oldhistor | Unsorted

Telegram-канал oldhistor - تاریخ روایی ایران

350

🍃 بازنگری در تاریخ قلمرو میانی بررسی بازه زمانی پیش از عصر آهن، و نقد عنوان مرسوم «پیش از تاریخ». در حال تبدیل به اندیشکده (مرکز ملی مطالعات تاریخی) تماس با مدير: @mehrdad1166

Subscribe to a channel

تاریخ روایی ایران

🍃
ساری

گردآوری: مهرداد ایران‌مهر
موقعیت تپورها در قرن دوم پ.م، از شرق سپیدرود تا اسرم هیرکانیا بود. (سیرینکس، Syringa)

یونانیان اسرم را زادراکارتا ذکر می‌کنند. اشپیگل شرق‌شناس آلمانی آورده که نام ساری برگرفته از قوم سائورو بوده که در شهر باستانی اسرم (هم‌اکنون نام دهی در ۱۰ کیلومتری ساری) زندگی می‌کرده‌اند.
در شمال شرق سمنان (پشت به ساری) هم دو قلعه به نام سارو وجود دارد که در زمان ساسانیان ساخته شده است.

ادوارد پولاک گمان دارد که نام ساری دگرگونی واژگانی زادراکارتا می‌باشد. دکتر اسلامی نیز در کتاب خویش نوشته، احتمال آنکه زادراکارتا از نام زردگرد باشد نیز است.
در کتاب تاریخ باستان، نام سارو به معنی شهر زرد برای ساری به کار می‌رود، که دلیل آن را وجود درختان مرکبات به ویژه نارنج و لیمو می‌داند. همچنین ذکر می‌کند که گویا زادراکارتا و سارو یکی هستند و نام قومی در اسرم بوده است.

در کرواتی، ساراویتی به معنای مکانی میان دو رود و ساراس به معنای برکه آب است. موقعیت مکانی شهر اسرم به گونه‌ای است که هنوز هم این شهرستان میان‌دورود نامیده می‌شود.

@oldhistor

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🍃
تاريخ طبری
ابوجعفر محمد بن جرير بن رستم

مولف در چند جاى كتاب توضيح مى‏دهد كه چرا از میان همۀ اقوام و ملل دنيا، فقط تاريخ شاهان ايران را نوشته است.
او مى‏گويد، اقوام ديگر تاريخ مشخص و پادشاهى پيوسته نداشته‏اند تا بتوان بناى تاريخ را بر روزگار ملوكشان نهاد.

@oldhistor

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🍃
گره زدن سبزه

مهرداد ایران‌مهر
مشیه و مشیانه، دختر و پسر دوقلوی کیومرث، به روز سیزدهم فروردین برای نخستین بار در جهان با هم ازدواج کردند.
گره زدن سبزه در جشن سیزده به در، نمادی از دو شاخۀ گیاه ریواس مشی و مشیانه است. آن دو به وسیلۀ گره زدن دو شاخۀ «موُرد»، پایۀ ازدواج خود را بنا نهادند و چون ایرانیان از این راز آگاهی داشتند، آن مراسم را به ویژه دختران دم بخت در روز سیزده‌به‌در انجام می‌دهند.

-حمزه اصفهانی، سنی‌الملوک الارض والانبیا (۲۳-۲۹)
-مسعودی، مروج‌الذهب (جلد ۲، ۱۱۰-۱۱۱)
-بیرونی، آثارالباقیه (به نقل از متون پهلوی)

#سیزده_به_در
@oldhistor

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

.🍃

نخستین گام برای از میان برداشتن یک ملت، پاک کردن حافظهء تاریخی آن است. باید کتاب‌ها و فرهنگش را از بین برد.
بعد باید کسی را داشت که کتاب‌های تازه‌ای بنویسد، و فرهنگ و تاریخ تازه‌ای جعل کند.
کوتاه زمانی بعد، ملت آنچه را که هست و آنچه را که بوده، فراموش می‌کند. دنیای اطراف آن نیز، همه چیز را حتی با سرعت بیشتری فراموش می‌کند.

