3989
Global Center for Intercivilizational Dialogue Founder and Director of Global Critical Theory Center & Founding Editor of Islamic Perspective since 2007-2018 and Advisor since 2018 onwards
تاملی در باب "تحولات ساختاری علم" در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و نسبت آن با نهاد علم در ایران
در گفتگو با سیدجواد میری
ساعت ۱۹ الی ۲۰
۳۰ دی ۱۳۹۹
@seyedjavadmiri
نقد سیاستگذاری های آموزش عالی در حوزه "مدیریت نظام دانایی"
. در این نشست به این موضوع پرداخته شد که
۱. چرا اساساً باید به نقد سیاستگذاریهای آموزش عالی پرداخت؟ ضرورت عمومی و مصلحت عام به مثابه دو مولفه محوری مطرح شدند.
۲. نقد چیست؟ آیا نِق نِق کردن نقد است یا نشان دادن "ربط" و "ارتباط" بین اجزای مختلف جامعه یا حتی عدم ربط یا گسست ارتباطات بین اجزای گوناگون جامعه؟
۳. آموزش عالی یک "کلّ" است و برای فهم آن می توان "جزء" یا "اجزای" آن را مطالعه کرد.
۴. رویت پذیر و روایت پذیر کردن
"بی فکری" در آموزش عالی وظیفه جامعه شناسی معرفت است که پیوند "بی فکری" را با لابی های قدرت در ساختار آموزش عالی را نشان دهد.
۵. ما با یک بی فکری یعنی عدم انسجام بین اجزاء در پیکر آموزش عالی کشور روبرو هستیم. برای نمونه من برشی از این پیکر را برگزیده ام و آن را مورد تحلیل قرار دادم و "بی فکری نهادی" را در نسبت با مفهوم "طبقه بندی علوم" تشریح کردم و نتایج خود را اعلام نمودم.
در گفتگو با سیدجواد میری
ساعت ۱۴ الی ۱۵
۳۰ دی ۱۳۹۹
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
@seyedjavadmiri
پاتریس لومومبا اولین رئیس جمهور کنگو بعد از خروج استعمار بلژیک بود ولی دولت بلژیک مستقیم طرح قتل او را کشید و پس از ۵ دهه در ۲۰۰۱ این نقشه بر ملا شد و معلوم گشته که ماموران دولت او را ربوده و کشته و جنازه او را در اسید حل کرده اند و پیش از حل جسد بخشی از صورت و دندان او را بریده اند و امروز دختر لومومبا خواستار عودت باقیمانده پیکر پدرش شده است! بای ذنب قتل؟
What happened to Patrice Lumumba
Belgian Workers’ Party newspaper Solidaire explains, in 2001, amid a parliamentary inquiry into the Belgian state’s role in the assassination, policeman Gérard Soete — chief inspector in secessionist Katanga — admitted to the press that after the killing he had cut Lumumba’s corpse into pieces, before dissolving it in sulfuric acid.
https://jacobinmag.com/2020/08/patrice-lumumba-daughter-belgium-congo-teeth?fbclid=IwAR05a7kcFi7oDDYx3yVFPzlXZ_VNZAy6HU_G7RphBPG5Ly8bQG-fpVirRt8
@seyedjavadmiri
این عکس در حیاط کلیسا می باشد و مومنان برای برداشتن "آب مقدس" از مخازن میآیند و بطری های خود را پر می کنند.
