یادداشتی کوتاه به مناسبت هفتاد و نهمین زادروز استادمان دکتر سید جواد طباطبایی
طباطبایی وجوه گوناگونی در زندگی فکری و عملی خود داشت که توجه به آن‌ها، هر کدام بحث و بررسی خود را می‌طلبد. برای من، به‌عنوان که نزدیک به دو دهه با ایشان ارتباط کمابیش نزدیکی داشتم، یک مورد از این‌ها اهمیت بسیاری دارد که احتمالاً می‌توان آن را به بخش مهمی از دوستان و علاقه‌مندان ایشان نیز تسرّی داد و آن اینکه، جدای از تأثیرات علمی بر بخش مهمی از دانشجویان و استادان و پژوهشگران علوم سیاسی و حتی دیگر شاخه‌های علوم انسانی، ایشان با مرکز قرار دادن ایران به‌مثابه یک مفهوم بنیادین و تبدیل آن یک «مشکل»، راه را برای نوع خاص و درعین‌حال پیچیده از ایران‌دوستی باز کردند که تا پیش از آن وجود نداشت. اگرچه منتقدان ایشان در این زمینه با احاله به ناسیونالیسم عصر پهلوی و ملی‌گرایی برخی متجددان متقدم عصر قاجار نظیر آخوندزاده و میرزا آقاخان کرمانی و ... سعی در بی‌اهمیت دانستن دیدگاه ایشان و در نهایت تخطئه آن دارند، به این نکته مهم توجه ندارند که نگرش ایشان به ایران، جدای از «حب وطن» که وجودشان سرشار از آن بود، موضعی خردمندانه و با اتکا به مبانی فکری و نظری و فرهنگی و سیاسی مشخصی بود که بافتار محکم و منسجمی را شکل می‌دهد.
بر این اساس می‌توان گفت برای طباطبایی، داشتن موضعی فلسفی و مبتنی بر آگاهی ملی نسبت به ایران، چیزی ورای ایدئولوژی‌هایی چون ناسیونالیسم شوونیسم بود. درعین‌حال ایران‌دوستی طباطبایی خالی از آفت‌هایی چون نژادپرستی است. ایشان در هیچ نوشته و گفتاری، نژاد را عاملی برای ایجاد ملیت ایرانی نمی‌دانستند و به‌خصوص توجه به ایران به‌عنوان «دولت جان و روان» را که نقطه عطفی در نگاهشان به ایران بود در آثار و گفتار متأخرشان مطرح می‌کنند.
نکته جالب و مهم این‌جاست که بسیاری از منتقدان، ایشان را در ایران‌دوستی یا ملی‌گرایی یا «ناسیونالیسم» به هر چهار حکومت آخر ایران منتسب می‌کنند و نوع نگاه ایشان را وابسته به آن روزگاران می‌دانند. همین‌ها، خود دلیلی است بر اینکه نگرش طباطبایی به ایران، ورای ایدئولوژی به معنای خاص و عام آن است و موضعی است خردمندانه و جایی است برای «ایستادن». چیزی که اساساً آن را می‌توانم خصلت اصلی نوع اندیشیدن طباطبایی بدانیم. ایشان، در تمایز با بسیاری از اقران خود، موضعی برای ایستادن داشت و فهم این موضع، کلید فهم اندیشه او و به‌ویژه جایگاه ایران در اندیشه و عمل ایشان است.
روحش شاد
یادش گرامی
و جایش سبز باد.
/channel/politische_iranologie
دوره آموزشی آشنایی با متون فلسفه سیاسی کلاسیک
(همراه با متن‌خوانی)
با تدریس: دکتر شروین مقیمی
مترجم فلسفه سیاسی/ استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
با اعطای گواهینامه
(ظرفیت محدود)
📚متن‌ها
جمهوری و قوانین (افلاطون)
تربیت کوروش و خاطرات سقراطی (کسنوفون)
سیاست (ارسطو)
🕠 زمان:
سه‌شنبه‌ها (جلسه اول ساعت ١٦ تا ١٧:٣٠ و جلسه دوم ١٨ تا ١٩:٣٠)
مجموعا ٨ جلسه
آغاز دوره: سه‌شنبه
هشتم آبان‌ماه
مهلت ثبت‌نام:
تا روز یکشنبه ۶ آبان‌ماه
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شرایط و ثبت‌نام دوره به وب‌سایت موسسه (لینک زیر) مراجعه کنید:
https://bashiriyeh.ir/c/دوره_آشنایی_با_متون_فلسفه_سیاسی_کلاسیک_همراه_با_متن_خوانی
ارتباط در واتساپ و تلگرام:
۰۹۲۱۸۵۰۹۸۹۷
#مجله_سیاست_نامه
@politicalmag
#موسسه_مطالعاتی_بشیریه
@bashiriyehin
@Nedaye_siyasat
شماره دهم فصلنامه سیاست‌پژوهیِ اسلامی‌ایرانی منتشر شد.
