Telegram-канал nayesh_pub - نشر نایش: Unsorted

نشر نایش

06 Sep 2021 17:23

💢 تفکر تداعی‌گرانه چیست؟

♻️ تفکر تداعی‌گرانه اندیشیدنی که در آن انگاره‌ها، خاطره‌ها، تجربه‌ها، یا احساسات به دلیل‌های مختلف (که لزوماً «منطقی» نیستند) در ذهن به هم پیوند می‌خورند.
♻️ بخش زیادی از اندیشیدنِ انسان‌ها بالطبع تداعی‌گرانه است. این بدان معناست که ذهن بسیاری از انگاره‌ها را به یکدیگر وصل می‌کند اما نه بدین سبب که میانشان پیوندی «منطقی» وجود دارد، بلکه بدین سبب که، این انگاره‌ها، به دلیل‌های گوناگون، ما را به یاد یکدیگر می‌اندازند؛ برای مثال، به این دلیل که آنها را در یک زمان تجربه کرده‌ایم. به این ترتیب، اگر در گذشته چندین بار به خاطرِ «محکم بستنِ در» تنبیه شده باشیم، در این صورت ممکن است محکم بسته شدنِ در برای ما تداعی کننده‌ی ترس از تنبیه شدن باشد.
♻️ ذهن ما آکنده از تداعی‌هایی است که در تجربه‌ی ما به یکدیگر پیوند خورده‌اند. تداعی ممکن است به این صورت باشد: «این من را به یادِ آن می‌اندازد، و آن من را به یاد آن می‌اندازد، و آن من را به یادِ آن می‌اندازد، و آن نیز من را به یادِ چیزی دیگر می‌اندازد.» برای مثال، صدای شجریان من را به یادِ روزهای گرم تابستان می‌اندازد، روزهای گرم تابستان من را به یادِ فوتبال می‌اندازد، فوتبال من را به یادِ فردی می‌اندازد که زمانی مربیِ فوتبالم بوده است و این تداعی‌ها همین طور ادامه پیدا می‌کنند. ذهن انسان، به طور طبیعی، به اندیشیدنِ تداعی‌گرانه، بی‌ضابطه، و مهارنشده تمایل دارد، نه اندیشیدنِ غایت‌مند، ربط‌دار، و درست. البته تفکر تداعی‌گرانه نیز همیشه نامناسب نیست؛ بعضی وقت‌ها ممکن است مناسب باشد؛ برای مثال، هنگامی که می‌خواهیم به زمان یا مکانی در گذشته برویم یا صرفاً می‌خواهیم به ذهنمان استراحت دهیم و تداعی‌های لذت‌بخش را تجربه کنیم. اما تفکرِ تداعی‌گرانه که غالباً ناخودآگاه است می‌تواند مشکلاتی را هم ایجاد کند. فرض کنید شخصی که در دوران کودکی من را آزار می‌داده لحن صدای خاصی داشته است. در این صورت ممکن است من، با دقت به احساسات خودم، متوجه شوم که (ناخودآگاه) از شخصی بدم می‌آید و دلیلش هم این است که لحن صدایش شبیه فردی است که در کودکی من را آزار داده است.
♻️ اندیشه‌ی سنجشگر، هنگامی که می‌خواهد به مسائلِ مهم بپردازد، به جای آنکه به اشاره‌ها و نشانه‌های تصادفیِ ذهن تکیه کند، اندیشیدنِ خودش را به نحو حساب شده به امورِ واضح، درست، ربط‌دار، بنیادی، و معقول معطوف می‌کند. تسلطِ بر تداعی‌ها و توجهِ دقیق به زمان‌هایی که تداعی‌های نامناسب رخ می‌دهند برای او ارزشمند است.

🌐 کانال «سنجشگرانه اندیشی»:
🆔 @sanjeshgaraneh