16588
Сувязь з рэдакцыяй — @SvabodaBelarus Даслаць навіну ў Signal можна па нумары +37068643669
1 лютага 1863 года Каліноўскі стварыў першы ўрад новай Беларусі. Чаму гэта здарылася
Падзею, якая адбылася ў Вільні 1 лютага 1863 году, можна сьмела называць гістарычным цудам. У той дзень было абвешчана аб стварэньні Часовага правінцыйнага ўраду Літвы і Беларусі на чале з Кастусём Каліноўскім.
«Літва» ня толькі аддзялялася ад Расейскай імпэрыі, але ў пэўнай ступені і ад Польшчы, абвяшчаючы сябе самакіраванай часткай былой Рэчы Паспалітай. І цудам было тое, што «Літва» ў разуменьні віленскіх паўстанцаў ужо складалася зь дзьвюх раўнапраўных частак — уласна Літвы і Беларусі.
Піша Сяргей Абламейка.
https://smarturl.click/4EAw
Натальля Радзіна паведаміла пра вызваленьне Паліны Шарэнды-Панасюк
«Здавалася, яе ніколі не адпусьцяць, яе турэмны тэрмін увесь час падаўжаўся, ціск у турме не слабеў, але цуд адбыўся! Дзякуй усім, хто дапамагаў дамагчыся гэтага. Дзякуй усім за падтрымку і салідарнасьць!» - напісала рэдактарка Хартыі’97 у сваім Фэйсбуку.
23 траўня 2024 году Паліна Шарэнда-Панасюк мелася выйсьці на волю пасьля адбыцьця тэрміну зьняволеньня ў 2,5 года і двух дадатковых тэрмінаў па 1 годзе, дабаўленых судом нібыта за «злоснае непадпарадкаваньне законным патрабаваньням адміністрацыі».
У Філядэльфіі каля гандлёвага цэнтру разьбіўся невялікі самалёт
На борце было чатыры чальцы экіпажу, адно дзіця і суправаджаючая яго асоба.
Катастрофа адбылася пасьля сутыкненьня на гэтым тыдні самалёта рэйса American Airlines 5342 і верталёта арміі ЗША Black Hawk над Вашынгтонам. У выніку крушэньня загінула 67 чалавек. Гэта была самая сьмяротная авіякатастрофа ў ЗША з 2009 года.
https://smarturl.click/kjz4y
Сёньня гадавіна стварэньня першага ўраду Беларусі
1 лютага 1863 году — Кастусь Каліноўскі (гэта ягоны партрэт аўтарства Алеся Пушкіна) абвясьціў пра далучэньне Беларусі і Літвы да паўстаньня супраць расейскага царызму, якое пачалося ў Варшаве 22 студзеня 1863 году. Літоўскі правінцыйны камітэт, які рыхтаваў паўстаньне, пераўтварыўся ў Часовы правінцыйны ўрад Літвы і Беларусі.
Пра іншыя падзеі 1 лютага ў гісторыі чытайце ў матэрыяле «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/W32x6
Бундэстаг Нямеччыны адхіліў законапраект аб абмежаваньні міграцыі
Бундэстаг Нямеччыны выказаўся супраць радыкальнага ўзмацненьня жорсткасьці міграцыйнага заканадаўства.
Сёньня законапраект атрымаў падтрымку 338 дэпутатаў. У той жа час 350 дэпутатаў прагаласавалі супраць, пяць заканадаўцаў устрымаліся. https://smarturl.click/O0n28
Да выбараў Лукашэнка падняў пэнсіі, а пасьля выбараў падвысіў камуналку.