مقالات این شماره عبارتند از:
سیاست‌‌ورزی دو شهبانوی ساسانی؛ بوران و آزرمی‌‌دخت
زاگرس زند
https://sanad.iau.ir/fa/Journal/iirp/DownloadFile/1103229
جایگاه و ویژگی های شهریاری درکلیله و دمنه
مهدی حسنی باقری شریف آباد
https://sanad.iau.ir/fa/Journal/iirp/DownloadFile/1060246
مستشارالدوله تبریزی: از فهمِ «بحران» تا ایده «قانون»
سید حسین اطهری و ملیحه خوش بین
https://sanad.iau.ir/fa/Journal/iirp/DownloadFile/1122719
ایدئولوژی حکومت پهلوی اول و مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده آن
افسانه ایگدر و حامد عامری گلستانی و حسین کریمی فرد و سارا نجف‌پور
https://sanad.iau.ir/fa/Journal/iirp/DownloadFile/1120637
تحولات تصمیم‌گیری در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: از آرمان‌گرایی تا واقع‌گرایی
حسین ابراهیم نیا
https://sanad.iau.ir/fa/Journal/iirp/DownloadFile/927866
مولفه‌های بنیادین مشارکت سیاسی واکارگزارانه (حداکثری مشروط) در قرآن
علی آقاجانی
https://sanad.iau.ir/fa/Journal/iirp/DownloadFile/927823
تبیین بحران محیط زیست در ایران و بررسی و تفسیر راهکارها و سیاستگذاری حل آن با تاکید بر اخلاق محیط زیست
سید ناصر موسوی و انشالله رحمتی و موسی ملایری
https://sanad.iau.ir/fa/Journal/iirp/DownloadFile/1126197
این فصلنامه توسط دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز و با همکاری انجمن مطالعات سیاسی حوزه منتشر میشود.
مدیر مسئول: دکتر حامد عامری گلستانی (استادیار علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهواز)
سردبیر: دکتر علی شیرخانی (استاد علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم)
سایت: https://sanad.iau.ir/journal/iirp/
ایمیل: iirp.journal@gmail.com
تلفن، واتساپ و تلگرام نشریه: 09352216987
/channel/iirp_journal
کتیبه زیبای سردر بازار قیصریه اصفهان با این شعر سعدی رحمت‌الله علیه
غرض نقشی است کز ما باز ماند
که هستی را نمی‌بینم بقایی
مگر صاحبدلی روزی به رحمت
کند در حق درویشان دعایی
/channel/politische_iranologie
شماره هشتم فصلنامه سیاست‌پژوهیِ اسلامی‌ایرانی منتشر شد.
مقالات این شماره عبارتند از:
تأثیر نهادهای آموزشی بر ارتقای جایگاه زنان دوره قاجار
فاطمه محبوب و علی اصغر داودی، حمید سعیدی جوادی
https://sanad.iau.ir/fa/Journal/iirp/DownloadFile/927769
فانتزی، تروما، کاپیتون؛ کاربرد روان‌کاوی درعلوم سیاسی با تکیه بر مفاهیم بنیادین
آرش منشی زادگان و سید حسین اطهری
https://sanad.iau.ir/fa/Journal/iirp/DownloadFile/927835
نقش انقلاب اسلامی در میزان مشارکت سیاسی زنان در سطح نخبگان (مورد مطالعه: نمایندگان مجلس)
سهیلا افشارپور، شیوا جلال پور، فریدون اکبرزاده و روح‌اله شهابی
https://sanad.iau.ir/fa/Journal/iirp/DownloadFile/927864
تفسیر حیات انسانی و نقد عقل مدرن از منظر ایمانوئل کانت و اقبال لاهوری
محمد نصیری، گارینه کشیشیان سیرکی و سید علی مرتضویان فارسانی
https://sanad.iau.ir/fa/Journal/iirp/DownloadFile/927860
بحرانِ دموکراسی و لویاتان جدید (نقد و بررسی کتاب دمُکراسی و دعواهای اخلاقی )
بهنام جودی
https://sanad.iau.ir/fa/Journal/iirp/DownloadFile/927879
جریان‌شناسی گفتمان‌های هویتی؛ با تأکید منازعات معنایی و تحوّلات اجتماعی در ایران
ویدا یاقوتی، مجید توسلی رکن‌آبادی و علی‌اشرف نظری
https://sanad.iau.ir/fa/Journal/iirp/DownloadFile/927877
مفاهیم و نهادهای حقوق عمومی در سفرنامه های قاجار؛ تحفه العالم، مسیر طالبی، سفرنامه میرزا صالح
رضا یعقوبی
https://sanad.iau.ir/fa/Journal/iirp/DownloadFile/927868
تکوین مفهوم نمایندگی سیاسی در ایران
اسداله ایزدخواه، مسعود راعی و منوچهر توسلی نایینی
https://sanad.iau.ir/fa/Journal/iirp/DownloadFile/927870
این فصلنامه توسط دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز و با همکاری انجمن مطالعات سیاسی حوزه منتشر میشود.
