قلمرو منطقه ای و محدوده ی زمانی خود به سرعت فراتر برود و از گسترش چشم گیری برخوردار گردد. هنر ساسانی منطقه و قلمرو گسترده ای را شامل میشد که از شرق دور گرفته تا سواحل اقیانوس اطلس را در بر میگرفت و در قوت و شکل گیری هنر اروپایی آسیایی نقش قاطعی داشت. مجموعه ی وسیعی از نقش مایه ها و انواع شمایل نگاشتی و طرح پلانهای معماری و مفاهیم زیبایی شناختی هنر ساسانی در سرزمین های خارج از ایران پرتوافکن شد و با تماس مستقیم و از طریق راههای تجاری و بازرگانی بر خود مهر صحه گذاشت.
📚منبع
📘مقاله تاثیر هنر و معماری ساسانی بر معماری دوره سلجوقی، دکتر امیر اکبری، ص ۲و ۳
🌹@HistoriumClub🌹
💠بحتری و ایوان مدائن(طاق کسری)💠
🟣بحتری شاعر عرب اهل شام هنگام دیدار از ایوان مدائن (طاق کسری) قصیده زیبایی می سراید که ترجمه بخشی از آن چنین است:
✨نقش و نگار دیوارهای کاخ را ببین تا به چگونگی نبرد ایرانیان با رومیان در انطاکیه پی ببری.
✨آنجا که انوشیروان پوششی سبزرنگ، گراینده به رنگ زرد زعفرانی بر تن دارد
✨و باشکوه و جلال به آرامی در زیر درفش کاویانی سپاه خود را سان می‌بیند.
✨کاخ خسرو چندان شکوهمند و سربلند است که گویی کوهی سرفراز در آنجا قرار دارد.
✨خیال کردم که خسرو پرویز هم پیاله من و باربد همدم من است .
✨گویا دیدار من با ساسانیان پریروز رخ داده است و دیروز از آنها جدا شدم .
🌹@HistoriumClub🌹
✍کتاب «آتایوردو» به معنی سرزمین پدری، کتابی است که دانش‌آموزان کلاس پنجم دبستان در جمهوری باکو میخوانند و هدف از تدریس آن، ارائه تصویری فراگیر از وطن آذربایجانی برای دانش‌آموزان جمهوری باکو است.
📰 نویسندگان کتاب با نگاه تخیلی و ژورنالیستی مهارت خود را در تحریف تاریخ و معرفی ستارخان به منزله نماد باکو در مبارزه با ایران و روحانیون شیعه (که زمین‌های آذربایجانی‌ها را غصب کرده‌اند) جلوه و در پایان زیرکانه، ایران و روسیه را درکنار هم در تقابل با ستارخان قرار می‌دهند.
💢به علاوه با جمله جلادان ایران همیشه از جنایتکاران ارمنی استفاده کرده‌اند، ایرانی و ارمنی را در کنار هم دشمن آذری و آذربایجان جلوه میدهد.
🔲 در ادامه کتاب، نویسندگان داستانی خیالی از نبردهای طولانی مدت میان ستارخان و باقرخان با نیروهای ایران می‌نویسند و چنان نمایش می‌دهند که حتی ارتش روسیه نیز مانند ایرانی‌ها نتوانست تا ستارخان و ترک‌ها را شکست دهد.
🔹در نهایت ایران و روس دست به دامن جنایتکاران و سیاه پوشان ارمنی شده و ستارخان و فداییانش را در خواب اسیر نموده‌اند. سپس ستارخان بشدت زخمی میشود و فرزندان قهرمان آذربایجان از سوی قاتلان ایرانی و روس و ارمنی خلع سلاح می شوند.