Читать полностью…
У чым фішка Канады і як яна збудаваная
Што значыць быць канадцам і на чым збудаваная канадзкая ідэнтычнасьць? Якія гістарычныя падзеі паўплывалі на станаўленьне канадзкай дзяржавы? Чым Канада адрозьніваецца ад ЗША і ці хацелі б канадцы аб’яднацца са Злучанымі штатамі? Пра гэта ў падкасьце «Куды коціцца сьвет» разважае Вольга Яноўская, якая 26 год жыве ў Канадзе і мае ступень магістра ў галіне сацыякультурнай антрапалёгіі. https://youtu.be/9tfSaz822To
Прэм’ер Армэніі Пашыньян: «Мой дыялёг з Лукашэнкам завершаны»
Аб адсутнасьці тэмаў для размовы з Аляксандрам Лукашэнкам заявіў прэм’ер-міністар Армэніі Нікол Пашыньян на прэс-канфэрэнцыі 31 студзеня ў Ерэване.
Паводле слоў Лукашэнкі, выказаных ім 26 студзеня, у вайне Азербайджану і Армэніі віна ляжыць на Ерэване, Лукашэнка тады сказаў, што кіраўнік армянскага ўраду нібыта ў сваіх заявах прызнаў тэрытарыяльныя прэтэнзіі Баку, калі мог гэтага і не рабіць. https://smarturl.click/op0yM
Беларуская ініцыятыва Maldzis выкупіла Радзівілаўскую мапу, надрукаваную ў Амстэрдаме ў 1631 годзе
Мапа паказвае ўсю тэрыторыю ВКЛ у межах да Люблінскай уніі 1569 году і часткова землі суседніх краін. Яна створаная на заказ Мікалая Крыштапа Радзівіла.
«Радзівілаўская мапа была шырока вядомая ў Эўропе і служыла ўзорам для наступных мапаў гэтага рэгіёну, але ўжо ў XVIII стагодзьдзі лічылася вельмі рэдкай. Да гэтага часу карта застаецца найкаштоўнейшай гістарычнай крыніцай. На ёй пазначана звыш 1000 населеных пунктаў, зь якіх больш за 300 — на землях сучаснай Беларусі. Фактычна гэта першая навуковая мапа нашай краіны», — пракамэнтаваў Павал Мацукевіч, кіраўнік ініцыятывы Maldzis.
У будучыні ініцыятыва плянуе перадаць мапу ў Нясьвіскі палац як грамадзкі падарунак. Да вяртаньня на радзіму карта будзе выстаўляцца падчас імпрэзаў за межамі Беларусі.
Фота: Ірыны Арахоўскай для maldzis.wоrld
Песьні пра каханьне, жыцьцё і выгараньне. Расказваем пра падлеткавы беларускі гурт з Уроцлава
Пяцёра маладых беларусаў, якія на радзіме не размаўлялі па-беларуску, за мяжой пачалі на роднай мове сьпяваць. Нікому з удзельнікаў няма яшчэ 18. Яны расказалі Свабодзе, навошта ім творчасьць на роднай мове за мяжой:
https://smarturl.click/pp6dA
«Заўсёды з усьмешкай», — былая зьняволеная расказала пра Ларысу Шчыракову
Навіны пра палітзьняволеную гомельскую журналістку Ларысу Шчыракову даведаўся праваабаронца Леанід Судаленка.
Ён апублікаваў частку размовы з былой зьняволенай, якая нядаўна вызвалілася з гомельскай жаночай калёніі № 4, прысьвечаную Шчыраковай, праваабаронца апублікаваў на сваёй старонцы Facebook.
https://smarturl.click/nyAdb
Падаткі, пэнсіі, дапамога на дзяцей, візы. Што зьменіцца для беларусаў з 1 лютага?
Свабода паглядзела, якія зьмены напаткаюць беларусаў у лютым.
https://smarturl.click/aJOw5
У Беларусі праз туман абвясьцілі аранжавы ўзровень небясьпекі
У Белгідрамэце паведамілі, што туман, які назіраецца месцамі на тэрыторыі краіны, з 7-й раніцы да 12-й гадзіны дня распаўсюдзіцца на паўднёва-ўсходнюю частку Беларусі.
