جنگ روایت‌ها، مفهوم/روایت ایران و فیلترینگ

فیلترینگ را بردارید.

     در دفتر هستی فتد نامش از قلم
    هر ملتی که مردم صاحب‌قلم نداشت

   آن‌چه که ایران را در سراسر تاریخ نگه‌داشته  مفهوم/روایت ایران بوده است. این سخن بدرجات درباره‌ی حکومت‌هایی که بر این سرزمین حکمرانی کرده‌اند نیز راست می‌آید. پس می‌توان بیتی که در صدر آمد را این‌چنین هم خواند:
در دفتر هستی فتد نامش از قلم
هر دولتی که مردم صاحب‌قلم نداشت

خوانش دوم از این بیت البته می‌باید و می‌شاید که مسأله و دغدغه‌ی دیگران، و بویژه دولتمردان و ارباب زور، باشد؛ اما به هیچ وجه مسأله و دغدغه‌ی ما نیست. یگانه مسأله‌ی ما ایران است و بس.


در نبردی که اکنون جریان دارد مفهوم/روایت ایران جایگاهی بنیادین دارد. یک سویه‌ی بسیار مهم و پیچیده‌ی این جنگ، جنگ روایت‌ها است.
سررشته‌داران ایران سال‌های دراز از سرمایه‌ی مفهومی/روایتی ایران، که بی‌گفت‌وگو سرمایه‌ای‌ست بس عظیم و شگرف و شگفت و بی‌مانند، غفلت کردند و بویژه در دیپلماسی و سیاست‌خارجی از ان چشم پوشیدند. در روزگاری به سر می‌بریم که دیپلماسی عمومی و دیپلماسی فرهنگی حرف اول را می‌زند و بارها از دیپلماسی معمول و صدها بار از نیروی نظامی و جنگ‌افزار، مؤثرتر و نیرومندتر است. در این روزگار سرمایه‌ی بی‌مانند مفهوم/روایت ایران سپری نفوذناپذیر و دیوار و سد و ستونی‌ست استوار. دریغا که بسیاری از اندیشه‌گران و هنرمندان و اهل‌قلم که می‌توانستند، و هنوز هم می‌توانند، این سرمایه‌ی بی‌مانند و پایان‌ناپذیر را به کار اندازند در اثر رفتارها و سیاست‌های نادرست از کانون به پیرامون رانده و رنجیده و دل‌آزرده و صم بکم هر یک از گوشه‌ای فرارفتند و به کنجی نشستند. شماری نیز از کشور تارانده شدند. اکنون که ایران به قلم و دانش و هنر آنان نیاز دارد می‌خواهند که به میدان بیایند و در جنگ روایت‌ها با دشمنانی که جز به تکه‌تکه‌شدن ایران آرام نخواهند گرفت درآویزند؛ اما با هزار افسوس و اندوه راه ورود به این میدان، چه برای آنان که در ایران مانده‌اند و چه آنان که کوچیده و رفته‌اند، بدرجات و بنابر علل و عوامل و زمینه‌ها و پیشینه‌های گوناگون سنگلاخ است و پر از چاه و چاله. اینجا و اکنون به تعبیر شیخ اجل سگ‌ را گشوده‌اند و سنگ‌ را بسته.
در پیکار نابرابری که اکنون در جریان است، دشمن تنها با جنگ‌افزارهای معمول به میدان نیآمده است. مجهز است به انبوهی از امکانات خبری و رسانه‌ای. مجهز است به سخن و گفتار و روایت. تکیه دارد بر دانش شمار زیادی از دانشمندان‌اش در حوزه‌ی علوم‌انسانی. سررشته‌ی خبر و روایت را به دست گرفته و روی دل‌ها و جان‌ها و اندیشه‌ها و باورهای مردم کار می‌کند. از جمله بر روی باور آنان به ایران و مفهوم/روایت ایران. دزدی با چراغ آمده و می‌داند که این گزیده‌ترین کالا و سرمایه‌ی ایران است.

    کوتاه سخن، فیلترینگ را هرچه زودتر بردارید و بگذارید تا اندیشه‌گران و اهل‌قلم برای پاس‌داشت کیان ایران دشواری‌ها و دست‌اندازهای کمتری داشته باشند. بگذارید تا بتوانند در این اوضاع وانفسا دست‌کم آب‌باریکه‌ای به آسیاب مفهوم/روایت ایران بریزند تا شاید هزینه‌ها و آسیب‌ها اندکی کاسته شوند. آنان در این راه از شما کمک نمی‌خواهند تنها چیزی که توقع دارند این است که موانعی که طی سال‌ها تراشیده و کار گذاشته‌اید را در حد توان و امکان بردارید. بگذارید تا آنان بتوانند با زحمت و دشواری کمتری با مردم ایران و جهان سخن بگویند. رضینا من نوالک بالرحیل. راه را باز کنید تا نیروی مردم به کار افتد و به داد ایران برسد. در طول قرون و اعصار نیروی آفرینشگر مردم در این بوم‌وبر هنر و فرهنگ و دانش و زیبایی آفریده و این مرزوبوم را پاس داشته است. در دهه‌های اخیر حکمرانی نادرست این نیرو را به بند کشید و در دام انداخت و راه جوشش و پویش آن را سد کرد.
صاحبان ایران مردم ایران‌اند و آن را به نیروی خود پاس خواهند داشت.

#داریوش_رحمانیان
بیست و هفتم خردادماه هزار و چهارصد و چهار

/channel/dariush_rahmanian

Читать полностью…

ادامه

اکنون وقت انسجام است

بیانیه شماری از دانشگاهیان(۲)

ا هم‌چنین همه حاکمان و تصمیم‌گیرندگان در این وضعیت کشور (و در آینده) را به عقلانیت حداکثری، هوشمندی، خردورزی اتخاذ بینش و کنش راهبردی و پرهیز از شعارزدگی و کنش‌های احساسی و سطحی در برخورد با متجاوز فرامی‌خوانیم. توصیه می‌کنیم همه امکانات خردمن دانه از نظامی تا دیپلماسی را برای گذر دادن ایران از وضعیت خطرناک فعلی به‌کار گیرند. در ضمن، دردمندانه از همه شهروندان استدعا داریم با همبستگی ملی، بردباری و حمایت از نیروهای نظامی و سیاسی حافظ این سرزمین، به گذار کم‌هزینه‌تر از این وضعیت کمک کنند.

ما در فردایی که امنیت فراهم شود و جای بحث و عمل عقلانی و فارغ از تهدید دشمن خارجی مهیا گردد، هم‌چون گذشته و بیش از آن به کاستی‌های حکومت، اشتباهات آن و راه‌های ساختن ایران بهتر می‌پردازیم و در کنار مردم عزیز ایران، مطالبه داشتن کشوری بهتر با امنیت و توسعه قابل اطمینان و پایدار را پی‌ خواهیم گرفت. اکنون وقت منسجم ماندن و ایستادگی بر حفظ ایران در برابر دشمنی خونخوار و رهانیدن آن از هر گزندی است.

امضاکنندگان
- تقی آزاد ارمکی
- پرویز اجلالی
- کیومرث اشتریان
- علی‌اصغر اصغری
- فرهنگ ارشاد
- تهمورث بشیریه
- حبیب‌الله پیمان
- سمیه توحیدلو
-  محمود جعفری دهقی
-  حمیدرضاجلایی‌پور
- اسماعیل حسن‌زاده
- حسن حضرتی
- هادی خانیکی
- اسمعیل خلیلی
ـ علی ربیعی
- داریوش رحمانیان
- جبار رحمانی
- حمیدرضا رحمانی‌زاده
- حسن رفیعی
- حسین رفیعی
- جلال‌الدین رفیع‌فر
- سیدحسین سراج‌زاده
- علی سرزعیم
- حسین سلیمی
- وحید سینایی
-  ژاله شادی‌طلب
ـ  رسول صادقی
- محمدرضا ضیایی بیگدلی
- ابوتراب طالبی
-  سعید عدالت‌نژاد
-  حمیدرضا عریضی
-  محمد عفتی
- عباس عبدی
-  غلامرضا غفاری
--  محمدجواد غلامرضا کاشی
-  نعمت‌الله فاضلی
-  محمد فاضلی
- مقصود فراست‌خواه
ناصر فکوهی
- محمدسالار کسرایی
-  اکرم قدیمی
- الهه کولایی
-  جهانگیر کرمی
- غلامرضا کریمی
- علیرضا ملایی توانی
- علی کریمی مله
- علیرضا محسنی تبریزی
- ابوالفضل مرشدی
- مینو مرتاضی
- حسین مفتخری
-  مصطفی معین
- میرطاهر موسوی
- حسین میرزایی،
- سیدعبدالامیر نبوی
- قدیر نصری
- علی نیکجو
- محمدتقی  یاسمنی
ـ سهراب یزدانی

