Allaev Uz

01 Jul 2025 13:10

АҚШ доллари расмий курси 12 676 сўмгача (- 18,86) пастлади.

#kurs
@allaevuzb

Allaev Uz

01 Jul 2025 09:55

“Fitch Ratings” халқаро рейтинг агентлиги томонидан Ўзбекистоннинг суверен рейтинги оширилди. Бунинг натижасида республикадаги бир қатор банкларнинг ҳам рейтинги янгиланди.

Хусусан, Халқ банкининг кредит рейтинги агентлик томонидан "BB" даражага оширилиб, прогнози "Барқарор" деб баҳоланди.

Банк рейтингининг юқорилашида сўнгги йилларда банк трасформацияси йўналишларида амалга оширилаётган самарали ишлар, активлар сифати бўйича ижобий ўзгаришлар, даромад кўрсаткичларининг ошиши ҳамда капиталлашув ва ликвидлик захираси каби омиллар ҳисобга олинган.

Allaev Uz

30 Jun 2025 15:29

Нақд пулда уй-жой сотуви тақиқланадими?

Ўзбекистонда уй-жой харид қилиш ва сотишда нақд пул тўловларини тақиқлаш бўйича ташаббус кўтарилди. Давлат солиқ қўмитаси раисининг биринчи ўринбосари Мубиннинг Мирзаевнинг таъкидлашича, бу чоралар иқтисодиётдаги “соя” амалиётларини камайтириб, молиявий жараёнларни очиқлашга хизмат қилади.

Ушбу лойиҳа тегишли вазирлик ва ташкилотлардан ўтиб, ҳозирда Администрациясида кўриб чиқилмоқда экан.

Бу қарор нималарга олиб келиши мумкин?

Аввало, молиявий шаффофлик ошади. Уй-жой савдоларида ноқонуний ва коррупсиявий схемаларнинг қисқариши мумкин. Энди шартномаларда уйларнинг реал нархлари кўрсатилади.

Бозор нархлари ҳам янада аниқроқ шаклланади: Расмий равишда ўтказиладиган битимлар нархларнинг ҳақиқий ҳолатини акс эттириб, бозордаги спекуляцияни камайтиради.

Банк хизматларига талаб ортади: Бу банк тизимининг ривожланишига туртки бериб, молиявий хизматларга талабни оширади.

Ундан ташқари қарор аҳолини пулни ҳисоб рақамларда нақдсиз кўринишда йиғишга ундайди. Бу бўлса пул ва қорабозор назоратига янги имконлар очади.

Айрим хавфлар ҳам мавжуд: Илк босқичда бюрократик тўсиқлар битимларни мураккаблаштириб, уй-жой савдосида вақтинчалик сусайишга олиб келиши мумкин. Ундан ташқари, энди битимлар реал нарх асосида шаклланишини ҳисобга олсак, солиқлар ҳам икки томонга реал нархлардан келиб чиқиб шаклланади.

Солиқлар эвазига, уй-жой нархи бироз ошиши мумкин. Лекин, талаб ва таклиф учрашиб, шундоқ ҳам уй-жой нархи стабиллашганини ҳисобга олсак, 3-5 йиллик планда бу нарх ошиши унчалик катта акс этмаса керак, яна вақт кўрсатади.

Лекин, уй-жойнинг нархидан келиб чиқиб кейинчалик харид қилган томон тўлайдиган солиқлар ошганча қолади.

Қарор ижроси учун қонуний механизмлар ва инфратузилмани ривожлантириш талаб этилади. Халқаро тажрибадан ўрганиш ва аҳоли ўртасида кенг тушунтириш ишлари олиб борилиши зарур бўлади.

Муҳими, бу соҳада бутун дунёдаги каби шаффоф тизим шаклланишига имкон пайдо бўлмоқда.

Агар яна нақд орқали ноқонуний нимадир келишув бўлмаса, янги уй харид қилиб, қурилишини кутаётган инсонлар муаммо чиққанда, реал суммадан келиб чиқиб ҳаққини талаб қилиб билади.

Хуллас, ижро қанақа бўлиши ва янги тизим қанчалик бозор қонунларига асосланганлиги кўп нарсани ҳал қилади.

#qonun
@allaevuzb

Allaev Uz

30 Jun 2025 13:04

АКШ доллари расмий курси 12 694 сўмгача ( +40,84) кўтарилди.

