16743
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
У пракуратуру зноў выклікаюць беларусаў, якія раней заплацілі за свае данаты
Дэталі новага перасьледу пакуль невядомыя. Раней людзей прымушалі «добраахвотна» выплаціць суму, якая ў некалькі разоў перавышала іхныя ахвяраваньні на розныя пратэставыя ініцыятывы.
https://smarturl.click/w9M6n
«Я б хацеў вярнуцца ў Беларусь і рабіць нашыя гарады лепшымі» — былы палітзьняволены Ільля Трахтэнберг у праекце «Скрадзеная маладосьць»
«Мне зь дзяцінства была цікавая архітэктура. У Савецкай Беларусі мой прадзед Навум Яфімавіч Трахтэнберг быў вядомым архітэктарам. Ён будаваў Менск пасьля вайны. Архітэктарам быў і мой дзед», — кажа Ільля.
У фільме Свабоды «Скрадзеная маладосьць» ён расказаў пра затрыманьне, час у калёніі, а таксама пра тое, чым займаецца цяпер і пра што марыць.
ТЭКСТ: https://smarturl.click/l5lD1
ВІДЭА: https://youtu.be/fmlilhDu8vI
«Хацелася б ведаць, што некалі мы зможам паказаць свае працы». Беларус у Чэхіі дапамагае мастакам на эміграцыі і зьбірае калекцыю іх твораў
«Мы з жонкай жывем на зарплату. Таму ня можам шмат грошай выдаткоўваць. Але па магчымасьці набываем карціны беларускіх мастакоў на выгнаньні. Тым самым мы даём ім працу — бо за гэтыя грошы яны набудуць пэндзлі, фарбы, паперу. Мы ня хочам, каб гэтыя імёны таленавітых людзей зьніклі. Маем надзею, што з часам гэтая калекцыя вернецца ў Беларусь». Беларус — пра збор калекцыі карцін мастакоў на выгнаньні.
https://smarturl.click/qlMO9
Расейская армія нанесла ўдар па Крывым Рогу. Ракета трапіла ў жылы дом
Паводле мясцовых уладаў пацярпелі мінімум 13 жыхароў, загінуў адзін чалавек. Ратавальныя работы працягваюцца.
Раней Паветранаыя сілы УСУ абвяшчалі паветраную трывогу, зьвязаную з імаверным выкарыстаньнем расейскімі вайскамі балістычнай зброі і набліжэньнем хуткаснай цэлі да Крывога Рогу.
Фота наступстваў удару: Reuters
Старшыня Рады Беларускай Народнай Рэспублікі Івонка Сурвіла павіншавала беларусаў з Калядамі
«Не пакідайце веры ў будучыню! Толькі вера, што кашмар ня вечны, што прыйдзе час, калі і яму прыйдзе канец, дазволіць нам дачакацца нашай вольнай дзяржавы, у якой і нам будзе дадзена „людзьмі звацца“! Прыгожа кажа пра гэта наш Васіль Быкаў: без спадзеву на сьвятло і цяпло, на свой дом і сваю сям’ю — у гэтым драпежным сьвеце нікому няма і ня будзе жыцьця. А мне ўжо восемдзесят гадоў гэты спадзеў памагае жыць», — адзначаецца ў віншаваньні Івонкі Сурвілы.
https://smarturl.click/mpM79
270$ на лячэньне аднаго чалавека ў год. Што хаваюць улады пра праблемы ў мэдыцыне
Вэрхал у шпіталях праз прымус галасаваць за Лукашэнку, усё большы кантроль дзяржавы над прыватнай мэдыцынай, рэгуляваньне цэн на мэдычныя паслугі, эміграцыя мэдыкаў. Падсумоўваем вынікі 2024 году ў мэдыцыне разам з намесьнікам прадстаўніцы Аб’яднанага пераходнага кабінэта ў сацыяльнай палітыцы, доктарам Станіславам Салаўём і каардынатаркай Фонду мэдычнай салідарнасьці, доктаркай Лідзіяй Тарасенкай.