@uissa1400
#اتحادیه_انجمن‌های_علوم_اجتماعی_ایران

Читать полностью…

اسرائیل، صهیونیزم و یهود و ایران

    حساب یهود از اسرائیل و صهیونیزم جداست. خطای بزرگی‌ست اگر این دو را یکی بینگاریم. یهود یک قوم تاریخی‌ست. اسرائیل یک مخلوق و مصنوع و جعل مدرن است. جعلی که برپایه‌ی یک مرام یا ایدئولوژی نژادگرا و ضدبشری پاگرفته است. اسرائیل کشورکی‌ست برساخته‌ و نوزاد که بند نافش را با فزون‌خواهی و توسعه‌طلبی و جنگ‌افروزی بریده‌اند. گمان می‌کنم شیشه‌ی عمر این دیو را به سنگ صلح و دوستی و برادری و انسان‌دوستی می‌توان شکست. من چنین می‌اندیشم. می‌دانم که این سخن به گوش پاره‌ای از آنان که آن را می‌خوانند، بویژه در این اوضاع و احوال، گران می‌آید. این آتش را با آتش نمی‌توان خاموش کرد. اکنون ماییم و یک پرسش بنیادین:
چه شد و چرا و چگونه که کشورکی مصنوعی و جعلی، با کمک‌ها و پشتیبانی‌های پیدا و پنهان قدرت‌های مدعی حقوق‌بشر، بر ایران‌زمین که گهواره‌ی فرهنگ و تمدن است یورش آورد؟ چنین دولتی با پیشینه‌ای چند ده ساله که انباشته از جنگ و خون‌ریزی بوده است چرا و چگونه جرأت و جسارت یافت که بر کشوری چون ایران بتازد؟
چگونه و چرا راه بر او باز شد؟ ناگفته پیداست که پاسخ پرسش‌هایی از این دست را تنها در بیرون جستن خطاست. نادیدن و ناگفتن خطاها و کاستی‌های درونی خطا اندر خطاست. در خطا نمانیم و بار دیگر به اواز بلند بگوییم که:
از ماست که بر ماست.

من از بیگانگان تنها ننالم
که با من هرچه کرد با آشنا کرد

خطاهای پی‌درپی در سیاست داخلی و خارجی و بویژه پندار و گفتار و کرداری که میان حکومت و بخش بزرگی از مردم شکاف و جدایی انداخت زمینه‌ساز چنین یورشی شد. کاش ارباب زور نیم‌نگاهی به تاریخ می‌انداختند و می‌دیدند که هرگاه و هرجا چنین جدایی‌هایی پیش آمد بر سر حکومت‌ها و مردم و کشور چه پیش آمد. کاش تاریخ یورش‌های بیگانگان به ایران را از روزگار باستان تا این روزگار می‌خواندند. اگر حکمت‌های مندرج در متون و آثار ادب و فرهنگ ایران، از شاهنامه گرفته تا آثار سعدی و...، را دوست ندارند و نمی‌دانند و نمی‌خواهند و نمی‌خوانند و یا نمی‌توانند که بخوانند؛ ای‌کاش دست‌کم در آیات و روایات غور کرده و نامه‌ی حضرت مولی‌الموحدین امیرالمؤمنین علی‌ابن‌ابیطالب علیه‌الصلاة و السلام به مالک‌اشتر را می‌خواندند و پایه‌ی حکمرانی و سررشته‌داری خود را بر آن گرامی‌نامه، آن دادنامه، می‌نهادند. کاش دست‌کم این ابیات شیخ اجل را پیشنهاد خود می‌کردند:
پادشاهی کو روا دارد ستم بر زیردست
دوستدارش روز سختی دشمن زورآورست
با رعیت صلح کن وز جنگ خصم ایمن نشین
زان‌که شاهنشاه عادل را رعیت لشکرست

کاش سخنان منتقدان دل‌سوز دوراندیش ایران‌دوست را در همه‌ی این سال‌ها شنیده بودند و پنبه‌ی پندار از گوش هوش به‌در می‌اوردند. کاش بله‌قربان‌گوپروری پیشه نمی‌کردند. کاش حکمت این سخن ژرف و شگرف و شگفت حضرت ختمی‌مرتبت صلوات‌الله علیه و آله را دریافته بودند که فرمود: در چشم مداحان و چاپلوسان خاک بپاشید. کاش درمی‌یافتند این را که وجود منتقد و معترض نعمت و برکت است. کاش می‌دانستند که مردم بیخ و بنیاد ملک و حکومت و دولت‌اند. کاش می‌دانستند که حس رضایت و خوشدلی مردم چه ستون محکم و استواری‌ست. کاش ایران را می‌شناختند و شکر سررشته‌داری در چنین کشور شگفت‌انگیز و بی‌مانندی را با خدمت‌گزاری خالصانه و صمیمانه به مردم‌اش بجا می‌آوردند. و بسیاری کاش‌ها و افسوس‌ها و دریغ‌های دیگر.

و بار دیگر می‌گویم که حساب قوم یهود از حساب اسرائیل و صهیونیزم جداست. قوم یهود را گرامی و عزیز می‌دارم. میان مردم ایران و مردم یهود کینه و دشمنی نبوده و نیست. یهودیان از کهن‌ترین روزگاران در ایران زیسته‌اند و ایران میهن شمار بسیاری از آنان بوده و هست. یهودیان ایران در تاریخ ایران‌زمین و در بالندگی تمدن و فرهنگ ان جایگاهی درخور دارند. تاریخ ایران را با همین نگاه ورق بزنیم تا درستی این سخن را به روشنی دریابیم.

خداوند ایران و مردم ایران و همه‌ی مردم جهان را بپاید و از شر خودکامگان خودخداپندار و زورگو و ستم‌پیشه در امان نگه دارد.


#داریوش_رحمانیان
بیست و هفتم خردادماه هزار و چهارصد و چهار

/channel/dariush_rahmanian

Читать полностью…

مفهوم/روایت ایران و دیپلماسی ایرانی

پیش از این، بارها به تاکید و تکرار، از نقشی که مفهوم/روایت ایران، در طول تاریخ، در مناسبات ایران با انیران داشته است گفته و نوشته‌ام. اینجا سر آن ندارم که آن سخنان را تکرار کنم. به یک اشاره بسنده می‌کنم و می‌گذرم:
ایران در حوزه‌ی دیپلماسی و سیاست‌خارجی ضعف دارد. بروز و ظهور این ضعف نه‌چنان و چندان است که بشود بر آن چشم بست و یا به عادت مألوف به انکار آن برخاست. شرح دلایل و علل و عوامل و ریشه‌ها و زمینه‌ها و پیآمدهای این ضعف بیرون از خوصله‌ی این یادداشت است. اینجا به یکی از علل و عوامل اشاره می‌کنیم و می‌گذریم:
یکی از علل و عوامل ضعف دیپلماسی و سیاست‌خارجی ایران در روزگار کنونی این است که دستگاه دیپلماسی ما آنگونه که باید و شاید به مفهوم/روایت ایران تکیه و تاکید ندارد. مهمترین و بزرگترین دارایی و سرمایه‌ی ایران مفهوم/روایت ایران است که امروز بدرجات مغفول و معطل مانده است. اگر دستگاه دیپلماسی ایران دغدغه و انگیزه و دانش و بینش بسنده‌ای می‌داشت که بتواند این سرمایه‌ی عزیز عظیم بی‌مانند را قدر بداند و به کار بیندازد پاره‌ای دولت‌نماهای برساخته‌ی نوظهور تازه‌زاد، که پیشینه‌ی تاریخی‌شان به عنوان یک کشور چند دهه بیشتر نیست، جرأت و جسارت نمی‌کردند که تا این اندازه بی‌پروا با تمامیت‌ارضی کشوری برخورد کنند که چند هزار سال پیشینه‌ی تاریخی دارد. اگر سرمایه‌ی مفهومی/روایتی ایران آن‌گونه که بایدوشاید در سیاست‌خارجی ما محور، و مورد توجه و تاکید، قرار می‌گرفت امروز شاهد طرح ادعاهای دولت‌های تازه‌زاد و نوظهور درباره‌ی خاک ایران و همراهی و هم‌نوایی دولت‌ها و کشورهای دور و نزدیک با این ادعاها نمی‌بودیم.
فزون‌خواهی و طمع دیگران از کم‌آمدهای ماست. ما و بویژه دستگاه دیپلماسی ما، درباره‌ی ایران و برای ایران کم‌ گذاشته‌ایم. سرمایه‌ی مفهومی/روایتی ما در میان همه‌ی کشورهای جهان بی‌مانند و یگانه است. از این نظر، بی‌گفت‌وگو، غنی‌ترین کشور جهان هستیم.
اما بر سر گنج از گدایی مرده‌ایم...

شرح این هجران و این خون جگر
این زمان بگذار تا وقت دگر

#داریوش_رحمانیان
بیست و هفتم مهرماه هزار و چهارصد و سه
/channel/mardomnameh

Читать полностью…

فایل صوتی سخنرانی های بزرگداشت سعدی:

Читать полностью…

علوم‌انسانی و توسعه

علوم‌انسانی بنیاد توسعه است. نیروی محرکه و عامل پیش‌برنده‌ی توسعه است. چراغ راه توسعه است. پیش‌گیرنده و درمان‌کننده‌ی دردها و بیماری‌های جامعه‌ی انسانی است. سررشته‌داران و سردمداران اگر دوراندیشی و ژرف‌نگری داشته باشند، اگر نه در همه‌ی شهرهای کشور که دست‌کم، در شماری از شهرهای بزرگ خانه‌‌ی اندیشمندان علوم‌انسانی برپا می‌کنند. مایه‌ی شگفتی نیست؛ اما مایه‌ی بسی اندوه است که وجود و دوام و بقای یک خانه‌ی کوچک در مرکز کشور را تاب نمی‌اورند. مایه‌ی شگفتی نیست چرا که از این دست رفتارها چندان دیده‌ایم که برای‌مان کاملا عادی شده است. اگر به درختان کهنسال بوستان‌ها رحم نمی‌کنند به علوم‌انسانی، که به پندار خود شیطانی و طاغوتی‌اش می‌پندارند، چرا ابقاء کنند؟ چرا هرچه زودتر ریشه‌اش را نکنند و بنیادش را برنیندازند؟ علوم‌انسانی غربی وارداتی! سوغات فرنگ! علم مزاحم و خطرناک! اهالی‌اش جستجوگر و منقد و پرسشگر. و...

