-
کانال شعر شخصی گاه وقتی نقد اشعار شاعران «مجموعه لری و فارسی» گاه وقتی متن در مورد لرسونَل «لرستانات» بختیاری، جنوبی، فیلی ادمین @Zccbm
اگر هزار بار شعر باباطاهر بخونی
باز هم تازگی دارد:
دو چشمم درد چشمانت بچیناد
مبو روزی که چشمم ته مبیناد
شنیدم رفتی و یاری گرفتی
#اگر_گوشم_شنید_چشمم_مبیناد
#باباطاهر
@skeyani
تا که وم پُرس ایکنن په سیچه تینایی ایگم:
شوخ اَیر ایچو نبو هم مینه قلبم هد یکی
#سجاد_کیانی
@skeyani
حضور مادر «دا» در ادبیات لری بختیاری
#زینب_صالحپور
در برخي از سوگچامه‌هاي بختياري بـه نقـش مـادر
بهعنوان عنصري تسلابخش اشاره شده است. او فرزنـد را
كه در سوگ پدر بيقراري مـي كنـد، ايـن گونـه تـسلي
ميبخشد:
قافله بار اكنن بارس گندم نو
دا به ددر اگوهه بلكه بووت بو
برگردان:
كارواني را تدارك ميبينند، بار آن گنـدم نو ميباشد.
مادر دختر را دلداري ميدهد كه شـايد ايـن
كاروان كه از راه رسيد، از آن پدر تو باشد.
در ادبيات شكارگري (صيادي) نيز مـادر حـضوري
فعال داشته و عواطف عميق مادرانه به صراحت و شيوايي
تمام بيان شده است.
براي مثال:
هفت بند نجفقلي منده به ليله
1 مو زنم تو گوش بگر داك پل بريده
برگردان:
ني هفت بند نجفقلـي (شـكارگر) در كـوه
«ليله» جا مانده است. من ني مينوازم و تو گـوش كـن،
.1 در اين بيت كه مربوط به آواز شـكارگري «نجفقلـي و فريـدون»
ميباشد به گيسو بريدن مادر نجفقلي در سوگ فرزنـدش اشـاره شـده
است كه از مراسم سوگواري در ايل بختياري است و زنـان در هنگـام
مرگ عزيزان به نشانه سوگ، گيسوي خويش را ميبرند. به اين مراسم
پل (به معناي گيسو) برُون (يا مي به معناي مـو) بـرُون
ميگويند
اي مادري كه در سوگ فرزند خـود گيـسوي خـود را
بريده‌اي!
صياد اي چونو برو كه نشكنه شفت
پل داكن بورا، گل ز ورت رفت
برگردان:
اي شكارچي آنچنان آهـسته راه بـرو كـه
حتي علف خشكيده هم در زير پاي تو به صدا درنيايـد،
مادر در سوگت گيسو ببرد، زيرا كه با سروصـداي تـو
گله شكار از كنار تو گريخت.
صياد بز پازني، پل دا بريده
كهنه بي شكال نوين، رهس بي ترديده
برگردان:
اي شكارچي بز نر، مادرت برايـت گيـسو
ببرد، كوه را بي‌شكار و قلـه آن را بـدون غـارت گـر و
سارق تصور مكن.
در برخي از اشعار شكارگري، مادر خود انگيزه بسيار
قوي براي انجام شكار از سوي شكارگر است:
موكه داكم نيخوره ز گوشت شكالم
پامه بردي نيكنم گوشت سي كي يارم؟
برگردان:
مـن كـه مـادرم از گوشـت شـكار مـن
نميخورد، پس چرا پايم را زخمي كنم و گوشت بـراي
چه كسي بياورم؟
در برخي از اشعار شـكارگري، «مـادر» مـستقيماً از
سوي شكارگر مورد خطاب قرار گرفته است.