@seyedjavadmiri
وضعیت ماسک در ایام سیطره ویروس کرونا در روسیه
همانطور که پیشتر اشاره کرده بودم در شهرهای روسیه مواجهه با ویروس کرونا به شدت و حدت ایران نیست. البته در همه امکان عمومی علائم هشدار دهنده نصب شده است و اشاره به فاصله گذاری نیز وجود دارد ولی ما شاهد "اضطراب عمومی" در سطح جامعه نیستیم. در اخبار نیز اشاره به گشت های پلیس وجود دارد که افرادی را که فاقد ماسک در اماکن عمومی هستند جریمه (۵۰۰ روبل روسیه که معادل ۱۷۵۰۰ تومن ایران) می کنند اما با همه این احوال مشاهدات میدانی ام در اماکن عمومی مانند اتوبوس و فروشگاه ها و ... نشان می دهد که همه این قواعد را رعایت نمی کنند. به عنوان مثال، در اتوبوس های شهری آریول با صحنه های بسیاری روبرو می شوید که افراد ماسک نمی زنند. در ذیل این یادداشت دو عکس را با شما به اشتراک می گذارم که در اتوبوس های شهری در روز دوشنبه ۲۹ دی ماه ۱۳۹۹ گرفته شده است و افراد جوان بدون ماسک در اتوبوس نشسته اند.
سیدجوادمیری
@seyedjavadmiri
مفهوم جامعه عوضی در روایت شریعتی
@seyedjavadmiri
کتاب جدید ریچارد تپر استاد بازنشسته دانشگاه لندن با عنوان "صداهای روستایی افغانی: داستانهای یک مجمع قبیله ای". شرح کوتاهی پروفسور تپر درباره این پروژه به انگلیسی داده است که خدمت شما ارسال می کنم. آنتروپولوژی دانشی مبتنی بر مطالعات میدانی است که غالباً سوژه اروپایی یا آمریکایی یا بعضاً روسی به مستعمرات سابق و لاحق خویش سفر می کنند و درباره "زندگی اگزوتیک" دیگری کاملاً متفاوت مطالعه می کند. البته تحولات بسیاری در ساختار فهم و تبیین در آنتروپولوژی (یا همان رشته ای که در ایران با عناوین انسانشناسی و مردمشناسی شناخته می شود) رخ داده است اما یک نکته کماکان لایتغییر باقی مانده است و آن سویه "حضور در میدان" و آن هم میدانی که با میدان مطالعات جامعه شناسی متفاوت است. به عبارت دیگر، میدان جامعه شناس جوامع صنعتی و شهری و مدرن محسوب می شد و میدان آنتروپولوژی جوامع بومی و خارج از محدوده غرب یا جوامعی که زمان تقویمیشان با زمان اجتماعیشان مطابقت نداشت.
Afghan Village Voices: Stories from a Tribal Community
Compiled by Richard Tapper, with Nancy Lindisfarne-Tapper; London, Bloomsbury (I B Tauris) 2020
https://www.bloomsbury.com/uk/afghan-village-voices-9780755600861/
Afghanistan in the 20th century was virtually unknown in Europe and America. At peace until the 1970s, the country was seen as a remote and exotic land, visited only by adventurous tourists or researchers. Afghan Village Voices is a testament to this little-known period of peace and captures a society and culture now radically affected by four decades of revolution, invasion, civil war, famine, exile, death and suffering.
This a book about the Piruzai, a tribal community of some 200 families who farmed in northern Afghanistan and in summer took their flocks to the central Hazârajât mountains. It is a collection of remarkable stories, folktales and conversations, recorded during field research in the early 1970s by Richard Tapper and Nancy Lindisfarne-Tapper (author of Bartered Brides: Politics, Gender and Marriage in an Afghan Tribal Society).
The stories range from memories of the Piruzai migration to the north a half century before, to feuds, ethnic strife and the doings of powerful khans. There are stories of falling in love, elopements, marriages, childbirth, religious life, and the world of spirits. Still others are of farming and livestock-rearing, and the skills and skulduggery people need to survive. Providing unprecedented insight into the depth and colour of rural Afghan lives, the book is a remarkable document of Afghanistan at peace, told by a people whose voices have rarely been heard. Afghan Village Voices is not about current or recent events, but about the lives of some rural Afghans many of whose children and grandchildren have probably been actors in those events.