و اما پیداست که چنین نمی‌ماند. چرخ روزگار می‌گردد و با گردش و چرخش خود بسی چیزها را دگرگون می‌کند. این قاعده و سنت تاریخ است که اندیشه‌ها و امیال و گرایش‌هایی که سرکوب می‌شوند بیشتر و بهتر می‌بالند و پس از مدتی چیره می‌شوند. آینده‌ی علوم‌انسانی در ایران درخشان است؛ یکی به این دلیل و نشان که اینجا و اکنون و امروز سرکوب می‌شود...

اگر چنین باشد، که صد البته هست، پس بستن خانه‌ی اندیشمندان آب در هاون کوبیدن است و به ره ترکستان رفتن.

#داریوش_رحمانیان
بیست و دوم خردادماه هزار و چهارصد و چهار

/channel/dariush_rahmanian

Читать полностью…

همراهان گرامی،
با خرسندی فراوان به آگاهی می‌رسانیم که گذرگاه نوین «کانون جهان ایرانی دانشگاه تهران» در تارنمای دیداری یوتیوب گشایش یافته است.
از این پس می‌توانید نگاره‌ها و فرآورده‌های ویژه‌ی ما را در این بستر دنبال کنید.
سپاسگزار خواهیم بود اگر با پیوستن به این گذرگاه و آگاهی‌بخشی به دوستان خود، ما را در این راه همراهی فرمایید.
پیوند گذرگاه: jahaneirani_ut?si=PZ67ToDl2ZHUmzwa" rel="nofollow">https://youtube.com/@jahaneirani_ut?si=PZ67ToDl2ZHUmzwa

سپاس از مهر و همراهی همیشگی شما

کانون جهان ایرانی دانشگاه تهران
@jahaneirani_ut

Читать полностью…

جنگ کهنه و نو

سراسر تاریخ جنگ کهنه و نو و قدیم و جدید بوده است و آن‌گونه که تاریخ به‌روشنی گواهی می‌دهد این جنگ همواره به سود نو به پایان رسیده است؛ اگرچه با درد و رنج و هزینه‌های بسیار.
#داریوش‌ـرحمانیان
/channel/hichestandr

Читать полностью…

🏷توسعۀ اماراتی
▫️تجربۀ دولت و بخش خصوصی در توسعۀ پایدار
▫️نوشتۀ دکتر سعید عطار / شفیق واحدی
▫️تهران: نگارستان اندیشه، چاپ نخست ۱۴۰۴، ۲۱۴ ص. رقعی، شومیز/۲۲۰ هزار تومان

👈کتابی که در دستان شما است مطالعه‌ای دربارۀ یکی از کشورهای موفق در توسعه است. برای خواندن کتاب توسعۀ اماراتی، اول باید غرور کاذب را کنار گذاشت و آماده یادگرفتن شد. در کشوری چند هزار ساله که سابقه تشکیل امپراتوری‌های بزرگ دارد، بازخوانی تجربه همسایه کوچکش خلاف عادت روحیه ملی به نظر می‌رسد. این کوچکِ نوپا، کشوری است کمی بزرگتر از استان خوزستان اما میزبان دفاتر مرکزی حدود ۷۰ درصد از شرکت‌های معتبر جهان؛ کشوری با کمترین جاذبه‌های طبیعی، تنوع جغرافیایی و تاریخی اما پذیرای بیش از ۲۴ میلیون توریست بین‌المللی؛ کشور مسلمانِ بی هیاهویی که در کابینه دولتش، ۹ وزیر زن حضور دارند. اگر ترکیب رشد و توسعه اقتصادی با حفظ نسبی محیط زیست را توسعه پایدار بنامیم، امارات کشوری است که دولت و بخش خصوصی‌اش در مسیر پایدارکردن توسعه‌ گام‌هایی موثری برداشته‌اند. این کتاب، داستان توسعۀ پایدار امارات متحدۀ عربی است.

نگارستان اندیشه: ناشر تخصصی علوم انسانی
.

Читать полностью…

🏷مجموعه کتابهای آموزش زبان فارسی «پَرفا»

▫️مجموعۀ مؤلفان (زیر نظر دکتر مهین ناز میردهقان)
▫️تهران: نگارستان اندیشه / سه دورۀ دوجلدی در سه سطح: پایه، میانی، پیشرفته

👈گسترش علاقه به فراگیری زبان فارسی و افزایش جمعیت نسل دوم و سوم ایرانیان خارج از کشور از سوی دیگر، تقاضا برای طراحی و انتشار روش‌های روزآمدِ آموزش زبان فارسی را بالا برده است. در چنین شرایطی، در حالی که برخی کشورهای منطقه با گسترش فعالیت‌های فرهنگی و زبانی در سراسر جهان به حوزۀ نفوذ و قدرت نرم خود را گسترش می‌دهند، مجموعه آموزشی پرفا با بهره‌گیری از ظرفیت بخش خصوصی، درک و شناخت دقیق از بازارهای فرهنگی در سطح منطقه و جهان و همکاری مستمر و با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری طراحی و تدوین گردید. این مجموعه که حاصل پنج سال مطالعه و پژوهشِ گروهی از استادان و دانش‌آموختگانِ آموزش زبان فارسی است، به دور از شعارزدگی یا سویه‌های ایدئولوژیک، تلاش کرده اثری متناسب با نیازهای زبان‌آموزان ارائه کند. مجموعۀپَرفا در قالب نسخه‌های کاغذی و الکترونیکی همراه با داده‌های صوتی که فرایند آموزش را آسان می‌کند، عرضه شده است.


نگارستان اندیشه: ناشر تخصصی علوم انسانی
.

Читать полностью…

ادامۀ یادداشت👆

بنابراین، تاریخ ذهنیت‌ها نه تاریخ افکار است، نه تاریخ احساسات صرف، بلکه مطالعۀ آن لایه‌های ضمنی ذهن جمعی است که در تداوم گفتمان‌ها و آیین‌های فرهنگی تثبیت می‌شوند. مطالعۀ چنین ساحت‌هایی نیازمند ترکیبی از روش‌های بینارشته‌ای همچون تحلیل گفتمان، مردم‌نگاری تاریخی، نشانه‌شناسی فرهنگی، روایت‌پژوهی و بینامتنیت است.

🔸چشم‌اندازی برای مطالعات تاریخ فرهنگی جدید
بازاندیشی در تاریخ ذهنیت‌ها می‌تواند مبنایی نظری برای جهت‌گیری جدید در مطالعات تاریخ فرهنگی فراهم آورد. ازآنجاکه ذهنیت‌ها هم‌زمان در سطح فردی و جمعی و در سطح زبانی و پیشازبانی شکل می‌گیرند، مطالعۀ آنها می‌تواند رابط میان تاریخ، انسان‌شناسی، جامعه‌شناسی فرهنگی و روان‌شناسی اجتماعی باشد. همچنین، تحلیل ذهنیت‌ها به‌عنوان گفتمان‌های بازنمایی‌کننده و درعین‌حال مولد معنا می‌تواند امکان تحلیل نقش فرهنگ در بازتولید قدرت، هویت، مقاومت و نظم اجتماعی را فراهم کند.
در سنت‌های غیرغربی نیز مفاهیم ذهنیت و تجربۀ زیسته می‌تواند دستمایۀ پژوهش‌های بومی شود. به‌ویژه در جوامعی که فرهنگ شفاهی، آیین‌های جمعی و ادبیات عامیانه نقشی محوری در سازمان‌دهی معنا داشته‌اند. تاریخ ذهنیت‌ها در این معنا، نه تقلید صرف از الگوهای فرانسوی، بلکه چارچوبی برای خوانش انتقادی حافظۀ تاریخی، گفتمان‌های فرهنگی و صورت‌بندی‌های ذهنی در گذشته‌های متکثر است.

🔸نتیجه‌گیری
تاریخ ذهنیت‌ها، با تکیه بر تحلیل ساختارهای فرهنگی تجربۀ انسانی به ما امکان می‌دهد تا گذشته را نه‌ فقط در سطح کنش‌ها، بلکه در سطح درک، احساس و تفسیر انسان‌ها بازسازی کنیم. این رویکرد ضمن پیوند با سنت نظری مکتب آنال، افق‌هایی تازه در مطالعات تاریخ فرهنگی جدید می‌گشاید. به‌کارگیری آن در بافت‌های فرهنگی متنوع می‌تواند ابزار تحلیلی نیرومندی برای مطالعۀ شکل‌گیری هویت‌های تاریخی، باورهای دینی، نظم‌های اخلاقی و رابطۀ میان قدرت و فرهنگ در طول تاریخ باشد. به‌این‌ترتیب، تاریخ ذهنیت‌ها نه صرفاً روشی برای مطالعۀ گذشته، بلکه امکانی برای فهم عمیق‌تر از انسان، فرهنگ و تاریخ درهم‌تنیدۀ اوست.

