1293
در رسانه تاریخی Historium مطالب تاریخی را با منبع بخوانید و از جدیدترین اخبار حوزه باستان‌شناسی ایران و جهان آگاهی یابید! راه ارتباطی (تبادل، تبلیغ، نظرات و انتقادات و پیشنهادات): @Historium_bot
💠عمارت چهلستون قزوین💠
🔴عمارت چهل ستون قزوین معروف به عمارت کلاه فرنگی بنایی است در شهر قزوین . این بنا که تنها کوشک باقی‌مانده از مجموعه کاخ‌های سلطنتی روزگار شاه تهماسب است، در مرکز شهر قزوین قرار دارد و در دورهٔ صفویان و زمانی که قزوین پایتخت بود به کلاه فرنگی مشهور بود
🟠شاه تهماسب صفوی در سال ۹۵۱ هجری قمری به دلیل تهدیدات ترکان عثمانی تصمیم به انتقال پایتخت از تبریز به قزوین گرفت و در همین سال بود که اراضی موسوم به زنگی‌آباد را از میرزا شرف جهان یکی از بزرگان و معتمدان شهر برای احداث بنای شاهی خریداری کرد. شاه تهماسب به معماران برگزیدهٔ کشور دستور داد تا باغی به شکل مربع در آن بسازند و در میان آن عمارت‌های عالی، تالار، ایوان‌ها و حوض‌های زیبا بنا کنند.
🟡«عمارت کلاه فرنگی» به همراه سردر عالی قاپو تنها بناهای باقی‌مانده از باغ‌های دورهٔ صفویان در قزوین است. این بنا در دورهٔ قاجاریان توسط محمدباقر سعد السلطنه فرماندار وقت قزوین بازسازی شد و چهلستون نام گرفت.
🌹@HistoriumClub🌹
《ناگفته‌های تاریخ》
کانالی تخصصی در مورد تاریخ ایران با تمرکز بر مطالبی که مردم عادی نمی‌دانند و حوزه‌ی کار پژوهشگران حرفه‌ای است.
@NagoftehayeTarikh
@NagoftehayeTarikh
@NagoftehayeTarikh
💠نبردهای هخامنشی و یونان💠
✍جنگ تابع هر محرکی که باشد دو وجه دارد: یکی ویرانی و دیگری بیداری. ویرانی آن قطعی است اما بیداری، احساسی است که هر ملتی پس از شکست کوشش میکند تا ریشه ناتوانی‌های خود را در مقابل دشمن پیدا کند.
🔹ایران قدرتمندترین و نزدیک‌ترین همسایه یونان بود. طبیعی بود که این همجواری ضمن داشتن منافع حاصل از روابط اقتصادی و سیاسی و دینی، برخوردهای نظامی را نیز در پی داشته باشد.
◾️پس از حوادثی که در دوران کوروش بزرگ (تصرف کلونی‌های یونانی در آسیای صغیر) و کمبوجیه (اتحاد میان مصر و یونان) گذشت، در دوران داریوش اول نیز درگیری‌هایی میان کلونی‌های یونانی با شورش‌هایشان علیه پارس‌ها رخ داد.
🔸در این شورش‌ها، شهر سارد تصرف و به آتش کشیده شد. پارسی‌ها که منتظر چنین اقدامی نبودند، به جمع‌آوری قوا پرداخته، یونانی‌ها را عقب رانده و آنان را مجازات کردند. با اینحال اینکار از نظر داریوش کافی نبود و از آن تاریخ در صدد تصرف یونان برآمد.
🔘 در این راه، تحریکات «مردونیوس» داماد داریوش که مردی جاه‌طلب و «هی‌پیاس»، پناهنده یونانی که امید رسیدن به مقام شاهی آتن را داشت، بسیار موثر افتاد و جنگ‌های هخامنشی و یونان که به «جنگ‌های مادی» شهرت دارد آغاز شد.
