17325
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
Расейскую журналістку завочна асудзілі за «тэрарызм». Яна заклікала пісаць беларускім «рэйкавым партызанам»
Рэдактарка расейскага выданьня Doxa Марыя Меньшыкава атрымала завочна 7 гадоў пазбаўленьня волі за заклікі пісаць лісты беларускім палітвязьням Дзянісу Дзікуну, Дзьмітрыю Равічу і Алегу Малчанаву, прыгавораных да доўгіх тэрмінаў зьняволеньня ў «справе сьветлагорскіх партызанаў».
https://smarturl.click/8EXg0
207 гадоў таму заснавалі Таварыства філяматаў
📌1 кастрычніка 1817 году ў Віленскім унівэрсытэце заснавалі таемнае студэнцкае патрыятычнае Таварыства філяматаў. Студэнцкі гурток, які праіснаваў 6 гадоў, адыграў значную ролю ў фармаваньні беларускае нацыі.
📌 15 гадоў таму памёр у гэты дзень памёр журналіст Альгерд Невяроўскі, у 1996–2007 быў карэспандэнтам Радыё Свабода ў Менску.
Больш падзей 1 кастрычніка ў гісторыі чытайце ў матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/z2moo
У верасьні ў Літву прыляцелі 250 паветраных балёнаў зь Беларусі, памежнікі просяць дазволу зьбіваць іх
У жніўні зафіксавалі 117 такіх выпадкаў, у верасьні іх колькасьць павялічылася да 250. На сёньняшнім пасяджэньні Нацыянальнай камісіі па бясьпецы Літвы міністэрствам транспарту, унутраных спраў і абароны даручылі прадставіць прапановы па праблеме мэтэазондаў, «з дапамогай якіх у Літву спрабуюць перакінуць кантрабанду».
Таксама камісія абмяркоўвала дадатковыя захады па скарачэньні транспартных плыняў празь мяжу зь Беларусьсю:
https://smarturl.click/dpdQz
Галоўнае за 30 верасьня
🧑🏻💻 Apple для ААЦ і Windows для Мінэканомікі. Колькі дзяржава траціць на заходняе абсталяваньне і праграмы на фоне размоваў пра айчынны софт
👫 «Лятарэя з высокімі стаўкамі». За амаль два гады затрымалі пасьля вяртаньня ў Беларусь з-за мяжы ня менш як 260 чалавек
👨🏻⚖️ Палітвязьня Зьмітра Дашкевіча асудзілі па новай справе
🛩 Ва Ўкраіне заявілі, што яшчэ адзін расейскі бесьпілётнік заляцеў у Беларусь
📑 Новая схема аплаты АРІП, зьмены пры абмене валюты. Што новага будзе ў кастрычніку
🎥 «ПіК Свабоды». Ці будуць судзіць Лукашэнку? Матэрыялы перадалі ў Гаагу
🙍🏻♂️ «Адкрыта змагацца зь беларускай мовай уладам будзе цяжка». Размова з амэрыканскім дасьледнікам моўных паводзін беларусаў Куртам Вулгайзэрам
✍🏻Гэта як біць безабароннага. Пра чалавечы фактар у апазыцыі і ўладзе
«Адкрыта змагацца зь беларускай мовай уладам будзе цяжка», — амэрыканскі дасьледнік моўных паводзін беларусаў Курт Вулгайзэр
Сёньня пра моўную сытуацыю ў Беларусі гаварыць цяжка, але ёсьць адчуваньне, што ўлады разумеюць: стаўленьне да беларускай мовы сярод значнай часткі беларусаў зьмянілася, і таму адкрыта змагацца з мовай, як улады змагаюцца за нацыянальнай сымболікай, будзе цяжка. Так лічыць Курт Вулгайзэр, амэрыканскі дасьледнік, які спэцыялізуецца на сацыялінгвістыцы і моўнай палітыцы ва Ўсходняй Эўропе.
У інтэрвію дасьледнік расказаў нам пра «новых беларускамоўных», пра тое, што такое цяперашні перыяд — адраджэньне ці заняпад мовы, і якія пераломныя для пераходу на родную мову моманты здарыліся ў беларусаў у апошнія гады:
https://smarturl.click/Ad830
Ці будуць судзіць Лукашэнку. Рыжанкоў і Ціханоўская ў ААН
Беларусь на сустрэчах ААН у Нью-Ёрку прадстаўлялі дзьве дэлегацыі: міністра замежных справаў Максіма Рыжанкова і лідэркі дэмакратычных сілаў Сьвятланы Ціханоўскай. Якіх вынікаў можна чакаць ад гэтых візытаў? І чаму Аляксандар Лукашэнка так расхваляваўся наконт магчымага разгляду яго справы ў Гаазе?