✍️زینب عیوضی، دانش‌آموختۀ دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۷ خرداد ۱۴۰۴.
/channel/mardomnameh

Читать полностью…

دکتر کریم سلیمانی دهکردی در این فایل صوتی با توضیح درباره شیوه ی تاریخ نگاری دکتر غنی نژاد، از چرایی امتناع از مناظره شفاهی با او سخن گفته است. پیشنهاد سلیمانی مناظره مکتوب است.

علاوه بر این، دکتر سلیمانی در این فایل صوتی توضیحات دقیقی درباره ی حضور مصدق مقابل مجلس و سخنرانی برای مردم - ۴ مهر ۱۳۳۰ - ارائه داده که در جای خود شنیدنی ست. [در این بخش، مجلس شانزدهم سهوا مجلس هفدهم خوانده شده است.]

در بخش دیگری از این فایل، از مقاومت مصدق در مجلس چهاردهم در برابر پیشنهاد اغواگرانه ی شاه مبنی بر پذیرش سمت نخست وزیری و انحلال مجلس خواهید شنید.

دکتر سلیمانی در بخش مهم و اصلی این سخنرانی به روایت مشارکت جبهه ی ملی و دکتر محمد مصدق در قتل سپهبد رزم‌آرا پرداخته و آن را ساختگی دانسته است.

@hamidrezaabedian

Читать полностью…

 
به نام خداوند جان و خرد

اندیشمندان گرامی، مخاطبان گرانقدر

ضمن تبریک عید سعید قربان و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما بزرگواران به استحضار می­رسد؛ در چند روز گذشته اخباری بصورت پراکنده و غیر رسمی، در مورد آخرین وضعیت خانه اندیشمندان علوم انسانی منتشر شده که سردرگمی و نگرانی بسیاری از علاقه­ مندان به این موسسه فرهنگی را موجب گردیده است. لذا برای آگاهی عموم مردم شریف ایران به­ ویژه شهروندان فرهنگ­ دوستِ تهرانی و نیز همه­ ی مخاطبان، اندیشمندان و فرهیختگان حوزه­ ی علوم انسانی در سراسر کشور، در خصوصِ آخرین وضعیت محل استقرارِ خانه و آینده پیش روی این مجموعه­ ی علمی و فرهنگی معروض می­دارد:
پس از دو سال چالش حقوقی بین شهرداری تهران و خانه اندیشمندان - در مورد ساختمان واقع در خیابان استاد نجات الهی که مالکیت آن با شهرداری است و به موجب قراردادی فی­مابینِ طرفین، بهره­ برداری از ساختمان و فضای کنونی (واقع در بوستان ورشو) به موسسه­ ی خانه اندیشمندان علوم انسانی واگذار گردیده - متعاقب حکم قطعی صادره از شعبه دهم دادگاه تجدیدنظر استان تهران در اسفندماه 1402 مبنی بر حقانیتِ خانه اندیشمندان و محکومیت شهرداری تهران به ایفای تعهدات قراردادی، با پیگیری مداوم اداره کل حقوقی شهرداری و طرح دعاوی پی­ درپی،
در اسفندماه 1403 دو رأی قطعی از شعبه 34 دیوان عالی کشور و شعبه هشتم دادگاه تجدیدنظر استان تهران علیه خانه اندیشمندان صادر گردید که جزئیات آن توسط وکلای محترم خانه­ تبیین شده است و البته مورد اعتراض نیز قرار گرفته و اقداماتی جهت اعاده­ ی دادرسی صورت پذیرفته است. به موجب این احکام قطعی، این موسسه ناگزیر به تخلیه­ ی ساختمان محل استقرار و تحویل آن به شهرداری تهران بود که در آن زمان با رایزنیِ برخی نیک­ اندیشان و دلسوزان کشور اجرای این حکم برای مدتی به تعویق افتاد. در ادامه­ ی این رایزنی­ها، در تاریخ 11/ 02/ 1404
ریاست محترم جمهوری در پاسخ به درخواست چهل و چهار انجمن علمی و استمدادِ خانه اندیشمندان، علاوه بر گفتگوی شفاهی، خطاب به شهردار محترم تهران بموجب مکاتبه­ ی رسمی مرقوم فرمودند: «جناب آقای زاکانی، برای استفاده عزیزان نخبه از آن مجموعه، دستور فرمایید مشکل را حل نمایند. آنها می­ توانند تأثیر بسیار مهمی در جامعه داشته باشند.». شهردار محترم تهران نیز در واکنش به این نامه بصورت شفاهی قول دادند نسبت به اجرای احکام صادره، اصرار و پیگیری نخواهند کرد و خانه اندیشمندان به کار خود ادامه خواهد داد.
تنها دو هفته پس از این مکاتبه، متاسفانه در تاریخ 27/ 02/ 1404 با درخواست و پیگیری مصرانه­ ی شهرداری تهران، اجراییه­ ی رسمی از دادگاه به خانه اندیشمندان ابلاغ گردید. این در حالی بود که مسئولین شهرداری همچنان بر عدم پیگیری موضوع و عدم اجرای آرای مذکور بصورت شفاهی تأکید می­ نمودند.
پس از انقضای مهلت ده روزه مندرج در اجرائیه، بار دیگر شهرداری با مراجعه به شعبه اول اجرای احکامِ مدنیِ مجتمع قضایی کارکنان دولت، درخواست اجرای حکم را نمود که متعاقب آن در تاریخ 11/03/1404 بموجب ابلاغیه جدید، به خانه اندیشمندان سه روز مهلت داده شد تا نسبت به تخلیه­ ی ملک و تحویل آن به شهرداری تهران اقدام کند. این مهلت روز پنج شنبه 15/ 03/ 1404 پایان یافته و مدیران محترم شهرداری از مرجع قضایی درخواست کرده­ اند که با حضور عوامل انتظامی، نسبت به اجرایِ حکم و تخلیه­ ی ساختمان اقدام نمایند. طی این مدت، برخی مدیرانِ مربوطه در شهرداری به موازات پیگیریِ اجرای حکم قضائی، مذاکراتی با مدیران خانه اندیشمندان علوم انسانی داشته و پیشنهادهایی در چهار محور ارائه نمودند که از طرف مدیران این مجموعه علمی و فرهنگی مورد پذیرش قرار نگرفت:
1 – حکم قضایی صادره مبنی بر تخلیه و تحویل ساختمان اجرا شود و ساختمان تحویل شهرداری گردد.
2 – از فضای موجود تنها دو اتاق از طرف شهرداری برای برنامه­ ریزی فعالیت­ها در اختیار موسسه خانه اندیشمندان علوم انسانی قرار گیرد.
3 - سایر بخش­ های ساختمان به گروه­ های دیگری که شهرداری صلاح بداند اختصاص یابد.
4 - از طرف شهرداری تهران، یک ­نفر به عنوان مدیر این مجموعه تعیین و در ساختمان مستقر گردد و تمشیتِ امور و نظارت بر تمام فعالیت­ هایی که در این ساختمان انجام می­ شود را برعهده گیرد و نیز در مورد اولویت­ بندی اختصاصِ سالن­ها به گروه­ های مستقر تصمیم­ گیری نماید.
خانه اندیشمندان علوم انسانی از شروع اختلاف و سوء تفاهم از ناحیه­ ی شهرداری، بارها به صراحت اعلام کرده در چارچوب اصولِ خود آماده گفتگو با مدیران محترم شهرداری برای رفع هرگونه سوءتفاهم و حل مسئله - به دور از غوغاسالاری - جهت دستیابی به یک توافق مرضی الطرفین است. کما اینکه در بیانیه شماره دو خانه که در تاریخ

Читать полностью…

✅جایگاه صفویه در تاریخ ایران از منظر تاریخ تمدنی-فرهنگی
گفت‌وگو با سیدهاشم آقاجری

📌 برای مشاهدۀ این قسمت، پیوندهای زیر را لمس کنید:
🔗 https://youtu.be/lJXk2pto0a0

🔗 https://www.aparat.com/v/hwnv14u

طراح پوستر: زکیه محرابی، دانشجوی کارشناسی تاریخ دانشگاه تهران

مردم‌نامه را در یوتیوب و آپارات دنبال و با بازنشر و پسند ویدیوها از ما حمایت کنید.

Читать полностью…

♦️معرفی مقالات شمارۀ ۳۰ و ۳۱ فصلنامۀ مردم‌نامه

📕درددل‌های یک تریاکی با قوام‌السلطنۀ نخست‌وزیر
🖋عبدالمهدی رجائی، دانش‌آموختۀ دکتری تاریخ ایران اسلامی از دانشگاه اصفهان.

🔸این مقاله به بررسی نامه‌ای می‌پردازد که پیرمرد هفتادساله‌ای در سال ۱۳۲۵ شمسی به قوام‌السلطنه، نخست‌وزیر وقت، نوشته است. در این زمان، دولت در حال انجام اقداماتی برای ممنوعیت کشت و مصرف تریاک بود که نگرانی شدیدی میان مصرف‌کنندگان ایجاد کرده بود. پیرمرد در نامۀ خود، دلایل نگرانی‌اش را از این تصمیم دولت بیان می‌کند و خواستار لغو قانون مبارزه با تریاک می‌شود.