📚منبع
📘کتاب «تاریخ یونان و روم»
🖊نوشته «دکتر علی بیگدلی»
📄صفحه ۵۷_۶۱
🏛 @HistoriumClub 🏛
💠اوضاع زرتشتیان در دوره آل بویه(بخش سوم و پایانی_ فعالیت های علمی و فرهنگی)💠
✨فعالیت های علمی و فرهنگی زرتشتیان:
🔴علی بن عباس مجوسی اهوازی از بزرگترین پزشکان دولت بویه بود. او را پس از رازی بزرگترین پزشک دوران اسلامی میدانند و چون آیین زرتشتی داشت او را مجوسی نامیده اند.وی در سده ی چهارم هجری میزیست او نویسنده کتاب «کامل الصناعة المعروف بالملكي » بوده و گویا آن را برای عضدالدوله دیلمی تالیف کرده است. این کتاب که چند سالی در کشورهای اروپایی تدریس میشد در ردیف کتاب های «الحاوی» و «قانون» است.
🟠 پس از آن که کتاب قانون نوشته شد کتاب او را کنار گذاشتند و سپس قانون جای او را گرفت. او کــــــه طبيب مخصوص عضدالدوله بود اثر بزرگ طبی خود را به او تقدیم کرد که قفطی آن را گنجینه ی بدیع علوم و فنون پزشکی وصف کرده و گفته است این کتاب در روزگار خود شهرتی تام داشت و تا ظهور کتاب «قانون» ابن سینا تدریس میشد و قانون جای آن را گرفت و مقام آن را از آن خود کرد. کتاب ملکی در باب تئوری پزشکی و کتاب قانون درباره ی مبانی علمی طب بود.
🟡در کتیبه ی یادمانی بازدید عضدالدوله از تخت جمشید آمده است که وی از ماراسفند نامی که موبد کازرون بود دعوت کرده بود تا کتیبه های پهلوی را برایش قرائت کند. آل بویه بسیار علاقه مند به پیشیینه و سنن پیش از اسلام و شکوه ساسانیان بودند. عضدالدوله عیدهای باستانی شده و مهرگان را جشن میگرفت بازدید رسمی او از تخت جمشید و فرمان نقر کتیبه یادمانی این بازدید یاد آور بازدید شاپور سکانشاه و قاضی سلوک در زمان شاپور دوم از تخت جمشید و کتیبه های یادمانی آنهاست. علاوه بر اینها عضدالدوله برای اولین بار در تاریخ ایران پس از اسلام عنوان ساسانی شاهنشاه را برای خود برگزید. ریشه ی رواداری دینی آل بویه را نیز شاید بتوان در همین علاقه آنها به پیشینه تاریخی ایران پیش از اسلام جست.
📚منابع
📕۱. مقاله جایگاه اجتماعی زرتشتیان در عصر آل بویه، معصومه کیانپور، ص ۶
📗۲.زرتشتیان ، باورها و آداب دینی آنها، مری بویس، ص ۱۹۱ و ۱۹۲
📘۳. مقاله آل بویه از منظر هویتی، رضاشجری قاسم خیلی، ص ۳ تا ۶
🌹@Historiumclub🌹
💠اوضاع زرتشتیان در دوره آل بویه(بخش یکم)💠
🔴دوره آل بویه از نظر آزادی مذهبی در ایران یکی از دوران های منحصر به فرد در تاریخ ایران است خصوصا برای زرتشتیان. در این زمان هر چند دین زرتشتی به انحطاط کاملی رسیده بود ولی در طلیعه دولت بویهی در ایالت فارس شکوفا شد و بخشی از این شکوفایی به این واقعیت بر میگشت که در این زمان دین زرتشتی در سرزمین های اسلامی در درون یک سلسله ملی به عنوان یک دین پذیرفته شده بود.
🟠وقتی امیران آل بویه زمام امور بیشتر ایران را دست گرفتند، زرتشتیان از آسایشی نسبی برخوردار شدند این سلسله ایرانی خود را از تبار بهرام پنجم ساسانی(بهرام گور) میدانست و نسبت به دین قدیم تا اندازه ای مهربان بود. میگویند عضدالدوله دیلمی زمانی یک مجوس(زرتشتی) را به عنوان دبیر خود گماشت و کتیبه ای عربی که بر سنگ های تخت جمشید کنده شده است میگوید که چگونه به سال ۹۵۵ م. این فرمانروا از این ویرانه ها دیدن کرد و ماراسفند موبد کازرون فارس کتیبه های پهلوی آنجا را برایش خواند.