ادامه دارد
/channel/skeyani
#کلهری
له وژنی م کَنیدَو عشق بومه
منالی مِن چَنیدَو عشق بومه
امان روژی م دی نَونی بزان م
له او رووژ شَهیدَو عشق بومه
#بختياری
وه پا وُ کد بریدِ عشقِت اوویم
کوچیر بیدم که چیدِ عشقت اوویم
ایر روزی مونه نیدی بدون که
مو او روزو شهیدِ عشقت اوویم
#سجاد_کیانی
@skeyani
بیو آروم ، کو دل تمآرِزونه
بیو شولیز بده ای دل کَلونه
بیو ایخوم شَوو چهلَه‌نِ تا روز
بخونم سی تو بیتا چل سرونه
#سجاد_کیانی
#لرپیا
@skeyani
عمرتون چی شو چهله بلند
دل‌تون خش
تپس در ادبیات لری از لری بختیاری تا جنوبی و فیلی:👆
تپستُم من خم و کِل نیگِرِم دی
هو که مَندیرِته کافَر به حالِس
#علی_بهرامی_کهیش
رُهمِستُمه دستاته بیار و بِورارُم
مَه بیم و تَپِستُم پَسِ شوگار٬دِرارُم
#ندا_صفری_منجزی
تَپستُم مینِ گِل وا سَر زِ دیریت
اِمیرُم تا پَسین آخر زِ دیریت
#مهردادناصری
دلش تپس فچه پیچس د گوشش
منی دیجونت هیچ وژدانی ناری
#آرش_آقایی_بازگیر
اَداغ ظلم دنیا بار سنگی
وشی دل خی مث بارو تپِسه
#نادر_تقدیسی
لری جنوبی بهبهانی
کوگ دل مو
و مِن باغ خیالت تپسه
......
#امیر_طاهری
دلِ خوم تَی تو فقط
مَیل تَپِستَن داره
وا او کرکیت دسِ ت
شوق تَنِستَن داره
#رهدار
نیروه ری خاطرت از یاد مو
تا که تَپستن نِره از ویر دل
#ایمان_رضایی
@skeyani
پَلت آیه‌ی قســــــم‌خَرِ قرۊنه
خوڌایه، دینه، سی مو آسمۊنه
کوتی ایبۊم نهایِ خال کَچه‌ت
گرؽڌه نَخش پرچم لورسۊنه
گیسوانت آیه‌ی قرآنی‌ست که به آن قسم میخورم. خدا، دین و آسمان من هستند. پیش خال چانه‌ات که نقش پرچم لورستان را دارد تعظیم میکنم.
• سجاد کیانی ❤️
@Lurishsongs
پلت آیی قسم خَره قرونه
خدایه دینِ سی مو آسمونه
کُتی ایبوم نهایه خالِ کهچت
گرهدی نخشه پرچم لورسونه
#سجاد_کیانی
@skeyani
موهایت آیه ی قرآن است که به آن قسم
میخورم
خدا، دین و آسمان من است
خم می شوم جلوی خال چانه ات
که بر گرفته از نقش پرچم لرستان است
فأنا لستُ سوى شاعر
كلُّ ثروتي موجودةٌ في دفاتري
وفي عينيكِ الجميلتينْ...
#نزار_قبانی
مو یه بیت بندم
کل مالم مین بَلگ دفترم هد
وا مین تیا نشمینِ تو
@skeyani
چی ماهی زهری وه خوت ایپیتی وُ نونی...
خوم پولَکَل چارقد دوره سریتم
@skeyani
عشقِ دیری رسمشه شیرِ نره ایزنه گل
آروم ار زیدی وه گِل که نشکستم شکرتم
#شعر_سجاد_کیانی
#دکلمه_هرنگ_گنجیان_مجری_لک
@skeyani
جیر خین و دل پُر سیچنت بی
بگو ئی خرس شُرشُر سیچنت بی
یو چن ساله که غم وسته وه بارم
یکی دامه بگه کُر سیچنت بی
#مریم_موسوی
@skeyani
وَختِ جون کَندَنمون بی و خومون نوْنِهسیم
تیخ مین گردنمون بی و خومون نوْنِهسیم
وَخیالمون سرِپاییم و هَنی جون دوریم
خَنجری مین تنمون بی و خومون نوْنِهسیم
بغض و غمباد گرهد بی گِلی و بُن نامون
هر دَمون شیونِمون بی و خومون نوْنِهسیم
از همو دس که کشیدین سرمون سی دوسی
قصتِتون کشتنمون بی و خومون نوْنِهسیم
جور تش سوختیمِ سیشون، و اونو مین فرکشون
تَش زیدن خرمنمون بی و خومون نوْنِهسیم
تا نَمردیم بیوْین تا همَمون داد بزنیم
دوسمون دشمنمون بی و خومون نوْنِهسیم
ترجمه به فارسی::
وقت جان کندمان بود و خودمان نمی دانستیم
تیغ بر روی گردنمان بود و خودمان نمی دانستیم
ما خیال می کنیم که ایستاده ایم و هنوز جان در بدن داریم
خنجری در بدنمان فرو رفته و خودمان نمی دانستیم
بغض سنگینی ته گلویمان را گرفته کرده است
هر لحظه داریم گریه می کنیم و خودمان نمی دانستیم
از همان وقتی که دست دوستی رو سرمان کشیدید
قصدتان کشتن ما بود و خودمان نمی دانستیم
همانند آتش برایشان سوختیمِ ولی فکر آنان این بود که
خرمن ما را آتش بزنند و خودمان نمی دانستیم
تا نمردیم بیایید تا با هم فریاد بزنیم
دوست ما دشمن ما بود و خودمان نمی دانستیم
#رسول_همتیان
/channel/skeyani
هر چه دادی تو واریما همه مَندن سی خت
نکه جرت همه هد سی دو سه گَز چلواری
#ملا_زلفعلی_بختیاری
@skeyani
*اشعار عروسی مردم بهبهان*
#حبیب_الله_نوربخش
تک بیت هایی است در قالب مثنوی که در مراسم عروسی ، در گوشه شوشتری خوانده می شود.