مدیر مسئول: دکتر حامد عامری گلستانی (استادیار علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهواز)
سردبیر: دکتر علی شیرخانی (استاد علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم)
سایت: https://sanad.iau.ir/journal/iirp/
ایمیل: iirp.journal@gmail.com
تلفن، واتساپ و تلگرام نشریه: 09352216987
📚کانون ایران‌شناسی دانشگاه تهران برگزار می‌کند:
حلقه‌ی مطالعاتی کتاب «تأملی درباره ایران؛ جلد دوم: نظریه حکومت قانون در ایران» اثر دکتر سید جواد طباطبایی
🔸سرحلقه: دکتر عارف مسعودی
🔺دوشنبه‌ها، ساعت ۱۶:۰۰-۱۷:۳۰
🔺این دوره به صورت حضوری برگزار میشود و شرکت برای عموم آزاد است.
🔹جهت ثبت نام و کسب اطلاعات بیشتر به آیدی زیر پیام دهید:
@immokhtari
@iranshenasi_ut
📹 اشتباه راهبردی ترقی خواهان ایران
نسخه صوتی
▫️پیشنیان ترقی می‌خوانندش که به قانون و نظم منوط می‌شد. اگر چه امروزیان ترجیح می‌دهند به آن عنوان «توسعه» بدهند. در واقع تلاش پیشامشروطیان بر این بود که ترقی با رفع پراکندگی قدرت و متمرکزسازی و سپس منتظم ساختن آن از طریق قانون حاصل شود اما این تجربه به ثمر ننشست.
▫️در نهایت، استبداد منور به عنوان تز نهایی برای به سامان شدن جامعه ایران مطرح شد. در چارچوب این تز تلاش شد که شکاف میان مناسبات واقعی و مناسبات حقوقی که در عصر مشروطه به حداکثر میزان تاریخی خود رسیده بود، از میان برود.
▫️در واقع تلاش شد جامعه ایرانی را با باد کتک، به سمت ترقی یا توسعه سوق دهند. حامد عامری استاد دانشگاه و نویسنده کتاب «تجدد و قانون گرایی» درباره علت چنین سیر تطور و تکامل در نظم سیاسی می‌گوید.
نسخه کامل در یوتیوب
نسخه کامل در سایت
📺 @ecoiran_webtv
🌀فیلمی تازه منتشر شده، احتمالاً از دوره دوم مجلس شورای ملی که نخستین فیلم موجود از مجلس ایران است.
دومین دوره مجلس شورای ملی در ۲۴ آبان ۱۲۸۸ گشایش یافت و در سوم دی ۱۲۹۰ به دنبال اولتیماتوم دولت روسیه و با فرمان ناصرالملک نایب‌السلطنه منحل شد.
@mamalekemahruseh
مقاله «قانون‌نویسیِ تنظیماتی» در عصرِ ناصری
پژوهشنامه تاریخِ تمدن اسلامی، دوره 56، شماره 2، پاییز و زمستان 1402، 29-50.
نویسندگان
محمدتقی بوستان‌افروز
دانشجوی دکترای علوم سیاسی گرایش اندیشه‌های سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
حامد عامری گلستانی (نویسنده مسئول)
گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
مجید توسلی
گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده
یکی از نواحی کمترشناخته‌شده در تاریخ تجددِ ایران، کوشش‌هایی است که دربارة «قانون‌نویسی» در عصرِ قاجار تا پیش از تشکیل مجلس شورای ملی انجام شد. بخش مهمی از این تلاش‌ها، مبتنی بر رویکرد تنظیمات بود که در این پژوهش با عنوان «قانون‌نویسیِ تنظیماتی» به آن توجه شده است. این پژوهش، با هدف شناخت این موضوع آن را در دو گونة «کلان» و «خُرد» بررسی کرده است. منظور از «قانون‌نویسیِ تنظیماتیِ کلان»، نوشته‌هایی است که از رسالات سیاسی متمایز و اساساً قانون هستند، اما رویکردِ آن‌ها به ساختارِ حکومت معطوف است. در این پژوهش، دو نمونة مهمِ آن بحث و بررسی شده است؛ یکی بخش دوم «دفتر تنظیمات» ملکم و دیگری «کتابچۀ تنظیماتِ حسنۀ دولتِ علّیّه و ممالکِ محروسۀ ایرانِ» سپهسالار و گونة دوم، «قانون‌نویسیِ تنظیماتیِ خُرد» است. این قوانین، برایِ موضوعات یا نهادهایِ کوچک‌تر نوشته شد و آن‌ها را باید ذیلِ قوانینِ کلان تعریف نمود. این قوانین بررسی شدند: «لایحه تشکیل دارالتنزیل»، «انتظام لشکر و مجلس تنظیمات»، «کتابچه قانون دخانیات»، «کلید استطاعت»، «کتابچه دستورالعمل دیوان‌خانه عدلیة اعظم»، «تکالیف مشترکة مجالس وزارت عدلیة اعظم» و «رساله در تقسیمات اداری وزارت خارجه». مهم‌ترین یافتة پژوهش این است که اساسِ قوانینِ تنظیماتی، قوانینِ کلان بودند و قوانین «خُرد» برمبنایِ رویکردِ آن‌ها برای ایجادِ نظم و تحول در ساختارِ حکومت، بر مبنایِ قانون نوشته شدند.