خنده و فراموشی
میلان کوندرا


@oldhistor

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🍃

‏به عنوان کسی که پنج سالِ گذشته زندگیشو صرف مطالعه ژنتیک کرده و بیش از ۱۵ مقاله در این زمینه منتشر کرده،

بنظرم باید این مقاله دکتر نجم‌آبادی و همکاران که در سال ۲۰۱۹ در ژورنال معتبر PLOS Genetics منتشر شده رو بزنین توی دهن هر کسی که ادعای قومی-قبیله‌ای-نژادی در ایران می‌کنه!
‏داده‌های توالی‌یابی ژنوم‌گستر (Whole Genome Sequencing) بر روی بیش از ۱۰۰۰ نمونه از ۱۱ گروه قومی (Ethinicty) ایرانی، نشون میده علیرغم تفاوت‌های اندک در SNP‌ها، اقوام ایرانی دارای یک پیوستار ژنتیکی مشترک هستند که حداقل از ۵ هزار سال پیش و حداکثر از ۱۰ هزار سال پیش تداوم داشته.

‏لطفا حداقل دیسکاشن مقاله رو بخونید و با مفهوم CIC یا Central Iranian Cluster آشنا بشین.

@oldhistor
👉 @uttweet

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6759149/

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🍃
تخت جمشید، دیروز
نوروز ۴۰۴

@oldhistor

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🍃

ششم فروردین، زادروز زرتشت نیست.
هیچ روز مشخص دیگری هم در این باره وجود ندارد.

@oldhistor

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🍃
سپاه جاویدان هخامنشی

@oldhistor

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

#نکته

خوشبختانه امسال خیلی خبری از این سالشمارهای فضایی

۱۴۰۲۷ میترایی، 😁
۷۳۲۵ اهورایی، 😵‍💫
۴۸۵۲ آریایی،
😳

و اینجور مزخرفات غیرعلمی نبود، یا دستکم من تا الان ندیدم.

#عصر_آگاهی

📚🌹

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🌱
نوروزتان پیروز

#پاسارگاد
#تخت_جمشید
#حافظیه

@midhistor

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🌱
نوروز جمشیدی و فرزانش آن
بیرون آمدن از ور، نمادی برای سپری شدن زمستان و آمدن بهار

#ایران‌مهر
#دیاکو

@midhistor

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🍃
معادل نهنگ و دیوار (در انگلیسی)،
هر دو ریشهٔ ایرانی دارد...

گردآوری: مهرداد ایران‌مهر
Whale: نهنگ
Wall: دیوار

وال/نهنگ (Whale)
انگلیسی قدیم hwæl
از *hwalaz در زبان نیا-ژرمن
و از (s)kwal-o- در شاخهٔ زبان ایرانی کهن (نیا-هندواروپایی) به معنی «ماهی بزرگ دریا» گرفته شده است.

*واژهٔ hwalaz (نیا-ژرمن) نیز خود ریشهٔ واژه hwal در ساکسونی باستان، hvalr و hvalfiskr در نورس باستان (اسکاندیناوی)، val سوئدی، wal و walvisc در هلندی میانه، walvis در هلندی نو، wal در ژرمنی باستان و Wal در آلمانی نو است.


دیوار > دی + وار
دی/دای برگرفته از دات/داته/داد به معنای قانون و حریم/مرز.
وار > باره (پشت اسب) و بارو (برج)
(تبدیل قاعده‌مند و > ب، مانند وزرگ، وهار...)
وار، در انگلیسی تبدیل به Wall شده است.
دیوار به معنی بارویی که حریم را تعیین می‌کند.

در نوشتاری دیگر، به بررسی ریشهء نام نهنگ خواهیم پرداخت.


@oldhistor

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🍃

وقتی قیمه‌ها رو میریزی توو ماستاا...

نقل از: مهرداد ایران‌مهر
در نماوای منتشر شده که پوریم را تبریک می‌گوید، تلاش شده تا برگزاری این جشن یهودی توجیه گردد.
به جز اینکه، بیشتر مورخین یهودی، کتاب استر را افسانه می‌دانند و نیز حتی این کتاب در میان نسخ طومارهای بحرالمیت هم وجود نداشته است؛ از سویی، نام همسر خشیارشا هم وَشتی (نه استر) بوده و وزیری به نام هامان نداشته است.