#kurs
@allaevuzb

Allaev Uz

30 Jun 2025 11:37

Бир йил аввал бир машҳур китобнинг таржима ҳуқуқини излашни бошлагандим. Расмий сайтида келтирилган электрон манзилга хатим етиб бормади. Қайси агентликка ёзмай, бизда эмас, деган жавоб олардим. Латвия, АҚШ, Британия, Хитой, Индонезиядаги агентликларга ёздим. Охири асарни инглиз тилига ўгирган таржимонни ижтимоий тармоқдан топиб, муаллиф билан боғланишда ёрдам сўрадим. Сўровим жавобсиз қолди. Кейин Россиядаги доим ҳамкорлик қиладиган агентга ёздим. Рус тилидаги ҳуқуқларни кимдан олганликларини сўрадим. У жавоб ёзди. Хурсанд бўлиб, у берган манзилга ёзсам, мазкур асарнинг муаллифлик ҳуқуқининг иккита мулкдори борлигини, у рус тилига масъул, бироқ ўзбек тили учун ҳуқуқларни бошқаси беришини айтиб, маълумотлар билан бўлишди. Ва ниҳоят, бугун у берган электрон манзилдан жавоб келди. "Ҳа, ўзбек тилига таржима қилиш ҳуқуқлари бўш, ҳеч кимга сотилмаган"😍
Қайси асар эканини бошлиқдан (Фируз Аллаев) суюнчи олганимдан кейин айтаман. Унгача тахминларингизни ёзишингиз мумкин😊

@Shoshmasangchi...

Allaev Uz

30 Jun 2025 08:28

ЎЗБЕКЛАР АРАРАТ ТОҒИ (АҒРИ ДАҒИ) ГА ЧИҚИШДИ

Арарат тоғи (туркча: Ağrı Dağı) – Туркиянинг шарқий қисмидаги энг баланд тоғ бўлиб, 5137 метр баландликка эга. У Евроосиёнинг энг машҳур тоғларидан бири ҳисобланади ва Арманистон билан Туркия чегарасига яқин жойлашган.

Асосий Хусусиятлари:
- Баландлиги: 5,137 м (денгиз сатидан)
- Жойлашуви: Шарқий Анадолу, Ağrı вилояти
- Тоғ тизмаси: Арарат вулқон тоғ тизмасининг бир қисми
- Вулқон ҳолати: Фаол эмас, охирги марта милоддан аввалги 1840-йил отилган

Диний ва Маданий Аҳамияти:
- Нуҳ пайғамбарнинг кемаси (Туфон ҳикояси) билан боғлиқ деб ҳисобланади. Кўплаб диний манбаларда (Библия, Қуръон) Нуҳ кемасининг бу тоғда тўхтаганлиги айтилади.
- Арман халқи учун рамзий аҳамиятга эга – Арманистон гербидаги асосий белгиларидан бири.

Альпинизм ва Сайёҳлик:
- Тоғга чиқиш учун махсуз рухсатнома олиш керак (Туркия ҳукуматидан).
- Энг яхши чиқиш мавсуми: Июль–Август (қор кам бўлган пайт).
- Қийинчилик даражаси: Ўрта (профессионаллар учун эмас, лекин тажриба талаб қилади).

Қизиқарли Фактлар:
1. Икки чўққиси бор: Катта Арарат (5,137 м) ва Кичик Арарат (3,896 м).
2. NASA тасвирларида тоғ ёнбағʻрида Нуҳ кемасига ўхшаш тузилма кўринади (илмий жиҳатан тасдиқланмаган).
3. Туркия ва Арманистон ўртасида сиёсий баҳс-мунозараларга сабаб бўлган (Арманистон уни "Арарат" деб атайди, Туркия эса "Ağrı Dağı").

Агар сиз тоғга чиқишни режалаштирмокчи бўлсангиз, Туркиянинг Ağrı шаҳрига бориб, маҳаллий гидлар ёрдамида экспедиция ташкил қилишингиз мумкин!

Allaev Uz

29 Jun 2025 10:58

Yakshanba kunida sizlarga bir foydali kontentni bo‘lishaman. Sun’iy intellektni asosli tarzda o‘rganish uchun eng yaxshisi shu bo‘yicha dars olish. Courserada boshlang‘ich ajoyib kurs bor. Andrew NG yaxshi kurs o‘tgan.

Hozir bir tanishimga tavsiya qilaman deb kirsam, kurs hozircha bepul qilib qo‘yilgan ekan. Xullas, AIni hayotda, ishda qo‘llashni o‘rganmoqchi bo‘lsangiz, courseradan sizga tayyor tekinga sifatli kurs:

https://www.coursera.org/learn/ai-for-everyone

Rahmatiga kanalni o'qishni, o'rganishni, o'zgarishni yaxshi ko'radigan tanishlarga tavsiya qilsangiz, minnatdor bo'laman))

#tavsuyu
@allaevuzb

Allaev Uz

28 Jun 2025 06:10

"Тадбиркорлар ном танлашни билишмайди. Бизни олдимизга энг охирида келишади, ном танлайди, бренд қилади, лого қилади, шунча харажат қилиб охирида патент қилишга келишади, биз кўриб буни қилиб бўлмайди десак эътироз билдиришади"

Қўштирноқ подкастда “Patentlab” корхонаси асосчиси юрист Сардор Рахмонов билан бизнес ва ғоя эгалари учун фойдали подкаст.