Абмяркоўваем з палітолягам і гісторыкам Розай Турарбекавай і юрысткай-міжнародніцай, кандыдаткай юрыдычных навук Кацярынай Дзяйкалай:
ВІДЭА цалкам: https://youtu.be/trZXOezV-VQ
Пайшоў у адстаўку каталіцкі біскуп, які не спрыяў беларусізацыі Горадзеншчыны і не асудзіў гвалт у 2020 годзе
Біскуп Аляксандар Кашкевіч (на фота зьлева) кіраваў Горадзенскай дыяцэзіяй 33 гады. Паводле сьведчаньняў сьвятароў, прынамсі ў пачатку ягонага біскупскага служэньня ад Кашкевіча складана было атрымаць дазвол на багаслужбы па-беларуску, у большасьці касьцёлаў на Горадзеншчыне маліліся па-польску.
Кіраўніком Горадзенскай дыяцэзіі стаў нядаўна прызначаны біскуп з Ваўкавыску Ўладзімер Гуляй (на фота справа).
https://smarturl.click/G6O1g
У Гомлі завочна судзяць праваабаронцу Алену Масьлюкову
У судзе Гомельскай вобласьці 30 верасьня пачаўся разгляд справы праваабаронцы і экалягічнай актывісткі Алены Масьлюковай. Суд адбываецца ў закрытым рэжыме, судзяць яе завочна.
https://smarturl.click/xBz0e
Apple для ААЦ і Windows для Мінэканомікі. Колькі дзяржава траціць на заходняе абсталяваньне і праграмы на фоне размоваў пра айчынны софт
«Альтэрнатывы няма і ня будзе. Пакуль гэта немагчыма». Колькі дзяржава траціць на замежны софт і тэхніку на фоне размоваў пра свае ноўтбукі, Windows і офісны пакет.
https://smarturl.click/JDOww
Міністар замежных справаў Беларусі з трыбуны ААН паскардзіўся на санкцыі і абвінаваціў Захад у вайне «да апошняга ўкраінца»
«Галоўным інтарэсам» Захаду зьяўляецца «захаваньне дамінаваньня на плянэце», — заявіў міністар замежных справаў Беларусі Максім Рыжанкоў, выступаючы на 79-й сэсіі Генэральнай асамблеі ААН.
«Такое ўражаньне, што ў беларускай дыпляматыі зьявіўся свой Рыбэнтроп», — так выступ Рыжанкова пракамэнтаваў намесьнік старшыні Аб’яднанага пераходнага кабінэту Павал Латушка.
https://smarturl.click/M1OZ4
На сайце Белтэлерадыёкампаніі абнародавалі неіснуючы ўказ Лукашэнкі
На сайце Беларускай дзяржаўнай тэлерадыёкампаніі (БДТРК) у рубрыцы «Рэклямныя навіны» апублікаваны скрын нібыта ўказу Аляксандра Лукашэнкі «Аб сродках падтрымкі мігрантаў у памежных абласьцях РБ» № 370 ад 27 верасьня 2024 году.
https://smarturl.click/0eAn7
«Лятарэя з высокімі стаўкамі». За амаль два гады затрымалі пасьля вяртаньня ў Беларусь з-за мяжы ня менш як 260 чалавек
«Сілавікі ўсё роўна будуць працаваць па гэтых пытаньнях, таму што яны маюць і матэрыяльную зацікаўленасьць, і па службе. Таму ім па барабану, колькі гадоў пройдзе. Гэта так званыя „злачынствы экстрэмісцкай накіраванасьці“, па іх ня дзейнічае тэрмін даўнасьці. Таму і праз восем ці дзесяць гадоў усё роўна для іх будзе станавіць цікавасьць. Канечне, калі лукашызм столькі пражыве». Чаму беларусы рызыкуюць вяртацца на Радзіму з-за мяжы.
https://smarturl.click/e5eED
«Паміж мусульманамі і хрысьціянамі Беларусі канфліктаў не было». Памёр першы муфтый Беларусі Ісмаіл Александровіч
Яму было 95 гадоў.
Ісмаіл Александровіч нарадзіўся ў Клецку ў 1929 годзе. Працаваў інжынэрам. У канцы 1980-х і пачатку 1990-х стаяў на чале ісламскага адраджэньня ў Беларусі.
У 1994-м ён узначаліў створанае Мусульманскае рэлігійнае аб’яднаньне ў Рэспубліцы Беларусь і быў муфтыем да 2005 года.