داستان افسانه‌ای استر، در روزگار میان سلوکی و اشکانی و در حدود اورشلیم و توسط فردی ناشناس که البته آگاهی نسبی از ساختار دربار هخامنشی داشته، نگاشته شده است.
جالب است بدانید، استر و مردخای در این داستان، نسخه‌برداری از دو ایزد میانرودانی یعنی ایشتار و مردوک، و همچنین هامان نیز برگرفته از ایزد هومبابا نگاهبان پیکرهء ای‌ننه در جنگل‌های سِدر اَرَته است.
در داستان گیل‌گمش، هومبابا به دست فرستادگان ایشتار و مردوک، و در افسانهء استر نیز هامان به سعایت استر و مردخای کشته می‌شود.

استر/ایشتار
مردخای/مردوک
هامان/هومبابا
@oldhistor

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🍃
ایران‌وج

مهرداد ایران‌مهر
بازسازی نام کهن خوینگ-ای‌رثه-وئیژنگه به معنای سرزمین چرخ خورشيد، از روی دو نام کهن خونیرث و ایران‌وج در مبحث زبان‌شناسی تاریخی انجام شده است.

خوَن-ای‌رثه (خونیرث) بخش اول و دوم آن بازسازی، و ائیرینه-وئجه (ایران‌وج) نیز بخش دوم و سوم آن را تشکیل می‌دهد. هر دو واژه، در بخش دوم بازسازی زبانی انجام شده یعنی ای‌رثه/ائیرینه (چرخ) مشترک هستند...

#خونیرث #ایران‌وج #ایرانشهر #خورشید

https://s33.picofile.com/file/8483418384/IMG_20250315_163748_494.jpg

دنباله نوشتار👇
https://irane-ayandeh.blogsky.com/1403/12/25/post-389/

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🍃

سرزمین میانی

گردآوری:
مهرداد ایران‌مهر

-آنچه معمورتر (آباد) و خیر و خصب آن بیشتر و استقامت سیاست آن نیکوتر و عمارت در آن قائم‌تر، مملکت ایرانشهر است، و بابل قطب و اصل آن اقلیم است و آن را مملکت پارس می‌گویند و حد آن مملکت در ایام عجم و جاهلیت معلوم بود. (مسالک الممالک، اصطخری)...

#سرزمین_میانی #ایران‌وج #ایرانشهر #خونیرث

@oldhistor
https://s33.picofile.com/file/8483416868/IMG_20250315_142922_290.jpg

دنباله نوشتار👇
https://irane-ayandeh.blogsky.com/1403/12/25/post-388

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🍃
کاشف جاذبه

خود غربی‌ها هم دیگر فهمیده‌اند که رسانه‌های اصلی، دربارهء تاریخ علم دروغ می‌گویند.

کاشف جاذبه بیرونی بود، نه نیوتن


#تیک_تاک
@oldhistor

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🍃
چند نکته،
دربارۀ فرزانش جشن سیزده

آنچه این دو خواهر دوقلو و زیبای ایرانی یعنی مهریماه و ماتینا دربارۀ ایزد تیشتر و روز سیزدهم هر ماه می‌گویند، درست است.

اما مبنای اصلی این روز، دوازده هزارۀ ایرانی است و ایرانیان در روز پس از پایان دوازده روز نمادینِ آغاز سال، به طبیعت رفته و جشن می‌گیرند.
این جشن، یادآور باوری کهن نزد ایرانیان بوده و نمونه‌ای از دوازده هزاره زندگی مردمان در گیتی به شمار می‌آید، که آنگاه به پایان رسیده و دوازده هزارۀ نو آغاز می‌گردد.
ازین رو، جشن سیزده به در، پس از ۱۲ روزی که از نوروز گذشته، یادآور آغاز دوبارۀ زندگی ایرانیان در سال نو است.

همچنین، بحث نحسی هم از مسیحیت وارد اسلام و سپس ایران شد. از آنجا که سیزدهمین حواری باعث دستگیری مسیح شد، ایشان این عدد را نحس می‌دانند.
دروغ سیزده نیز تقلیدی متاخر و معاصر از در‌وغ اول آوریل غربی‌هاست که در تقویم ما مقارن با این جشن است.

@oldhistor

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🌱
اردشیر بابکان:
مردمان را به مصون نگاه داشتن آب و خاک و گیاه و حیوان فرمان دادم؛ چرا که در غیر این صورت کشتزار و آبادی هم نخواهد بود و زمین جایگاه دیوان خواهد شد.

خسرو انوشیروان:
اگر آب و خاک و گیاه نیکو نگاه داشته شوند، کشور توانگر و مردم نیکبخت خواهند بود.