Глядзіце гутарку цалкам: https://youtu.be/DJRj9m25F2Y
Кандыдаты на выбарах-2025
23 сьнежня Цэнтральная выбарчая камісія (ЦВК) Беларусі зарэгістравала пяцёх кандыдатаў у прэзыдэнты: Аляксандра Лукашэнку, Алега Гайдукевіча, Сяргея Сыранкова, Ганну Канапацкую і Аляксандра Хіжняка. Расказваем, хто яны.
Выбары ў Беларусі адбываюцца ва ўмовах палітычнага крызісу, шырокамаштабных рэпрэсій і, паводле міжнародных арганізацый, носяць несвабодны і недэмакратычны характар. У Беларусі не засталося афіцыйна зарэгістраваных апазыцыйных партый і незалежных грамадзкіх арганізацый.
Урад Беларусі ўдвая скараціў фінансаваньне навуковых дасьледаваньняў для аграрнага сэктару
Фінансаваньне навуковай дзейнасьці дзяржаўных органаў у 2023 годзе на скарацілася на 4,6%, а ў 2024-ым — больш чым на 5 %.
https://smarturl.click/W3M69
Дзяніса Івашына напярэдадні Калядаў адправілі ў ШЫЗА
Пра тое, што палітвязьняволенага журналіста зноў адправілі ў штрафны ізалятар, напісала ягоная жонка Вольга Івашына. Яна падзялілася апошнімі навінамі пра мужа.
https://smarturl.click/yqM5L
У Нацыянальным аэрапорце «Менск» новы генэральны дырэктар
З 24 сьнежня пасаду займае Ўладзімер Чаравухін. Раней ён быў начальнікам Гомельскай філіі ГП «Белаэранавігацыя».
https://smarturl.click/0eojg
«Я пасівела пасьля затрыманьня — у 22 гады», — былая палітзьняволеная Марыя Каленік у праекце «Скрадзеная маладосьць»
Марыі Каленік 26 гадоў. У 2020-м яна вучылася ў Акадэміі мастацтваў у Менску. 12 лістапада 2020 году яе затрымалі ў «справе студэнтаў». Марыі прысудзілі два з паловай гады турмы. Яна цалкам адбыла тэрмін.
У фільме Свабоды «Скрадзеная маладосьць» Каленік расказала пра тое, які сьлед пакінула турма на яе зьнешнасьці.
ВІДЭА: https://youtu.be/fmlilhDu8vI
Сёньня — 120 гадоў з дня нараджэньня Алеся Дудара
24 сьнежня 1904 году нарадзіўся Алесь Дудар (ад нараджэньня Дайлідовіч) — беларускі паэт, крытык, перакладчык, ахвяра сталінскіх рэпрэсіяў. Ён быў aдным з caмыx пaпyляpныx бeлapycкix пaэтaў свайго чacy, стаў адным з зacнaвaльнiкaў менскай, віцебскай і полацкай філій лiтapaтypнaгa aб’яднaньня «Maлaдняк».
У 1937 гoду paccтpaляны, як мяpкyюць, вa ўpoчышчы Kypaпaты пaд Mенcкaм. Ямy тaды было 32 гaды.