کلیدواژه‌ها
تنظیمات، عصرِ ناصری، قانون‌خواهی، قانون‌نویسی
https://jhic.ut.ac.ir/article_96116_45207e878e15a23306f4e207e093d253.pdf
▪️منتشر شد
شمارهٔ #دهم فصلنامهٔ فرهنگی و هنریِ #جهان_اشراقی (رخ‌نگار سابق) با ۱۷۵ صفحه و بهای ۹۰ هزار تومان از ۲۷ام دی ۱۴۰۲ در دسترس شما همراهان ارجمند است.
به‌منظور سفارش و خرید نسخهٔ کاغذی و الکترونیکی شمارهٔ جدید می‌توانید از قسمت پیام مربوط به کانال تلگرام اقدام بفرمایید.
@Jahan_Eshraghi
🔰در راه ترکمانچای (۱۸۱۳-۱۸۲۸)
تعامل ایران با دنیای مدرن و کشاکش با روسیه
🔹سخنران: آقای دکتر مازیار بهروز
استاد دانشگاه سانفرانسیسکو
زمان: جمعه، هشتم دی ماه ۱۴۰۲ ، ساعت ۲۱ به وقت تهران (۱۷:۳۰ به وقت لندن)
هاوس «گفتارها»، کلابهاوس
🔗لینک ورود:
https://www.clubhouse.com/invite/L97S8vNpG53Ll8DD562ndY0vd92TZ9zLDw:yOoJYlC1_2tvLWwzoCNvOl3VEilMSqxP4S35GKhCx8c
منتشر شد:
دهخدا و بهار و گسترش فرهنگ «استبدادستیزی» و «مشروطه‌خواهی» و «وطن‌دوستی»
حامد عامری گلستانی و رضا افسرده
انتشارات نگاه معاصر
اصل فرمان گشایش مجلس شورای ملی اول
هجدهم شعبان‌المعظم۱۳۲۴
به‌نمایش‌درآمده در تالار برلیان کاخ گلستان.
/channel/politische_iranologie
https://www.irna.ir/news/85192058/بازتاب-مسئله-های-تاریخی-ایران-در-انقلاب-مشروطه
Читать полностью…
🔰تجدد سیاسی عصر قاجار و برآیند آن در مشروطیت
🔹سخنران: آقای حامد عامری گلستانی
زمان: جمعه، ۱۳ مرداد ۱۴۰۲ از ساعت ۲۱
🔗لینک ورود:
https://www.clubhouse.com/invite/8dkuBaLe2AJQX0R3408V5rKeGO2rfRjz4pN:Y6IbfsGiR1QWCtLFGUUMOm7ewhK11b3wT5eZUqiDd_Q
انتشار ترجمه رساله الصحابه ابن‌مقفع.
/channel/politische_iranologie
🔰 پژوهشکده تاریخ اسلام برگزار می‌کند:
✅ همایش دوره‌بندی در تاریخ
🔻محورهای همایش
۱. مباحث نظری و مفهومی
۲. اصول و قواعد علمی در دوره‌بندی‌های تاریخی
۳. الگوی اروپامحوری در دوره‌بندی تاریخ جهان؛ محاسن و معایب
۴. سودمندی و ناسودمندی در دوره‌بندی‌ها در تاریخ‌ورزی
۵. نسبت دوره‌بندی‌های تاریخی با امر سیاسی
۶. دوره‌بندی‌های تطبیقی؛ کارکردها و الزامات
۷. دوره‌بندی‌های تاریخی و نسبت آن با حیث التفاتی مورخان
۸. دوره‌بندی‌های تجویزی و پیشنهادی
✅ علاقمندان می‌توانند آثار خود را به نشانی ایمیل دبیرخانه همایش ارسال نمایند.
🔴 آخرین فرصت ارسال چکیده مبسوط (۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ کلمه) مقالات: ۱۵ آبان ۱۴۰۳
📅 تاریخ برگزاری همایش: چهارشنبه ۳۰ آبان ماه و پنجشنبه ۱ آذر ماه ۱۴۰۳
📍محل برگزاری: تهران- خیابان ولیعصر- خیابان شهید عباسپور- خیابان رستگاران- کوچه شهروز شرقی- پلاک ۹
📩 ایمیل: inter@pte.ac.ir
☎️ شماره تلفن: ۳-۸۸۶۷۶۸۶۱
🎥 نزاع مشروطه؛ قانون یا تجدد؟
🔶 گفتگوی علی میرسپاسی و سید صادق حقیقت
🔻علی میرسپاسی: ایده اساسی مشروطه حکومت قانون بوده است. مانیفست مشروطه‌خواهی هم رساله «یک کلمه» مستشارالدوله است، که در آن به اهمیت حاکم شدن قانون می‌پردازد.