(بعضی از هنرمندان معتقدند که منشآ و خاستگاه این اشعار و این آهنگ بهبهان بوده که به دلایلی به نام شوشتر ثبت شده است)
این تصنیف در بهبهان به نام *شیردوما* و هرچی دارم سی تو دارمنیز معروف است.
این اشعار در شیراز به *واسونک* معروف هستند.
مثال:
*حیله بندون حیله بندون حیله ی سی و سه رنگ*
*پشت حیلی شازه دوما خوسیده شیر و پلنگ*
*تک بیت های لری*
این ابیات هم در قالب مثنوی هستند و بیشتر به زبان لری می باشند .
سراینده ی آن ها احتمالاً بوالی های بهبهان بوده اند.
بعضی از این ابیات اشاراتی به اماکن موجود در بهبهان دارد مانند:
*منه فرمون سیل ایکنم شافرز دیاره*
*یه گلی منه مَله مون تی انتظاره*
علاوه بر موارد فوق و چند تصنیف محلی بهبهانی که جداگانه مورد بررسی قرار دادم تک بیت های دیگری هم وجود دارد که به لری بهبهانی است.
این اشعار بیشتر توسط بانوان شهر بهبهان در مجالس عروسی خوانده می شد که به نمونه هایی از آن اشاره می کنم:
۱- *تمبون قلمکارِن بعد سی و پی سالن*
زن و شوهری پس از سال ها صاحب فرزندی می شوند و پس از سپری شدن زمانی طولانی آن پسر ازدواج می‌کند.
این بیت را در عروسی او خوانده اند.
۲- *خدا خواس مردمم دی دلم خواس*
زبان حال مادری است که آرزوی خوشبختی فرزندش را دارد.
۳- *ما یکی و کلِیم والا اَی مهی بهی والا*
در شآن سرود این بیت می توان ذکر کرد که:
زمانی که تعداد افراد شرکت کننده در مراسم عروسی کم است این بیت خوانده می شود.
۴- *چارقد بنارسی آغا ...... اومد رسید*
این بیت راجع به یکی از بستگان عروس یا داماد است که در همان روز به مجلس عروسی وارد می شود.
به جای نقطه چین ،اسم فرد تازه وارد را می آورند.
این اسم را باید به گونه ای تلفظ کنند که وزن شعر به هم نخورد مثلاً:
آغا رضا اومد رسید. یا
آمَن جواد اومد رسید و.......
بیتی مترادف آن هم هست که به همان مناسبت خوانده می شد.
" خدای‌مراد ما دا /آغی ......دیا دا
۵- *شاتره مرادت دا یا نه*
*پری ها و پری نه*
عروس و داماد و یا والدین و بستگان آن ها از سال ها قبل آرزوی آن وصلت را داشته اند و اکنون به مرادشان رسیده اند. این بیت اشاره به این قضیه و خطاب به آنان است.
۶- *هم یِه یَه دور آخرین*
*چادرکاتو ورگری*
در شب زفاف موسوم به خورهو (خونه رهو) خوانده می شد آن هم آخر وقت.
روز بعد از عروسی که به صبح صبا کنو معروف بود خانواده ی عروس صبحانه برای عروس و داماد می آوردند همراه با مطرب و این شعررا هم می خواندند.
مراسم نوازندگی روز بعد از عروسی *پس پرده* نام داشت.
۷- *نماز نماز عوریسی وردار بندا جا نماز*
داماد پس از مراسم پوشیدن لباس عروسی که به آن *دوما وارهو* می گفتند به خواندن می ایستاد و این بیت توسط بانوان ،در حین خواندن داماد خوانده می شد.