Ён быў пасьлядоўным прыхільнікам міжканфэсійнага дыялёгу. Пасьля тэракту ў Нью-Ёрку 11 верасьня 2001 году муфтый пракамэнтаваў Свабодзе, што «паміж мусульманамі і хрысьціянамі Беларусі канфліктаў не было і няма».
Ісмаіл Александровіч ганарыўся тым, што беларускія татары спрычыніліся да стварэньня Беларускай Народнай Рэспублікі.
https://smarturl.click/DaOln
На тэрыторыі Віленскага аэрапорту ўпаў паветраны шар з кантрабандай зь Беларусі
Здарэньне адбылося позьнім вечарам 28 верасьня. А 23:45 на тэрыторыі аэрапорту ўпаў «некіраваны» паветраны шар.
https://smarturl.click/l5d9m
Здымак facebook Dainius Gaižauskas
Наколькі карысныя яблыкі
Яблыкі — самая папулярная садавіна шмат дзе ў сьвеце, у тым ліку ў Злучаных Штатах Амэрыкі і эўрапейскіх краінах, да ліку якіх належыць і Беларусь. Газэта The New York Times сабрала аргумэнты мэдыкаў, чаму папулярнасьць яблыкаў — гэта вельмі добра.
https://smarturl.click/5OD8D
«Добраахвотна і свабодна пакінуў Беларусь». Баўгарыя адмовіла беларускаму ЛГБТ-актывісту ў атрыманьні статусу ўцекача
«На мае аргумэнты міграцыя адказала так: «Вы проста падманваеце». Яны сьцьвярджаюць, што мне бясьпечна ў Беларусі, нічога не пагражае і што я выехаў адтуль добраахвотна і свабодна”. Гісторыя ЛГБТ-актывіста зь Беларусі, якому Баўгарыя адмовіла ў прытулку.
https://smarturl.click/aJdmq
Адна з найбуйнейшых тытунёвых кампаніяў сьвету скасавала ліцэнзійныя дамовы зь беларускай «Тытунь-Інвэст»
Японская JT International і яе брытанская дачка Gallaher Group скасавалі ліцэнзійныя пагадненьні зь беларускай кампаніяй «Тытунь-Інвэст», паводле якіх у Беларусі шмат гадоў выпускалі і прадавалі цыгарэты пад маркамі Winston, Camel, Sobranie і Monte-Carlo.
Прычыны скасаваньня пагадненьняў не называюць. У сьнежні 2023 году «Тытунь-Інвэст» і яе саўладальнікі, набліжаныя да Лукашэнкі бізнэсоўцы Павал Тапузідзіс і Віктар Пятровіч, трапілі пад санкцыі ЗША:
https://smarturl.click/l5dj6
Пракурор Міжнароднага крымінальнага суду адрэагаваў на зварот Літвы аб прыцягненьні Лукашэнкі да адказнасьці
Пракурор Міжнароднага крымінальнага суду Карым Ган ў адказ на зварот Літвы з просьбай расьсьледаваць злачынствы рэжыму Лукашэнкі супраць насельніцтва Беларусі паведаміў, што ягоны офіс правядзе папярэдняе вывучэньне прадстаўленых Літвой дакумэнтаў і вызначыць, «ці ёсьць разумныя падставы для пачатку расьсьледаваньня».
Пры гэтым ён падкрэсьліў, што зварот «не вядзе аўтаматычна з пачатку расьсьледаваньня»:
https://smarturl.click/gpdDw
Сама меней 59 іншаземцаў сталі фігурантамі палітычных крымінальных справаў у Беларусі за апошнія гады
Пад палітычны крымінальны перасьлед у Беларусі ў апошнія гады трапілі грамадзяне Расеі, Швайцарыі, Польшчы, Украіны, Літвы, Нямеччыны, Латвіі, Швэцыі, Узбэкістану і Казахстану. Зь іх 30 чалавек прызнаныя палітвязьнямі, яны цяпер у зьняволеньні, піша «Вясна»:
https://smarturl.click/2qQ9X
Палітвязьню Зьмітру Дашкевічу прысудзілі дадатковыя 1 год і 3 месяцы калёніі строгага рэжыму
Пра гэта піша @nashaniva са спасылкай на сяброў палітвязьня. Дашкевіча асудзілі паводле ч. 1 арт. 411 (Злоснае непадпарадкаваньне патрабаваньням адміністрацыі калёніі) і па ч. 1 арт. 342 Крымінальнага кодэксу (арганізацыя і падрыхтоўка дзеяньняў, якія груба парушаюць грамадзкі парадак, ці актыўны ўдзел у іх). Справы разглядаў суд Першамайскага раёну Менску:
https://smarturl.click/DaOyE
Новая схема аплаты АРІП, зьмены пры абмене валюты. Што новага будзе ў кастрычніку
Паглядзелі, якіх зьменаў чакаць беларусам з новага месяца. Зьмены ў АРІП і новая сыстэма налічэньня «камуналкі», новае ў абмене валюты, больш людзей будуць плаціць абавязковыя ўнёскі ў Фонд сацыяльнай абароны насельніцтва, павысяць некаторыя пэнсіі, запрацуе Міжнародны фонд дапамогі беларускім палітвязьням — расказваем падрабязна:
https://smarturl.click/0eAz8
Літва перадала ў Гаагу дакумэнты для прыцягненьня Лукашэнкі да крымінальнай адказнасьці
Урад Літвы 30 верасьня афіцыйна перадаў у Офіс пракурора Міжнароднага крымінальнага суду ў Гаазе матэрыялы аб зьдзяйсьненьні прадстаўнікамі рэжыму Лукашэнкі трансгранічных злачынстваў супраць чалавечнасьці ў адносінах да беларусаў.