⁉️در نهایت کتاب از کودکان دبستانی چهار پرسش دارد که چرا شاه ایران اجازه گشایش مدرسه به زبان آذری را منع میکرد؟ بین ظلم روس‌ها در آذربایجان شمالی و ایران در آذربایجان جنوبی چه شباهت هایی وجود دارد؟ کفار سیاه‌پوش در سرکوب ستارخان چگونه به شاه کمک کردند؟ و همکاری ایران و ارامنه علیه آذربایجان را درکجا می‌بینید؟
📚منبع
📙کتاب «بررسی کتب درسی جمهوری آذربایجان»
🖊به کوشش دکتر حسین احمدی
📄 صفحه ۴۳/۴۶
🌹 @HistoriumClub 🌹
♦️مسجدجامع نایین شاهکاری از هنر و معماری آل بویه♦️
🌹@Historiumclub🌹
💠هنرهای تجسمی در دوره اشکانیان💠
🔴در فلات ایران با ورود نخستین گروه هند و ایرانی چهره انسانی از روبه رو تجسم می شد آغاز این نوع تجسم در ظروف منقوش یافته شده در گورستان سیلک در هزاره اول قبل از میلاد دیده می شود. اندکی بعد هنر لرستان این موضوع را با تجسم تمام بدن از روبه رو توسعه داد.
🟠این سبک محصول کهن ایرانی است. اگر چه هنر هخامنشی هیچگاه متوسل به این شکل نشده است و تصاویر را نیم رخ حجاری کرده است ولی تجسم چهره ها از روبه رو در دوران پارتیان توسط ایرانیانی که از استپهای شرقی آمده اند دوباره رخ می نمایاند و عنصر ایرانیت آن خالص تر از عنصر هنر هخامنشیان است.
📚منبع
📘مدیریت در ایران باستان، غلامرضا جوادی، ص ۲۸۸
🌹@Historiumclub🌹
💠نوروز در دوره آل بویه💠
🔴شاهان بویه ای، خود در نوروز بار عام (دیدار عمومی) اجازه حضور مردمان در حضور شاه میداده و برای تهنیت جلوس میکردند؛ همان گونه که عضدالدوله ضمن جلوس نوروزی جامه مخصوصی به نام (قباء سقلاطونی) سفارش میداد از سروده ها چنین برمی آید که این لباس ویژه همان جامه خسروانی بود که پادشاهان ایران باستان در نوروز به تن می کردند. گویا مقامات دولتی نیز در عید نوروز لباس مخصوصی به تن می کردند. همچنین رسم بود شاعران نوروز سران فرارسیدن نوروز را به شاه شادباش میگفتند.رسم دیگر این بود که شاعران برای درباریان نیز شعر میفرستادند و به صورت گروهی به نزد امیران آل بویه میرفته شعر میخواندند.
🟠 وصف خواندنی بسیاری از این سروده ها شادمانی و نشاط مردم و طبیعت نوروزی بود در توصیف نوروز سروده ها آن قدر زیاد بود که اشعار نوروزی خود به تنهایی موضوع کتابی شده که حمزه اصفهانی به نام الاشعار السائرة في النيروز و المهرجان گردآورد و و به عضدالدوله تقدیم نمود؛ از دیگر رسوم نوروزی این بود که وقتی مردمان به هم می رسیدند چنین دعا می نمودند هزار نوروز زنده باشی یا به عبارت عامیانه تر هزار نوروز به این نوروزها! به نظر میآید آنچه امروزه در عبارت «صد سال به این سالها» دیده میشود، پیشینه ای به در ازای ایران باستان دارد.
🟡 همچنین مرسوم بود که هدایایی از سوی وزرا و درباریان به شاه پیشکش میشد همان طور که مهلبی وزیر معزالدوله یشتر اموالش را در نوروز سالیان متوالی به امیر هدیه داد. اما در بغداد رسم بود که مردم به یکدیگر آب و خاک می پاشیدند و بازی و سرگرمی های مشهور را انجام میدادند. با توجه به سیاست چشم و هم چشمی امرای بویی به ویژه الگوگیری پسران عضدالدوله از پدرشان که هریک زمامدار قلمرویی بودند میتوان گفت در سراسر سرزمین های دیالمه نوروز به همین رسم برگزار میشد. در شیراز مردم مسلمان و زرتشتی نوروز را با یکدیگر جشن میگرفتند. در اصفهان در عید نوروز بازارها برپا بود و مردم به جشن و شادی می پرداختند.