Пра іншыя падзеі 24 сьнежня ў гісторыі — у матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/Dayao
Дзе вернікам за мяжой адсьвяткаваць Каляды па-беларуску: расклад сьвяточных набажэнстваў у розных краінах
25 сьнежня беларускія хрысьціянскія вернікі розных канфэсіяў — рыма- і грэка-каталікі, пратэстанты і нават некаторыя праваслаўныя — будуць сьвяткаваць Божае Нараджэньне. Калі ў Беларусі знайсьці беларускамоўныя калядныя службы няцяжка, за мяжой гэта ня так проста. @belsat сабраў сьпіс месцаў, дзе па-за межамі Беларусі можна адсьвяткаваць Каляды па-беларуску:
https://smarturl.click/Ad3dY
Галоўнае за 23 сьнежня
👫 У выбарах прэзыдэнта Беларусі возьмуць удзел пяць кандыдатаў. Апазыцыя і Захад папярэдзілі аб іх непрызнаньні
✍🏻 Лукашэнка і яшчэ чацьвёра. Пра што сьведчаць вынікі рэгістрацыі кандыдатаў у прэзыдэнты
🥔 Бульба падаражэла ў 2,2 разы, морква — ўдвая, сьвініна — на траціну. Як за год зьмяніліся цэны на прадукты
⛪️ Улады запатрабавалі амаль 150 тысяч рублёў ад парафіі закрытага Чырвонага касьцёла ў Менску
📩 «Для нас у Беларусі гэта небясьпечна». Беларусы скардзяцца на рассылку ад «Честных людей». Як ад яе адпісацца
🙍🏻♀️ «Я пасівела пасьля затрыманьня — у 22 гады», — былая палітзьняволеная Марыя Каленік у праекце «Скрадзеная маладосьць»
🗣 Беларусь — Захад: калідор для магчымай нармалізацыі вельмі вузкі, — Андрэй Казакевіч
📚 Ліст кітайскаму сябру, праслаўленьне Радзімы. Што напісана ў праграме новага школьнага факультатыву аб карыстаньні інтэрнэтам
🇷🇺 Разбуральнікі цывілізацыі. Што пакідаюць пасьля сябе расейцы на занятых тэрыторыях
🎥 Запыт на кантакты з Лукашэнкам ідзе не ад нямецкіх палітыкаў, а ад часткі беларускіх дэмсілаў, — рэдактарка Belarus-Analysen
🇸🇰 Прэм’ер-міністар Славаччыны Фіца прыляцеў у Маскву і правёў перамовы з Пуціным
«Запыт на кантакты з Лукашэнкам ідзе не ад нямецкіх палітыкаў, а ад часткі беларускіх дэмсілаў»
Якую палітыку вядзе Нямеччына адносна Беларусі? Ці гатовыя нямецкія палітыкі размаўляць з Лукашэнкам? Пра гэта ў гутарцы на канале «Свабода Premium» расказала Вольга Дрындова, галоўная рэдактарка сайту Belarus-Analysen, з Цэнтру ўсходнеэўрапейскіх дасьледваньняў пры Ўнівэрсытэце Брэмэну:
🎥 ВІДЭА цалкам: https://youtu.be/DslXQM67ieA
Кандыдаты ў прэзыдэнты Беларусі апублікавалі дэклярацыі. У Гайдукевіча два матацыклы і машына, а Лукашэнка маёмасьці не пазначыў зусім
Лукашэнка традыцыйна паказаў у дэклярацыі, што нібыта не валодае ніякай маёмасьцю: ні нерухомасьцю, ні транспартнымі сродкамі. А побач зь ім пазначаная жонка, зь якой, паводле ранейшай інфармацыі, ён не жыве ўжо шмат гадоў.
⚠️ Выбары ў Беларусі адбываюцца ва ўмовах палітычнага крызісу, шырокамаштабных рэпрэсій і, паводле міжнародных арганізацый, носяць несвабодны і недэмакратычны характар. У Беларусі не засталося афіцыйна зарэгістраваных апазыцыйных партый і незалежных грамадзкіх арганізацый.
https://smarturl.click/z2WZZ
У Казахстане разьбіўся пасажырскі самалёт азэрбайджанскіх авіяліній
Азэрбайджанскі авіяляйнэр разьбіўся ў горадзе Актаў у Казахстане. Міністэрства надзвычайных сытуацый Казахстану паведамляе, што 42 чалавекі, праўдападобна, загінулі. Колькасьць ахвяр, як і агульную колькасьць пасажыраў, якая была на борце, яшчэ будзе ўдакладняцца.