Richard Tapper
Emeritus Professor of Anthropology in the University of London
www.richardtapper.com
سیدجوادمیری
@seyedjavadmiri
گر چه دوریم به یاد تو قدح می‌گیریم
بعد منزل نبود در سفر روحانی
@seyedjavadmiri
NBC News: Confirmation hearing for Biden's national intelligence chief abruptly postponed.
https://www.nbcnews.com/politics/politics-news/confirmation-hearing-biden-s-national-intelligence-chief-abruptly-postponed-n1254351
@seyedjavadmiri
گفتگو با دکتر سید جواد میری
با عنوان «ایران امروز و فردا»
جلسه یازدهم
جمعه 26 دی ماه 1399
ساعت 18:00
مجری: حامد درودیان
لایو در اسکایپ
گروه آموزشی پل
@seyedjavadmiri
وضعیت مدارس در روسیه در سال ۲۰۲۱ و موقعیت ایران
دولت روسیه پس از تعطیلات سال نو میلادی ۲۰۲۱ اعلام کرده است که تمامی کلاس ها در مقاطع گوناگون از هفته پیش روی باز خواهند شد. پیش از این فقط مدارس ابتدایی و کلاس یازدهم باز بود ولی در تصمیم جدید دولت تمامی مقاطع بازگشایی خواهند شد. نکته جالب توجه این است که از تمامی معلمان و دبیران آزمایش گرفته خواهد شد که وضعیت "آنتی-بادی" بدن های آنها ارزیابی گردد و اگر کسی یا کسانی آنتی بادی کافی در برابر ویروس کووید ۱۹ ندارند باید "واکسن کووید ۱۹" بزنند. به عبارت دیگر، به نظر می آید سیاستگذاریهای بهداشتی دولت روسیه در مهار این ابر-ویروس موفق عمل کرده است و گامهای برنامه ریزی شده در حال ثمر دادن است. حال پرسشی که می توان در این مورد در نسبت با سیاستگذاریهای دولت روحانی در باب "مدیریت ویروس کووید ۱۹" مطرح کرد این است که آیا موفق بوده است یا خیر؟ آیا موفقیت یا شکست آن را می توان ارزیابی کرد؟ برای ارزیابی سیاست های بهداشتی دولت از چه روشی می توان استفاده کرد؟ آیا مناسبات بین الدولی ایران و روسیه در حوزه بهداشت ممکن است یا خیر؟ آیا می توان از تجربیات روسیه برای مهار این ابر-ویروس استفاده کرد؟ ایران حضور پر رنگی در حوزه های گوناگون در روسیه دارد: سفارت ایران و دستگاه دیپلماسی آن یکی از مراکز مهم برای انتقال اطلاعات و تجربیات گوناگون است؛ رایزنی فرهنگی ایران با کادر مجربش می تواند نقش مهمی در این موقعیت حساس ایفاء کند؛ مراکز فرهنگی و دینی و علمی ایرانیان در شهرهای مهم روسیه نیز می توانند صاحب نقش مهمی بشوند ... . حال باید دید سه نهاد وزارت خارجه و وزارت بهداشت و وزارت علوم تا چه اندازه چابک هستند و چگونه می توانند ورود کنند و در یک سازماندهی هماهنگ از پتانسیل نهادهای ایرانی در روسیه برای بهبود وضع موجود بهره ببرند. به نظر من، وزرای این سه نهاد کلیدی باید جلسه فوق العاده ای با سفیر ایران در روسیه بگذارند و اتاق فکری تشکیل دهند و با نگاه مدیریت بحران تحولات روسیه را رصد کنند و گزارش دقیقی خدمت رئیس جمهور ایران بدهند و مستدل تبیین کنند که مبانی سیاستگذاریهای اپیدمیک روسیه دقیقا چه بوده است و احتمال موفقیت روش های روسی در ایران چقدر است و دولت چه برنامه هایی را باید اکنون اجرا کند. به عبارت دیگر، دولت روحانی باید از پوسته "امروز و فردا کردن" بیرون بیاید و اقدامات عملی و علمی و مبتنی بر مطالعات مقارنه ای را سرلوحه سیاستگذاریهای کنونی خویش قرار دهد تا جان ملت را از این بیماری خطرناک نجات دهد.