🟡 در این زمان کازرون هنوز کاملا زرتشتی بود و در اوایل سده یازدهم میلادی حتی حاکمی زرتشتی به نام خورشید داشت. در سال ۳۶۹ه.ق بر اثر فتنه ی عظیم بین زرتشتیان و مسلمین در شیراز خانه های زرتشتیان غارت و خود آنان نیز دچار رنج و محنت شدند این خبر که به عضدالدوله رسید سران فتنه و آشوب گرها را جمع کرده و همه را تنبیه سخت نمود.
🌹@Historiumclub🌹
✨نمایی زیبا از پل ساسانی دزفول هنگام غروب خورشید
🔶 این پل یادگار شاپور یکم ساسانی در شهر دزفول _ استان خوزستان می باشد.
🌹@Historiumclub🌹
💠تاثیر ادبیات پارسی در عربی(بخش دوم)💠
🔴جاحظ می گوید:(( آیا نمی بینید هنگامی که میان اهل مد بنده گروهی از ایرانیان زیست کردند بعضی الفاظ فارسی شیوع و غلبه یافت، به طوری که از همان وقت تاکنون بطیخ را خربزه و منحاه را بال (بیل) به لفظ پارسی میکنند اهل بصره، چهار راه را مربعه میگویند اهل کوفه همان چهار راه را «چهارسو» میگویند و چهارسو فارسی است. سوق را وازار (بازار) و قناه را خیار میگویند که فارسی است.))
🟡در اینجا متذکر میشویم که الفاظ فارسی از دیر باز میان اعراب شیوع پیدا کرده بود منتهی بسیار کم و اغلب آنها اصطلاحات بازرگانی و تجاری بود. در عصر بنی عباس که در شئون امپراطوری اسلامی تحول و ترقی زیادی پدید آمد، اخذ و اقتباس لغت از پارسی به عربی فزونی یافت. شاهنشاهی با عظمت ساسانی که متجاوز از چهار قرن برقرار بود از خود علم و ادب و آثار گران بهایی باقی گذاشت. اردشیر بابکان و شاپور اول و خسرو انوشیروان از پادشاهانی بودند که به علم و دانش توجه خاص داشتند و به ترجمه آثار هندوان و رومیان پرداختند.
🟡ج . دیگر از موارد تأثیر ادب ایران در عرب فن انشاء و ترسیل است. در اواخر دوره بنی امیه در این فن سبکی بدیع و جدید به وجود آمد که به نام عبدالحمید کاتب معروف و مشهور شد ابوغالب عبدالحميد بن يحيى بن سعيد ایرانی و از موالی بنی عامر و استاد مسلم انشاء و ترسل بود. بلاغت و فصاحت و قدرت قلمی او ضرب المثل بوده است به طوری که میگویند :
(( فتحت الرسائل بعبد الحميد و ختمت بابن العميد.))
🟢عبدالحميد ، دبير مروان بن محمد آخرین خلیفه بنی امیه بود مؤلف عقد الفرید می نویسد:
(( او دبیر عبدالملك بن مروان و یزید بود.)) ابن خلکان مینویسد: ((او در فن نویسندگی و هر فنی از علوم و فنون امام و مقتدای خاص و عام بود. طریقت او را تقلید کرده و فن ترسل را از او آموختند. او نخستین کسی بود که مراسلات را مفصل نمود و حمد خدای را در هر فصلی از نامه خود ذکر می کرد و مردم بعد از او حمد را در نامه های خود متداول کردند.))
🌹@Historiumclub🌹
✨مسعودی جغرافی دان عرب در کتاب التنبیه و الاشراف در وصف ایرانیان :
ایرانیان (فرس) ملتی اند که مرز کشورشان کوهستان است از مادها و دیگرها و آذربادگان تا ارمنستان و اران و بیلگان و تا دربند که باب الابواب باشد و ری و تبرستان و مسقط و شابران و گرگان و ابر شهر که نیشابور باشد و هرات و خوزستان و آنچه از سرزمین های ایرانی نشین که تا هم اکنون به اینها پیوسته است. همۀ این سرزمین ها یک کشورند و پادشاه آنها یک پادشاه بوده و زبان آنها یکیست جز آنکه در واژه ها اندکی با یکدیگر تفاوت دارند.