🟢صاحب بن عباد وزیر بزرگ دوره آل بویه نسبت به ایران و سنن ایرانی نیز علاقمند بود و درباره اعیاد معروف و فضائل عید نوروز کتابی تألیف کرده است. این گونه نوروز شاهدی کاملاً ایرانی بر تأثیر فرهنگ کهن ایران در مراسم بویهیان و سندی بر باورمندی این دولت بر آیین های فرهنگی - اجتماعی ایران قدیم بود.(۱) مهیار دیلمی شاعر بزرگ دوره آل بویه در وصف نوروز چنین می گوید:
نوادگان خسرو (منظور شاهان بویه ای که خود را جانشین خسروان ساسانی میدانستند) ، مجد و شکوهی را گسترانیدند که تاریخ آنها را در دل خویش ثبت کرده است. هنوز هم سخن هایی درباره عظمت دیرینه آنان بر سر زبانهاست. آنان همه چیز را بر پایۀ عدالت پی ریزی نمودند و این عدالت را در عید و آغاز بهار بنیان نهادند.(۲)
📚منبع
📘۱.مقاله پرداختی تاریخی به آیین های اجتماعی فرهنگی ایرانی بوییان، احمد فلاح زاده
📕۲.مقاله بررسی جلوه های فرهنگ و تمدن ایرانی در شعر مهیار دیلمی، علی اکبر محسنی و ابوذر قاسمی آرانی
🌹@Historiumclub🌹
💠زبان پارسی غنی ترین زبان جهان💠
✨سر ویلیام جونز یکی از بزرگترین زبان شناسان تاریخ:
♦️یکی از جلوه های بسیار زیبای زبان پارسی ، استفاده زیاد از صفت های مرکب است؛ بگونه ای که تنوع و ظرافت آن ، گویشوران زبان های آلمانی، انگلیسی و یونانی را شگفت زده میکند.باید بپذیریم که زبان پارسی غنی ترین زبان دنیاست.
📚 منبع: کتاب دستور فارسی، سر ویلیام جونز، چاپ ۱۸۰۱، ص ۷۲
🌹@Historiumclub🌹
💠تاثیر پذیری اندیشمندان یونان باستان از زرتشت💠
✨فيثاغورث دانشمند بنام یونانی خود را شاگرد زرتشت می پنداشت و ارسطو فیلسوف دیگر یونانی که شاگرد افلاطون بود در کتاب خود «فلسفه» مینویسد که تمام دانش افلاطون از زرتشت گرفته شده. بطور کلی تمام دانشمندان و فیلسوفهای یونان باستان خود را شاگرد مکتب زرتشت دانسته اند و نوشته های خود را به او پیوند داده اند .
📚منابع (ژک دوشن گیمن: پاسخ غرب به زرتشت، اکسفورد ۱۹۵۸: ر.م افنان : تاثیر زرتشت بر اندیشه یونان: نیویورک ۱۹۶۵ : ژ.فرل: تاثیر زرتشت و اندیشه زرتشت بر فرهنگ غرب ،سیدنی ۱۹۷۷)
🌹@Historiumclub🌹
🔴تاگور متفکر بزرگ هندی مینویسد:
زرتشت پس از رسالت خویش از همه ی مراسم ظاهری و قربانی های خونین و نثار سوما (هااومه) و غیره که قبل از او در ایران معمول بود رو بگردانید.
🟠پلوتارک مینویسد:
مردم را تعلیم داد که هیچ فدیه و نیازی جز سپاس و کردار نیک در بارگاه اهورامزدا پذیرفته نمی شود این اقدام زرتشت نه تنها نمونه ای از شجاعت و اراده قوی است بلکه درجه معرفت او را به حقیقت کامل نشان میدهد. او همچنین می نویسد: زردشت بزرگترین پیمبری است که در آغاز تاریخ بشریت ظهور نموده و به وسیله فلسفه خویش انسان را از بار سنگین مراسم ظاهری آزاد ساخته است. او با کمال جدیت در بر انداختن این خرافات کوشیده و اساس مذهب خود را بر تعالیم اخلاقی انسان سالاری نهاده است.
📚منبع
📘حکومت دینی ساسانیان، عبدالرفیع حقیقت، ص ۴ و ۵
🌹@Historiumclub🌹
کتابی ویژه در باب نوروز و منشا و تاریخچه آن از حکیم خیام نیشابوری
🌹@Historiumclub🌹
💠جستاری درباره پیشینه نوروز(بخش یکم)💠
🔴بیشتر روایات اسطوره ای افسانه ای ایران دوره پیشدادی را زمان پیدایی نوروز و جمشید، چهارمین پادشاه پیشدادی را بنیانگذار نوروز و آئین های نوروزی به شمار آورده اند. دوران جمشید در یشتها دوران طلایی به شمار آمده است. در آن دوران خوردنی ها کاهش نمی یافت چارپایان و مردمان نمیمردند گیاهان نمی خشکیدند. سرما و گرما و پیری و رشک وجود نداشت. جمشید بر هفت کشور زمین فرمان میراند و نیک بختی شهرت گله و رمه خشنودی و حرمت را از دیوان گرفته بود.