سیدجوادمیری
@seyedjavadmiri
صفحه ۶
اگر ایران بتواند در این سه حوزه سرمایه گذاری کند، آن موقع به نظر من در این جنگ هایی که به احتمال زیاد در 10-20 سال آینده در دنیا به علت تغییر و تحولات بنیادینی که اتفاق خواهد افتاد دوباره دچار وضعیت دوران قاجار و دوران پهلوینخواهیم شد. مثلا اروپایی ها یک تصمیمی برای انرژی جهان گرفتند ناگهان پهلوی دوم سقوط کردند. سپس ما داخل جنگ شدیم و ... . در این صورت ما در زمین شطرنج آن ها بازی نخواهیم کرد.
سیدجوادمیری
@seyedjavadmiri
نقد سیاستگذاری های آموزش عالی در حوزه "مدیریت نظام دانایی"
در گفتگو با سیدجواد میری
ساعت ۱۴ الی ۱۵
۳۰ دی ۱۳۹۹
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
@seyedjavadmiri
در بالا نوشته شده است که "مسیح متولد شد" و در عکس های دیگر نمایی از مراسم تعمید را برای شما عکس گرفته ام.
@seyedjavadmiri
در اینجا شما قلم و کاغذ مخصوص برای مردم گذاشته اند تا نام اموات خویش را بنویسند تا در کلیسا برای شادی روحشان دعا خوانده شود و شماره حسابی هم نوشته شده است که مخصوص کلیسا است و شما می توانید به حساب کلیسا وجوهات خود را واریز کنید. در زیر میز هم بسته لباسی است که مردم برای مستمندان جمع کرده اند تا در این سرمای جانسوز تنشان را با این البسه گرم کنند.
@seyedjavadmiri
شعائر دینی در ایام کرونا در روسیه
یکی از موضوعات بحث برانگیز در ایام سیطره ویروس کرونا بحث شعائر جمعی دینی در ساحت عمومی بوده است. بسیاری از کشورها سیاست های سختگیرانه در مواجهه با پدیده "شعائر جمعی دینی" اتخاذ کرده اند و ایران هم یکی از آن کشورها است. اما امشب (۱۸ ژانویه) در تقویم کلیسای "پرواسلوانای روسی" (کلیسای ارتدوکس روسیه) مصادف با شب غسل تعمید عیسی مسیح است. روس های مسیحی بر این باورند که عیسی در ۷ ژانویه بدنیا آمد و در ۱۹ ژانویه غسل تعمید شد. از این روی شب نوزدهم ژانویه به کلیسا می روند و به دعا و نیایش دسته جمعی می پردازند و امسال هم مراسم به صورت معمول انجام شد. من به کلیسایی به نام
Храм Иверской иконы Божией Матери Орла
(کلیسای نماد ایبریایی مادر خدا)
در شهر آریول رفتم و از نزدیک شاهد بودم که مراسم به صورت دسته جمعی برگزار شد و فاصله فیزیکی هم به صورت جدی رعایت نمی شد ولی اکثراً ماسک بر صورت داشتند ولی کودکان مستثنی بودند و ماسکی بر چهره نداشتند. تلاش کردم چند فیلم و عکس برای شما بگیرم و توضیحاتی موجز ذیل عکس ها و کلیپ ها برای شما خواهم نوشت.