https://smarturl.click/Q1Yxp
У Расеі ў таропецкім арсэнале былі ракеты, прывезеныя зь Беларусі, — Conflict Intelligence Team
Група расьсьледнікаў Conflict Intelligence Team паведаміла, што ў падарваным Украінай арсэнале ў Таропцы Цьверскай вобласьці былі прывезеныя пасьля рамонтна-тэхнічнага абслугоўваньня ракеты зь Беларусі.
https://smarturl.click/LYLkl
Былога палітзьняволенага дэсантніка з Салігорску Руслана Акостку эвакуавалі зь Беларусі
Руслана арыштавалі ў лістападзе 2020 году за пратэст у памяць забітага Рамана Бандарэнкі. Тады Руслан прайшоў амаль праз увесь Салігорск зь бел-чырвона-белым сьцягам, чым і стаў вядомым.
https://smarturl.click/yqaOJ
Гэта як біць безабароннага. Пра чалавечы фактар у апазыцыі і ўладзе
На першы погляд, ня самае дарэчнае сёньня пытаньне — «Ці палітык Марыя Калесьнікава?» — выклікала ўсплёск эмоцыяў у сеціве ды прымусіла пільней угледзецца ў беларускую сытуацыю як дома, так і за мяжой, як ва ўладзе, так і ў апазыцыі. Піша Сяргей Дубавец.
https://smarturl.click/w9xZ8
У Аўстрыі на выбарах перамаглі ультраправыя. Яны выступаюць супраць мігрантаў і дапамогі Ўкраіне
Паводле папярэдніх афіцыйных вынікаў, абвешчаных Міністэрствам унутраных спраў, ультраправая Партыя свабоды Аўстрыі (FPÖ) перамагла на парлямэнцкіх выбарах у Аўстрыі з 29,2% галасоў.
https://smarturl.click/Ad8o4
35 гадоў таму ў Менску адбыўся першы Чарнобыльскі Шлях
30 верасьня 1989 адбыўся першы Чарнобыльскі Шлях у Менску. З ініцыятывы БНФ каля 30 тысяч чалавек прайшлі ад гадзіньнікавага заводу і правялі мітынг на тагачаснай плошчы Леніна.
Больш падзей гэтага дня ў гісторыі чытайце ў матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/LYL7j
Галоўнае за 29 верасьня
«Я гаваркая істота на памежжы трох моваў», — перакладчыца Марына Хоббель пра жыцьцё і творчасьць у Нарвэгіі
Адкуль у нас гэтае слова? Моўны ТЭСТ
Лукашэнка памілаваў свайго былога ахоўніка Ўцюрына, асуджанага за хабар
Беларускіх біятляністаў зноў не дапусьцяць да міжнароднага сэзону
На тэрыторыі Віленскага аэрапорту ўпаў паветраны шар з кантрабандай зь Беларусі
У Малдове пасьля забароны некалькіх расейскіх сайтаў дзяржаўныя ведамствы атакавалі вандалы
Атакі адбыліся ў Кішынёве ў ноч на 29 верасьня.
https://smarturl.click/ppd9j
Беларускіх біятляністаў зноў не дапусьцяць да міжнароднага сэзону
Біятляністы зь Беларусі ня змогуць выступіць у новым міжнародным сэзоне, паведамілі ў Міжнародным саюзе біятляністаў (IBU). Таксама абмежаваньні тычацца і біятляністаў з Расеі.
https://smarturl.click/2qQZJ