🟠فردوسی در داستان پدیدآمدن نوروز نقل میکند که وقتی جمشید از کارهای کشورداری بیاسود بر تخت کیانی نشست و همه بزرگان لشکری و کشوری برگرد تخت او فراهم آمدند و بر او گوهر پاشیدند جمشید آن روز را که نخستین روز اول فروردین و آغاز سال بود «نوروز» نامید و جشن گرفت.
به جمشید برگوهر افشاندند
سر سال نو هرمز فرودین
مرآن روز را روز نــــو خواندنــــد
بر آسوده از رنج تـــن، دل زکین
بزرگان به شادی بیاراستند
می و جام و رامشگران خواستند
چنین روز فرخ از آن روزگار
بمانده از آن خسروان یادگار
🟡ابن بلخی افسانه به تخت نشستن جمشید در آغاز بهار نوروز خواندن آن روز را نقل میکند و میگوید که به فرمان جمشید همۀ بزرگان به استخر گرد آمدند و در ساعتی که «شمس» به درجه اعتدال رسمی رسید وقت سال گردش، در آن سرای به تخت نشست و تاج بر سر نهاد و آن روز جشن ساخت و نوروز نام نهاد. و آن سال باز، نوروز آیین شد. و آن روز هرمز از ماه فروردین بود و در آن روز بسیار خیرات فرمود و یک هفته متواتر به نشاط و خرمی مشغول بودند. (بلوکباشی، ۱۴).
🌹@Historiumclub🌹
💠 شباهت‌های نوروز ساسانی و نوروز کنونی 💠
🫂 دید و بازدید نوروزی همانگونه که در دربار ساسانی مرسوم بود، در جامعۀ آن زمان احتمالاً بین عامۀ مردم برقرار بوده است. بعد از افتتاح مراسم جشن نوروز توسط پادشاه، پنج روز به باریابی گروهها و اصناف مختلف اختصاص داده میشد. پادشاه جلوس میکرد و روز اول مردم، روز دوم دهقانان و خاندانها، روز سوم سپاهیان و بزرگان و موبدان، روز چهارم نزدیکان و خاصان شاه و روز پنجم خانواده و خدم شاه به درگاه وی بار مییافتند.
🌾 در کتاب المحاسن و الاضداد گزارش دیگری از مراسم نوروزی مضبوط است که سبزۀ عید را میشناساند؛ چنین آمده که «بیست روز قبل از نوروز، دوازده ستون از خشت خام در حیاط قصر نصب میکردند و روی یکی از آنها گندم و روی ستون دیگری جو و دیگری برنج و دیگری لوبیا و دیگری عدس و دیگری ارزن و دیگری باقلا و دیگری نخود و دیگری کنجد میکاشتند... و می گفتند هریک از این دانه‌ها بهتر سبز شود و بهتر برسد، نشانۀ آن خواهد بود که آن نوع دانه در آن سال رشد خوب خواهد داشت». ابوریحان بیرونی در آثار الباقیه، این سنت را به زمان بازگشت جم از جنگ با ابلیس و سبز شدن چوبهای خشک نسبت داده است. این روز، روز نو بود و «هر شخص از راه تبرک به این روز در تشتی جو کاشت، سپس این رسم در ایرانیان پایدار ماند که روز نوروز در کنار خانه هفت صنف از غلات در هفت استوانه بکارند و از روییدن این غلات به خوبی و بدی، زراعت و حاصل سالیانه حدس بزنند»
✨ حتی تعطیلی ایام نوروزی ریشه در سنت ساسانی دارد؛ چراکه پادشاه در نوروز دربارۀ هیچ کاری شور نمیکرد، مبادا از او کار ناپسندی سر بزند و تمام سال دوام یابد. پس بهترین راه، دست شستن از انجام هر کاری بود