سیدجوادمیری
@seyedjavadmiri
الهام از مفهوم "جامعه عوضی" در نگاه شریعتی و رسیدن به مفهوم "محقق عوضی"
در مجموعه آثار شریعتی مفهومی را به صورت موجز به کار می برد ولی آن را توسعه نمی دهد. مفهومی که شریعتی به کار می برد مفهوم "جامعه عوضی" است که یکی از برجسته ترین مولفه هایش عدم تطابق بین "زمان تقویمی" و "زمان اجتماعی" اش است. این عدم تطابق دو زمان ناسازوارگی های بنیادین در جامعه و مردمانش ایجاد می کند و شریعتی از آن با عنوان "جامعه عوضی" یاد می کند ولی مفهوم "عوضی" اگر دقیق صورتبندی نشود ممکن است مخاطب را دچار سوء تعبیر جدی کند. این مفهوم به معنای محاوره ای آن نباید تلقی گردد که در آن خوانش به خصلت و خصوصیت یک فرد توجه می شود. به عنوان مثال، در عبارت "او فرد عوضی است" که در این عبارت واژه عوضی به مثابه یک دشنام به کار رفته است. اما واژه عوضی را می توان در حالت دیگری نیز به کار برد و آن به عنوان مثال در عبارت "استخوان عوضی جا افتاده است" که در این ترکیب واژه بیان یک واقعیت است که در آن استخوان در رفته سر جای اصلیش جا نرفته است و همین موجب مشکلات جدی برای فرد شده است. به سخن دیگر، عوضی را می توان مساوق با مفهوم dis-located گرفت که در آن زمان تقویمی و زمان اجتماعی با هم تطابق ندارند و این موجب زایش جامعه عوضی یا dislocated society شده است. در کتاب زیر چاپ خود به انگلیسی در باب نظریه کلاسیک شریعتی به این موضوع کامل پرداخته ام ولی در اینجا می خواستم با الهام از مفهوم جامعه عوضی شریعتی دست به برساخت مفاهیم جدیدی بزنم و آن "محقق عوضی" و "دانشگاهی عوضی" است که دچار انقطاع زمانی شده اند و ذهنشان در نسبت با جامعه مورد مطالعه شان دچار نوعی گسست بین زمانمکان تقویمی و زمانمکان اجتماعی شده است. به سخن دیگر، در آثار این سنخ از محققان ما با پدیده جالبی روبرو هستیم که در باب ایران می نویسند ولی هیچ در باب ایران نمی گویند بل ترجمه "مکان دیگری" ذهن آنها را درگیر کرده است و مبنایی چیزی در باب مکان ایرانی نمی گویند. این سنخ از محققان را می توان "محقق عوضی" صورتبندی کرد که در-جای-خود نیستند بل در-جای-دیگر هستند ولی می پندارند در باب ایران می نویسند. این پدیده موضوعی قابل مطالعه است و مفهوم "جامعه عوضی" شریعتی می تواند رهگشا باشد. البته فکر نکنید این مفهوم فقط محدود به دانشگاهیان است. شما می توانید بسیاری از حوزویان را هم ذیل این مفهوم مورد مداقه قرار دهید و حتی بسیاری از اهل سیاست را هم می توان با این مفاهیم مورد خوانش قرار داد و مهمتر اینکه این مفاهیم را نباید محدود به جامعه ایران کرد. زیرا این سنخ از مفاهیم قابلیت عام دارند و می توان آنها را در مطالعه پدیده های عام اجتماعی مورد استفاده تئوریک قرار داد.
سیدجوادمیری
@seyedjavadmiri
زندگی سراسر فهم مسئله است: مسئله و مسئله شناسی در علوم اجتماعی و انسانی ایران
این کتاب گرانسنگ نوشته دکتر نعمت اله فاضلی استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در ایران است. کتاب توسط انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در تابستان سال ۱۳۹۹ در ۴۰۹ صفحه به چاپ رسیده است. مولف در کتاب می نویسد که
"بیش از همه باید از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و رئیس آن جناب آقای دکتر حسینعلی قبادی نام ببرم که این فرصت را به من داد تا این پژوهش را در چارچوب وظائف شغلی سالانه ام انجام دهم ... امیدوارم تقدیر و سپاس قلبی مرا پذیرا باشند" (۱۳۹۹. ۱۱).
