3793
🔻کابان کاناڵێکی خۆماڵیی فەرهەنگی ، ئەدەبی و کۆمەڵایەتییە کە زۆرتر دەپەرژێتە سەر چیرۆک و ڕۆمان و هەروەها بابەتگەلی دیکەی کۆمەڵایەتی و هونەری و ... بەڕێوبەر @MTMUKRYANMK
ڕازی گەڕانەوە لە بە تەنیاچوون بۆ مەحکەمەی قازی/۱
مەسعوود ڕەشیدی
لە گۆڤاری ژومارە ۲۲۶ی مەهاباد دا، ڕەخنە و لێکۆڵینەوەیەک لە ژێر سەردێڕی (لەخۆ بێگانە بوون ) لە بیرەوەرییەکانی وەرگێڕێک دا، بە قەڵەمی ئاغای قادر عەلیخا، سەبارەت بە باوکی تەرجومە و وەرگێڕانی وڵاتی ئێران، محەممەدی قازی لە چاپ دراوە کە هۆی سەرنج ڕاکێشان و سەرسوڕمانی منی پێک هێنا.
لە نێو هەر کۆمەڵگایەک دا مرۆڤ گەلێکی هەڵکەوتە دەست نیشان دەکرێن کە لە چاو ئەوانی تر، هەڵگری جۆرێک لێهاتوویی و ژێهاتی، ئامادەیی و توانایی (ئیستیعداد) ناوازە و بەرچاون.
شارەزایانی بواری سایکۆلۆژی (psychology) واتا دەروون ناسی، لەمەڕ تاریفی هەز و ئیستیعداد دا دەڵێن:
تایبەتمەندی سروشتی و هەڵکەوتە کە بتوانین لەو بۆ باش تر و ئاسان تر بەڕێوەبردنی کارەکان مان کەڵک وەرگرین بە لێهاتوویی یان ( ئیستیعداد) نێو دێر دەکرێ.
محەممەدی قازی ئەو تایبەتمەندییە و لێهاتوویییەی لە بەستێنی شێعر و ئەدەبیاتی فارسی و ئۆگری بە زمانی فەرانسەیی لە ناخی دا چەکەرەی کردبوو و بۆ ئەو دیارێکی خودا دادی بوو کە لە سەردەمی دەرس خوێندن لە قوتابخانەی سەعادەتی شاری مەهاباد بە خوێندنی کتێبەکانی وەک دیوانی حافز و گوڵستانی سەعدی، ئەسکەندەرنامە، داستانی حوسێنی کوردی شەبستەری و کەلیلە و دەمەنە و...لەوان تێدەگا و هەست بەوە دەکا لە گۆڕەپانی فەرهەنگ و ئەدەبی فارسی دا، دەتوانێ لە شەققەی باڵ بدا و بە تەشقی ئاسمان بگا.
ڕەنگە ئەگەر محەممەدی قازیش لە گوێن هێمنی موکریانی، مامۆستایەکی وەک مەلا ئەحمەدی فەوزی هاتبایە سەرڕێگای و هێمن گوتەنی، هەڵیوەشاندبایەوە و تێکی هەڵشێلابا و سەرلەنوێ دروستی کردبایەوە و سوێندی دابا کە قەت بە فارسی شێعر نەڵێ و هەتا دەکرێ بە کوردی بنووسێ، چارەنووسێکی تری بۆ ڕەخسابا بەڵام،سەردەمی ڕووداوەکان و پێشهاتەکان دەبێ لە چوارچێوەی زەمەنی خۆی دا تاوتوێ کرێ.
تۆ بڵێی گیوی موکریانی، مامۆستای محەممەدی قازی کە خۆی لەناخی ڕووداوەکانی ڕامیاری هەردوو کوردستانی گەرمێن و کوێستان دا ڕۆچوو بوو و بۆخۆی خاوەنی دەیان کتێب و نووسراوە و فەرهەنگی کوردی٫عەرەبی بوو، ئەو لێهاتوویی و ئیستیعدادەی محەممەدی قازی وەبەر چاو نەکەوتبێ و بە پێچەوانەی مامۆستا فەوزی، محەممەدی قازی بۆ ڕۆیشتن بۆ تارانێ و ماڵە مامە جەوادی هان نەدابێ تاکوو هەست و توانایی ئەو لاوە هەڵکەوتەیە لە مەهابادی ئەو زەمان پنگ نەخواتەوە و لە گوران نەکەوێ؟
محەممەدی قازی دەڵێ: زمانی ڕۆمان و داستان نووسی کوردی لە هەمبەر ئەدەبیاتی ئورووپا لەو زەمانی دا، وەپاش کەوتووبووە و بۆخۆشی بە هۆی ئاشنا نەبوون بە بەرهەمەکانی ئەدەبی و عیلمی کوردی یا گۆڤارەکانی کوردی و نامۆ بوون لەگەڵ خوێندنەوە و نووسینی کوردی، ناتوانێ لەو بەستێنەدا ئەو جۆرە کە پێویستە ئەسپی خۆی تاو بدا. ئینجا ئەگەر پیاو خۆ بە زۆرزان نەزانێ و لە ڕێگای ڕاست لانەدا، تۆ بڵێی بەردی بە کابە دادا بێ!؟ ئەو مرۆڤە بە هەر هۆیەک کە بووە، ئۆگری نووسین بە کوردی نەبووە و ئەودەم باویش نەبۆ و نووسین هەر بە فارسی بۆ، دیارە ئەوە هەستێکی سروشتیە و محەممەدی قازی درۆی بۆناکا و نایشارێتەوە بەڵام، ئەو خۆی باش دەناسێ و دەزانێ لە چ گۆڕەپانێک دا دەتوانێ لێهاتوویی و شارەزایی گەلی کورد بە هاوسێکانی خۆی نیشان بدا و ببێتە نوێنەرێکی سەربەرز و شاز بۆ گەلەکەی.