🔸نویسندۀ مقاله در ادامه، به اقدامات جدی دولت برای مبارزه با مصرف مواد مخدر ازجمله تشکیل کمیسیون مبارزه با تریاک می‌پردازد و با بازنویسی و تحلیل این نامه خواننده را به دنیای فکری و دغدغه‌های یک معتاد هفتادساله در حدود هشتاد سال پیش می‌برد.

🔸برای آگاهی از محتوای نامه و تحلیل‌های نویسنده به متن کامل مقاله در فصلنامۀ مردم‌نامه مراجعه کنید.

📌برای اطلاع از روش‌های خرید شمارۀ جدید مردم‌نامه اینجا را ببینید.

پشتیبانی از پویش مردم‌نامه👇

📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian

/channel/mardomnameh

Читать полностью…

پیام دکتر همایون کاتوزیان (استاد دانشگاه اکسفورد)
بنده حمله اسرائیل را به وطنم و فرزندان وطنم محکوم می کنم. از رفتار حکومت هم با مردم دل خوشی ندارم ولی امروز روز دفاع از میهن و از جان و مال مردم نازنین و رنجدیده ماست . حساب های داخلی را باید فعلا کنار گذاشت و به فکر میهن و ملت بود.
زنده باد ایران
زنده باد مردم ایران
همایون کاتوزیان
خرداد 1404
/channel/azbarresihayetarikhi

Читать полностью…

🔺اکنون وقت انسجام و حفظ ایران است 🔺

بیانیه شماری از دانشگاهیان (۱)

حمله اسرائیل به ایران، نامشروع، خلاف حقوق بین‌المللی، جنگ‌طلبانه و ناسازگار با هر گونه ادعای صلح‌طلبی، و با ادعاها درباره یافتن راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز برای اطمینان از صلح‌آمیز بودن برنامه‌ای هسته‌ای ایران، متناقض است. این حمله درست در زمانی رخ می‌دهد که دولت ایران به صورت جدی و بر اساس خواست ملی ایرانیان در مذاکرات برای حل مسالمت‌آمیز پرونده هسته‌ای با آمریکا شرکت کرده است.

این حمله به تمامیت سرزمینی میهن، به دنبال رقم زدن چشم‌اندازی تاریک برای ایران و ایرانیان است. ما شاهد حمله از سوی دشمنی هستیم که عملکرد خشونت‌بار و بی‌احترامی‌اش نسبت به هر نوع حقوق و هنجار بین‌المللی، اخلاقی و انسانی را از 7 اکتبر 2023 به بعد شاهد بوده‌ایم. این حمله نیز به مانند آن‌چه عملکرد گذشته اسرائیل نشان می‌دهد، نقض بدیهی‌ترین حقوق بین‌المللی است.

این حمله، به مانند عملکردهای گذشته اسرائیل، تضعیف کردن زیرساخت نظم‌های امنیتی منطقه‌ای و جهانی با هدف تنش‌زایی، نابود کردن امکان همکاری‌های بین‌المللی برای ایجاد امنیت و توسعه، و در این مورد خاص ممانعت کردن از شکل‌گیری هر گونه همکاری میان ایران و سایر کشورهاست. اسرائیل آشکارا خواهان حل نشدن پرونده هسته‌ای ایران، باقی ماندن تحریم‌ها و مانع شدن در مسیر توسعه همکاری‌های بین‌المللی ایران است. اسرائیل حداقل در سه‌ونیم دهه گذشته خواهان امنیتی‌سازی ایران و جلوگیری از هر گونه عادی‌شدن روابط ایران در جهان بوده و هست. این چنین رفتارهای نظم‌ستیزانه‌ای هیچ ثمره‌ای برای ایران و ملت‌های خاورمیانه ندارد و جز عقب‌ماندگی چیزی به بار نمی‌اورد.

اگرچه می‌توان به سایر کشورها و متولیان ساختارهای حقوقی و نهادهای بین‌المللی توصیه کرد که فعالانه مانع این گونه رفتارهای اسرائیل شوند تا شاهد فروپاشی اعتماد بین‌المللی به این ساختارها و نهادها نباشند، اما سابقه نشان می‌دهد ایران نمی‌تواند امنیت و صلاح خود را به این ساختارها، نهادها و سازمان‌های بین‌المللی متکی کند. از ظرفیت آن‌ها باید استفاده کرد اما ساختار قدرت بین‌المللی به گونه‌ای نیست که در زمان حاضر بتوان برای حفاظت از ایران به آن‌ها امید داشت و از این‌رو باید به توانایی‌های داخلی، انسجام ملی، مسئولیت‌پذیری اجتماعی و امنیت و قدرت درون‌زای ایران تکیه کرد.

عموم ایرانیان آگاه و میهن‌دوست، روشن‌اندیش و کسانی که دل در گرو امنیت، توسعه، سربلندی و بزرگی ایران دارند؛ و بالاخص صاحبان فکر و اندیشه که با حساسیت و تخصص بیشتری مسائل ایران را بررسی کرده و تاریخ تحولات ایران عزیز را می‌شناسند، امروز مسئولیت بزرگی بر عهده دارند. مسلم است که بسیاری از مردم، و شمار زیادی از اهل اندیشه، دانشگاهیان و فعالان اجتماعی و سیاسی، فعالان اقتصادی و تحلیل‌گران روندهای حکمرانی و اداره کشور، منتقد جوانب مختلف عملکردهای سیاسی و سیاستی جمهوری اسلامی ایران در عرصه داخلی و خارجی هستند. این انتقادات و بی‌توجهی به آن‌ها، سال‌هاست به حد دل‌آزردگی، رنج و دردمندی هم رسیده است. منتقدان بارها به صورت مداوم با ناشنوایی، بی‌مهری و بی‌توجهی صاحبان قدرت نیز مواجه شده‌اند که اگر چنین نشده بود، وضعیت انواع بحران‌ها و مسائل در کشور به شکل حاضر درنمی‌آمد. اما ما معتقدیم حساب این انتقادات درون‌میهنی، وطن‌دوستانه، خیرخواهانه و دلسوزانه، و بی‌توجهی دردسرساز حاکمان به آن‌ها، از حمله دشمن خارجی – هر که باشد - جداست. بالاخص آن‌که در این مورد با حمله دشمنی مواجهیم که در سابقه‌اش جز بی‌توجهی به حقوق ملت‌ها، ویرانگری و خشونت بی‌سابقه چیزی نیست.

ماهیت و غایت حمله کنونی اسرائیل به گونه‌ای است که ما را بر آن داشت تا برای پاسداری از ایران - جانِ جانِ هر ایرانی میهن‌دوست - و به منظور جلوگیری از کامیابی متجاوزان در اجرای نقشه‌های شوم خود بر ضد تمامیت سرزمینی‌مان، رنجش‌ها، نقد‌ها و گلایه‌مندی‌ها را به آینده مؤکول کرده و با پشتیبانی از مدافعان تمامیت ایران عزیز، فرزند زمان خویش باشیم و سهم خویش را در ماندگاری ایران‌ عزیز ادا کنیم.

مردم آگاه ایران نیک می‌دانند که ایران تاریخی و کهنسال ما در طول تاریخ و پیش از این حمله، بارها از سوی متجاوزان رنگارنگ دیگر مورد هجوم‌های وحشیانه قرار گرفته است؛ اما به گواهی تاریخ، ققنوس‌وار سر از خاک و خاکستر برداشته و رویش و زایشی دیگر را تجربه کرده است. ما ایرانیان با هر گرایش و سوگیری سیاسی و فکری را فرامی‌خوانیم که محکم‌تر از گذشته نسبت به حفظ تمامیت سرزمینی، ماندگاری و پایداری ایران حساس باشیم، و در مقابل دشمن خارجی منسجم بمانیم..

ادامه 👇
@uissa1400
#اتحادیه_انجمن‌های_علوم_اجتماعی_ایران

Читать полностью…

دیپلماسی ایرانی و سرنوشت تاریخی ایران عصر جدید

پرسش از سرنوشت تاریخی ایران عصر جدید، از روزگار صفویه تاکنون، بدون پرسش از چندوچون دیپلماسی ایرانی راه به جایی نمی‌برد. در این باره تاکنون کوشش‌ها و پژوهش‌هایی شده و در پاره‌ای نشست‌ها و کنفرانس‌ها به سویه‌ها و گوشه‌هایی از آن اشاراتی رفته است؛ اما هنوز یک از هزار آن‌چه که باید کرده شود نشده است و تا رسیدن به جایگاه مطلوب فاصله‌ای دراز داریم.
تاریخ‌نگاری ما در حوزه‌ی تاریخ دیپلماسی و روابط خارجی، چنانکه بایدوشاید، پاسخگوی نیازهای اکنون و آینده ما نیست. البته باید قدردان همه‌ی کسانی بود که تاکنون در این باره کار کرده و در این راه گام زده‌اند.
گمان می‌کنم که جا دارد گرایش یا گرایش‌هایی در رشته‌ی تاریخ و پاره‌ای رشته‌های همسایه طراحی و راه‌اندازی شود که پاسخگوی نیازهای اکنون و آینده ما باشد.
دستگاه دیپلماسی ایران دانش و توان و اختیار بسنده‌ای برای بازی در میدان پیچیده و پرتنش سیاست بین‌الملل ندارد و بخش مهمی از این ضعف و ناتوانی، گذشته از انبوهی ضعف‌ها و کمبودها و مشکلات ساختاری و ... ، به ضعف دانش و آگاهی تاریخی بازمی‌گردد که گریبان بسیاری از دیپلمات‌های ما را، از بالا تا پایین، گرفته است.