وندیداد، فرگرد ۶:
اگر کسی آب و زمین را آلوده سازد، گناهی بزرگ مرتکب شده و اهریمن را شاد کرده است.

#سیزده_به_در

@midhistor

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🌱
جشن ملی سیزده به در

آخرین نماد از آیین‌های نوروزی، همانا روز زیبای «سیزده به در» است که مردم به بزرگداشت پایان مراسم جشن‌های سال نو، در آن به طبیعت می‌روند.
البته امروزه، رسانه‌های دولتی که در باطن مخالف آیین‌های نوروز هستند، این روز را به عمد «روز طبیعت» می‌نامند تا همچون چهارشنبه‌سوری که آن را چهارشنبه آخر سال خوانده‌اند، از نام «سیزده به در» نیز اعلام برائت نمایند.

روشنفکرها نیز با نحس خطاب کردن ١٣، این روز را خرافات و دورانداختنی می‌دانند. اگرچه آگاه نیستند که مبنای این روز «دوازده هزارۀ ایرانی» است و ایرانیان در روز پس از پایان دوازده روز نمادین آغاز سال، به طبیعت رفته و جشن می‌گیرند. این جشن، یادآور باوری کهن نزد ایرانیان بوده و نمونه‌ای از دوازده هزاره زندگی مردمان در گیتی به شمار می‌آید، که آنگاه به پایان رسیده و دوازده هزارۀ نو آغاز می‌گردد.
ازین رو، جشن «سیزده به در»، پس از ۱۲ روزی که از نوروز گذشته، یادآور آغاز دوبارۀ زندگی ایرانیان در سال نو است...

@midhistor

دنباله نوشتار👇
https://kuroshebozorg.blogsky.com/1401/01/22/post-192/

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🍃

شکوه مصر،
از دوران مس نو و اندکی پس از بنیان دوران دودمانی در میانرودان، آغاز شد.

این مهم، در پی فروپاشی تمدن‌های دریاچه‌های بزرگ میانی فلات ایران (دشت کویر، لوت و گودزره) شامل حصار و سیلک و کنارصندل و شهرسوخته و ری و تپه‌یحیی... رخ داد.

علت فروپاشی، بروز خشکسالی ۳۲۰۰ پ.م و خشکیدن تدریجی دریاچه‌های کاشی (کیانسه)، زره و گودزره (هامون بزرگ) بود.

#immigration

@oldhistor

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🌱
میشه یه دروغ ساده گفت و ده نفر واست دست بزنن، میشه یه حقیقت تلخ رو گفت و هشت نفر بهت تهمت بزنن، ولی دو نفر بروند توی فکر!

برتراند راسل

@midhistor

https://tarikhe-myaneh.blogsky.com/1402/04/27/post-20/

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🍃

قومی متقکرند اندر ره دین
قومی دگر فتاده در راه یقین
می‌ترسم از آنکه بانگ آید روزی
کای بیخبران، راه نه آنست و نه این
خیام

سال‌هاست گرفتار دو گروه کم‌خرد در این زمینه هستیم. یکی همان گروهی که اکثرا جوان‌های تازه‌کار هستند و در این نسخهء صوتی کوروش‌پرست خوانده شده‌اند.
دیگری نیز، همین آدم‌های گنده و ابن‌الوقتی که به بهانهء ادعاهای گروه اول، به اصل موضوع حمله می‌کنند.

با گروه نخست کاری نداریم، چون کورهء زمان، ایشان را پخته خواهد کرد. اما گروه دوم که دانش‌آموخته‌های این حوزه و افرادی تاثیرگذار هستند، متاسفانه اشتباها گام به حوزهء تاریخ و فرهنگ ایران گذارده‌اند.

این حوزه، فهم و هوش و توان تحلیل و استدلال بالایی را می‌طلبد، تا بتوان درک درستی از رویدادهای تاریخی داشت.
اما متاسفانه، اینک حوزهء تاریخ عرصه تاخت و تاز کسانی است که در نظام غلط آموزشی ما، با معدل ۱۱ سوم راهنمایی و از سر ناچاری به رشته‌های علوم انسانی رانده شده و سپس در رقابتی ضعیف میان خود، به این رشته‌های دانشگاهی گام گذارده‌اند.

٣٢- خدایان را به جایگاه‌هایشان بازگردانیدم. همهٔ مردمان را به سکونتگاه‌هایشان بازگرداندم...