❗️ Інфармацыя абнаўляецца тут: https://smarturl.click/4kWGY
Ужо сёньня: 25 сьнежня вернікі бальшыні хрысьціянскіх цэркваў сьвяткуюць Божае Нараджэньне
Каталіцкія, грэка-каталіцкія, пратэстанцкія, а таксама значная частка праваслаўных вернікаў сьвяткуюць Божае Нараджэньне.
Іншыя падзеі гэтага дня — у матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/O04xo
«Чым больш хісткая пазыцыя аўтакрата, тым мацнейшая ў яго патрэба імітаваць народную падтрымку», — Рудкоўскі
Палітоляг Пётра Рудкоўскі адказвае на пытаньне, навошта ўладзе ажно 5 кандыдатаў у гэтай выбарчай кампаніі, разважае пра ролю Ганны Канапацкай і прагназуе, якія зьмены ў Беларусі адбудуцца пасьля 26 студзеня.
https://smarturl.click/kjM86
У Беларусі за «экстрэмізм» асудзілі грамадзяніна, які 11 гадоў таму запусьціў кампанію віншаваньня вэтэранаў
Праваабарончы цэнтар «Вясна» паведаміў, што ў Беларусі за «экстрэмізм» асудзілі ўраджэнца Валожына Нікадзіма Бельскага, які 11 гадоў таму натхніў моладзь адпраўляць паштоўкі вэтэранам да 9 траўня.
Праваабаронцы мяркуюць, што днямі ён ехаў у госьці ў Беларусь і на літоўска-беларускай мяжы трапіў пад пільную ўвагу сілавікоў — яго імя зьявілася 24 сьнежня ў судзе Верхнядзьвінскага раёну з абвінавачаньнем у «распаўсюдзе экстрэмісцкіх матэрыялаў» (ч. 2 арт. 19.11 КаАП).
https://smarturl.click/l5lBg
Урад Украіны прапанаваў выключыць беларускую мову зь пераліку тых, якія патрабуюць абароны і падтрымкі
Урад Украіны на пасяджэньні 24 сьнежня ўхваліў законапраект аб унясеньні зьменаў у некаторыя законы ў сувязі з абнаўленьнем афіцыйнага перакладу Эўрапейскай хартыі рэгіянальных або мінарытарных моў.
Цяпер беларуская мова ня будудзе лічыцца мовай меншасьцяў, якая патрабуе асобнай абароны і падтрымкі ва Ўкраіне.
Беларуская мова — адзіная сярод тытульных моваў дзяржаваў постсавецкай прасторы, якой пагражае зьнікненьне.
https://smarturl.click/dpM5o
Касьмічны карабель NASA спрабуе наблізіцца да Сонца на найкарацейшую адлегласьць у гісторыі
Зонд быў па-за сувязьзю на працягу некалькіх дзён, і навукоўцы будуць чакаць сыгналу, які чакаецца, а 5:00 па Грынвічы 28 сьнежня, каб даведацца, ці выжыў ён. Зонд можа дапамагчы лепш зразумець, як працуе Сонца.
https://smarturl.click/vwMYE
Літва прапаноўвае працягнуць абмежаваньні супраць грамадзян Беларусі да 2 траўня 2026 году
Міністэрства замежных спраў Літвы падрыхтавала і накіравала на разгляд у парлямэнт праект закону аб працягу дзеяньня абмежавальных мераў датычна грамадзян Беларусі і Расеі, уведзеных у 2023 годзе.
https://smarturl.click/kjM26
Што мы бачылі: як фатографы Радыё Свабода зрабілі найлепшыя здымкі 2024 году
Ад ледзяных украінскіх акопаў да рынкаў Цэнтральнай Азіі — фатографы Радыё Свабода расказваюць, як ім удалося захаваць гісторыю 2024 году ў фатаздымках.
https://smarturl.click/71xda
Урад Беларусі падоўжыў забарону на шэраг замежных тавараў
Да канца 2025 году ў Беларусі забаронены гандаль таварамі груп кампаній Liqui Moly, Škoda Auto і Beiersdorf (гандлёвыя маркі Nivea, Eucerin, La Prairie, Labello, Hansaplast, Florena, 8×4, Skin Stories, Gammon, Tesa, Chaul, Coppertone, Hidrofugal, Stop the water while using me).