▶️ https://youtu.be/W5F2--178XY


#biznes
@allaevuzb

Allaev Uz

27 Jun 2025 10:16

Марказий банк насия (BNPL) бозорини тартибга солишга чақирмоқда.

26 июнь куни Марказий банк раиси Тимур Ишметов Сенат мажлисида BNPL (муддатли тўлов) бозорини давлат тартибига олиш зарурати ҳақида мурожаат қилди. Тимур аканинг сўзларига кўра, “муддатли тўлов шартномаларида реал фоиз ставкаси ва ортиқча тўлов миқдори аниқ кўрсатилмаяпти, бу эса аҳолининг яширин қарздорлигини ошириб, тўлов кечикишлари хавфини кучайтиради”. 

Тимур ака айтиб ўтган, матбуотга сизиб чиққан рақамлар:

8,5 трлн сўм — муддатли тўловга боғлиқ кредит портфели (01.01.2025) ҳажми. Ундан 67 % тадбиркор субъектлари, 26 % атиги иккита МФО, 7 % тижорат банклари ҳиссасига тўғри келади. Иккита МФО бозордаги улушидан келиб чиқса, Uzum Nasiya ва Alif Nasiya деб ўйлайман.
2024 йилнинг ўзида 1,9 млн шартнома тузилган; ҳар бир мижоз ўртача 3 та актив шартномага эга, 82 минг киши эса 10+ харидни муддатли тўловда расмийлаштирган. 
Банк ва МФО лар учун қарз юки коэффициенти 50 % билан чекланган, аммо муддатли тўлов битимлари кредит базасига киритилмаганлиги сабаб бу лимит амалда бузилмоқда. 

Регулятор нимани таклиф қилмоқда?

Мажбурий репортинг — барча BNPL субъектлари кредит базага (КАТМ) насиялар ҳақида маълумот юборади.

Тўлиқ ошкоралик — шартномада ортиқча тўлов ва йиллик ҳақиқий ставка мажбурий кўрсатилади. 


Потенциал оқибатлар бўйича тахминларим:

Кредит ёки насияга товар олиш қийинлашади. Маълумотлар кредит бюроларига тушгач, айрим мижозларнинг яширин қарзлари юзага чиқади. Банклар 50 % лимитни сақлаш учун уларга янги кредит беришни камайтириши мумкин. Бу 2025 йил иккинчи ярмида истеъмол кредитлари ўсишини секинлаштиради.

Ретаил-финтеч консолидацияси
Бугун BNPL бозорининг ⅔ қисми чакана савдогарлар қўлида. Тартиб кучга кириши билан кичик савдо тармоқлари кредитлашни давом эттириш учун МФО лицензияси олишга ёки банклар билан white-лабел ҳамкорликка ўтишга мажбур бўлади — кичиклар синиб, бозорни кучли ўйинчилар йиғиб олиши эҳтимоли юқори.

Банклар учун имконият
Йирик хусусий банклар (масалан, TBC) аллақачон рақамли муддатли тўлов хизматларини синовдан ўтказяпти. Рақобатчилар “соядаги” БНПЛълар тартибга мослашишга қийналаётган пайтда, банк маҳсулотлари тезда бозорда улушини ошириши мумкин.

Насия бозорида маржа камайиши янги айланиб ўтиш йўлларини пайдо қилади
Агар нарх бўйича аниқ чегаралар китирилса, насия хизматлари рентабеллигини йўқотиб, бошқа йўллар қидириб бошлайди. Шу сабаб муддатли тўлов ўрнига бизнес абонент тўловли клуб карталари ёки кешбек-асосли моделларга ўтиш ҳолатлари кузатилиши мумкин.

Каттароқ ва реал маълумотга асосланган скоринг.
Яхши янгилик, кредит базасида дата кўпайиши риск баҳолашни яхшилайди. Эртага қўлидан тўлаш келмайдиган камроқ одам кредит ва муддатли тўловга маҳсулот олади.

Кичиклар қора бозорга ўтиб кетиши.
Микро-молия ташкилоти лицензиясини олиш осон ва арзон жараён бўлмаганлиги кичик дўконлар ва муддатли тўлов хизматлари эскича паспорт копияга ёздириб, блок қўйиб, нақдга сотиш ва нақдда пул йиғиш моделига ўтиб кетиши мумкин. Бунда қора бозор улуши ошади, солиқ тушумлари камайди.


Шулардан келиб чиқсак, қонун соҳани қанчалик тартибга солади деган савол пайдо бўлади?

Агар маълумотларни КАТМга бериш мажбурий бўлиб, шартномада реал фарқни кўрсатиш шартлари қўйилса, бу муаммо эмас. Кўпчилик мослашади. Ҳозирча, Тимур ака нутқидан шуларни ажратиб олдим.

Агар айрим бизнес доиралардаги миш-мишлар тўғри чиқиб, қонун микро-молия ташкилоти бўлишни талаб қилса ёки нархни чегаралайдиган бўлса, бу соҳанинг норентабил бўлишига, бозорни катта ўйинчилар қўлида йиғилишига сабаб бўлади.