۸- *اهلو مهلو عروس ما را بدهید تا ببریم*
زمانی که می خواستند عروس را به خانه ی داماد ببرند توسط خانواده ی داماد خوانده می شد. و خانواده عروس می خواندند:
*نِتا قباله بیتی عوریس ما نمیتی*
۸- *اَی اعتقادت نمی کو به خدا راسی*
صورت گرفتن آن وصلت برای عروس یا داماد و یا یکی از بستگان آن ها باور کردنی نبوده و خلاف انتظار بوده است.
زوج های علاقه مند به هم پس از سال ها به هم رسیده اند.
۹- گاهی وقت ها تسویه حساب های شخصی و انعکاس دشمنی ها و اختلافات کسانی با خانواده ی عروس یا داماد در اشعاری منعکس می شد که در جشن عروسی می خواندند. مثال:
*هر کی اَ ما نه کوکّی سر دلی بپوکّی*
و نیز:
*هرکی اما نه روضی بگو تا بگدوزی*
۱۰- *چارقد زری زریشه یه بهیگ اولیشه*
که از مفهوم بیت مشخص است برای اولین عروس (اولین بهیگ) خوانده نبگی شود.
۱۱- *سر تروشو مباری بادا /سر دوما متراشِن مباری بادا*
برای پیرایش موهای داماد خوانده می شد.
۱۲- *ماشلّا نوم خدا عوریس ما می دونی*
سخن از زیبایی عروس است.
۱۳- *چُپّ کُلَش طلایه علی سرباز شایه*
به جای علی هر اسم دوجایی مانند احمد، حمید، حبیب، رضا، مسعود و ...... می گفتند( اسم هایی که تعداد هجاهای آن بیشتر یا کمتر بود وزن شعر را بر هم می زد )
شان سرود بیت:
یکی از بستگان عروس یا داماد در هنگام عروسی در خدمت سربازی به سر می برده که بیت فوق برای او خوانده می شده است.
ادامه دارد
@skeyani
ادبیات چل سرو لری (فیلی)
ارسالی : #لربانو
خانم نمره گوشت شکارم
کوه گردی(کول کشی) بکم اره کی بارم
#وانومنئگار_ابراهیم_خدائی عزیز:
مه که یارم نحوره گوشت اشکارم
جو دار بی جو کنم، سی کی بیارم؟
چقد زیبا می گوید
نویسنده که خود شکارگر نبوده
واقعا درس خوبی به شکارگر می دهد
#جوݩ_دار_بی_جوݩ_کنم، سی کی بیارم؟
...
میر نوروز شاعر کم نظیر لر کوچک
چنین می فرمائید :
مه که شیری نحوره، گوشت شکارم
سی کی بکُشم، سی کی بیارم
شیری : شیرین، معشوقه میر نوروز
@skeyani
کار ترانه ی عاشقانه ی گرمسیری( آواهای برزیگری)
دکتر اردشیر صالحپور استاد دانشکده هنر دانشگاه تهران و پژوهشگر لری بختیاری
@skeyani
#دوبیتی_کلهری
له وژنی م کَنیدَو عشق بومه
منالی مِن چَنیدَو عشق بومه
امان روژی م دی نَونی بزان م
له او رووژ شَهیدَو عشق بومه
#سجاد_کیانی
@skeyani
له وژنی: از زانو
م کنیدو :مرا از جا در اوردی
بومه :شدم
منالی : نوجوانی
چنیدو :چیده
امان روژی :اگر روزی
م دی نونی:مرا ندیدی
بزان :بدان
او :آن /رووژ:روز
شهیدو:شهید
اَفتو دَرَست
روشنایین دَرنادُم
و ظُلمت دِرَید .
آفتاب فرو افتاد
روشنایی را ازدست دادم
تاریکی پدیدار شد .
بیو آروم ، کو دل تمآرِزونه
بیو شولیز بده ای دل کَلونه
بیو ایخوم شَوو چهلَه‌نِ تا روز
بخونم سی تو بیتا چل سرونه
#سجاد_کیانی
@skeyani
عمرتون چی شو چهله بلند
دل‌تون خش
وندیه جنگ اروپا و تَپستی ته عرش
هرچه مردن مِنه جنگ خین همه بار تونه
#داراب_افسر_بختیاری
@skeyani
با درود فراوان به هموندان لُرپژوه
🔹به اطلاع می‌رسانیم پژوهشکدهٔ لرشناسی کارون در فصل زمستان با برگزاری دوره‌های آموزشی «مقدمه‌ای بر مطالعات فرهنگی» و «نکاتی جامعه‌شناختی از تاریخ لرستانِ فِیلی» به فعّالیت خود ادامه خواهد داد.