«Бачнасьць у тумане 100-500 мэтраў», — адзначаецца ў паведамленьні.
У Міністэрстве надзвычайных сытуацый Беларусі папярэдзілі аб імавернасьці дарожных здарэньняў і заклікалі грамадзян утрымацца ад паездак на асабістым транспарце, а калі гэта немагчыма — ажыцьцяўляць рух бязь лішніх абгонаў і апярэджваньняў.
50 гадоў Альгерду Бахарэвічу
31 студзеня 1975 году ў Менску нарадзіўся папулярны беларускі пісьменьнік Альгерд Бахарэвіч. Першыя тэксты пачаў публікаваць яшчэ ў пачатку 1990-х гадоў. Быў адным з заснавальнікаў літаратурна-мастацкага руху «Бум-Бам-Літ». Аўтар шэрагу вядомых кніг, перакладзеных на розныя мовы сьвету. Сюжэты неаднойчы ўвасабляліся ў тэатральныя пастаноўкі.
Сярод асноўных твораў «Праклятыя госьці сталіцы», «Сарока на шыбеніцы», «Гамбурскі рахунак Бахарэвіча», «Шабаны. Гісторыя аднаго зьнікненьня», «Дзеці Аліндаркі», «Апошняя Кніга пана А.», «Сабакі Эўропы» і іншыя.
Больш падзей гэтага дня ў гісторыі — у падборцы «Ўжо сёньня»: https://smarturl.click/ZyJRy
🇮🇱 Ізраіль прыпыніў перадачу палестынскіх зьняволеных: улады запатрабавалі ад ХАМАСу гарантыі бясьпекі для вызваленых закладнікаў
Падчас перадачы ізраільскіх закладнікаў Чырвонаму Крыжу ў Хан-Юнісе сабраўся натоўп. Людзі крычалі, залазілі на машыну супрацоўнікаў Чырвонага Крыжа, здымалі закладнікаў на тэлефоны, а таксама перашкаджалі руху групы ўзброеных баевікоў, якія вялі закладнікаў. Такое адбывалася і падчас перадачы папярэдняй групы закладнікаў.
https://smarturl.click/B6v9M
У трох абласьцях Беларусі ўвялі збор за перасячэньне мяжы на аўтамабілі. Але не для ўсіх
Збор за перасячэньне мяжы на аўтатранспарце ўводзяць з 1 лютага ў трох абласьцях Беларусі – Берасьцейскай, Віцебскай і Гарадзенскай.
Стаўка збору складае адну базавую велічыню – 42 рублі, за адзін транспартны сродак незалежна ад колькасьці пасажыраў.
Прадугледжаныя некаторыя выключэньні.
https://smarturl.click/ba9YL
Чым Лукашэнку вабіць дынастычны транзыт улады
Чым часьцей Лукашэнка запэўнівае ў тым, што ягоныя сыны «наеліся прэзыдэнцтва» і што «нават у страшным сьне ня могуць уявіць сябе на ягоным месцы», тым большая верагоднасьць таго, што менавіта дынастычную перадачу ўлады ён рыхтуе беларусам.
https://smarturl.click/ZyJVq
💌 Галоўнае за тыдзень — у суботняй email-рассылцы Свабоды
Сёньня падводзім вынікі выбараў-2025 у Беларусі і глядзім, чаго чакаць далей; гутарым зь вядомымі беларусамі і расказваем гісторыі тых, хто натхняе; выкрываем фэйкі і шмат што яшчэ! Падпісвайцеся на нашу рассылку і будзьце заўжды ў курсе галоўных падзей! 👉🏻 http://eepurl.com/ijMaIv
ЗША ад 1 лютага ўвядуць мыта ў дачыненьні да Канады, Мэксыкі і Кітаю
«Прэзыдэнт заўтра ўвядзе 25-адсоткавы тарыф на Мэксыку, 25-адсоткавы тарыф на Канаду і 10-адсоткавы тарыф на Кітай», — паведаміла прэсавая сакратарка адміністрацыі прэзыдэнта ЗША Кэралайн Лівіт. Калі Канада адкажа падвышэньнем свайго мыта, як яна і абяцала, гэта будзе гандлёвай вайной, якая можа азначаць рост цэнаў і страту працоўных месцаў, піша агенцтва Reuters. https://smarturl.click/M1DbE
Асноўнае за 31 студзеня
📌 Падаткі, пэнсіі, дапамога на дзяцей, візы. Што зьменіцца для беларусаў з 1 лютага?