🔻سید صادق حقیقت: محل اختلاف در زمان مشروطه بر سر سنت و تجدد بوده است، نه حاکمیت قانون یا دموکراسی. تلاش نائینی هم این بود که نشان دهد مفاهیم مدرنی مانند آزادی مطابق دین است.
🎞 فیلم کامل این گفتگو در یوتوب آزاد:
https://youtu.be/s57xNr-IG_k
🎞 فیلم کامل این گفتگو در پلتفرم آزاد:
🌐 A Z A D. im
✅ حمایت «ارزی» و «ریالی» از آزاد
🆔@AzadSocial
آخرین مقاله ما در فصلنامه معتبر پژوهشنامه علوم سیاسی.
رویکردها به «قانون‌نویسیِ تأسیسی» در عصرِ ناصری و نسبتِ آن با شریعت
نویسندگان:
محمدتقی بوستان‌افروز، حامد عامری گلستانی، مجید توسلی رکن‌آبادی
این مقاله به یکی از مباحث مهم در اندیشه قانون‌خواهی می‌پردازد و نخستین مقاله‌ای است که با برجسته کردن مقوله قانون‌نویسی، رویکرد «تأسیسی» آن را با در نظر داشتن نسبتِ آن با شریعت به بحث می‌گذارد و البته امیدوارم فتح بابی باشد برای مداقه بیشتر در این زمینه.
نکته جالب در طول نگارش این مقاله داوری نسبتاً سنگین آن بود که پنج مرتبه توسط سه داور بررسی شد و این به وزانت آن افزود.
امیدوارم این مقاله مهم مورد توجه علاقه‌مندان و پژوهشگران این عرصه قرار گیرد و با نقد و بررسی آن راهی را که پیشتر گشوده بودیم روشن‌تر و هموارتر کند.
باز هم به روح بلند استادمان دکتر طباطبایی درود می‌فرستم که اول بار ایشان مرا تشویق به انجام پژوهش درباره قانون‌نویسی کردند.
https://www.ipsajournal.ir/article_497_fe7012e806671584d25aa7118ea9976f.pdf
▪️حکومت قانون و مشروطیّت
دکتر طباطبایی در ادامۀ بحث در مورد مسئلۀ حکومتِ قانون، به این موضوع می‌پردازند که «قانون‌گذاران مجلس اوّل تصوّری از اهمیّت و ضرورتِ تدوینِ مجموعه‌هایِ قانونی داشتند و رایزنی‌های برخی از نخستین تحصیل‌کرده‌هایِ حقوقِ جدید نیز موجب شد تا نخستین نمایندگانِ مردم در نظامِ قانون‌گذاری التفاتی ویژه به جایگاه و اهمیّتِ نظامِ حقوقیِ کشور پیدا کنند. با تدوینِ نخستین مجموعه‌هایِ قانونی و نیز به‌ویژه با تأسیسِ نهادِ دادگستری، که کهن‌ترین و نخستین خواستِ مشروطه‌خواهانِ ایرانی بود، شالودۀ حکومتِ قانون در ایران فراهم آمد و ایران در «عِدادِ دولت‌هایِ مشروطه» درآمد.» ایجادِ دادگستریِ نوین، که تأسیسِ آن در دورۀ رضاشاه به وقوع پیوست، بخش مهمّی از «خواستِ معطوف به قانون» در طولِ عصرِ قاجار بود. از نیمه‌هایِ عصرِ ناصری اهمیّتِ قانون‌گذاری، برایِ بسیاری از کارگزارانِ حکومت و شخصِ شاه مشخّص شده بود و «نخستین کوشش‌هایِ قانون‌گذاری» را باید در این دوره مشاهده کرد. اگرچه در این دوره، قوانینِ متعدّدی در زمینه‌هایِ سیاسی، نظامی، اقتصادی، اداری، مدنی و نظایرِ آن نوشته شد، و این خود، موجبِ بسطِ آگاهی در زمینۀ لزومِ وجودِ قانون برایِ ادارۀ کشور شد، امّا، نبودِ یک نظامِ حقوقیِ منسجم و نیز کهنه بودنِ ساختارِ سیاسی و خودکامگیِ شاه، راه را بر هر اصلاحی، تا جنبشِ مشروطه‌خواهی بست و مشروطیّت راه را برایِ ایجادِ یک نظامِ حقوقیِ نوین باز نمود.