Разам з тым урад сваёй апошняй пастановай увёў шэраг выключэньняў. На працягу наступнага году забарона ня будзе распаўсюджвацца на тавары гэтых кампаній, якія ўвозяць фізычныя асобы, што перасяліліся ў Беларусь для сталага пражываньня або маюць намер гэта зрабіць, а таксама асобы, якія атрымалі статус уцекача.
Забарона менавіта гэтых марак у Беларусі — «контрадказ» названым вытворцам за настойлівыя патрабаваньні забраць у Менску права правесьці хакейнае першынство сьвету 2021 году.
https://smarturl.click/G61gm
Бэстсэлеры, клясыка і фотаальбом 1928 году. Расказваем пра самыя цікавыя беларускія выданьні 2024-га
Усясьветныя бэстсэлеры, беларуская клясыка, фотаальбом з экспэдыцыі 1928 году, слоўнікі, кулінарная кніга, кранальныя вершы, новы літаратурна-мастацкі альманах — у беларускіх выдавецтвах сёлета выйшла каля сотні новых кніг. Расказваем пра некаторыя зь іх:
https://smarturl.click/nyMyX
Запрацаваў новы гістарычны партал, на якім папулярызуюць беларускую гісторыю на трох мовах — беларускай, ангельскай і польскай
Акрамя невялікіх артыкулаў з ілюстрацыямі (ёсьць і 3D-мадэлі), на партале ёсьць AI-асыстэнт — гістарычны гід, які адказвае на пытаньні па тэматыцы сайту, падбірае зразумелую мову для дзяцей і дарослых, каб вывучэньне гісторыі было займальным і даступным для кожнага.
На партале 18 разьдзелаў — ад Полацкага княства да заканчэньня Другой сусьветнай вайны. Яго стварылі ў межах ініцыятывы «Будуй сваё» ад «Новай Беларусі»:
https://smarturl.click/Q1516
Лукашэнка і яшчэ чацьвёра. Пра што сьведчаць вынікі рэгістрацыі кандыдатаў у прэзыдэнты
«Вонкава выбары зь пяцьцю кандыдатамі выглядаюць для далёкага ад палітыкі абывацеля звыкла: нібыта ўсё як і ў ранейшыя гады. На гэта і разьлік. У рэальнасьці памянялася многае. Найперш тое, што ўпершыню Лукашэнка ня мае рэальных апанэнтаў: ніхто не крытыкуе яго і ягоную палітыку», — вынікі рэгістрацыі кандыдатаў на выбарах-2025 аналізуе Валер Карбалевіч:
https://smarturl.click/2q9MR
Украіна выдварае грамадзянку Беларусі, якая з 2022 году нелегальна знаходзілася ў краіне
Беларуска жыла ў горадзе Залатаноша Чаркаскай вобласьці. Яна прыехала ва Ўкраіну да вайны і з траўня 2022 году жыла ў краіне нелегальна. Яе аштрафавалі і прынялі рашэньне аб «прымусовым вяртаньні ў краіну паходжаньня або трэцюю краіну» да 18 студзеня 2025 году:
https://smarturl.click/W3M3k
14 амбасадаў краінаў Захаду перад Калядамі выказалі салідарнасьць з затрыманымі беларускімі вернікамі і прадстаўнікамі духавенства
«Кожны заслугоўвае права выказваць сваё меркаваньне бяз страху. Мы патрабуем свабоды і справядлівасьці для ўсіх», — гаворыцца ў сумеснай заяве, якую падпісалі
амбасады Аўстрыі, Баўгарыі, Вялікай Брытаніі, ЗША, Ірляндыі, Латвіі, Літвы, Нямеччыны, Польшчы, Румыніі, Славаччыны, Чэхіі, Швэцыі ў Менску і амбасада Нідэрляндаў у Польшчы:
https://smarturl.click/vwMww