Ҳақиқат где-то ўртада дейишадию))
Соҳани тартибга солиш керак, лекин бу зарарга ишламаслиги керак.

Кутамиз ва кўрамиз...

#bank #biznes
@allaevuzb

Allaev Uz

26 Jun 2025 13:31

АҚШ доллари расмий курси 12 586 сўмгача ( +54.63) кўтарилди.

#kurs
@allaevuzb

Allaev Uz

25 Jun 2025 19:45

Barga amerikalik, yahudiy va fors kiribdi.
Barmen: Janoblar, barchangizni g'alaba bilan tabirklayman!

© Sardor Salim facebook sahifasidan.


#hazil
@allaevuzb

Allaev Uz

25 Jun 2025 13:10

АҚШ доллари расмий курси 12 531 сўмгача ( +75,53) кўтарилди.

#kurs
@allaevuzb

Allaev Uz

24 Jun 2025 17:18

Asaxiyda xizmat sifatini yaxshilash va umuman bozor tahlili uchun so'rovnoma boshladik.

Iltimos, ushbu so‘rovnomada qatnashing — bu atigi 5 daqiqa vaqtingizni oladi va sizni yaxshiroq tushunishga, yaxshiroq xizmat ko'rsatishga yordam beradi.

🎁 Biz bo'lsa, yoqimli bo'lsin deb har bir ishtirokchiga sovg'a tayyorladik.

👉 So‘rovnomada qatnashing va kafolatlangan sovg'aga ega bo'ling!

@allaevuzb

Allaev Uz

23 Jun 2025 18:01

Олдинги пост давоми...

Шунинг учун регулятор курсни “иложи борича бозорча” қолдириб, қисқа муддатда кескин кучайишдан ҳам ҳайиқади. Адашмасам, йил бошида давлат бюджети шакллантирилганда, ўртача курс 13 500 сўм бўлиши кўзланган эди. Доллар пасайиши солиқ йиғимига кескин таъсир қиладиган факторлардан бири бўлиши мумкин.

Шунингдек, давлатнинг доллардаги киримлари арзонроқ курсда конвертация қилинади ва харажатлар сўмда қилинади.

Демак, “сўм нега мустаҳкамланмоқда” деган саволга битта сабаб билан жавоб бериб бўлмайди. Бунга олтин нархининг рекорд даражада ошиши, яқин ҳамкорлар валютаси мустаҳкамланиши, долларнинг заифлашиши, мавсумий тушумнинг ошганлиги ва яна шунга ўхшаш валюта тушими ва чиқими билан боғлиқ ўнлаб сабаблар олиб келади.

Идеал ҳолатда, иқтисодиётни диверсификация қилиш, олтинга қарамликни камайтириш, ишлаб чиқариш ва хизмат соҳаларини турли йўналишларда ривожлантириш тўғри йўл бўлади. Мигрантлар масаласида ҳам диверсификация муҳим ҳисобланади.

Эртага олтин курси кескин тушиши, Россияда ҳукуматнинг навбатдаги ақлсизлигидан кейин доллар кескин ошиб кетиши ёки мигрантларга нисбатан тақиқлар янада кучайиши каби факторлар курсни қайтариши, қайтиш бўлса кўпчилик учун оғриқли бўлиши мумкин.

#kurs
@allaevuzb

Allaev Uz

23 Jun 2025 17:08

15 yoshli yozuvchi qizimiz qo'lida ilk kitobi bilan.

Allaev Uz

01 Jul 2025 11:59

Ота боболари, ўтган авлод қилган иш учун бугунги авлодни айблаш тўғрими?

Жавоб «ҳа» ва «йўқ».



Мисол қиламиз, бир мамлакат 2-3 аср олдин бошқа бир мамлакатга нисбатан катта адолатсизлик қилган. Бугунги туғилган авлодни у адолатсизликка умуман алоқаси йўқ.

Лекин, вазият ўзгармайди, муносабат ўзгаради деган жойи бор. Бугунги авлод ота-бобоси ўша ишни қилганини оқлайдими ёки хатони тан оладими. Агар, хатони тан олса, унда ҳозирги авлодни айблаш нотўғри. Агар, аксинча ота-бобом тўғри қилган деса, унда ҳозирги авлодга асосли эътироз пайдо бўлади.

Аниқроқ кейс бераман. Бугун, бир немис Гитлер тўғри қилган деса уни айблаш керак. Лекин, у бу тарихий хато бўлган, уни қоралайман, тарихимизнинг бир қисми деса, бу авлодни сен фашистдан деб айблаш хато бўлади.

Шу учун ҳам умумийлаштиришдан доим қочиш керак.