۲
محەممەدی قازی باش دەیزانی ئەو ناتوانێ ببێتە نووسەرێکی باش بەڵام، دەتوانێ وەرگێڕێک بێت کە لە ئێران دا هاوتای نەبێ!
ئاغای عەلیخا دەڵێ محەممەدی قازی خۆی لە لێدوان سەبارەت بە کوشتاری ساڵی ۱۹۱۶ زا- مەهاباد بەدەست سپای رووس پاراستووە کە چی دیسانیش محەممەدی قازی بێ پێچ و پەنا گەورە پیاوانی بنەماڵەی خۆی بەهۆی لایەنگری لە سوپای عوسمانی تۆمەت بار دەکا و مامۆستا هێمن گوتەنی دەڵێ: ئەمن دەیڵێم و بێ باکم! و سەرەنجامی کوشتاری خەڵکی مەهاباد و ناوچەکە دەخاتە ئەستۆی وان و دەست لەسەر خاڵی بنەڕەتی دادەنێ(۱)، لەوە زیاتر چ بکا ئاغای عەلیخا دڵی بحەسێتەوە؟
لەمەڕ ئیرادی تری ئاغای عەلیخا کە گوایا محەممەدی قازی بێ ڕێزی بە مامە جەوادی کردووە ئەو دیسانیش دەق و دۆغری بە مامی دەڵێ من پاشەکەوتی ۳۱ مانگ کارکردنم لە لای تۆ داناوە و ئێستاش دەبێ پێداویستیەکانی چوون بۆ پادگانی نیزامی تاران بکڕم و داوای ئەو پووڵەی لێ دەکاتەوە کە چی مامە جەوادی لەسەر مەسەلەیەکی تر قەڵسە و تووڕەیی خۆی بە نەدانەوەی ئەو پووڵەی بە محەممەدی برازای دەڕێژێ(۲).
لە بابەت بە فاشیست نێوبردنی کوردان، قازی دەڵێ لە نێو کوردان کەسانێک هەن کە ئەو کردەوەیە ڕەچاو دەکەن و هاوکات ئیشارە دەکا لەنێو فارس و تورک و گەلانی تری ئێرانێش ئەو خوو و خدەیە بەر چاو دەکەوێ و ئەوە ڕاستە و درۆ نییە بەڵام، ئاغای عەلیخا ئەو بەشە لە وتەکانی محەممەدی قازی سانسۆر دەکا(۳).
👇👇
کابان | KABAN
دوازدهم مرداد، زادروز محمد قاضی (مهاباد ۱۲۹۲- تهران ۱۳۷۶)
مترجمی که علاقه‌مند به سرنوشت مملکت و ملتش است و علاقه‌مند به آزادی و اشاعۀ فرهنگ و تمدن، و اگر مطالب را منحصراً برای بالا بردن سطح فرهنگِ جامعه‌اش ترجمه کند، او مترجمی متعهد است. ولی اگر صرفاً درصدد آن باشد که از کاری که می‌کند فقط نانش را دربیاورد، حالا هر موضوعی که باشد، این مترجم را نمیتوان مترجم متعهد نامید.
برگرفته از: حنجرۀ ترجمه (شناخت‌نامۀ استاد محمد قاضی)، گفت‌وگوی اسماعیل جنتی با محمد قاضی، نشر سرای هیمن، ۱۳۹۴، ص ۳۵۲.
@theapll
محمد قاضی (زوربای ایرانی )
محمد قاضی اگر حالا زندە بود در ۱۲ مرداد ماە ۱۳۹۷جشن تولد یکصد و پنج سالگی خود را با شرکت دوستان و علاقەمندان نثر شیوای خود جشن میگرفت و در این جشن باشکوە طبق معمول همە را مسحور نکتەدانی و شوخیها و مزاحهای فراون خویش میساخت .
او در هر مجلسی در میانەی میدان بود ، لطیفەهای بی پایانش همە را از خندە رودەبر میکرد و تاپاسی از شب با رقص و پایکوبی دوستانش را همراهی میکرد .
محمد قاضی براستی زوربای ایرانی بود.
اگر امسال زندە بود زود خستە میشد ، نفس نفس میزد و با ان قارقارەکش ( دستگاە تقویت کننده صدا ) میگفت : بدرود تا مرداد دیگر .
اغلب میگفت : من از مهاباد میایم ، اما خیلی کم بە محل تولد خود سر میزد . پس از فوتش در ۲٤ دیماە ۱۳۷٦برای همیشە بە مهاباد برگشت و در یک مراسم باشکوە و بە یاد ماندنی مردم قدر شناس مهاباد تا مقبرە شعرا او را بدرقە کردند .
محمد پر جنب و جوش و شیرین سخن ، پس از سالها ارام و سرفراز بە اغوش خاک وطن بازگشتە بود .
پدر محمد امام جمعە شهر مهاباد و از خانوادە معروف قاضی بود. از بخت بد محمد ، جناب امام جمعە خیلی زود تنها پسرش را تنها گذاشت . رویدادهای پس از این ضایعە و سختیها و مرارتی کە این طفل هشت سالە پس از فوت پدر و ازدواج مجدد مادرش کشید چنان در روحیە او اثر گذاشت کە هرگز نتوانست انها را فراموش کند(خاطرات یک مترجم).
قاضی برای جبران و فراموشی ان سالهای دشوار با کوشش بسیار بە بزرگترین مترجم زبان فرانسە تبدیل شد ، بگونەایکە زنان فرانسوی در خیابان شانزەلیزە پاریس ، فرانسە سخن گفتن او را ستودند. جوانیکە در اولین روزهای ورودش بە دبیرستان دارالفنون و در کلاس اول دبیرستان فارسی گفتنش باعث خندە و تمسخر همکلاسانش شد پس از چندسال زبان فارسی را چنان زیبا مینوشت کە مورد تحسین استادان بزرگی چون دشتی و شفا قرار گرفت . قاضی در ترجمەهایش زبان فارسی را بە اوج فصاحت رساند و نویسندگان بزرگ خارجی را بە مردم شناساند .