🎁 اشارۀ جاحظ به هدایای نوروزی در کتاب «تاج،» پیشینۀ عیدی دادن و ستاندن را هم روشن میکند به نقل از او [«در نوروز و مهرگان] از حقوق پادشاه این است که خاصان و افراد خاندان شاه هدایایی تقدیمش کنند.» این هدایا از مشک و عنبر و جامه و پارچه تا اسب و نیزه و تیر و شمشیر و زر و سیم متفاوت بود. حتی شاعران و خطیبان، هدیهای معنوی در قالب یک قطعه شعر یا خطبه‌ای نغز تقدیم شاه میکردند. شاه در مقابل تحفه‌هایی که دریافت میکرد، دستور میداد که چندبرابر ارزش آن را به آنکس که هدیه داده، عطا کنند. مثلاً «رفتار آنها نسبت به کسی که تیری هدیه کرده بود، این بود که تیر را از خزانه بیرون می‌آوردند و در حالیکه نام آن شخص بر آن نوشته شده بود، در جایی نصب میکردند و در برابر آن از جامه‌های خاص شاهی و سایر جامهها بهقدری مینهادند که با ارتفاع تیر برابر شود، و چون برابر میشد صاحب تیر را میخواستند و آن جامهها را به او میدادند»
💝 در دوران عباسی که وزیران و دبیران ایرانی دیوان خلفا را میگرداندند، هدیۀ نوروزی ارزش معنوی خود را بازیافت و بهجای آنکه وسیلهای برای کسب اموال باشد، مجالی شد برای بروز لطف و ذوق شاعران و نویسندگان تا در تبریک و تهنیت این عید، اشعار نغز بسرایند و نامه‌های لطیف و ظریف برای دوستان بنویسند. در کتابی از حمزۀ اصفهانی به نام «الشعار السائره فی النیروز و المهرجان» گزیدۀ اشعاری که در نوروز و مهرگان بر سر زبانها بود، گردآوری شده است عبارات نغزی که به نثر و نظم تا چندی پیش بر پشت «کارتپستال»ها مینوشتیم و به هنگام نوروز تقدیم دوستان و آشنایان میکردیم، ادامۀ همان سنت ادبی بود که از دورۀ ساسانی به بعد میان ایرانیان
⚜️ یکی دیگر از عادتهای ایرانیان به هنگام نوروز، پاکی و تمیزی تن و جامه بوده است. بیرونی، استحمام ایرانیان در نوروز را به دلیل مناسبت این روز با هوروتات، نگهبان آب‌ها دانسته است. به همین خاطر است که ایرانیان در سپیده‌دم نوروز که از خواب برمی‌خاستند با آب قنات و حوض خود را می‌شستند و گاهی نیز برای تبرک و دفع آفات، آب جاری بر خود میریختند هنوز استحمام و طهارت پیش از تحویل سال نو، عملی پسندیده محسوب میشود
📚 منبع
📃 نوروز ساسانی و نوروز ما
🖋 مولف: میثم لباف خانیکی
📰 مجله ایران شناسی
📖 صفحه: 21 و 22
🌹@Historiumclub🌹
💠جستاری درباره نوروز💠
🔴نوروز چیست؟ نخستین روز است از فروردین ماه و زین جهت روز نو نام کردند. زیرا که پشتیبانی سال نو است... و اول روزی است از زمانه و بدرفلک آغازید گشتن (بیرونی، ۱۳۶۷، ۲۵۳). جشنی که از دیرباز تاکنون با نام نوروز یاد برگزار میشود. بی گمان همواره مهم ترین جشن دینی و ملی ایرانیان بوده است.
🟠«نوروز» نیز یکی از عناصر فرهنگی ایران زمین است، نوروز یک عنصر بینی فرهنگی است که فکر مایه اولیه آن را انسان ساکن در نجد ایران که فرهنگ ایرانی بر آن مسلط است از طبیعت و محیط زیست خود گرفته و بر اساس کاربردهایی که این عنصر فرهنگی در پاسخ به نیازهای مادی و معنوی وی داشته، آن را پرورش داده و باور کرده تا به روزگار ما رسانده است.