#داریوش‌ـرحمانیان
/channel/dariush_rahmanian

Читать полностью…

@tarbiatmodaresunihistory

Читать полностью…

دسته‌بندی و طبقه‌بندی کشورها
جایگاه ایران

   کشورهایی که در پهنه‌ی کره‌ی زمین موجودیت رسمی دارند را می‌توان برپایه‌ی معیارها و سنجه‌های گوناگون دسته‌بندی و طبقه‌بندی کرد. از آن میان یکی سنجه و معیار اصالت است. کشورها از نظر اصالت یکی نیستند و در یک پایه قرار ندارند. پاره‌ای از آن‌ها پیشینه‌ی کهن و ریشه‌ی استوار دارند و در درازای تاریخ در یک روند طبیعی و تاریخی پدیدار شده و بالیده‌اند و شماری نیز نوپدیدند و بی‌پیشینه و یا با پیشینه‌ی اندک. از آن میان پاره‌ای حتی به عنوان یک کشور نوپدید هم اصالت ندارند و هویت سرزمینی و سیاسی‌شان ساختگی و جعلی‌ست. این گروه از کشورها، که می‌توان کشورک‌شان نیز نامید، در سده‌ی اخیر برپایه‌ی اراده و سیاست و اغراض پاره‌ای از قدرت‌ها ساخته شده‌اند. اندکی درنگ در جغرافیای سیاسی جهان، و بویژه جغرافیای سیاسی منطقه‌ی ما، این واقعیت را به روشنی بر هر چشم بینا و دل دانا آشکار می‌کند. یکی از گرفتاری‌ها و چالش‌های بنیادین ایران این است که در منطقه‌ای قرار گرفته است که کشورک‌های برساخته در آن پرشمارند. رویارویی با این چالش شدنی نیست مگر با کار فراوان بر روی مفهوم/روایت ایران. مفهوم/روایتی که بزرگترین سرمایه‌ی ایران و مهمترین و استوارترین تکیه‌گاه و ستون نگهدارنده‌ی ایران و هویت ایرانی است.
پیداست که این شرط لازم است نه کافی. یک شرط مهم دیگر کوشش در پیوند میان دولت و ملت/مردم است که جز به انصاف و داد و مدارا و رواداری و آسان‌گیری به دست نیاید و به شعار و وعده و وعید نباشد. و...

در این بزنگاه تاریخی که اکنون هستیم بیش از هر زمان دیگری به چنین کوششی نیاز داریم. در چند دهه‌ی اخیر نهادهای حکومتی، بویژه دستگاه دیپلماسی، بنا بر دلایل و علل و عوامل گوناگون، در این باره سستی و کاهلی و غفلت کرده‌اند. دانش و آگاهی و همت و دغدغه‌ی بهره‌برداری درست از این سرمایه‌ی عظیم را نداشته‌اند و یا بسبار کم داشته‌اند. در پیوند ملت و دولت نیز گویا کوشش‌ها معکوس بوده و راه شکاف و جدایی پوییده است و این نیاز به گفتن ندارد.
بگذریم.

ایران سرمایه و توان مفهومی و روایتی بی‌مانندی دارد. آن‌چه که در طول تاریخ، ایران را نگه داشته و از بزنگاه‌های بسیار حساس گذرش داده و در برابر چالش‌های سنگین و بنیان‌کن تاب و توان‌اش داده است، همین سرمایه و توان بی‌مانند بوده است.
و...

تو خواه از سخنم پند گیر یا ملال!

#داریوش_رحمانیان
بیست و پنجم خردادماه هزار و چهارصد و چهار

/channel/dariush_rahmanian

Читать полностью…

♦️معرفی مقالات شمارۀ ۳۰ و ۳۱ فصلنامۀ مردم‌نامه
نظریه و روش: پرونده‌ای دربارۀ تاریخ‌نگاری سهراب یزدانی

📕بازاندیشی تاریخ مشروطه: میراث علمی سهراب یزدانی

🖋سیمین فصیحی، دانشیار گروه تاریخ دانشگاه الزهرا.

🔸نویسنده در این مقاله به بررسی میراث علمی سهراب یزدانی می‌پردازد که به دوری از تاریخ‌نگاری رسمی شناخته شده است. ازاین‌رو، به ویژگی‌های این نوع تاریخ‌نگاری در آثار سهراب یزدانی اشاره می‌کند و معتقد است که یزدانی از توصیف صرف وقایع فراتر رفته است و به تحلیل‌ عمیق رویدادها به‌ويژه مشروطه پرداخته است.

🔸بنابراین، بخش چشمگیری از میراث علمی یزدانی به بازاندیشی تاریخ مشروطۀ ایران از طریق تحلیل آثار احمد کسروی اختصاص دارد. میراث علمی سهراب یزدانی، با نگاهی جامع و چندوجهی به تاریخ مشروطه ابعاد جدیدی از این انقلاب را آشکار کرده است. او با تأکید بر نقش فراموش‌شدۀ دهقانان و طبقات کمتردیده‌شده تاریخ را بافتی از تعاملات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی می‌داند.

🔸نویسنده در ادامۀ مقاله به دیگر مشخصه‌های تاریخ‌نگاری سهراب یزدانی می‌پردازد و پایبندی به روش‌های علمی را یکی از ويژگی‌های بارز آن می‌داند که درک عمیق‌تر پیچیدگی‌های تاریخی و جامعه‌شناسی را ممکن می‌کند.

🔸متن کامل مقاله را در فصلنامۀ مردم‌نامه بخوانید.

📌برای اطلاع از روش‌های خرید شمارۀ جدید مردم‌نامه اینجا را ببینید.

پشتیبانی از پویش مردم‌نامه👇

📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian

/channel/mardomnameh

Читать полностью…

✅ نکاتی پیرامون اندیشۀ اصلاح دینی
گفت‌وگو با علی بهرامیان

📌 برای مشاهدۀ این قسمت، پیوندهای زیر را لمس کنید:
🔗 https://youtu.be/aNnpB0yLvQI

🔗 https://www.aparat.com/v/knc9320

مردم‌نامه را در یوتیوب و آپارات دنبال و با بازنشر و پسند ویدیوها از ما حمایت کنید.

Читать полностью…

♦️معرفی مقالات شمارۀ ۳۰ و ۳۱ فصلنامۀ مردم‌نامه

📕آخوندزاده و ادبیات کودک ۲؛ مخاطب کودک در آثار آخوندزاده

🖋سیدعلی کاشفی خوانساری، نویسنده و شاعر حوزۀ کودک و سردبیر فصلنامۀ کتاب کودک و نوجوان سروش نوجوان.

🔸در قسمت نخست این مقاله، که در شمارۀ قبلی مردم‌نامه منتشر شد، نسبت آخوندزاده را با آثار کودکانۀ دوستان و اطرافیانش مرور کردیم و دیدیم که او دربارۀ آثار ادبیات کودک پوشکین، میرزا شفیع واضح، شیخ‌الاسلام حسین‌زاده، حکیم‌باشی کاشانی، جلال‌الدین‌ میرزا، مستشارالدوله و رشید آخوندزاده چه موضع‌گیری یا برخوردی داشته است.

معرفی بخش اول این مقاله را اینجا بخوانید.

🔸در این مقاله به‌عنوان بخش دوم و پایانی، جایگاه مخاطبان کودک و نوجوان را در آثار شخص میرزا فتحعلی آخوندزاده مرور خواهیم کرد تا بدانیم او چه کارنامه‌ای در زمینۀ ادبیات کودک و نوجوان داشته است. پیش از این کار، ضروری است کارنامۀ نویسندگی او را متناسب با رویکرد خود مرور کنیم.

🔸برای این منظور، متن کامل مقاله را در فصلنامۀ مردم‌نامه بخوانید.

📕مردم‌نامه را بخوانید و به دوستان و آشنایان بشناسانید. این مهم‌ترین و مؤثرترین کمک به حرکت مردم‌نامه است. ماندگاری و بالندگی مردم‌نامه در گرو همراهی و پشتیبانی شماست.

📌برای اطلاع از روش‌های خرید شمارۀ جدید مردم‌نامه اینجا را ببینید.