محمد قاضی شعر هم میگفت اما خوشبختانە خیلی زود فهمید شاعر بزرگی نخواهد شد و شعررا رها کرد .
یک بار و در نوجوانی یکداستان کوتاە هم نوشت ( زارا ) کە خوشبختانە مورد توجە قرار نگرفت و محمد فکر نویسندگی را هم از کلەاش زدود .
اولین ترجمە اش ( سناریوی دن کیشوت ) در سال ۱۳۱٦ و در سن ۲٤ سالگی چاپ شد . قاضی بە مدت ٦٠ سال حدود ٦٠ ترجمە دیگر منتشر کرد، کە برخی تا کنون بیش از بیست بار تجدید چاپ شدەاند ( شازدە کوچولو ) .
شادروان محمد قاضی برای ترجمە اثر هر نویسندەای سبک نوشتاری نویسندە اثر را در نظر گرفتە و با همان سیاق متن را بە زیبائی بە فارسی در میاورد . بە نظر میرسد هیچ کتابخوانی در ایران وجود ندارد کە از خواندن ترجمەهای شادروان قاضی لذت نبردەباشد . هیچ کودک و نوجوانی یافت نمیشود کە ترجمەهای او را کە کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منتشرمیکرد نخواندە ولذت نبردە باشد . اوج کارهای محمد قاضی ترجمە جزیرە پنگوئن ها ، دن کیشوت ، مادام بواری ، نان و شراب ، مسیح باز مصلوب و زوربای یونانی بود . کتاب اخر در ایران ولولەای ایجاد کرد و همگان اذعان کردند کە خواندن کتاب زوربای یونانی را صدها بار بر فیلمی کە از روی همین کتاب و بە همین نام ساختە شدە است ، ترجیح میدهند . روزی بە همشهری عزیزم گفتم : مترجمین قبل از شما و حتی پس از شما از یک فارسی بسیار دشوار و نا مانوس در ترجمە سود بردەاند و برخی هم از فارسی بسیار سادە و عوامانە استفادە میکنند ، اما فارسی شما ناب و اصیل مثل زبان سعدی و حافظ است . گفتم : فارسی اولیها سفت مثل کشک است و فارسی موج جدیدیها هم مثل ماست شل و ول . استاد خندید و گفت : لابد فارسی من مثل حلوا است ! گفتم : استاد از حلوا خوشمزەتر است ، فارسی شما راحت الحلقوم است !
آقای قاضی کلی خندید و اشارەای بە حلقش کرد و گفت : بلە از حلق راحتم کردند ولی از دست و قلمم توان گریزی ندارند .
او خود را بهترین مترجم زبان فرانسە میدانست کە بە حق چنین بود اما میگفت : کسی بە اندازە ابوالحسن نجفی با زبان فرانسە اشنا نیست .
برای هم زبان خود دکتر ابراهیم یونسی بانە احترام زیادی قائل بود و او را هم مترجم بزرگی میخواند.
محمد قاضی ، کە برخی از افراد خانوادەاش در سیاست پیشقدم و مشهور و معروف اند، بر عکس ابراهیم یونسی هرگز بە سیاست میل زیادی نداشت ، اگرچه تودەای بود .
او از دنیا و لذتهایش سود میبرد و میگفت : سیاستمدار زیاد است مترجم کم داریم بگزار هر کسی کار خودش را انجام دهد .
میگفت : یک قاضی کە بیشتر نداریم اگرچە من سابقە هندوانە دزدی ( خاطرات یک مترجم ) دارم ، اما دوتا هندوانە را بایکدست نمیتوان بلند کرد!
خواندن کتاب خاطرات شادروان محمد قاضی( خاطرات یک مترجم ) را بە همگان توصیە میکنم و میدانم کە از خواندن ان لذت میبرید
یادش گرامی
دکتر علی شمس برهان
۱۲ مرداد ماە ۱۳۹۷
کابان | KABAN
تالاری فەرهەنگ
لەنووسینی پەروانە ئەحمەدێن وەرگیراو لە گۆڤاری بەیان
خوێندنەوەی دڵنیا سووڵتان پوور
مۆسیقای خاتو تریفە ئەمیری
ئامادە کردنی موشتاق فەیزیابی
دیزاینێر و پێشکێشکاری تکنیکی دیاکۆ گەرمیانی
س؛ ڕێگاپادکەست
کابان | KABAN
اینجا خاورمیانه است سرزمین هم‌زیستی‌های غیرمسالمت‌آمیز که نه میانه‌ای با صلح دارد و نه نسبتی با آزادی!Читать полностью…
در خاورمیانه بودن دیکتاتور یک درد است و رفتنش دردی دیگر
در این بن‌بست‌کده نه کودتا درمان بوده و نه شکستش مرهم
نه دموکراسی چاره‌ساز گشته، نه سلطنت و نه خلافت
نه انقلاب ناجی بوده و نه اصلاحات راهی غیرواهی
نه ملی‌گرایی رهایی‌بخش بوده؛ نه مذهب آرام آلام
و نه آزادی هرگز به این «بن‌بست‌کده‌ی» نفرین شده راهی یافته
به قولی تو گویی نه راه پس است و نه راه پیش!