از سخنِ بالا، می‌توان به یکی از مهم‌ترین «گزاره»هایِ دکتر طباطبایی، دربارۀ مشروطیّت رسید. این گزاره عبارت از این است که «اگر مشروطیّت در ایران را «جنبش» بدانیم به‌هیچ‌وجه نمی‌توان از شکستِ آن سخن گفت، زیرا قانون‌خواهی، پیوسته و در همۀ کشورها، جنبشی درازآهنگ و کم‌شتاب بوده و نتایجِ آن نیز در زمان طولانی ظاهر شده است. این جنبش می‌تواند در زمان‌هایی دست‌خوشِ وقفه‌ای کوتاه – یا – میان‌مدّت شود، امّا به‌آسانی شکست نمی‌پذیرد.» «پیوندِ» این سخن، با آنچه در بالا گفته شد، «منظومۀ» اندیشۀ دکتر طباطبایی را دربارۀ مشروطیّت روشن و مشخّص‌تر می‌کند. در اینجا، به این نکته باید اشاره کرد که عمدتاً هنگامی که از «سرانجامِ» مشروطه سخن گفته میشود، که عمدتاً سیاسی، با بارِ ایدئولوژیک، است، از «شکستِ» آن سخن به میان می‌آید، کمتر به این موضوع پرداخته شده است که چُنین «جنبش»ی با گسترۀ فکری و سیاسی و البتّه حقوقی، آیا در هیچ عرصه‌ای «پیروز» شده است؟ دکتر طباطبایی، با این گزاره، راهی برایِ پرسش‌هایِ نو در موردِ مشروطیّت باز می‌کنند. سخن از موفقیّتِ مشروطه، از دیدگاهی غیرِایدئولوژیک می‌گذرد. این دیدگاه، مبتنی بر تفسیری حقوقی است که هم پیش از مشروطه را در نظر دارد و هم پس از آن را و به‌سانِ منظومه‌ای فکری، راه را برای نگاهی باز می‌کند که کمتر به آن پرداخته شده است.
بر این مبنا، و مطابقِ گزارۀ بالا، می‌توان گفت که «جنبشِ مشروطه‌خواهی در ایران نیز در تحوّلِ آتیِ آن، در گذار «از انقلابِ سفید به انقلابِ سرخ»، در تغییر از سلسله‌ای به سلسلۀ دیگر و دگرگونیِ سرشتِ شیوۀ فرمان‌روایی دو پادشاهِ پهلوی، موفّق شد نهادهای اجتماعی، سیاسی و حقوقیِ خود را ایجاد کند.» این، بخشی از موفقیّتی بود که در مشروطه به وجود آمد و البتّه، برخی، از دیدِ سیاسی به این موضوع اشاراتی داشته‌اند که مشروطیّت در حقیقت در عصرِ رضاشاه توانست نهادسازی کند و به «موفقیّت»ی دست یابد و آن را با نگاهی سیاسی، به رضاشاه نسبت دادند، بی‌آنکه آن در سرشتِ مشروطیّت بیابند. مؤیدِ این مسئله، سخنِ دکتر طباطبایی است که می‌نویسند: «به اعتباری نظریۀ مشروطه‌خواهی، اگر درست فهمیده شده باشد، بیشتر از آنکه یک ایدئولوژیِ سیاسی باشد، حقوقی و برایِ تحدیدِ حدودِ قدرت یا نظامِ حکومتِ قانون است.
نگاهی به مضمونِ حکومتِ قانون و مشروطیّت در کتابِ ملّت، دولت و حکومتِ قانون
حامد عامری گلستانی
فصلنامهٔ #جهان_اشراقی
شمارهٔ دهم
بخش #کاهن_ایرانشهر
@Jahan_Eshraghi
▪️مرثیهٔ مرغان آوازه‌خوان بر فرازِ فلات
امّا طباطبایی در پسِ این تأمُّلات و باریک‌اندیشی‌ها؛ دربارهٔ نقش زبان چه در سر دارد؟
من فکر می‌کنم با توغّلی در لایه‌های گفتاری او می‌توان چنین گفت که از منظر طباطبایی، خودِ واژگان شرایط جدیدی را از پس خود ایجاد کرده‌اند که دیگر امکان بازگشت به قبل از آن وجود ندارد. این سخن تا بدان پایه اهمیّت دارد که درمی‌یابیم در مواجهه با رویدادهای تاریخی، زبان پیشاپیش، شرایط امکانی رویدادها را مهیّا می‌سازد که در شرایط متفاوت ممکن است؛ شکل جدیدی از تکرار شدن را از سر بگذرانند یا نگذرانند. در اینجا، زبان به‌منزلهٔ انبان تجربیّات، شرایطِ امکان رخدادها را به روی هم انباشت می‌کند؛ امکان‌هایی غیرقابل‌احصا در تاریخ که پیش از این به جریان نیفتاده‌اند. هر زبان محل و گسترهٔ یک تلاش گستردهٔ نظری – به‌عنوان زیربنای عمل و کنش – است. روزگاری جان استوارت میل گفته بود: «آدمیان ایده‌های بسیار، ولی واژگان محدودی در اختیار دارند.» طباطبایی به این دشواره، در بدایت تجربهٔ تجدّد ایرانی التفات یافته و به‌خوبی دریافته بود که تا وقتی بنیان زبان و ادبیاّت، ناظر به امر قدیم است، ایده‌ها و امکان‌ها و حتّی بیان واقعیّت، به‌صورت بالقوّه محدود خواهد بود. بدین ترتیب، محدودیّت‌های زبان هر فرد حکایتِ «محدودیّت‌های جهان» او نیست؛ بلکه نشانگر «محدودیّت‌های آگاهی مفهومی او از جهان» است. بر همین اساس، به تلقّی وی؛ مفاهیم در زبان، ابزارهایی برای «تغییر تاریخی» به شمار می‌روند که با توجّه به عناصر گذشته محور تجربه و آینده محورِ انتظارها در دو حالت کلّی کارآیی دارند: برخی تنها قابلیّت ثبت تجربیّات گذشته و معاصر را دارند، و برخی دیگر، «تجربهٔ آینده» را ممکن می‌سازند که در مفاهیمِ محضِ انتظار بیان می‌گردند. اگر مبانی تجربهٔ تاریخی تجدّد، پس از صورت‌بندی اوّلیّهٔ آن‌ها در قالب زبان، قابلیّت استمرار و تداوم می‌یابد، بدین خاطر است که تداوم آن تجربه در واقع تابعی از تداوم تحوّلات در زبان می‌باشد.