📌 Марныя надзеі. Што адбываецца зь міжнароднай легітымнасьцю Лукашэнкі пасьля выбараў
📌 38 дзяржаваў-чальцоў АБСЭ прынялі супольны дакумэнт з ацэнкай выбараў у Беларусі. ЗША зрабілі асобную заяву
📌 Ціханоўская расказала, якой бачыць сваю ролю пасьля выбараў у Беларусі
📌 «Апытаньне ва ўмовах фактычнага палону». Што думаюць былыя вязьні пра турэмныя анкеты
📌 Ініцыятыва Maldzis выкупіла Радзівілаўскую мапу XVII стагодзьдзя
📌 «Тады межаў яшчэ не было». Ручнік, зьвязаны зь Беларусьсю, унесьлі ў сьпіс нематэрыяльных каштоўнасьцяў Польшчы
📌 Песьні пра каханьне, жыцьцё і выгараньне. Расказваем пра падлеткавы беларускі гурт з Уроцлава
📌 Як Кітай падсілкоўвае расейскую ваенную машыну. Расьсьледаваньне Радыё Свабода/Радыё Свабодная Эўропа
📌 «Куды коціцца сьвет». У чым фішка Канады і як яна збудаваная
38 дзяржаваў-чальцоў АБСЭ прынялі супольны дакумэнт з ацэнкай выбараў у Беларусі. Прадстаўніца ЗША зрабіла асобную заяву
Дзяржавы-удзельніцы нефармальнай групы АБСЭ «Сябры дэмакратычнай Беларусі» падрыхтавалі і прынялі дакумэнт з ацэнкай апошніх прэзыдэнцкіх выбараў у Беларусі. У ім гаворыцца, што выбары ў Беларусі 26 студзеня сёлета не былі свабоднымі і не адпавядалі стандартам АБСЭ. https://smarturl.click/mpmJQ Прадстаўніца ЗША пры АБСЭ зрабіла асобную заяву https://smarturl.click/nyAG4
Расказваем, што цяпер вядома пра авіякатастрофу ў Вашынгтоне, дзе 29 студзеня пасажырскі самалёт сутыкнуўся з вайсковым верталётам. На борце самалёту знаходзіліся 64 чалавекі, у тым ліку вядомыя фігурысты.
Читать полностью…
Дзяржсакратар ЗША выказаўся пра патрэбу саступак у магчымых перамовах Украіны і Расеі
Дзяржаўны сакратар ЗША Марка Рубіё заявіў, што вайна Расеі супраць Украіны ня скончыцца дасягненьнем «максымалісцкіх мэтаў» бакоў. Рубіё сказаў, што вайну трэба скончыць шляхам перамоваў і, паводле яго слоў, «гэта будзе праца жорсткай дыпляматыі».
Дзяржсакратар таксама заявіў, што тое, што зрабіў Пуцін ва Ўкраіне, «жудаснае», у той жа час указаўшы на «несумленнасьць» ЗША, бо тыя «прымусілі людзей паверыць, што Ўкраіна можа ня проста перамагчы Расею, але, ведаеце, зьнішчыць яе, вярнуць яе да таго, як сьвет выглядаў у 2012 ці 2014 гадах, да таго, як расейцы захапілі Крым». https://smarturl.click/gpW0a
Падпісвайцеся на Свабоду ў radio_svaboda">TikTok!