#ملک‌زاده

@oldhistor

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🍃
سال ۲۵۸۴، خیالی است

مهرداد ایران‌مهر
در نگاه نخست، به نظر می‌آید که چون سال شاهنشاهی منتسب به کوروش و هخامنشیان است، پس مستند هم هست.
اما با بررسی آن متوجه می‌شویم که اینگونه نیست. یعنی هیچ سندی در رابطه با تاجگذاری کوروش نزد کمبوجیه اول و ارشامه به عنوان شاه پارس و انشان در ۵۵۹ پ.م در دست نیست.

هنگامی که بحث جایگزینی سال شاهنشاهی با هجری در پیش از سال ۱۳۵۷ مطرح شد، گروهی بدون استناد به هیچ سندی، سال ۵۵۹ پ.م را به عنوان زمان تاجگذاری کوروش مطرح کردند تا ۲۵۰۰اُمین سال آن تاجگذاری فرضی با سالِ به شاهی رسیدن محمدرضا پهلوی در ۱۳۲۰ شمسی مطابق گردد.

می‌دانیم که آن رخداد تاریخی میان سال‌های ۵۶۲ تا ۵۵۶ رخ داده است، اما اینکه حتما ۵۵۹ بوده، در هیچ سندی نیامده است.
اما ورود کوروش به بابل در ۵۳۹ پ.م (۷ آبان)، در سالنامه‌های میانرودانی، مستند است.

@oldhistor

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🌱
تخت جمشید،
نخستین روز سال ۱۴۰۴
خشایار لهراسبی

@midhistor

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🌱
آهنگی که همهء ایرانیان سال‌های سال است آن را در نوروز و بهار شنیده‌اند، اما کمتر کسی تاکنون تصویر خالق و نوازنده آن استاد علی‌اکبر مهدی‌پور دهکردی را دیده است.
این نوای نوروزی به ثبت یونسکو هم رسیده است.


@midhistor
@Ir_Azariha

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🍃
نوروز بمانید که ایّام شمایید
آغاز شمایید و سرانجام شمایید
نوروزِ کهنسال کجا غیر شما بود
اسطورهٔ جمشید و جم و جام شمایید
ایّام ز دیدارِ شمایند مبارک
نوروز بمانید که ایّام شمایید

#نوروز

@oldhistor

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🍃
نوروز در یک نسخهء خطی پهلوی

بیش از یک سدهء پیش، متون مانوی به خط و زبان پهلوی در تورفان کشف شد. امروزه این اسناد در پژوهشگاه علوم انسانی براندنبورگ برلین نگهداری می‌شود.

نوگ پورماهیه اود وهار ... امد نوگروز اود نوگ شادی. امد نوگروز، آورای نوگ شادیه. اهار وینار ایی زیندگان پور شاد.

ای نو پُرماه و ای بهار [...] آمد نوروز و شادی نو. آمد نوروز و بیا ای شادی نو. بیارای خوراک زندگان را پر شادی.

nōg purrmāh-āy-ā ud wahār […] āmad nōg rōz ud nōg *šādī. āmad nōg rōz, awar-ā nōg *šādīh. āhār winnār ī zīndagān purr šād


در زبان فارسی، اگر صفت پیش از اسم بیاید، واژه‌ای تازه ساخته می‌شود. مانند مرد بزرگ (بزرگمرد)، روز نو (نوروز) ... نوجوان، نوزاد، نونهال، نوبهار...

@oldhistor
@iranzamin777
http://turfan.bbaw.de/dta/m/dta_m0008.html

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

🍃
#خاطره

این گروهِ تکرارنشدنی بود که برنامه‌های جذاب و تاریخی ایران‌وج را در نسخه‌های صوتی ۴۵ دقیقه‌ای (سال ۹۵-۹۴) پدید آورد، و در رادیو اینترنتی "صدای امید" پخش و منتشر شد.

محمد محبی
آزاده احسانی
سورنا فیروزی
سعید کریمی
مهرداد ایران‌مهر

@oldhistor

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

/channel/BonyadeIranvej/18

Читать полностью…

تاریخ روایی ایران

📚
کارگروه تشکیل بنیاد ایران‌وج
برگزاری میزگردهای تاریخی با هدف بازاندیشی در تاریخ

تماس با دبیر بنیاد:
@Poorasli

/channel/BonyadeIranvej

Читать полностью…
Subscribe to a channel