#mulohaza
@allaevuzb

Allaev Uz

30 Jun 2025 18:51

Содда ўйлаш - муваффақиятга элтувчи қисқа йўл

Бу фикрлар айрим стартап асосчилари билан бўлган суҳбатлардан кейин пайдо бўлди. Улар ўзлари қилиб юрган ишни узоқ ва мураккаб қилиб тушунтиришарди. Ҳар бир сўз ортида тўғри фикр бор эди, лекин улар шу қадар қопланганки, аслида нима қилишаётганини англаш қийин эди.

Паул Грэм айтганидек, ҳақиқий ақл — содда фикрлашда. Агар ғоянгизни 30 сонияда тушунтира олмасангиз, демак у ҳали пишмаган.

1. Қисқартир. Соддалаштир. Фокуслан.
Бир стартапчи айтди: “Биз ML асосида NLP’ни real-time’да call center’ларда автоматлаштиряпмиз, бу engagement ва efficiency’ни яхшилайди.”
Аслида улар нима қиляпти? — Телефонда оператор ўрнига гапирадиган бот яратяпти.

Қисқа ва равшан.

2. Одамларнинг оғриғини топинг
Технология — бу восита, муаммони ҳал қилиш — мақсад. Стартап ғояси фойдаланувчи муаммосига жавоб бериши керак. Ундан сўранг:
→ “Бу нимани енгиллаштиради?”
→ “Мижоз учун қайси оғриқли нуқта йўқолади?”

3. Жавоб эмас, савол изланг
Савол бериш содда фикрлашга олиб келади.
→ “Агар биз ҳозир янгидан бошласак, нимани қилмасдик?”
→ “Бу маҳсулотсиз ҳам одамлар қандай ҳал қилишяпти?”
→ “Нима учун бу ғоя жуда узоқ тушунтирилишга муҳтож?”

Агар ғоя яхши бўлса, у ўзини ўзи сотади. Ёмон ғоя эса қопқон: уни тушунтиришга бор кучинг кетади.

Хулоса
Стартап — бу мураккаб дунёга содда ечим топиш. Агар ғоянгизни бола, инверстор, ҳамкасб ва мижоз бир хил даражада тушуна олса — сиз тўғри йўлдасиз.

Унинг устига соддарок уйлаш анча энергиянгизни тежайди.

@paiziev24

Allaev Uz

30 Jun 2025 13:28

InfinBANKдан ёзги янгилик: "MORE"га бепул йўлланма имконияти!

Дўстлар, 21 июлгача InfinBANK'нинг Visa картаси орқали 20 АҚШ долларидан ортиқ харидларни амалга оширинг ва "MORE" мажмуасига дам олиш учун йўлланмани қўлга киритинг! Ҳар бир 20 доллардан ошган харидингиз ютуқ эҳтимолини оширади.

Акция доирасида 7 нафар ғолиб учун жами 14 та йўлланма ўйналади. Ғолиблар 25 июль куни InfinBANK'нинг Instagram саҳифасида тўғридан-тўғри эфир орқали, тасодифий танлов асосида аниқланади.

🤝 Иштирок этиш учун InfinBANK'нинг Visa картасига эга бўлишингиз ва акция давомида белгиланган миқдордаги харидларни амалга оширишингиз кифоя.

Картани InfinBANK мобил иловасида расмийлаштиришингиз мумкин.

Акция шартлари билан батафсил танишинг ⬅️

#reklama
@allaevuzb

Allaev Uz

30 Jun 2025 12:45

Табрикласанглар бўлади, илмий ҳамжамият ва зиёли қатлам ўртасида катта шов-шувларга сабаб бўлган Хитойлик ёзувчи Лю Сисиннинг "Уч жисм муаммоси" китобини ўзбек тилига таржима ҳуқуқи бўйича келишувга эришдик.

Китобдан маза қилганман, муаллифлик ҳуқуқини харид қилишни бир йилдан ортиқ ҳаяжон билан кутдим.

#kitob
@allaevuzb

Allaev Uz

30 Jun 2025 09:39

Тарихни зериктириб эмас, қизиқтириб ўргатиш вақти келди

Тарихни ҳар ким ўзича гапиради, лекин уни тўғри ва қизиқарли етказиш осон иш эмас. Айни шу ишни Республика маънавият ва маърифат маркази амалга оширишга ҳаракат қиляпти. Марказ тайёрлаган “Буюклар ҳақида 100 та далил” китобининг тақдимот маросимига мени ҳам таклиф қилишди.

“Ҳамма билиши шарт” шиори билан нашрдан чиққан бу китоб ёшлар учун мўлжаллангани айтилаётган бўлса-да, уни ўқиш жараёнида ҳар ким ўзи учун янгилик топишига ишонаман.

Чунки китоб суратларга бой, содда, аниқ ва энг муҳими, фактларга асосланган. Қолаверса, ҳар бир маълумот QR код билан боғланган видеога эга экан. Улар эса сунъий интеллект орқали яратилган — бу замонавий илғор технологияларни яхши қўллаш, деб ҳисоблайман. Китоб 8 тилда чоп этилганига қараганда, ижодкорлар нафақат ички, балки минтақавий ва глобал ўқувчиларни ҳам унутишмабди.