🔹لذا از کلیهٔ پژوهشگران و علاقه‌مندان به این مباحث دعوت می‌شود جهت حضور در گروه مشخصات خود اعم از "نام و نام خانوادگی، شمارهٔ همراه، میزان تحصیلات و شهر محل سکونت" خود را به آیدی تلگرامی زیر ارسال کنند.
@YASINKHOSRAVIB
#یار_یار قدیمی مشترک لری بختیاری و جنوبی( بهمئی) :
کی نهاده وا نومت آبروم بریزی
دیم تهل شرین نیبو ار عسل بریزی
@skeyani
وه زونی چی تَلی وَستِمه سی تو
شِور واوویمه دَرَستِمه سی تو
چنو پوست و گِلورنه دل که ایگی :
وه هف تا کوه مو وَرَستمه سی تو
#سجاد_کیانی
@skeyani
جورِ چشمی که بره وه اووه کارون برسه
غرقِ تیناووِ خومم بیو که درمون برسه
هوشکِ کول اوویدمه بی تو وِ تشنی چی علف
باز ایروهم ار بِیی وم نمِ بارون برسه
ار بِیی تیم حالم ایبو جور یه زندونی که شو
چووِ آزادی بیایه دَرِ زندون برسه
تا وت اِرِسم تیه کال چنو شادم که اگی
او فقرم که یه شو وش گنج قارون برسه
تا وت اِرِسم تیه کال خومه بلا ایکنم
جورِ چشمی که بره وه اووه کارون برسه
#سجاد_کیانی
@skeyani
#دوبیتی :
لکی، بختیاری، جنوبی
مو هر رو بدتر اِز دوشم1 ارا تو
وه خینم هی مو ایدوشم2ارا تو
ملوس نشمین دِتِ نازار لرسون
وه هر زونی لری موشم ارا تو
#سجاد_کیانی
@skeyani
دوشم1:دیروزم
دوشم 2:در میارم
تِیم سیل داره سنگینِ وه دیریت
سیا هی روزِنه بینِ وه دیریت
وِلات مینجا که گورَووه پره خین:
دو چندا هو دلم خینِ وه دیریت
#سجاد_کیانی
@skeyani
ولات مینجا : سرزمین خاورميانه
گورو: اینجا دریا
چشمم سیلاب دارد سنگین است از دوریت
مثل شب، روز را می میبیند از دوریت
سرزمین خاورميانه که امروز دریای خون است
دو برابر آن دل من خون است از دوریت
زندگی و اشعار ملازلفعلی بختیاری(از پیشگامان بزرگ شعر به زبان لری بختیاری
""بخشی از شعر معروف ملازلفعلی بختیاری با نام «حدیث کسا»""
ای که از اصل بد و نیک خَور خُت داری
پرده ی عیب مکن پاره که خُت ستاری
به بیاوون تو هفتاد و دو رَه پیدا هِد
سیچه یه دز مِن هفتاد و دو ره واداری
به همی یه نفریس ایزنه هفتاد و دو ره
لر بد نوم ایکنی دزِ ولات خُت داری
دز لر اَر بدزه...... وُر منه مال
دین و ایمون ، دزت ایدزه از بد کاری
بونه جستی که کنی آدم وادر ز بهشت
اَر که گندم بده سی چه به بهشت ایکاری
به قرونت « مکروا … » خوندم و جر وات دارم
دیه حاشا نَتَری کرد که خت مکاری
هو که از روز ازل در به در ایمان کرد
ار مونوم زس ایکشی غیرت و جانبداری
ره تو دادی به منه سینُم و ریشَم کندی
باز ایگوی مو بدم واس ، چه زونی داری
ایقده خرجت اوید باغ بهشت کردی راست
ار چنو نه به خدا نیره مینس دیاری
بی گنه نید تو دونی په قیومت سی چتِ ؟
خلقنه نیخو بر آفتو همُنه واداری
تو بنه دل ز بهشت همه ایریم جندم
بَتَر از دورخ و جندم دیه جایی داری ؟
هر چه دادی تو واریما همه مَندِن سی خت
نکه جرت همه هد سی دو سه گز چلواری
تیکه نُکه همه خوردیم و گدیم شُرگ تونه
هو نه اودون نگدی ، جَر و مرافه داری
نوکر نُونی از ای خدمت بهتر نکنه
حینمون صلح به تو رحم و مروت داری…
@skeyani