📚منبع
📕من از دیرباز ایرانیم، دکتر ناصرالدین پروین، ص ۱۶
🌹@Historiumclub🌹
💠اهمیت خلیج فارس در دوره ساسانیان💠
🔴توجه شاهان ساسانی به شهرسازی در کرانه های شمالی و جنوبی خلیج فارس مهمترین دلیل بر رویکرد آنان به این آبراه استراتژیک است. شاهد بارز این قول، ساخته شدن بنادری چون هرمزاردشیر (اهواز) ویه اردشیر (سلوکیه) ، بهمن اردشیر، ریو اردشیر (بوشهر کنونی) و رام اردشیر و بت اردشیر در سواحل بحرین بود. شاپور دوم توجه خاصی به دریای پارس داشت، تا آنجا که به ایجاد یک نیروی دریایی برای دفاع از مرزهای طولانی ایران اقدام کرد. سر پرسی کاکس می نویسد:
از زمان سناخریب آشوری تا نیمه قرن چهارم میلادی، نخستین بار بود که یک نیروی دریایی در خلیج فارس پدید آمد. فرماندهی مستقیم این نیرو که بیشتر برای رفع مزاحمت دزدان عرب سواحل و بسط قدرت دریایی امپراتوری ساسانی در خلیج فارس به کار گرفته شد با شاهنشاه ساسانی شاپور دوم بود.
🟠گسترش قلمرو دریایی ایران تا سواحل شرقی عربستان و تجارت دریایی ایرانیان در سواحل عمان هند و سیلان از ویژگی های دوران شاپور دوم ساسانی بود.از مطالعه منابع عصر ساسانی و آثار متقدم اسلامی چنین مستفاد می شود که پادشاهان دیگر ساسانی نیز به دریای پارس توجه داشتند، تا آنجا که وقتی شاهزاده یمنی برای نجات سرزمین خویش از سلطه حبشی ها از خسرو انوشیروان یاری طلبید، پادشاه ساسانی برای کمک به مردم یمن یکی از سرداران خود را به نام وهرز دیلمی به همراه سپاهی مأمور کمک به سیف ابن ذی یزن پادشاه آنجا نمود.
🟡سپاه ایران از بندر ابله در نزدیکی بصره سوار بر کشتی شدند و عازم یمن شدند. بر پایه گزارش طبری سپاه ساسانی با هشتاد فروند کشتی به سوى یمن حرکت کرد شمار سپاهیان ایرانی حدود ششصد تا هزار نفر گزارش شده است. سپاهیان ساسانی پس از حدود دو هزار مایل دریانوردی در خلیج فارس، دریای عمان و اقیانوس هند در ساحل یمن پیاده شدند. بر پایه گزارش منابع اسلامی وهرز دیلمی با تدبیر و حیله جنگی بر سپاهیان فرمانروای حبشی یمن مسروق بن ابرهه پیروز شد.
🟢 در این جنگ سی هزار تن از حبشیان کشته شدند. سپاهیان متحد ساسانی و عرب نواحی مختلف یمن را یکی بعد از دیگری به تصرف درآوردند و سرانجام وارد صنعا مهم ترین شهر جنوبی عربستان شدند.پس از پیروزی ایرانیان در یمن وهرز دیلمی به خسرو انوشیروان نامه نوشت و چگونگی پیروزی سپاهیانش را گزارش کرد به دستور خسرو، سيف ابن ذي یزن به عنوان پادشاه دست نشانده ایران در یمن به حکومت خود ادامه داد. در نتیجه این ،پیروزی دولت مقتدر ساسانی تجارت جهانی در حوزه خلیج فارس تا یمن و عدن را در اختیار گرفت و رقبای رومی را با مشکلات فراوان مواجه ساخت.
📚منابع
📕نامی برای همیشه(نگاهی به تاریخ خلیج فارس)، عبدالکریم مشایخی، ص ۳۱ تا ۳۳
🌹@Historiumclub🌹
✨تپه میل که از آن آتشکده بهرام و آتشکده ری نیز نام برده میشود از آثار دوره ساسانیان در شهر ری است. گمان می‌رود که این بنا آتشگاه بهرام گور بوده باشد.