#kitob
@allaevuzb

Allaev Uz

29 Jun 2025 14:45

Парда подкастда долзарб мавзу кўтарилган. Фарзандида аутизм аниқлангач, кимёвий воситалар соғлиқга қандай таъсир қилишини ўрганиб ва бутун ҳаётини ўзгартирган Ойдин Пулатова билан фойдали суҳбат бўлибди.

“Боламга ёрдам бериш истагидан ўтиролмадим”-Ойдин Пулатова.

Тўлиқ видео: https://youtu.be/EJHgTWYX1dE?si=z1ydBJ5g0Qwn15ly

PS: Яқинда аутист бола ҳақида ёзилган "Нозик оҳанг" китобини ҳам чоп этган эдик.

Allaev Uz

28 Jun 2025 09:53

Tesla ўзини ўзи "доставка" қилибди.

Илон Маск хабар беришича, Tesla Model Y электромобили илк бор тўғридан-тўғри заводдан харидоргача мустақил равишда етиб борган ва ҳаттоки режалаштирилган муддатдан ҳам олдинроқ етказилган.


#ai
@allaevuzb

Allaev Uz

27 Jun 2025 13:15

АКШ доллари расмий курси 12 654 сўмгача ( + 67,72) кўтарилди.

#kurs
@allaevuzb

Allaev Uz

27 Jun 2025 09:24

Пик Стартариса канали ёзмоқда, Billz стартапи TBC банкка 12 миллион АҚШ долларига сотилибди.
Маҳаллий стартап учун жуда катта натижа.

Эслатиб ўтаман, бундан олдин TBC Payme тўлов тизимини сотиб олган эди. Яқинда Yandex компанияси бошқа бир маҳаллий хизмат Express24 ни сотиб олганди.

#binzes
@allaevuzb

Allaev Uz

26 Jun 2025 07:09

🧾 МВФ: “Сен камбағалсан, демак, кўпроқ солиқ тўлашинг керак”.

Яқинда МВФ (ҳа, ўша Халқаро Валюта Фонди) Ўзбекистонга “оқилона” тавсия берди:

“2020 йилдан бери солиқ тушумлари камайди. Энди уч йил ичида буни қопланг. Нархларни кўтаринг. Солиқни кучайтиринг. Иқтисодиётни ‘адолатли’ қилинг.”

🎯 Нима қилишни таклиф қилишяпти?
• Алкоголь, бензин, шакар ва машинага акцизларни ошириш.
• Инвесторларга берилаётган самарасиз божхона имтиёзларни кесиш.
• Даромад солиғини ҳаммани “жазолайдиган” прогрессивга ўтказиш.

Шунчаки айтганда — ҳамма жойдан солиқ олинг, тирик бизнес қолмасин!

Ҳа, мен ҳам самарасиз божхона имтиёзларининг йўқотилиши тарафадориман, бундай имтиёзлар фақатгина рақобатни издан чиқариб маълум бир “коттакон”ларнинг чўнтагини тўлдиради холос.

⸻

🤔 Аммо бир савол: ким айтди, солиқ тушумлари камайди деб?

Асл рақамлар шундай дейди:

📊 2020 йилда бюджетга тушган пуллар ЯИМнинг 26.9%ини ташкил қилган,
📊 2024 йилда эса – 30.5%!

Тушум кўпайган, Карл! 👀
Муаммо бошқа жойда: давлат харажатлари ракета тезлигида учяпти!

📉 2020 йилда харажатлар ЯИМнинг 29.1%и бўлган,
📈 2024 йилда эса — 35.5%га чиқиб кетган.

Ҳеч ким: “Пулни камроқ сарф қилинг” демаяпти. Битта йўл: “Яна солиқ тўлашсин!”

Демак, муаммо бюджет тушумларида эмас. Муаммо – умуман ҳисоб-китобсиз, тезликда ўсиб бораётган харажатларда. Лекин МВФнинг мантиғи шундай: “Харажатлар кўпайса, солиқни ҳам кўпайтириш керак!” Бу мантиқ Швеция ёки Германияда иш бериши мумкин. Аммо Ўзбекистон бу даражага етганми?


🇺🇿 Ўзбекистонда эса…

❗ ЯИМ киши бошига — 3000 доллар.
❗ Бозор қарорларни қабул қилмайди — амалдорлар қабул қилади.
❗ Уларда эса ҳисоб-китоб, жавобгарлик йўқ — ҳохлаганча харажат, кредит, имтиёз, бож…

Шундай муҳитда солиқни кўтариш – бу:

🚫 Тадбиркорни бўғиш;
🚫 Иш ўринларини йўқотиш;
🚫 Бизнес юритишни қизиқарсиз қилиш;

⸻

💡 Бизга нима керак?