Там вы знойдзеце шмат цікавых кароткіх відэа і інфаграфікі на розныя тэмы. Вось відэа апошняга тыдня:
👆🏻Адкуль узялася «Пагоня»? Каротка расказваем гісторыю герба (гл. відэа вышэй)
👉🏻 «Наша Белараша»: radio_svaboda/video/7463942345013071110">тлумачым, што гэта такое і адкуль узялося
👉🏻 У доме актора Джэка Нікалсана вісіць карціна мастака зь Беларусі. radio_svaboda/video/7463509112622501126">Расказваем пра Хаіма Суціна
👉🏻 «Лукашэнку ў шрэдар». radio_svaboda/video/7464315003932347654">Як прайшлі акцыі беларусаў замежжа ў дзень выбараў
👉🏻 Даведаліся, што цяпер зь беларусам, radio_svaboda/video/7465040133398514950">які намаляваў у Варшаве неадназначнае графіці з Іланам Маскам
👉🏻 Ці абмяжуюць у Беларусі аборты ўсьлед за Расеяй? radio_svaboda/video/7465383200861310214">Разьбіраемся разам з экспэртамі
👉🏻 Мэдсястра ў раённай лякарні, двое дзяцей. radio_svaboda/video/7464639259580910854">Расказваем пра жанчыну з Лоева, якая прагаласавала на двух участках
Лукашэнка падпісаў указ аб павышэньні цэн на камунальныя паслугі. Аплата за студзень будзе разьлічаная ўжо паводле новых тарыфаў
На першым этапе падаражэюць усе паслугі, акрамя ацяпленьня і гарачага водазабесьпячэньня. https://smarturl.click/qlVZ9
Як Кітай падсілкоўвае расейскую ваенную машыну
Заходнія краіны абвінавацілі Кітай у пастаўках Маскве мікрачыпаў і іншых крытычна важных тэхналёгій падвойнага прызначэньня, якія «падсілкоўваюць жорсткую агрэсіўную вайну Расеі». Дэталі ад Радыё Свабода:
https://smarturl.click/ba9mn
#rfe_rl
«Тады межаў яшчэ не было». Бельскі ручнік, зьвязаны зь беларускай традыцыяй, трапіў у сьпіс нематэрыяльнай спадчыны Польшчы
Ён паходзіць з Падляшша — цяперашняй тэрыторыі Польшчы, на якой спрадвеку жылі і беларусы. Пра выгляд, ролю і сувязь ручніка зь Беларусьсю Свабода пагаварыла з польскай і беларускай дасьледчыцамі.
https://smarturl.click/Daxoe
У Гданьску адкрылася выстава беларускага дызайнэра Артура Вакарава: 30 гадоў дыктатуры ў постарах.
Выстава праходзіць у Эўрапейскім цэнтры салідарнасьці.
https://smarturl.click/pp6eE
Ва Ўкраіне рэалізавалі партыю арыштаваных пасьля расейскага ўварваньня беларускіх угнаеньняў
У сярэдзіне сьнежня 2024 году некалькі аўкцыёнаў у продажы беларускіх угнаеньняў, якія знаходзяцца ў Жытомірскай і Мікалаеўскай абласьцях, не адбыліся праз адсутнасьць удзельнікаў. Гэтыя лоты плянуюць выставіць паўторна.
https://smarturl.click/Q1y6J
У Польшчы шукаюць беларуску, асуджаную за шпіянаж. Яна не прыйшла адбываць пакараньне і не сплаціла штраф
Асуджаная беларуска Дар’я Астапенка не зьявілася для адбываньня пакараньня і не зрабіла ў належны час плацяжу 3850 даляраў. Дзе яна можа быць цяпер, невядома, піша @belsat
https://smarturl.click/yqwyL