پشتیبانی از پویش مردم‌نامه👇

📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian

/channel/mardomnameh

Читать полностью…

خانه اندیشمندان علوم انسانی در خیابان نجات‌اللهی (ویلا) در تهران در این چند سال پایگاه اهالی فرهنگ، دانش و اندیشه و میزبان رویدادهای پرشماری در جهت آگاهی‌بخشی در جامعه و دیدار و گفت‌وگوی اندیشمندان با یکدیگر بوده است. بخش زیادی از محتوای این کانال نیز برگرفته از همین نشست‌ها و رویدادها بوده، از جمله فرستۀ پیشین (سخنان دکتر پرویز پیران)

اما متأسفانه شهرداری تهران از سال گذشته به دنبال تصاحب این خانه و گرفتن آن از اهلش است و تا کنون با مقاومت و اعتراض اهالی فرهنگ موفق به این امر نشده است. شهرداری تهران قاعدتاً حتی اگر دغدغۀ آموزش و عمومی‌سازی دانش نداشته باشد (که ندارد) دست کم باید در پی جلب رضایت شهروندان باشد (که نیست) و این روزها دوباره در پی توقیف و تخلیه این خانه برآمده‌است. (بیانیه خانه اندیشمندان علوم انسانی در مورد آخرین وضعیت این موسسه)

به‌راستی این‌همه پافشاری برای دلسرد کردن اهالی اندیشه و ایجاد نارضایتی در آن‌ها و بستن در این پایگاه و محفل فرهنگی شگفت‌انگیز است. هرچند به قول #داریوش_رحمانیان با وجود تمام این دردسرها و مزاحمت‌ها:

علوم‌انسانی در ایران می‌گسترد و می‌بالد و پیش می‌رود. این پویش را سر ایستادن نیست. دیر و دور نیست روزی که در بسیاری از شهرهای ایران خانه‌ی اندیشمندان علوم‌انسانی برپا شود. خانه‌هایی از آن مردم. خانه‌هایی از آن ملت ایران. خانه‌هایی آزاد و رها از بند نامردم. خانه‌هایی برای پاسداری از ایران و تاریخ و فرهنگ و تمدن درخشان و بی‌مانند آن.
آن روز نزدیک است. آن روز می‌آید. (منبع)

ما به سهم خود نه تنها به تلاش شهرداری تهران برای تعطیلی خانه اندیشمندان علوم انسانی معترضیم که حتی با هر گونه مداخله و اعمال نظر این نهاد در مدیریت این موسسه نیز مخالفیم. از شما مخاطبان و همراهان این کانال نیز دعوت می‌کنیم تا به این رویۀ فرهنگ‌ستیزانه اعتراض کنید.
@Jaryaann

Читать полностью…

آینده‌ی علوم‌انسانی در ایران

علوم‌انسانی در ایران می‌گسترد و می‌بالد و پیش می‌رود. این پویش را سر ایستادن نیست. دیر و دور نیست روزی که در بسیاری از شهرهای ایران خانه‌ی اندیشمندان علوم‌انسانی برپا شود. خانه‌هایی از آن مردم. خانه‌هایی از آن ملت ایران. خانه‌هایی آزاد و رها از بند نامردم. خانه‌هایی برای پاسداری از ایران و تاریخ و فرهنگ و تمدن درخشان و بی‌مانند آن.
آن روز نزدیک است. آن روز می‌آید.
#داریوش‌ـرحمانیان
هجدهم خرداد‌ماه هزار و چهارصد و چهار
/channel/dariush_rahmanian

Читать полностью…

♦️تاریخ ذهنیت‌ها؛ به‌سوی یک چارچوب نظری در مطالعات تاریخ فرهنگی جدید

تاریخ‌نگاری در دهه‌های اخیر، شاهد چرخشی نظری و روش‌شناختی بوده که به‌طور بنیادین جایگاه موضوع، منبع و روش مطالعۀ گذشته را دگرگون کرده است. این چرخش که عمدتاً با عنوان تاریخ فرهنگی جدید شناخته می‌شود به‌جای تمرکز بر وقایع سیاسی، ساختارهای نهادی و کنش نخبگانی به بازسازی تجربۀ زیسته، باورها، احساسات و ادراک‌های جمعی انسان‌ها در گذشته می‌پردازد. دراین‌میان، مفهوم «تاریخ ذهنیت‌ها» (history of mentalities) به‌عنوان یکی از بنیادی‌ترین مفاهیم نظری تاریخ فرهنگی مطرح شده است. تاریخ ذهنیت‌ها، بیش‌از آنکه تاریخ آنچه اتفاق افتاده باشد تاریخ آن چیزی است که مردمان گذشته درک کرده‌اند، احساس کرده‌اند و به آن معنا بخشیده‌اند.

🔸مفهوم ذهنیت؛ فراتر از روان‌شناسی فردی
ذهنیت در چارچوب این رویکرد نه معادل حالات روان‌شناختی فردی و نه صرفاً باورها و آگاهی‌های صریح افراد است. ذهنیت‌ها ساختارهایی‌ فرهنگی و اجتماعی‌اند که در سطحی پیشاگفتمانی تجربۀ زیسته را سامان می‌دهند. این ساختارها به ما نشان می‌دهند که مردم گذشته چگونه جهان را می‌فهمیدند، چگونه می‌زیستند، کدام پدیدارها را طبیعی و بدیهی می‌پنداشتند و کدام‌ها برایشان عجیب، ممنوع یا ترسناک بود. ذهنیت به این معنا، محصول فردگرایی مدرن نیست، بلکه در بستر فرهنگ، مناسبات قدرت، زبان، نهادهای دینی، گروه‌های‌ اجتماعی و جنسیت شکل می‌گیرد و بازتولید می‌شود. تاریخ ذهنیت‌ها می‌کوشد این چارچوب‌های نامرئی را در بستر تاریخیشان آشکار کند.

🔸ریشه‌های نظری در مکتب آنال
تاریخ ذهنیت‌ها از دل سنت تاریخ‌نگاری آنال برآمد؛ سنتی که با فاصله‌گیری از تاریخ‌نگاری سیاسی و نخبگانی بر مطالعۀ تجربه‌های زیسته، زندگی روزمره و ساختارهای فرهنگی تمرکز داشت. از دهۀ ۱۹۳۰، مورخان این رویکرد با مفاهیمی چون تاریخ ادراکات جمعی و اشکال آگاهی به بررسی ساختارهای ذهنی شکل‌دهنده به کنش‌های انسانی پرداختند. ذهنیت در این نگاه نه آگاهی فردی، بلکه ساختاری فرهنگی و تاریخی است که احساسات، باورها و اعتقادات در قالب آن پدید آمده و متحول می‌شوند. برخلاف روان‌شناسی تاریخی که فردمحور است، تاریخ ذهنیت‌ها بر تجربه‌های جمعی و پنهان‌شده در حافظۀ فرهنگی تأکید دارد. مورخان آنالی، با استفاده از منابع عامیانه، متون مذهبی، آیین‌ها و حتی سکوت‌های تاریخی به بازسازی تجربه‌هایی پرداختند که بیرون از روایت نخبگان قرار داشتند. آنان به‌جای پرداختن صرف به محتوای آگاهی به شرایط تاریخی‌ای توجه داشتند که امکان شکل‌گیری آگاهی را پدید می‌آورد.

🔸روش‌شناسی مطالعۀ ذهنیت‌ها
مطالعۀ ذهنیت‌ها نیازمند روش‌شناسی خاصی است که فراتر از رویکردهای توصیفی یا صرفاً روایت‌محور باشد. تحلیل گفتمان، نشانه‌شناسی فرهنگی، خوانش متون حاشیه‌ای، بررسی آیین‌های اجتماعی و تبارشناسی مفاهیم از ابزارهای اصلی این روش‌شناسی به‌ شمار می‌آیند. منابع تاریخی در این زمینه نیز الزاماً از نوع تاریخ‌نوشته‌های رسمی، اسناد اداری و دیوانی نیستند، بلکه پیوستاری از متون و بازنمایی‌ها را در برمی‌گیرند: ادبیات داستانی عامیانه، متون تعلیمی و موعظه‌ای، روایات شفاهی، آیین‌ها و مناسک مذهبی، نگاره‌ها، معماری و حتی طنزهای رایج.
این نوع تاریخ‌نگاری، امکان تحلیل حیات ذهنی گروه‌هایی را فراهم می‌آورد که در تاریخ‌نگاری‌های کلاسیک غایب بودند: زنان، فرودستان، اقلیت‌ها، حاشیه‌نشینان و مردم عادی. به تعبیر دیگر، تاریخ ذهنیت‌ها بازسازی تاریخ آنانی است که کمتر سخن گفته‌اند یا کمتر شنیده شده‌اند.
در نسبت با تاریخ‌نگاری جدید، این رویکرد واجد اهمیت مضاعفی است؛ زیرا به تحلیل سازوکارهای نامرئی سلطه، اشکال گفتمانی هژمونی و شیوه‌های پذیرش یا مقاومت مردمی در قبال نظم موجود می‌پردازد. تاریخ ذهنیت‌ها به‌جای تمرکز بر نهادهای رسمی و صورت‌بندی‌های عقلانی اندیشه بر ناخودآگاه جمعی، روایت‌های عامیانه، آیین‌ها، افسانه‌ها، احساسات و خاطره‌های فرهنگی تمرکز دارد. این یعنی توجه به قلمروهایی از فرهنگ که معمولاً در تاریخ‌نگاری رسمی به حاشیه رانده شده‌اند.
دراین‌میان، گفتمان به‌عنوان سازوکار اصلی شکل‌گیری ذهنیت‌ها نقشی کانونی می‌یابد. تحلیل گفتمان تاریخی، به‌ویژه در سنت فوکویی، امکان آن را فراهم می‌سازد که به‌جای فرض نوعی ذات‌گرایی در ذهنیت آن را حاصل تقاطع قدرت، زبان و نهادها بدانیم. ذهنیت‌ها در این معنا، شبکه‌هایی از تصورات تثبیت‌شده و به‌ظاهر طبیعی‌شده‌اند که در نتیجۀ تکرارهای گفتمانی و مناسک اجتماعی در آگاهی جمعی جای می‌گیرند.