کتاب دارای نه فصل و یک مقدمه می باشد. اکنون که در روسیه بسر میبرم تصمیم گرفته ام سیر مطالعاتی آثار دکتر نعمت اله فاضلی را که از آغاز سال ۱۳۹۹ شروع کرده بودم تا پایان سال در آریول به اتمام برسانم. کتاب حاضر را به دقت مطالعه کردم و نزدیک به هفتاد صفحه فیش برداری کرده ام. در این دو ماه پایانی سال ۱۳۹۹ تلاش خواهم کرد دستنوشته های خود را مرتب و بازنویسی کنم و در کنار مقاله پنجاه صفحه ایی که پیشتر نگاشته بودم به صورت یک کتاب مستقل با عنوان "بازخوانی روایت نعمت اله فاضلی از انسانشناسی" توسط انتشارات نقد فرهنگ به چاپ برسانم. امیدوارم کتاب جذابی بشود و برای ارتقاء "گفتگوهای درون-ایرانی" مثمرثمر واقع گردد.
سیدجوادمیری
@seyedjavadmiri
ریاست "اطلاعات ملی" آمریکا در دولت جو بایدن و تبعات آن برای تهران
امروز قرار بود خانم آوریل هاینز در مقابل نمایندگان سنای آمریکا به عنوان ریاست وزارت اطلاعات ملی جو بایدن حاضر شود تا تایید سنا را بگیرد ولی بنا به دلایلی جلسه به تعویق افتاد. اما آنچه برای من مهم است "منطق گزینش" جو بایدن برای یکی از پست های حساس "اطلاعاتی" در دولت خود است و تفسیر این سیگنال در تهران چگونه باید باشد. خانم آوریل هاینز کیست؟ آوریل دانیکا هاینز وکیل و در دولت اوباما معاون مشاور امنیت ملی کاخ سفید بود و پیش از این به عنوان معاون رئیس اداره اطلاعات مرکزی (سیا) خدمت می کرد. او اولین زنی بود که این سمت را به عهده داشت. به عبارت دیگر، شما با فردی روبرو هستید که یکی از امنیتی ترین افراد در کابینه جو بایدن می باشد. اما نکته جالب توجه این است که آوریل هاینز پنجاه و یکساله نماینده لابی قدرتمند یهودی در حزب دموکرات می باشد. آوریل هاینز از مادری یهودی متولد شده است و خود را یهودی می داند. شاید اغراق نباشد ادعا کنیم که با تایید وزارت هاینز در این پست ارتباطات امنیتی و اطلاعاتی آمریکا با اسراییل کما فی السابق تداوم خواهد داشت و در کنار این پست حساس تهران باید به "پست خزانه داری آمریکا" هم نیم نگاهی داشته باشد. زیرا در بسیاری از دوران ها وزارت خزانه داری (دولت ترامپ و دولت اوباما) این پست در دست استیون منوچین و جک لیو بوده است که هر دو از "حاندان های قدرتمند یهودی" هستند که هیچگاه منافع اسراییل را به منافع ایران ترجیح نخواهند داد. به سخن دیگر، دو مولفه مهم امنیتی و اقتصادی که در دوران ترامپ پاشنه آشیل ایران بود کما کان در دولت جو بایدن در دستان خاندان های قدرتمند یهودی و لابی اسرائیلی می باشد و این معنادار است و یکی از معانی آن این است که ما با ساختاری روبرو هستیم که مدیریت آن به سادگی از دست خاندان های قدرتمند یهودی که مسقط الراس آنها تل آویو است، خارج نخواهد شد. حال برنامه دولت روحانی در این چند ماه و استراتژی حاکمیت در قرن پانزدهم چیست؟ به نظرم باید دقیق و شفاف اندیشید و دقت و شفافیت از عدم مواجهه با واقعیات بوجود نمیآید بل ماحصل روبرو شدن با واقعیات تلخ ساختار قدرت و ثروت و تکنولوژی و ساینس در جهان است و نفس این مواجهه یعنی "هنر سیاستورزی".