با استقرار انگارهٔ نو در زبان و مبانی جدید برای زبان، تجربیّات جدید که در قالب واژگان پِی‌ریزی شده‌اند، از تداوم باز نمی‌ایستند. پِی‌ریزی زبانی تجربه در بزنگاه‌های خاص تاریخی، افق‌های جدید دیگری را در گسترهٔ تاریخ می‌گشاید. بی‌دلیل نیست که طباطبایی، در بحثی از دگرگونی مفاهیم در چارچوب زبان، انگشتِ اشارهٔ خود را به‌سوی سخنی از سرِ مقاله‌نویس روزنامهٔ صوراسرافیل می‌گیرد، که نوشته بود: «به واگُنچی، ساربان نمی‌توان گفت و تلگراف را پروانه و بَرید نمی‌توان نامید، و گرنه از فهماندن معنی و مقصود عاجز می‌شویم و همین طور که تا حالا گنگ و گیج مانده‌ایم؛ الی الابد خواهیم ماند.»
از این نکته، می‌توان به این نظر رهنمون شد که یک زبان نه‌تنها از انباشت تجربه در ورای رویدادها فراتر می‌رود، بلکه تجربیّات جدید را نیز صورت‌بندی می‌کند.
مرثیهٔ مرغان آوازه‌خوان بر فرازِ فلات
#فصلنامه_جهان_اشراقی
#شماره_دهم
بخش #کاهن_ایرانشهر
به قلم: محمّدامین مرئی
@Jahan_Eshraghi
برخیز که می‌رود زمستان/بُگشای درِ سرای بُستان
نارنج و بنفشه بر طَبَق نِه/منقل بگذار در شبستان
وین پرده بگوی تا به یک بار/زحمت ببرد ز پیش ایوان
برخیز که باد صبح نوروز/در باغچه می‌کند گل‌افشان
خاموشی بلبلان مشتاق/در موسم گل ندارد امکان
آواز دهل نهان نماند/در زیر گلیم و عشقْ پنهان
بوی گل بامداد نوروز/و آوازِ خوش هَزاردستان
بس جامه فروخته‌ست و دستار/بس خانه که سوخته‌ست و دکان
ما را سرِ دوست بر کنار است/آنک سر دشمنان و سِندان
چشمی که به دوست بر کند دوست/بر هم ننهد ز تیرباران
سعدی چو به میوه می‌رسد دست/سهل است جفای بوستان‌بان
سال نو و نوروز بر همگان خجسته و فرخنده باد. باشد که بیش از پیش در خدمت به وطن بکوشیم و حقِ آن را به‌جای آوریم.
/channel/politische_iranologie
تکوین حقوق مدرن در ایران
نوشته دکتر فردین مرادخانی
انتشارات طرحِ نو
لینک خرید با تخفیف
https://tarh-e-no.ir/product/پیامدهای-مشروطیت/
درود
با توجه به انتقال سامانه مجلات دانشگاه آزاد به سکوی نشر دانش «سند»، از این پس آدرس فصلنامه سیاست‌پژوهی اسلامی‌ایرانی چنین است:
https://sanad.iau.ir/journal/iirp
و چون گذشته پذیرای مقالات وزین شما پژوهشگران هستیم.
▪️شمارهٔ دهم #ماهنامه_فرهنگی_هنری
#جهان_اشراقی همراه با ویژه‌نامه‌ای برای دکتر سیّدجواد طباطبایی و گفت‌وگو با هاروی منسفیلد به‌زودی منتشر میشود.