ادامۀ یادداشت👇

/channel/mardomnameh

Читать полностью…

16/ 04/ 1402 صادر شد، به صراحت خاطرنشان کردیم که در تعامل با مدیرانِ محترم شهرداری تهران برای دستیابی به توافقی جهت تداوم فعالیت فرهنگی در ساختمان محل استقرار، ضمن پای­بندی به اصولِ تعامل منطقی، از
دو خطِ قرمز و اصل بنیادینِ «استقلال در تصمیم­ گیری­ ها و برنامه­ ریزی­ های خانه» و «حفظ حرمت بزرگان و پیشکسوتان علمی و فرهنگی به عنوان سرمایه­­ ها و میراث معنوی کشور» عدول نخواهیم کرد. نیک پیداست که پیشنهاد شهرداری تهران، به صراحت ناقضِ دو اصل مذکور و معطوف به قلبِ ماهیت و جوهره­ ی خانه اندیشمندان و مغایر با فلسفه­ ی وجودیِ آن است. بدیهی است با توجه کِثرت برنامه­ های خانه، پذیرش این پیشنهاد موجب تشتت مدیریتی و بروز اختلاف گردیده و مآلا اعتبارِ این مجموعه­ی علمی و فرهنگی را خدشه­ دار خواهد کرد.
خانه اندیشمندان علوم انسانی در طول پانزده سال فعالیت خود همواره در چارچوب نظام جمهوری اسلامی فعالیت کرده، هرگز از قوانین و مقررات کشور تخطی ننموده، از تعهدات قراردادی با شهرداری نیز سَر باز نزده و در هیچ زمانی حتی یک مورد تخلف از ناحیه­ ی شهرداری یا دیگر مراجع در خصوص عملکرد این نهاد غیرسیاسی و غیرجناحی گزارش نشده است.
در طول این مدت، خانه اندیشمندان همواره منادی چندصدایی و تکثر آراء و اندیشه­ ها بوده و قریب به دویست و پنجاه نهاد علمی و فرهنگی و مدنی برای انجام فعالیت­ های خود از ظرفیت­ های این مجموعه استفاده کرده و می­ کنند چراکه خانه اساساً نگاه هم افزایانه به فعالیت­ های علمی و فرهنگی دارد.
خانه اندیشمندان از رویکرد شهرداری تهران برای توسعه­ ی فضای گفتگو و اندیشه­ ورزی استقبال و آن­را تحسین می‌کند اما پیشنهاد می­ شود به جای محدود کردن فضای فیزیکی خانه اندیشمندان و ایجاد نارضایتی در میان طیف وسیعی از نخبگان، از ظرفیت­ های موجود و استفاده نشده­ ی خود در بخش‌های دیگر از جمله فرهنگسراها، خانه­ های فرهنگ و سرای محلات برای راه اندازی فضاهای جدید گفتگو و اندیشه ورزی بهره گیرد.
ما از شهردار محترم و اعضای گرانقدر شورای اسلامی شهر تهران انتظار داریم باتوجه به سوابقِ این نهاد فرهنگی و علمی، با تمهید سازوکاری مناسب نسبت به حمایت از تداوم فعالیت‌های خانه اندیشمندان اقدام لازم را مبذول فرموده و در راستای نامه رئیسِ جمهور محترم و با اجابتِ درخواست بسیاری از شخصیت­ های دلسوز کشور و نظام‌، تداوم فعالیت این مجموعه را در مکان کنونی و به روال سابق امکان‌پذیر نمایند.
بی­ شک اجرای حکم تخلیه، ضمن آسیب زدن به مجموعه­ ی بزرگ علوم انسانی کشور، شهروندان و عموم مردم را نیز از خدماتِ علمی و فرهنگی فاخری که نزدیک به دو دهه از آن بهره­ مند بوده­ اند، محروم کرده و یاس و ناامیدی و سرخوردگی را در جامعه­ ی علمی و دانشگاهی کشور ترویج خواهد کرد. در خاتمه خاطر نشان می­ نماید مواضعِ خانه منحصرا از طریق رسانه­ های رسمیِ «خانه اندیشمندان علوم انسانی» اعلام می­ گردد.
 
 
شانزدهم خرداد هزار و چهارصد و چهار

خانه اندیشمندان علوم انسانی

Читать полностью…

#مقاله فوق ، یکی از نخستین #هشدارهای #زیست_محیطی از منظر: "مردم شناسی زیست بوم ایران" به قلم:
#دکتر_مرتضی_فرهادی است که حدود بیست سال پیش برای اولین بار در "فصلنامه نمایه ی پژوهش"- شماره 13 و 14- به چاپ رسیده و پس از آن نیز در کتاب: "کشتکاری و فرهنگ" ایشان و نیز "کتاب ماه علوم اجتماعی" مجددا چاپ گردیده است.
این مقاله، با توجه به اهمیت ویژه آن و نیز مناسبت
۱۵ خرداد "#روز_جهانی_محیط_زیست" به محضر شما سروران فرهیخته با احترامات فایقه ایفاد می گردد. 👆

#روز_جهانی_محیط_زیست
#دکتر_مرتضی_فرهادی

www.mortezafarhadi.ir
@kaveh_farhadi

Читать полностью…

👈 انتشارات نگارستان اندیشه
▪️ناشر تخصصی علوم انسانی


انتشارات نگارستان اندیشه طی ده سال فعالیت خود با انتشار بیش از ۳۰۰ عنوان کتاب، این افتخار را داشته تا از همکاری ده‌ها استاد دانشگاه، پژوهشگر، نویسنده، مترجم و پدیدآور بهره برد.
برخی از دستاوردهای این نشر مستقل و خصوصی به شرح زیر است:

▫️ تأسیس گروه‌های مطالعاتی و انتشار آثار آنها از جمله: گروه مطالعات روسیه، مطالعات لهستان، جهان عرب، خلیج فارس و نظایر آن.

▫️انتشار جشن‌نامهٔ استادان پیشکوست (بیش از پنج جلد)

▫️ طراحی مجموعه آثار استادان برجسته و نشر پیوست آثار آنان از جمله: مجموعه آثار غلامحسین زرگری‌نژاد، فرهنگ رجایی، محمدتقی شریعتی و دیگران.

▫️ تأسیس دپارتمان تاریخ شفاهی ایران و نشر بیش از هفتاد عنوان کتاب با شیوهٔ تاریخ شفاهی در موضوعاتی چون: تاریخ شفاهی علم در ایران، تاریخ شفاهی فرهنگ و هنر عامه، تاریخ شفاهی ورزش در ایران.

▫️همکاری با انجمن‌های علمی در نشر آثار ارزشمند آنها از جمله: انجمن ایرانی تاریخ، انجمن مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی، انجمن مطالعات جهان، انجمن جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری ایران.

▫️راه‌اندازی پادکست بن‌فرزانه به منظور معرفی بهتر و گسترده‌تر آثار خود به مخاطبان فرهیخته.

▫️برگزاری ده‌ها نشست با همکاری مجموعه‌ها و نهادهای فرهنگی همچون: مجله فرهنگی بخارا، خانه اندیشمندان علوم انسانی، مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
در ادامه این راه مشتاق همراهی شما فرهیختگان هستیم.

نگارستان اندیشه: ناشر تخصصی علوم انسانی

Читать полностью…

ادامۀ یادداشت👆

🔸ترجمۀ سند
نبو شوم ایدین پسر اردیا نوه فلان، و همسرش اینا اسگیل بیلت، دختر شمش ایلوا،
برده‌شان به نام نیدینتو را
به لیبلوط پسر اوشایا داده‌اند
برای مدت شش سال تا حرفۀ رختشویی را بیاموزد.
او باید حرفۀ رختشویی را به‌طور کامل به او بیاموزد.

اگر به‌طور کامل او را آموزش ندهد، برای هر روز سه سیلا غله به‌عنوان اجاره‌بها/سهم مالکانه او
باید به نبو شوم ایلوم بدهد.
برده از ماه نیسانو (ماه اول)، سال هشتم کورش، در اختیار لیبلوط بوده است،
او باید او را آموزش دهد و سپس او را به خداوند شمش بدهد.
بعد از اتمام آموزش، او یعنی مالک برده، باید یک لباس به ارزش چهار شقل بیاورد و به لیبلوط بدهد.
شهود: نام سه شاهد ذکر شده است.
کاتب به نام نبو زیر لیشیر (Nabu-zer-lišir)
محل انعقاد قرارداد: شهر سیپر
روز 25 ماه ابو (ماه 5)، سال هشتم کورش شاه بابل شاه سرزمین‌ها (برابر 24 اوت 531).

🔸توضیح مترجم
این قرارداد پنج ماه بعد از شروع کارآموزی نوشته شده است.
قرار است این برده بعد از آموزش به معبد ابابار معبد شمش در شهر سیپر تقدیم شود.

/channel/mardomnameh

Читать полностью…