سیدجوادمیری
@seyedjavadmiri
Nikolai Semyonovich Leskov
نیکولای سیمیونویچ لِسکوف
نویسنده پرآوازه روسی متولد ۱۸۳۱ و متوفی ۱۸۹۵ است. او متولد شهر آریول است که در ۳۶۲ کیلومتری جنوب مسکو واقع شده است. لسکوف بر بزرگانی چون تولستوی و چخوف و گورکی تاثیر بسزایی گذاشت. لسکوف نویسنده قهاری بود و مناسبات اجتماعی قرن نوزدهمی روسیه تزاری را به زیبایی در آثار خود به تصویر کشیده است. امروز فرصتی دست داد که در سهر آریول در کنار مجسمه او چند عکس یادگاری بگیریم.
سیدجوادمیری
@seyedjavadmiri
گفتگو با دکتر سید جواد میری
با عنوان «ایران امروز و فردا»
جلسه یازدهم
جمعه 26 دی ماه 1399
ساعت 18:00
مجری: حامد درودیان
لایو در اسکایپ
گروه آموزشی پل
@seyedjavadmiri
#ترس منشاء همه بدبختی هاست. از آن رها شوی، رستگار خواهی شد.
سیدجوادمیری
@seyedjavadmiri
صفحه ۵
این روند آینده دموکراسی در جهان را تیره و تار خواهد کرد.
سوال پایانی: ایران و ناسیونالیسم ایرانی در این شرایط جهانی، چه آینده ای خواهد داشت؟
من در این مورد خیلی بحث کرده ام. به اعتقاد من ما چهار گفتمان کلان در ایران داریم. اسلام گرایی افراطی، ناسیونالیسم افراطی، اسلام گرایی مدنی و ناسیونالیسم مدنی. در دهه اول و دوم انقلاب اسلام گرایی افراطی یا اسلام گرایی میلیتانت، دست بالا را داشت. می توانست حذف کند و ... . آرام آرام هر چه قدر جامعه قوی تر شد، نوعی از خوانش مدنی از اسلام گرایی در حال ظهور است. اما به موازات این که اسلام گرایی مدنی دارد ظهور می کند و اسلام گرایی افراطی قدرت خودش را در ساحت سیاست می خواهد از دست بدهد، المان های میلیتانت ناسیونالیسم در ایران در حال تقویت است. لذا آن قسمت از اسلام گرایی که قدرت و جامعه را دارد دست می دهد ولی همچنان المان های قدرت سیاسی را دارد، به دنبال هم پیمان می گردد. چون با اسلام گرایی مدنی نمی تواند ائتلاف کند و دیگری خودش می داند، به سمت ائتلاف با ناسیونالیسم میلیتانت حرکت می کند. ولی در عین حال ما خوانش مدنی از ناسیونالیسم هم داریم که تکثر در ایران را قبول دارد و ادیان مختلف و زبان های مختلف را به رسمیت می شناسد. اسلام گرایی مدنی می تواند به این ناسیونالیسم مدنی نزدیک شود. اما اتفاقی که از سال های اولیه دهه 90 با ظهور و بروز افرادی مثل سید جواد طباطبایی افتاد، در پیوند با گفتمان هایی که در برخی از نحله های اسلام گرایی میلیتانت وجود دارد، تلاش می کند که نوعی از ناسیونالیسم ایرانی را با قرائت شیعه شعوبی نزدیک کند. این می تواند منجر به تغییر و تحولات بنیادی در داخل جامعه ایران شود. در قرن پانزده خورشیدی ما در نهایت ترکیب هایی از این چهار گفتمان را شاهد خواهیم بود. شکل گیری هر کدام از این ائتلاف ها به دلیل حضور ایران در منطقه غرب آسیا، اوراسیا، خاورمیانه، آفریقا، شبه قاره هند و حتی مدیترانه می تواند تاثیر بر بیرون و نحله ها و جریان های مختلف و حکومت های دیگر و نوع مواجهه شان با تضادهایی که الان با ایران دارند، همکاری های که با اسراییل دارند، تقربی که با آمریکا دارند، دوری ای که از روسیه دارند، احتمالاتی که ممکن است با چین و هند در ارتباط باشند، روی همه این ها می تواند تاثیر بگذارد.