✍اردشیر پشنگ
✅بە ناساندنی دوو کتێب؛
🔴یادی شاعیرێکی مەهابادی بەرز ڕاگیرا
🔹لەم لینکەدا بیخوێننەوە:
📎http://haje.ir/Newsdetails.aspx?itemid=22326
@HajeNews
✔️حال و روز نه‌چندان‌خوش استاد منصور یاقوتی
منصور یاقوتی را همە می‌شناسند، یا قاعدتا باید بشناسند. نویسندە‌ی داستان‌های دل‌انگیز و خوش‌ریخت با چاشنی‌ای از دغدغە‌ی عدالت اجتماعی؛ همپا با بزرگانی چون صمد بهرنگی و علی‌اشرف درویشیان.
نوجوان که بودیم در زمانه فقر و عسرت و خاموشی انواع رسانه‌های امروزین، پیش‌از انقلاب، داستان‌هایش را می‌خواندیم. هنوز مزه شیرین داستان‌هایش را زیر زبان ذوق خود احساس می‌کنیم.
اولین بار و آخرین بار او را اسفند 1384 در لابی هتلی در شهر هەولێر کردستان عراق دیدم. زمانی کە برای شرکت در کنگرە‌ای فرهنگی دعوت شدە بودیم. در لابی هتل همراە با دوستان دیگر با ایشان گپ و گفتی داشتیم. رد خراش رنج‌هایی کە کشیدە بود بر جسم و جان او برجای مانده بود اما همچنان نستوه و پرتکاپو مینوشت و در پی تحقیق و پژوهش بود.
استاد منصور یاقوتی، این روزها حال و روز خوشی ندارد؛ مدت‌هاست در بستر بیماری است و با رنج‌هایش دست‌به‌گریبان. امید است مسئولان و متولیان فرهنگی کشور و کرمانشاه و مردم و اهل هنر آن دیار او را در این روزهای سخت، تنها نگذارند و هرچه از دستشان می‌آید برای او مبذول دارند.
@darwachdariche
🎥بیبینن//
🔴 "قادر غەریب" ئەڕشیڤێکی زیندووی بەیتی کوردی
🔹بەشی کۆتایی
#ڕاپۆڕتی_تایبەتی_هاژه
١۴٠٣٫٠۵٫٠۸
🆔 @HajeNews
🆔 @HajeMedia
🎥بیبینن//
🔴 "قادر غەریب" ئەڕشیڤێکی زیندووی بەیتی کوردی
🔹بەشی یەکەم
#ڕاپۆڕتی_تایبەتی_هاژه
📎لینکی ئاپاڕات:
https://www.aparat.com/v/i6ONM
١۴٠٣٫٠۵٫٠۵
🆔 @HajeMedia
🆔 @HajeNews
🔴 توصیه های اورژانس آذربایجان‌غربی برای پیشگیری از گرمازدگی در روزهای پیش رو
🔹️رئیس اورژانس آذربایجان‌غربی گفت: واحدهای فرماندهی و عملیات اورژانس آذربایجان‌غربی در سطح استان آماده ارائه خدمات درمانی اورژانس به هم استانی ها است.
🔹️فرزین رضازاده با اشاره به در پیش رو داشتن روزهای گرم سال برای پیشگیری از گرمازدگی هم‌استانی‌ها در ایام گرم سال توصیه هایی را ارائه داد.
🔹️این توصیه ها عبارت است از:
🔹️کودکان یا سالمندان را در وسیله نقلیه پارک شده خاموش، نگه ندارید.
🔹️در محیط بیرون، در سایه قرار بگیرید.
🔹️از انجام فعالیت بدنی سنگین پرهیز کنید.
- به طور منظم مایعات بنوشید و از مصرف نوشیدنی های شیرین خودداری کنید.
🔹️خانه های خود را خنک نگه دارید. در طول روز پنجره ها را ببندید و در صورت تابش آفتاب به داخل منزل کرکره ها را پایین بکشید.
🔹️از رفتن به محیط بیرون در طول گرم ترین ساعات روز خودداری کنید.
🔹️دوش یا حمام آب سرد بگیرید.
🔹️از لباس های سبک، گشاد و به رنگ روشن از جنس الیاف طبیعی استفاده کنید.
🔹️اگر مجبور به رفتن به محیط بیرون هستید، از کلاه لبه دار بزرگ و عینک آفتابی استفاده کنید.
🔹️لباسهای فرد گرمازده را از تن خارج کرده و بخش های انتهایی بدن او را خنک کنید. کیسه آب سرد را روی گردن، شانه و کشاله ران او قرار دهید، به طور مرتب او را باد بزنید و آب سرد ( ۲۵ تا ۳۰ درجه سانتیگراد) را به بدن او اسپری کنید. درجه حرارت بدن او را اندازه بگیرید.
🔹️از دادن هرگونه داروی تب بر مانند «استامینوفن» به فرد خود داری کنید. اگر فرد فاقد هوشیاری است، او را به پهلو بخوابانید.
🔹️گرمازدگی میتواند یک حالت تهدید کننده حیات باشد و بیمار گرمازده باید سریعا به نزدیکترین مرکز درمانی منتقل شود.
١۴٠٣٫٠۵٫٠۵
🆔 @HajeNews
ڕەسوول ڕەشئەحمەدی(هەڵوەدای شاعیر) لە پاشکۆی کتێبێکیدا دەڵێت: دۆستێکم لە وڵاتی هۆڵەند کە لە زمانی خەڵکی ئەو وڵاتە سەرڕاست و شارەزا بووە، بە شوێنیاندا ناردووە؛ بڵێ بۆ چی؟ پێیان گوتووە لەم وڵاتە شتێک نەماوە بە ناوی "جنێو"؛ ئەمجا ئەو دۆستەمیان ڕاسپاردووە بچێ شاربەشار بەنێو پیرەکاندا بگەڕێت و بە هەرجۆرێک بێت ئەو جنێوانەی کە لە ڕابردوودا بە یەکتریان داون لە زمانیان دەرکێشێت و بیاننووسێتەوە و بیانباتە ناوەندی توێژینەوە تا لە ئەرشیفی فەرهەنگییاندا بمێنێتەوە.