🌹@Historiumclub🌹
💠برتری هوش و خرد و ویژگی های شخصیتی اردشیر بابکان💠👇👇👇
🌹@Historiumclub🌹
✨این قافلهٔ عمر عجب می‌گذرد
دریاب دمی که با طرب می‌گذرد
ساقی غم فردای حریفان چه خوری
پیش آر پیاله را که شب می‌گذرد💥
خیام
🌹@Historiumclub🌹
💠شاهنامه خوانی در جنگ چالدران💠
🔴در نبرد چالدران که سربازان از فرط خستگی و جراحت نایی برای ادامه نداشتند اشعار فردوسی و صدای رسای خان محمد استاجلو ، طنین انداز میدان جنگ و قوت قلب سربازان میشد و حس وطن پرستی آنان را برمی انگیخت. برای تهیج سپاهیان قزلباش در نبرد چالدران از شاهنامه قسمت مهم و اصلی نبرد ایران و توران اشعاری انتخاب شده بود تا قزلباشان به هیجان آمده، به دشمن حمله کنند.(۱)
🟠خان محمد استاجلو این سردار بزرگ ایرانی و فرمانده ی جناح شمالی ارتش ایران برای تهیج سربازان خود در وسط نبرد از زبان رستم پهلوان بزرگ شاهنامه چنین خواند:
كنون من اگر جمله هامون کنم
اگر آب جیحون پر از خون کنم
نبیند دو چشمم بجز گرد رزم
حرام است بر جان من جام بزم(۲)
📚منبع
📕۱.زندگانی شاه اسماعیل اول، محمد کریم یوسف جمالی، ص ۶۸
📗۲. شاه جنگ ایرانیان در چالدران و یونان، متزو‌بارک، ص ۳۰۱
🌹@Historiumclub🌹
💠دکتر محمد علی اسلامی ندوشن در وصف شاهنامه 💠
🔴شاهنامه زائیده زمان خود است ایرانی برای آنکه بتواند از نو قد راست کند و به عنوان یک ملت قابل احترام خود را بنمایاند به چنین کتابی احتیاج داشت شاهنامه آغازگر دوران تازه ای در زندگی ایرانی است با این کتاب است که اقتدار سیاسی ایران زمین تبدیل به اقتدار فرهنگی میشود شاهنامه ایران پیش از اسلام را به ایران بعد از اسلام پیوند زد و کاری کرد که او هم چنان در صحنه جهانی یک کشور برجسته و تأثیر گذار باقی بماند. اگر زبان فارسی دری و شاهنامه نیامده بودند ایرانی هرگز ایرانی باقی نمی ماند و چیز دیگری می شد.
🟠آنچه که بیش از هر چیز در شاهنامه بر آن تکیه شده «انسانیت انسان» است. به این معنا که او به هر قیمتی زندگی را نمی خواهد، بلکه برای زندگی و انسانیت ارزش قائل شود روح شاهنامه این است در شاهنامه نه روحیه پهلوانی مورد ستایش است و نه برتری نژادی بلکه آنچه مهم است انسانیت و به کسی باید حق داد که انسان تر است. در میان آثار بزرگ زبان فارسی شاهنامه تنها کتابی است که ظاهر و باطنش یکی است هر چه را میخواهد بگوید صریح و روشن می گوید منتها چون اسطوره ها و افسانه ها گاه جنبه رمزی دارند این خصیصه در شاهنامه نیز راه یافته است اما در شاهنامه توصیه میشود آنچه را که خرد آن را نمی پذیرد باید معنی کنایی آن را در نظر گرفت.
📕دکتر محمد علی اسلامی ندوشن پیام شاهنامه در کتاب دیروز امروز فردا
🌹@Historiumclub🌹
💠شاه اسماعیل و شاهنامه فردوسی💠👇👇👇
🌹@Historiumclub🌹
💠شکوه آن دوران!💠
✍ "...هرچند فرهاد پیش از آگوستوس، سپاه‌ها و سردارانی از روم را منهزم کرده بود اما همه‌گونه احترام را به آگوستوس نشان داده بود و برای تحکیم دوستی، برخی از فرزندانش را به نزد او فرستاد. این امر بیشتر از روی بی‌اعتمادی به هم میهنان خودش بود تا از روی ترس از ما.
🔻پس از مرگ فرهاد، درگیری داخلی میان جانشینان وی رخ داد و سفیرانی از سوی بزرگان ایران اشکانی در طلب «ونون» پسر ارشد فرهاد به روم آمدند. امپراتور روم آگوستوس، این امر را افتخار بزرگی برای خود دانست.