▪️آنچه در این شماره می‌خوانید:
ویژه‌نامه‌ای تحلیلی دربارهٔ آرای دکتر سیّدجواد طباطبایی
نقدی بر خوانش احسان شریعتی از هانری کربن
گفت‌وگویی ویژه با هاروی منسفیلد همراه با مجموعه مقالاتی دیگر
▪️با آثار و نوشتاری از:
عـلـیـرضــا ســمـنـانـی
حامد عامری گلستانی
محمّدامین نایـب‌پـور
محمّدرضا مرادی طادی
مـصـطفـی نـصـیـری
عــارف مـسـعـودی
مـحمّدامیـن مرئـی
رضـا یـعـقـوبـی
مـهدی روزخوش
نـیـما شـجـاعـی
رابـعـه مـوحّــد
یـحـیـی شـعـبـانی
متـیـو لـویـنگر
آدام کـاهـیـن
علی‌نجات غلامی
حامد روشنـی‌راد
اسماعیل نوشــاد
مـحمّدرضــا تـات
@Jahan_Eshraghi
شماره دوم از دوره دوم فصلنامه سیاست‌پژوهیِ اسلامی‌ایرانی(ویژه‌نامه اندیشه سیاسی در ایران)، تابستان ۱۴۰۲، منتشر شد.
مقالات این شماره عبارتند از:
نسبت عدالت و آزادی در اندیشه سیاسی محمدرضا حکیمی
صفحه 1-23
بهرام اخوان‌کاظمی؛ منا حمیدی نسب
https://iirp.ahvaz.iau.ir/article_699323_c103e72020fa9199f83b38d234250879.pdf
سیاست در اندیشه سهروردی بازخوانی اندیشه سیاسی سهروردی با تأکید بر الگوی جُستاری اسپریگنز
صفحه 46-24
میر جمال الدین تقوی مقدم؛ محمد آگاه؛ محمدکاظم کاوه پیشقدم
https://iirp.ahvaz.iau.ir/article_702234_516577d91a8562db667e6cda90a973f3.pdf
صلاح ملک در اندیشه سیاسی ایران؛ مقایسه دوران پیشا اسلامی و دوران اسلامی
صفحه 47-73
سید علی میرموسوی
https://iirp.ahvaz.iau.ir/article_704600_29989e46cd0d6f934ceb30db665d6c13.pdf
مفهوم آزادی در اندیشه میرزا فتحعلی آخوندزاده
صفحه 74-100
فردین مرادخانی
https://iirp.ahvaz.iau.ir/article_702358_9fc24f6ea6161f5dcb32106e3a8a1b15.pdf
انقلاب اسلامی به‌عنوان یک انقلابِ مفهومی مطالعه موردی: مفاهیمِ جمهوریّت و اسلامیّت
صفحه 101-130
محدثه جزائی
https://iirp.ahvaz.iau.ir/article_704985_d5b6c63accf6f9482259fde6556d7867.pdf
پاسداری از قانون اساسی از دیدگاه کارل اشمیت و بررسی مسئله پاسداری در اجرای قانون اساسی در ایران
صفحه 131-161
سید مصطفی سیدزاده کلاچاهی؛ رضا پرستش
https://iirp.ahvaz.iau.ir/article_704986_66ab93242323988fd208c20576deb1ea.pdf
بررسی مفهوم عقلانیت مدرن در اندیشه سید جواد طباطبایی
صفحه 162-183
معصومه دستمرد؛ ادریس بهشتی نیا؛ ایرج رنجبر
https://iirp.ahvaz.iau.ir/article_705647_1e8294594648fb8cb8077add12005a18.pdf
بازتولید اندیشه ایران‌شاهی در سیاست‌نامه‌های دوره اسلامی: مطالعه موردی خواجه نظام‌الملک توسی
صفحه 184-219
شجاع احمدوند؛ علی سعیدیان نژاد
https://iirp.ahvaz.iau.ir/article_705654_c9ef6f65db0169ec9eb5824688a8761f.pdf
این فصلنامه توسط دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز و با همکاری انجمن مطالعات سیاسی حوزه منتشر میشود.
مدیر مسئول: حامد عامری گلستانی (استادیار علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهواز)
سردبیر: دکتر علی شیرخانی (استاد علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم)
سایت: https://iirp.ahvaz.iau.ir/
ایمیل:iirp.journal@gmail.com
تلفن، واتساپ و تلگرام نشریه: 09352216987
/channel/iirp_journal
https://www.ibna.ir/fa/gozaresh_poosheshi/343922/زدودن-یک-اشتباه-رایج-تاریخی-تکیه-استناد-استدلال-نقش-حقیقی-نهضت-مشروطیت-تحول-حیات-اجتماعی
Читать полностью…
گزارش نشست اندیشه سیاسی مشروطه
https://www.ibna.ir/fa/gozaresh_poosheshi/343930/شکست-انقلاب-مشروطه-دلیل-نزاع-میان-تجددطلبان-مهم-ترین-کتاب-دفاع-کدام
/channel/politische_iranologie
برنامه نشست‌های همایش نهضت مشروطه ایران
۱۴ تا ۱۷ مرداد
نشست اول، ساعت ۱۵ تا ۱۶:۳۰
و
نشست دوم، ساعت: ۱۷ تا ۱۸:۳۰
مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان
/channel/politische_iranologie