سەرچاوە: ناڕوون
⚠️ کۆپیکردن و بڵاوکردنەوەی بابەتەکانی ئەم کەناڵە تەنیا بە هێنانی ناوی سەرچاوە ڕێگەپێدراوە
✔️کەناڵی "با قسەی خۆش ون نەبێ"
https://t.me/joinchat/AAAAADvGgFucgKK2UvQEmQ
شیوەن
سەیـرە! شـیوەن،
بۆچی لێرە تەواو نابێ؟
دڵی زامداری پڕئێشمان،
ڕوخساری شەڵاڵی خوێنمان،
سێڵاوی ئەشـکی خوێنـینمان،
نەک هـەر یەک ڕۆژ؛
هەمـوو ڕۆژێ،
لە تاڵاوی لێزمەی گریان،
لەخوێناوی چاوەکانی
غەرقی شیوەن، پاراو نابێ!
خودایە بۆ خاکی زێدم،
هەموودەمان هەر زامدارە؟
بۆ ژینی خەڵکی وڵاتم،
هەردەم پڕ ئێش و ئازارە!
تاوان چیە؟ سووچمان کامە؟
بۆ ئەو هەموو دەرد و زامە؟
بڵێی خۆشی میوانمان بێ؟
یان ئەو خەمە بەردەوامە؟
تراویلکەی ڕۆژانی خۆش،
هەتا کەنگێ لەبەر چاوم،
هیوای ڕووناکیم پێبدا و
هەڵوەدابم لەدووی کاوم؟
بەسسە دەبا بەسبێ تاڵی
بێزار بوین لە کرچی، کاڵی
بەدەست نەیاری سوکەڵە
کەسـێ نەیماوە ئەحواڵی
هـەلـە و کاتی یەکـگرتنـە
پشت بەیەگدر ئەسپاردنە
تێـکڕایی بە بەرزی بڵێیـن
نەنگـە ئەو ژین ڕابواردنە
شـینی ڕووداوی دڵــتەزێن
هەتا کەنگێ هەر هەڵبڕژێن؟
ئەوانەی دڵـسۆزی زێد نین
نـەمرم بیانـبینم دابـڕزێـن
کەریم ڕەسووڵ پوور(وریا)
۱۴۰۳٫۰۵٫۰۳
کابان | KABAN
خاطرات چهارراه استانبول🔻
🔸 یاشار خانم به واسطه‌ی ازدواج با یک نظامیِ کُرد در دولت عثمانی که بعدها علیه جمهوری ترکیه دست به شورش می‌زند، زندگیِ پرفراز و نشیبی را تجربه می‌کند و خاطراتش بازنمای زندگی در میدان جنگ تا سالهای تبعید از وطن‌است. او در این خاطرات از دو سفر به ایران می‌نویسد؛ بار اول در مسیر جست‌وجوی محل اقامت همسر‌ش که از ارتش گریخته است و بار دوم به‌عنوان پناهنده‌ای سیاسی که تا واپسین روز عمرش در تهران می‌گذرد.
🔸 آن بخش از خاطرات یاشار خانم که توصیف دقیقی از جزئیاتِ میدان جنگ ارائه می‌دهد از روش‌های مرسوم در تاریخ‌نویسیِ جنگ پیروی نمی‌کند و آنچه را که تاریخ مردانه بی‌ارزش می‌داند و ثبت نمی‌کند بدون لکنت شرح می‌دهد. هرچند همسر یاشار خانم رهبر شورشیان است اما او هرگز در این روایت به دیدگاه خاصی برتری نمی‌بخشد بلکه از یک طرف ترس و جنونِ مرگبار در دو سوی میدان جنگ را توصیف می‌کند، و از طرف دیگر می‌کوشد تا در زمانی که همه فقط به فکر زنده ماندن هستند به زندگیِ پرتنش و غم‌انگیز در میدان جنگ جان ببخشد. او با گل‌های وحشیِ دامنه‌ی کوهستان آرارات باغچه‌ای در نزدیکیِ سنگر می‌سازد و حتی بر دیوار بدون روزنِ سنگرهای مخفی در زیرزمین پرده‌ای توری نصب می‌کند و در یادداشت‌هایش از عود نواختن در کنار زنان و کودکانِ حاضر در میدان نبرد سخن می‌گوید.
🔸 زندگی یاشار خانم در فاصله‌ی سالهای ١٣٠٨ تا ١٣۶٣ در ایران، مصادف است با سه دوره‌ی مهم از تاریخ معاصر این کشور، یعنی دوره‌ی سلطنت پهلوی اول، دوره‌ی سلطنت پهلوی دوم و نخستین سالهای تأسیس جمهوری اسلامی. خاطرات روزانه‌ی او تصویر روشنی از تحولات نظام‌های سیاسی و فرهنگیِ ایرانِ معاصر از نگاه یک پناهنده را ترسیم می‌کند. از روابط نزدیک و مواضع مشترک حکومت پهلوی اول با جمهوری نوپای ترکیه و در نتیجه فشار و خطر استرداد مداوم و حبس شدن پیاپیِ پناهندگان و نیز قدرت سفرای بریتانیا و فرانسه در تعدیل تصمیمات مربوط به پناهندگان، تا آغاز به کار ساواک در دوران پهلوی دوم و تحت نظر گرفتن و بازجویی‌ِ مداوم از پناهندگان در هر جا و هر زمان، حتی به شکل‌هایی غیر رسمی. و سرانجام روی کار آمدن جمهوری اسلامی و خاطراتی از تن دادن به حجاب اجباری و تغییر عکس‌های کارت‌های شناساییِ پناهندگان که یاشار خانم در واپسین سالهای زندگی‌‌با دقت به آنها پرداخته است.»