◾️بزودی اشکانیان از اینکه به انحطاط افتاده و شاهی از دنیایی دیگر را طلب کرده بودند احساس شرم کردند. آنها پرسیدند:«کجاست شکوه مردانی که کراسوس را کشتند و مارکوس آنتونیوس را فراری دادند؟!»"
📙«سالنامه تاسیتوس»
📄کتاب دوم
📃بند یک، بند دو
🏛 @HistoriumClub 🏛
💠کاشی‌های زرین‌فام، هنر بی‌نظیر ایرانی💠
✍از انواع کاشی‌های تزئینی در بناهای بعد از اسلام، میتوان به کاشی‌های طلایی یا زرین‌فام اشاره کرد. استفاده از این نوع کاشی در تزئینات معماری، از اواخر دوره سلجوقی آغاز و در دوره ایلخانی کامل شد و به لحاظ فنی و تزئینی به اوج رسید.۱
🔶در دوره پیش از مغول، معمولا نقوش کاشی‌های زرین‌فام پیکره‌ای و حیوانی بوده و استفاده از آنها در ساختمان‌های غیر مذهبی رواج داشت، اما در دوران ایلخانی نقوش اسلامی و اسلیمی جای نقوش انسانی را گرفت و استفاده از این نوع کاشی در بناهای مذهبی رواج پیدا کرد. از نمونه بناهای غیرمذهبی که در آن کاشی زرین‌فام بکار رفته، میتوان به کاخ شکار آباقاخان ایلخانی در تخت سلیمان اشاره کرد.
📚منبع
📄(۱) مقاله «بررسی نقوش کاشی‌های زرین‌فام آوه از دوره ایلخانیان»، فصلنامه علمی پژوهشی نگره، ۱۳۹۳
🖊نوشته آرش لشکری، اکبر شریفی‌نیا
🔸 @HistoriumClub 🔸
💠نبردهای هخامنشی و یونان💠
✍حملات داریوش اول و فرزندش خشایارشا به یونان، می‌توانسته ریشه در انگیزه‌های اقتصادی داشته باشد. از سوی دیگر چون ساختار حکومت نظامی بود، بنابراین جنگ برای شاه و اطرافیانش تنها وسیله برای کسب غرور، شرافت طبقاتی و ثروت به حساب می‌آمد.
🔺 جامعه‌شناسی جنگ عوامل مختلفی را بعنوان انگیزه‌های اصلی جنگ مطرح میکند: غنیمت و غارت، بیگانه ترسی، خودنمایی و غرور، تلافی و غیره. اما پنهانی‌ترین انگیزه جنگ برای صاحبان قدرت، سرکوب رقبای داخلی و خارجی بعنوان عوامل تهدیدکننده قدرت است...
ادامه👇
🏛@HistoriumClub🏛
💠اوضاع زرتشتیان در دوره آل بویه(بخش دوم_ فعالیت های سیاسی و اقتصادی)💠
✨فعالیت های سیاسی زرتشتیان :
🔴 در دوره آل بویه زرتشتیان نیز مانند دیگر اقلیت های دینی تا حدودی توانستند پا به پای مسلمانان در دولت آل بویه نقش سیاسی داشته باشند از جمله در فارس موقعیت آنها از لحاظ سیاسی بهتر از جاهای دیگر بود. امرای بویه در کارهای دیوانی و اداری از آنها استفاده میکردند تا آنجا که بیشتر دبیران و دفتردارها از مغان زرتشتی بودند. از زرتشتیان در دربار آل بویه نیز حضور داشتند که از جمله آنها ابونصر خواشاده مجوسی خزانه دار در بغداد که عضدالدوله به او فرمود جامگان (ماهانه) غلامان را به سرپرست آنان تحویل دهد.
🟠در زمان عضدالدوله عواید دولت به قدری فزونی یافت که حقوق سربازان نقدا پرداخت شد ابونصر خواشاده اصرار زیادی در پرداخت منظم حقوق سپاه داشت و یک بار خازنش را به سبب کوتاهی در پرداخت مواجب سپاهیان مستقر در قصر به شدت مواخذه کرد. وی با این حربه توانست از آشوب سپاهیان که معمولا منجر به افزایش حقوق آنها میشد جلوگیری به عمل آورد.او همچنین در مقام های دیگری نیز به آل بویه خدمت کرد. از زرتشتیان دیگر ابوسعید ماهک پسر بنداری رازی که در خدمت مهلبی، وزیر معز الدوله که بعدها منشی صمصام الدوله بختیاری گردید دیگری نیز ابوسعد بهرام بن اردشیر کاتب دربار عضدالدوله که بعدها به خدمت صمصام الدوله (پسر عضدالدوله) در آمد.