ولی این که به عنوان مثال اروپایی ها و آمریکایی ها چه نگاهی به تحرکات در داخل ایران دارند، این هم خودش بحث مهمی است. این هم صرفا با توجه به تغییر و تحولات در امروز ایران قابل حصول نیست. باید یک نگاه تاریخی داشت. نگاهی که توضیح دهنده سقوط اصفهان که 298 سال پیش اتفاق می افتد و ظهور نادرشاه افشار و ضمیمه کردن هند و آسیای مرکزی به امپراتوری ایران و بعد از بین رفتن نادر و فروپاشی افشاریه و بعد سقوط و تجزیه متداوم ایران تا سال 1971 و ظهور جمهوری اسلامی در این وضعیت باشد.
ظهور نادر که آن را مفصل در یک مقاله توضیح داده ام، در قرن 18 یک پالس عجیبی به استراتژیست ها و ژئوپولیتیسن ها و قدرت های آن روز اروپا می دهد. چرا؟ در سال 1722 وقتی امپراتوری صفوی فرومی پاشد، تزارها و عثمانی ایران را در معاهده ای تجزیه می کنند. جالب است که در فاصله 10-12 سال نادر ظهور می کند، روس ها و عثمانی ها را عقب می زند. در همان موقع هم هلندی ها و هم انگلیسی ها و حتی روس ها، چشم به گورکانیان داشتند. ولی کسی جرات نمی کرد. چرا که یکی از قدرتمندترین و ثروتمندترین کشورهای جهان بودند. نادر در نبرد کرنال در صد و بیست کیلومتری دهلی ارتش محمد شاه گورکانی را شکست می دهد و امپراتوری گورکانی را به امپراتوری ایران ضمیمه می کند. این مثل بمب بین دولت های اروپایی پخش می شود که چه طور یک کشور و مردمانی که نبودند، در عرض 10-12 سال خودشان را احیا کردند و قوی ترین امپراتوری ها را شکست دادند و خاک هند و آسیای مرکزی را ضمیمه ایران کردند. از آن روز هم انگلیسی ها هم روس ها هم اروپایی های غربی، به دنبال این بودند که سیاست containment policy یعنی سیاست تحدید و تهدید ایران را در راس کار خود قرار دهند. این در حدود 170 سال است که ادامه دارد.
حالا با ظهور ایران در این وضعیت تاریخی بحثی وجود دارد که چگونه می توان چیزی را که به آن قدرت ملی می گوییم، ارتقا داد. در جهان برای قدرت ملی دو شاخص تعریف می کنند. یک شاخص، شاخص: GDP یا تولید ناخالص ملی است که مورد استفاده غرب است. شاخص دیگر: CNP یعنی قدرت ملی جامع است که چینی ها تعریف کرده اند. این شاخص 7 مولفه دارد. وسعت سرزمینی، جمعیت، نیروی نظامی و ... . در این بین سه چیز است که باید خیلی به آن توجه کرد. اقتصاد، علم به معنای ساینس و تکنولوژی. ایران در این سه مولفه ضعف شدیدی دارد.