aasoo س؛
خاطرات چهارراه استانبول
سوما نگهداری‌نیا
🔸 تاریخ جنگ‌ها را معمولاً مردان، یا به بیان دقیق‌تر، مردانِ فاتح در جنگ‌ها نوشته‌اند. بنابراین، روایتِ غالب در این متون عبارت است از شرح اقدامات حماسی، آرمان‌های بزرگ، رهبریِ جنگ، شخصیت‌های مهم سیاسی و سخن‌پردازی درباره‌ی شکوه، افتخار، پیروزی، فداکاری، وطن‌دوستی و… . اما آیا پرداختن به آنچه از دید تاریخ‌نگاریِ رسمی پنهان مانده نیز مشمول تاریخ‌نگاری می‌شود؟ برای مثال، روایتِ زنانِ حاضر در جنگ‌ها چطور میتواند میدانی از واقعیت را بیرون از حوزه‌ی تاریخ‌نگاریِ رسمی ترسیم کند؟
کابان | KABAN
🌈 مقالەی:
🔴"محمد قاضی؛نخستین مترجم زبان فارسی....."
✔️نگاشتە شدە:
در 12مرداد 1392، بە مناسبت یکصدمین سال میلاد قاضی بزرگ
❇️ چاپ شدەدر:
مجلەی علمی _ترویجی "رُشدِ آموزش ِ زبانِ فارسی"،تهران، سال سی‌ام، دورەی سی‌ام، شماره‌ی مسلسل 118، شمارە 1، پاییز 1395، ص 16 (و ادامەی مطلب در وبگاه مجله).
✍ نویسندە:
دکتر احمد احمدیان، زبانشناس و پژوهشگر
..............
لینک کانال انجمن ادبی کاژه مهاباد👇
🆔 @edebikaje
💢شاروێران؛ مرقد سردار بزرگ مکریان هم ویران!
چه غریبانه آرام گرفته!
✍ پیمان نیک پور - مهاباد
🔷چندی پیش سر مزار بزرگ مرد تاریخ کوردستان و مهاباد _سردار صارم بیگ _ رفتم. این بار نسبت به دوسال قبل که رفته بودم، بیشتر تخریب شده بود و شخمش زده بودند؛گویا عده ای اطراف این مرقد را از زمینی موات به مزروعی تغییرش داده اند.
🔹خاندان بابان از اقوام نامدار کورد اند و صارم بیگ مکری یکی دیگر از نامداران این خاندان است که قریب به ۵ قرن پیش، در منطقه مکریان حکومت میکرد. صارم بیگ در برابر فشارهای حکومت صفوی از خود مقاومت نشان داد و همین عاملی برای حفظ هویت مردم منطقه مکریان گردید.
🔹صارم بیگ به مرگ طبیعی درگذشت و برابر وصیت خود در تپه ی موسوم به «کە ڵکی بەگزادان» که شمالاً بر شهر ویران و جنوباً بر شهرستان مهاباد تسلط دارد به خاک سپرده شد. در سال ۱۳۸۹ به همت گوهر خانم صدر قاضی بازسازی گردید اما بعد گذشت ۱۴ سال، اکنون در حال تخریب است و چه بسا درآینده ای نزدیک بعلت انجام کار کشاورزی اطرافش، اثری از آن نماند.
🔹از فرماندار و مسئولین شهرستان مهاباد انتظار دارم مرقد این شخصیت بزرگ تاریخی مکریان مرمت و بازسازی گردد.
@HmNews90
📀 دەنگەفایلی حەوتەمین دانیشتنی حەوتووانەی ناوەندی فەرهەنگی - هونەریی جامی
✅ وانەوتار(بەشی یەکەم)
✔️ وتاربێژ: ڕەحمەت نادری(کەوناراناس و لێکۆڵەر)
✔️ تەوەر: چاوخشاندنێک بە سەر کەوناراناسیی کوردستان
🗓 ڕێکەوت: پێنجشەممە ١٤٠٣٫٢٫٦ی هەتاوی
/channel/nawendy1
«#بەڵگەفیلم لەسەر نەمر #عەلی_مەردان:
هەر کاتێک باس لە هونەری گۆرانی گوتن و مەقاماتی کوردی دەکرێت، دەبێت یەکسەر باس لە هونەرمەندی گەورەی کورد مامۆستا عەلی مەردان بکەین، لەبەر ئەوەی بە پایەیەکی گەورەی مەقام و گۆرانی کوردی دادەنرێت لە هەر چوار پارچەی کوردستان. عەلی مەردان بە تەنیا گۆرانی‌بێژ و مەقام‌بێژ نەبووە، ئەو دانەری چەندین مەقام و ئاوازی رەسەنی کوردییە، کە پێشتر لە هونەری کوردیدا نەبوون و کەس نەیزانیون.»