🟡 برای انسان ایرانی نوروز یک جشن چند منظوره است. نوروز جشن طبیعت است: نوروز جشن زمان است؛ نوروز جشن سال شماری است؛ نوروز جشن پاکیزگی است؛ نوروز جشن نوگزینی و نوروز جشن تکاپو برای تندرستی است؛ نوروز جشن آغاز کشاورزی است؛ نوروز جشن زایش دوباره برکت است از سوی دیگر، نوروز برای مردم ایران زمین یکی از عناصر فرهنگی چند منظوره و چند کاربردی است عنصری فرهنگی است که اولاً بین انسانهای ساکن در حوزه فرهنگی ایران و محیط زیستشان رابطه برقرار میکند؛
🟢ثانیاً بین انسانهای ساکن در این حوزه فرهنگی ارتباط برقرار میکند ثالثاً در پاره ای موارد ریشه در باورها و انتقادات و نوع جهان انسان ایران دارد و بین انسانهای این عرصه و باورهایشان ارتباط برقرار میسازد. با رابطه انسان با ماوراء الطلب من نوع جهان بینی ای که در را ر فرهنگی در بطن مطالعات مردم زمینه دارد موضوع نوروز به عنوان یک عنصر شناختی و فرهنگ شناختی قرار میگیرد.
📚منبع
📘اعیاد و جشن های ایرانی با رویکرد مردم شناسی(از دوران باستان تا کنون)، زهرا بیاتی،ص ۱۰۵ و ۱۰۶ و ۶۴
🌹@Historiumclub🌹
💠سلجوقیان و گسترش زبان و ادبیات پارسی(بخش دوم)
🔴عصر سلجوقیان بی تردید یکی از ادوار درخشان تاریخ ادبیات فارسی در ایران بزرگ محسوب میشود. شعر فارسی در قالب های قصیده، مثنوی، و رباعی با مضامین ،حکمی عرفانی ستایشی رزمی و بزمی در عالی ترین سطح هویدا شد. شاعرانی که غالباً از علم و حکمت مایه فراوان داشتند، چون ناصر خسرو قبادیانی، معزی نیشابوری ، انوری ابیوردی، خاقانی شروانی و نظامی گنجوی از جمله نام آورانی بودند که در قلمرو سلجوقیان آثار بسیار ارزشمندی به نظم فارسی خلق کردند البته دانشمندانی مانند خیام نیشابوری که رباعیاتش شهرت جهانی یافته است و عرفایی مانند باباطاهر همدانی که ترانه های او سوز و گدازی ویژه دارند در صدد كسب مقام شاعری نبوده و سروده هایشان جنبه تفننی داشته است.
🟠در ادبیات منثور نیز در قلمرو سلجوقیان هم آثاری با سبک ساده و روشن با مایه های ، سیاسی ، اجتماعی مذهبی و عرفانی همچون سیاست نامه خواجه نظام الملك، نصيحة الملوک امام محمد غزالی ، قابوسنامه عنصر المعالی، و آثار منثور ناصر خسرو و خواجه عبدالله انصاری و هم آثاری با اسلوبی متکلف و متین به رشته تحریر درآمد، مانند عتبة الكتبه بغدادی از (بغدادک خوارزم) همچنین در آن عصر آثاری خلق شد که دارای نثری بینابین است. سفرنامه ناصر خسرو نخستین سفرنامه به زبان فارسی است که در دومین دهه حضور سلجوقیان در ایران نوشته شد.
🟡همان طور که رواج و گسترش زبان و ادبیات فارسی در هندوستان مرهون حضور غزنویان و غوریان در آن مرز و بوم است ورود زبان فارسی به آناتولی و گسترش ادبیات فارسی در آنجا نیز در پرتو سلطه سلسله سلجوقیان روم بـر آن سرزمین صورت گرفت. استفاده حکومت سلجوقیان روم از کارگزاران دیوانی فارسی زبان زمینه رواج زبان فارسی را در آسیای صغیر فراهم کرد و حمایت سلاطین سلجوقی روم از شاعران و نویسندگان و مورخان فارسی زبان به گسترش ادبیات فارسی شایانی کرد.
📚منابع
📘۱.مقاله سلجوقیان و گسترش زبان و ادبیات فارسی، نعمت الله بدیع زاده
📗۲.سلجوقیان از آغاز تا فرجام، ابوالقاسم فروزانی، ۴۷۹ و ۴۸۰
🌹@Historiumclub🌹
💠سلجوقیان و گسترش زبان و ادبیات پارسی💠👇👇👇
🌹@Historiumclub🌹