✅ Давлат харажатларини қисқартириш.
✅ Имтиёзлар, монополиялар ва “таниш-билишлар учун эшик”ларни ёпиш.
✅ Солиқ юкини енгиллаштириш.
✅ Давлатни иқтисодиётдан узиш.

Бошқа йўли йўқ. Бошқа илож ҳам йўқ. Агар ривожланмоқчи бўлсак, бозор механизмига ишонмоғимиз керак.

⸻

🧠 МВФ эса ҳали ҳам хато қиляпти:
Улар ҳар бир мамлакатни “ўртача температура”га қараб даволамоқчи.

Биз ўзи совуқда ётибмиз, улар эса “қўлқоп кийинг, совуқ бўлиши мумкин” дейишяпти.

⸻

📣 Ўзбекистонга тайёр рецепт керак эмас.
Бизга ўз организмига мос, ҳаётбахш ислоҳотлар керак.

🔁 Постни улашинг. Балки бирор амалдор ҳам ўқиб қолар…

@bektoshkhatamov

Allaev Uz

25 Jun 2025 17:54

"Дафтар"да ҳисоб юритиш бизнесингиз ўсишига нима учун халақит беради?

Ўзбекистондаги кўплаб тадбиркорлар ҳамон сотувлар, қарзлар ва қолдиқларни қўлда юритишади.
Бир қарашда қулай кўринади. Аммо амалда бу фойда йўқотилишига, товар танқислигига ва ривожланишга сарфлаш мумкин бўлган вақтнинг беҳуда кетишига олиб келади.
Натижада - хатолар, чалкашликлар ва ҳисобда доимий тартибсизлик юзага келади.
Омборда қанча маҳсулот борлигини билмайсизми?
Нима фойда келтиради-ю, нима шунчаки жой эгаллаб турибди?
Аслида қанча даромад қилаётганингизни биласизми?

МойСклад хизмати ёрдамида ҳисобни автоматлаштириш барча бу муаммоларни ҳал қилади: аниқ қолдиқларни, сотувларнинг аниқ кўринишини ва фойданинг ҳақиқий рақамларини тақдим этади. Бироқ дарҳол бунга ўтиш қийин бўлиши мумкин.

Шунинг учун кичигидан - бепул ҳисоб жадвалидан бошлаган маъқул. У қуйидагиларга ёрдам беради:
✔️ қолдиқларни тартибга солиш,
✔️ сотув ва харидларни аниқ кўриш,
✔️ ҳақиқий фойдани тушуниш.

Бу "дафтар" ва тўлиқ автоматлаштириш ўртасидаги оралиқ қадамдир. Жадвални ўзлаштирсангиз, тизимли ёндашув билан бизнесни бошқариш қанчалик осонлашганини тушуниб етасиз.

Тартиб ўрнатиб тўғри ҳисоб-китоб юритиш учун биринчи қадамни ташлашга тайёрмисиз?

Мойскладни юклаб олинг ва бугуноқ бизнесни яхшилашни бошланг. https://www.moysklad.ru/courses/uchet-v-excel

#biznes
@allaevuzb

Allaev Uz

25 Jun 2025 09:58

“Ота-оналарнинг кўпчилиги фарзандини шифокор, ўқитувчи бўлишини хоҳлайди лекин lT қизларни касби деб айтоламан”- Лобархон Комилжонова.

Парда Подкастнинг навбатдаги сонида “айтишник” қизлар билан суҳбат бўлибди.

Кўриш: https://youtu.be/oxekTj1bLcQ?si=rbi_eGQEpwjPdnZ9

#podcast
@allaevuzb

Allaev Uz

24 Jun 2025 13:09

Ниҳоят, бир неча кунлик пастлашдан сўнг, АҚШ доллари курси кўтарилиб бошлади.
Расмий курс 12456 Сўмга (+45.26) етди.

#kurs
@allaevuzb

Allaev Uz

23 Jun 2025 18:01

Доллар нимага тушмоқда? (Сўм нимага мустаҳкамланмоқда?)

Аввало бу бир эмас, бир нечта сабаблар йиғиндисидир. Келинг, биргаликда сабабларини кўриб чиқамиз.

Бугун курс 12 410 сўмгача тушди. Айримлар буни “курсни қўлда ушлаб туриш” деб талқин қиляпти. Аммо макроиқтисодий занжирга диққат қилсак, тасвир бироз бошқача.

Аввало бозор иқтисодиётида доллар ҳам маҳсулот каби талаб ва таклиф қонуни бўйича ошиб тушади. Худди, бозорда помидор камайса нархи ошиб, помидор кўпайса нархи тушгандек, биржа орқали давлат ичида ҳам нарх шундай ўзгаради.

Лекин, бу ташқи факторлар билан ҳам кескин боғланган бўлади. Ўзбекистонда ҳам ички, ҳам ташқи факторлар ҳозирча доллар курсини тушишига ундамоқда.

Улардан бир нечтасини кўриб чиқамиз:

1. Олтин қийматига қаттиқ уланган иқтисод.