فیلمی مەردان فیلمێکی دۆکیومێنتەری بەشی بەڵگەفیلمی تۆڕی میدیایی رووداوە لە ساڵی 2018، باس لە ژیانی کۆمەڵایەتی و هونەری مامۆستا عەلی مەردان دەکات
🎬دەرهێنەر: هەوراز سیامەنسووری
👥بەشداران: عەبدولقادر عەلی مەردان، قەدریە عەلی مردان، میقداد موحەمەد، #ئەنوەر_قەرەداغی، #شوکر_خەیات و نورەدین جاف
#Elî_Merdan
#Şukir_Xeyat
#Enwer_Qeredaxî
☕️ | @KBC_LM
دارەدارەم دەکرد، دەستیان دەگرتم
خواروخێچ فێری ڕۆیشتنیان دەکردم،
دەر و ژوور و کاری ماڵ و تەویلە
دەرفەتی نەدەدان بە منەوە خەریک
بن، بابم نازانم لە کوێ ڕەوڕەوەی
بۆ هێنام، سێ تەگەری هەبوو،
پێی هەڵدەپڕووسکام دەستم پێ
دەگرت و بە قەو پاڵم دەدا، فێری
ڕۆیشتن بووم، ڕەوڕەوەم لە پێش
چاو کەوت، دایکم و خوشک و
برا گەورەکانم چاویان لە سەرم
بوو، دە تەندوور و جۆگەی ئاو
نەکەوم، باوخۆش ببووم مۆڕەی
بابم و قورینجی دایک و خوشک
و ئامۆژنەکانم وایان تەنگ پێ
هەڵچنیبووم، نەمدەوێرا لە ماڵ
دوور ببمەوە، بۆ دیتنی ماڵی
جیرانان و کایەکردن لە گەڵ
منداڵان سەربزێو ببووم، ئەو
جێیانەی لێم قەدەغە کرابوون
پتر تامەزرۆی دیتنیانم هەبوو،
وەردێنەی دایکم سمتەکانمی
ڕەش هەڵگێڕابوو، قورینج
گرتنی خوشک و دایکم پێستی
ڕانمی داماشتبوو، مۆڕە و جار
جارە زللە و شولکی باوکم بە
ڕاست هەڵیدەچووزاندم،
کاتێ میوان دەهات حەقم
نەبوو قسە بکەم، دەبوایە
لەسەر چۆک دابنیشم و متەقم
لێوە نەیە، ویستبام قسە بکەم
قورینج و شولک و زللە و مۆڕەم
دەهاتەوە یاد و کپی دەکردم،
بەرەبەرە گەورەتر دەبووم،
ئەوجار پەروەردەی داسەپاو
ببوو بە خوو و بە ڕوانگە،
نەخوازراو ڕاسپاردەکانم ڕەچاو
دەکرد، قوتابخانە و کۆمەڵگا و
دەسهەڵات ئەو ڕاسپاردانەیان
کرد بە یاسا و ڕێکیان گوشیم،
نووکەش ئەم دیاردەیە بە
ڕوخساری نووسراوەکانمەوە
خۆ دەنوێنن
پاشا
کابان | KABAN
بادیناوێ
ماشێن لە دوور و نیزیکی چۆمی بادیناوێ هەڵیڕشتین، ماوەیەک بە پێیان کوتامان تا گەیشتینە سەر چۆمی. بەرەبەری کلکەی مانگی گەلاوێژ بوو ئاوەکە لە کەمێیدا بوو حەفتەیەک پێشتر لە بەر ساردی و خوڕێنی کەس نەیتوانیبو خۆ لە قەرەی چۆمی بدا، بە ترس و لەرزەوە لە چۆمیمانداو بە تەر و زەلیوی چوینە ئەو بەری چۆمەکە.
تا دەگەییشتێ کانی لوسە دەبا دە دوازدە جار بە لیباسەوە پەریبایەوە.بۆ جاری سێهەم کە دەبوو دیسان لە چۆمی بدەین دیار بوو مەلەوانان بەتاشە و گاشە بەردی ناو چۆمەکه پێشیان بە ئاوەکە گرتبوو بەنداوێکی گەورەیان ساز کردبوو. ئاو لە پشت بەنداوەکە یەقی خواردبۆوە کە پەرینەوەی لێ دژوار کردبوین. چەند نەفەر بێ وچان لە پێشەوە دەرۆیشتن و بە نۆرە ڕەچەیان دەشکاند تاقمێکیشیان لە بەر قسە و قسەلۆکان خۆیان دەگنخاند. ئەمنیش بە سیلەی چاومدا دەمڕوانێ قوڵایی ئاوەکە. دیتم دوو لاوی چالاک و باڵا بەرز بێ سێ و دوو کردن پەڕینەوە و تەنافێکیان ڕاهەڵکرد. ئەمەش بە یارمەتی تەنافەکە وەنێو کەوتین. وردەوردە ئاو گەیشتە سینگمان. دڵم کەوتە خورپەو لێدان. تەزویەکی سارد ئازای ئەندامی داگرتم. خوێنی دەمارەکانم سارد بۆوە. لە گەڵ شڵپ و هۆری ئاوەکە گۆم لە شڵپە شڵپی خوێنی دەمارەکانم دبوو. لەو جەنگەدا پەخشانی کچیشم بە سەر و پرچی لول و ئاڵۆزی بە پەناماندا خوشی. دایم دەستێکی بە گوشی گیرابوو گۆرانی گۆ دەدایە. ئەگەر دەگەییشتە ویشکانیش بە نێو دارستانی چر و پر و لێواری چۆمەکەدا خۆی دەگەڵ گۆرانێکە ڕادەژاند و لە چاوتروکانێکدا لەبەرچاوان ون دەبوو. ئێمەش هەر پێمان دەکرا خۆ لەو بەردە لێک و لووس و پووسانەی بە قەوزە سواخ درابوون بپارێزین تا نەخزێین و هەڵ نەخلیسکێین و ئاوی خوڕێن نەمانبا.
جارجار خۆمان لە چۆمی دەداو بە سەر ئەو بەردە خر و لووسانە کە زۆرتر وەک هێلکە دایناسۆر دەچوون دەڕۆیشتین جاری واش بوو لە سەر لێواری چۆمەکە
پۆلێک پنگە بە سەرو پرچی بنەوشی تۆزاوێوە کە تەمی پیریان لە سەر روخساری نیشتبوو خۆیان لە سەرو گۆلاکی هەڵدەسوین. یا ڕیزە بێژانێک بە کۆڵێک پۆپەی زەردەوە بە زەردەخەنەیەکی گەرم سەر ڕێیان لێدەگرتین و تێگرای میوانەکانی ئەوسەفەرە خەم رەوێنەیان بەخێرهاتن دەکرد.
بەڵام بەداخەوە بەو ڕێگا دوورو درێژە بۆ هەر لایەک ڕوانیبات، بە چنگ هەڕ دڕک و داڵ و پنچک و پەل و دەوەنێک دا، سەدان لایلۆنە کۆن و زبڵ و زاڵ و پاشماوەی شاخەوان و گەشتیاران دەدیترا کە با دەیشەکاندن و ئەو نیشتمانە شۆخ و شەنگ و چەلەنگەیان پێ ناشیرن کرابوو.
ماوەیەکی زۆر یەک پشوو بەو شێوازە بەرەو سنوور هەڵکشاین تاکوو کۆستانە هزار بە هەزارەکانی قەندیل، دەور و پشتی لێگرتین. تەنیا ئاسمانمان لێدیاربوو و بەس.
دوای دوو کاتژمێر پیاسە گەیشتینە تاوگەکان کە بە کانی لوسە بەناوبانگە.
لە سەرووی تاوگەکان لە ژێر سێبەری ریزە دارێکی پیری گۆز کە دەیانروانێ چۆمەکە و چیرۆکی ڕۆژانەیان لە گەڵ چۆمەکە بۆ یێکتر دەگێڕاوە گیرساینەوە و بەیێک جاری بارگەو بنەمان خست. گەرمای نیوەڕۆ تەشقی ئاوەکەی شکاندبوو. هێندێک لە هەواڵان بەرەو سەیرکردنی تاوگەکان رۆیشتن. ژومارەیەکیش قۆڵیان لە کۆکردنەوەی پاشماوەی گەشتیاران هەڵماڵی. هێندێکیش خۆیان بە مەلەوە سەر قاڵ کرد. ئێمەش بەیارمەتی چەند دۆست ئاگرێکمان بۆ گرم کردنەوەی نان و چا کردەوە و چوار چمکی دانیشتین وماوەیەک لە دەوری هاڵاین.
چاوت لە هەر لا دەبری بریسکە و تروسکەی جوانی سێ تاوگە وەک سێ دەستە خوشک کە خۆیان هەڵدەداشتە ئامێزی ڕووبار لە چاوت دەچەقی و وەک کەرۆشکی بە شەوارە کەوتوو نەتدەتوانی چاویان لە سەر هەڵگری و لە ناو گێژ و گەری بن تاوگەش نوقمی بێدەنگی دەبووی.
تاونا تاوێکیش لە بن پریشکەی لە پڕتاوی تاوگەکان پەلکەزێرینێکی رەنگین وەک چەتر باڵی بەسەر چۆمەکەدا دەکێشا.
هەرکە ئێوارە داهات و سێبەر لەبەریێک ڕەوێوە و خۆی خزاندە ناو ئەو خڕ و چەمە و خۆر لە پەناو پەسیوی لوتکەکان بە کزی و بە ئەسپایی لە ئاسۆ چەقی، ئێمەش خۆمان خڕکردەوە و ڕێی ماڵەوەمان گرتەبەر.
قادر حوسێن شەریفی
27ی گەلاوێژ2719
کابان | KABAN
لە ستایشی ژیاندا
ئەزموونی شاعیر و نووسەر
ڕەفیق سابیر
بەشی ۲۳
مۆسیقا ؛ پدرام شەهلایی
تۆمار و خوێندنەوە ؛ موشتاق فەیزیابی
دیزاینەر و پێشکەشکار تەکنیکی ؛ دیاکۆ گەرمیانی
س؛ڕێگاپادکەست
#لە_ستایشی_ژیاندا
کابان | KABAN
🎥بینەر بن//
🔴 "قادر غەریب" ئەڕشیڤێکی زیندووی بەیتی کوردی
🔹بەشی دووهەم
#ڕاپۆڕتی_تایبەتی_هاژه
١۴٠٣٫٠۵٫٠۶
🆔 @HajeMedia
🆔 @HajeNews
#فوری
#برای_نجات_دالانپر_و_دریاچه_مامه‌شیخ
#فردا_دیر_است
وقتی هیچ روش نرمی چون فرهنگ‌سازی و استدعا و تمنا پاسخ نمی‌دهد ناگزیر از پناه بردن به راه‌های سخت هستیم. اکنون تنها راه نجات دریاچه مام‌شیخ و طبیعت زیبای دالانپر (گەڕێ مامەشێخ) قطع همه مسیرهای مواصلاتی توسط هرگونه ماشین‌های شاسی‌بلند یا آفرودی یا وسیله نقلیه‌ای است که امکان رسیدن به آن منطقه را دارد. اصولا تنها باید کوهنوردان و طبیعت‌گردان و رمه‌داران بتوانند به آن طبیعت و دریاچه دسترسی داشته باشند تا از حجم عظیم تخریب‌ها و تولید زباله و نابودی طبیعت این کوهستان اندکی کاسته شود.
انتظار داریم مردم و جماعات محلی و نهادهای متولی بیش از این با سکوت خود به تداوم این ظلم و جفا کمک نکنند.
برای #نجات_دالانپر و #دریاچه_مامه_شیخ و #بُزسینای سیلوانا همه باید حالا عزم جزم کنیم فردا خیلی دیر است. لطفا این ویدیو را همرسانی فرمایید.
@avinpress
ئەگەر نەتوانین ئازادی و دادپەروەریمان بە یەکەوە هەبێ ،
من ئازادی هەڵدەبژێرم تا بتوانم دژایەتی نادادپەروەری بکەم .
" کامۆ "
سینا
سڵاو ، بەیانیتان باش
کابان | KABAN
«دفتر خاطرات یاشار خانم، یک زن تُرک اهل استانبول که در فاصله‌ی سالهای ١٩١۶ تا ١٩٨۴ نگاشته شده، نمونه‌ای از نوشتار زنانه‌ای محسوب می‌شود که برخلاف روایت‌های غالب تاریخی، تصویری شاعرانه از زخم‌های جنگ و دوران پناهندگی ارائه می‌کند.»
aasoo
کابان | KABAN