Ўзбекистонда олтин — валюта тушумининг бирламчи манбаи. 2024 йилда қимматбаҳо металлар экспорти валюта тушумининг қарийб учдан бирини берди.

Олтин нархи бўлса йил бошидан бери бир неча маротаба рекорд қўйди. Нарх рекорд даражада. 2025 йил 23 июнь ҳолатига спот нарх 3 377 $/унция атрофида, йил бошидан бери нарх ошиши +45 %  .

Нарх қанчалик баланд бўлса, экспортдан валюта оқими шунча катталашади.

Бу занжир бўлиб туриб, курсга кескин таъсир қилади,

Занжир қандай ишлайди?

Баланд олтин нархи кўпроқ валюта тушумига сабаб бўлади. Марказий банк олтинни ички бозорда сўмга сотиб олади. Кон-саноат корхоналари иш ҳақини, солиқни, сарфларни СЎМда тўлайди. Марказий банк сўмда олтин сотиб олиш учун валютани сотади. Бозорда доллар кўпаяди. Бу ерда талаб ва таклиф қонуни ишлайди.

Давлат “курсни манипуляция” қилмаяпти, балки олтин сотиб олиш формуласини ишлатяпти: олтин экспортдан келган долларларга ташқарида харидор топади, ичкарида эса кончилар билан сўмда ҳисоб-китоб қилади.

2. Долларнинг халқаро индекси пасайиши.

Трамп сайлангандан бери АҚШ иқтисодиёти катта стрессдан ўтмоқда. Тариф жанглари, иқтисодий мантиққа тўғри келмайдиган қарорлар, Федерал резервга ҳужумлар бутун дунёда АҚШ иқтисодиётига бўлган ишончни пасайтирмоқда. Иқтисодиёт бўлса доим умид ва ишончнинг устига қурилади. Умумий тарзда долларнинг қиймати дунёда пасаймоқда.

3. Яқин ҳамкорлар валютаси мустаҳкамланиши. Масалан, йил бошидан бери рубль 22 фоизга мустаҳкамланди, бугун бу ҳақида Юлий Юсупов ҳам ёзди. Бунга асосий сабаб деб Трампнинг Россияпараст позицияси ва яқин орада Россияга нисбатан санкциялар юмшаши эҳтимоли кўрилади. Буни ёнига умумий индекс пасайиши ҳам бор.

4. Мавсумийлик. Ўзи апрель ойидан бошлаб Ўзбекистонда мавсумий валюта тушуми ошади. Бунга мигрантларимиз қишни ўтказиб қайтиб кетиши, шунингдек яқин қабул қилувчи давлатларда қурилиш мавсуми бошланиши, ундан ташқари мартнинг иккинчи ярмидан туристик сезон бошланиши, май ойидан мева-чева экспорти авж олиши сабаб бўлади. Рубль қанча мустаҳкамланса, мигрантларимиз рублни доллар қилиб, шунча кўп доллар жўнатишади. Туризмда бўлса бу йил турист сони бўйича рекорд бўлгани айтилмоқда. Ҳар бир кирган турист бутун Ўзбекистон бўйлаб пул тўлов қилади. Ҳаммаси валютада акс этади.

5. Иқтисодий кўрсаткичлар яхшиланаётганлиги. Яқиндагина Moody’s Ўзбекистоннинг кредит рейтингини яхшилади. Шунингдек, ХВЖ ва бошқа халқаро ташкилотлар ЯИМнинг йиллик ўсишини тасдиқлаб туришибди. Ўзбекистон халқаро оғир вазиятда иқтисоди стабил ўсаётган кичик гуруҳ мамлакат орасида турибди. Экспорт ҳажми ҳам стабил ошмоқда. Бу ҳам сўмнинг мустаҳкамланишига таъсир қилади.

Хуллас, сўмнинг мустаҳкамланиши ёки долларнинг тушиши бир неча факторлар билан йиғилиб умумийлашади. Буни шунчаки осон тушунтириб бўлмайди. Қўлда манипуляция қилиб туришибди деган миш-мишга ман қўшилмайман. Аксинча, ҳозирги ҳолат ҳукуматга ҳам ёқмайди деб ўйлайман.

Нега расмийлар кучли сўмдан хурсанд эмас?

Кучли сўм — бюджетга ҳам, товар экспортчиларга ҳам фойда келтирмайди.”

Бюджетда солиқ тушумлари асосан сўмда йиғилади, бироқ харажатларнинг валюта таркиби (импорт техника, ташқи қарз фоизлари) сезиларли. Пахта, полиметалл, кимё, текстиль каби бошқа экспорт тармоқлари маржаси пасаяди. Кучли сўмдан фақат импортёр ва хориждан товар олиб келувчи истеъмолчи ютади.

Давоми кейинги постда...

Allaev Uz

23 Jun 2025 13:37

АҚШ доллари расмий курси 12 410 сўмгача (-85.95) пастлади.

#kurs
@allaevuzb