🟡فعالیت های اقتصادی زرتشتیان:
در دوره ی آل بویه متصدیان مالیات در روستاها از زرتشتیان و در ایالت هایی مانند خوزستان و آذربایجان اغلب جمع آورندگان مالیات از بزرگان و دهقانان زرتشتی بودند. ابونصر خواشاده مجوسی همانطور که در بخش سیاسی گفتیم در بخش اقتصادی دولت آل بویه نیز فعالیت داشت و خزانه دار عضدالدوله در بغداد بوده است.
🌹@Historiumclub🌹
💠تأثیر داستانهای ملی و امثال و حکم پارسی در عرب💠
🔴ایرانیان در نشر فضايل و تهذیب اخلاق تأثير مهمی داشتند. در اینجا یاد آور می شویم که اخلاق عرب تحت سه عامل قرار گرفته بود. اول مبادی دین اسلام و آیات قرآن و احادیث دوم فلسفه یونان مشتمل بر نظرات اخلاقی افلاطون و ارسطو که در زمان بنی عباس از یونانی به عربی ترجمه شده بود.
🟠سوم افسانه ها و داستان های کوچک ، متضمن شرح حال خسروان و پادشاهان ایران و تاریخ حکماء و وزراء که این عامل بیش از عامل دوم (فلسفه یونان) در اخلاق و اطوار و رفتار عرب مؤثر واقع شد و سبب آن بود که سخنان کوتاه پرمایه ، با ذوق و فهم عرب بیشتر تناسب داشت تا بحث در مسائل علمی و اخلاقی دقیق و مفصل که لازمه اش کنجکاوی در فلسفه یونان و افکار فلاسفه آن سامان بود.
🟡حسن بصری که اصلا ایرانی بود، بسیاری از سخنان حکمت آمیز ایران را نقل کرد. ابن مقفع با ترجمه کتاب ها و داستان های ملی ایران از پهلوی به عربی و تألیف کتاب هایی چون ادب الكبير و ادب الصغير در انتشار داستان های ملی و معتقدات ایرانیان درمیان اعراب خدمتی بسزا کرد.
📚منبع
📙نهضت شعوبیه( جنبش ملی ایرانیان مقابل خلافت اموی و عباسی )، حسینعلی ممتحن، ص ۳۳۸ و ۳۳۹
🌹@Historiumclub🌹
💠تاثیر ادبیات پارسی در عربی(بخش سوم و پایانی)💠
🔴شریشی در شرح مقامات می نویسد:
عبدالحمید کاتب نخستین کسی بود که غنچه های بلاغت را شکوفا کرد. طریق ترسئل را آسان و شعر را از قید و تکلف آزاد کرد.
🟠عبدالحميد كاتب از اهالی انبار عراق بود و فن ترسل را نزد سالم بردۀ هشام بن عبدالملك آموخته بود. بنا به گفته مسعودی در روز دوشنبه از ماه ذی الحجه سال ۱۳۲ هجری به زمان مروان کشته شد. ابن خلکان قتل او را به دست عبدالجبار نامی میداند که بنا به امر سفاح اولین خلیفۀ عباسی، طشت آتشی بر سر او گذاشت تا جان سپرد.
🟡احمد امین می نویسد:
دلیل روشنی بر تأثير فن و ادب پارسی در ادب عرب وجود دارد و آن عبارت از روایت ابی هلال عسکری در کتاب دیوان المعالی است که میگوید:
هر که علم بلاغت را به يك زبان آموخته و بعد زبان دیگری بیاموزد میتواند همان علم را به زبان تازه به کار برد. عبدالحمید نویسنده مشهور اصول علم انشاء را که تدوین نموده، از پارسی به عربی نقل کرده بود دلیل دیگری نیز وجود دارد و آن عبارت از شباهت سخن پارسی به خطابه عرب است؛ اگرچه سخن پارسی از سخن تازی بهتر و نغزتر است.
🟢 همین نویسنده اضافه میکند : شاید شما هم مانند من معتقد شده اید که ادب پارسی ادب عرب را به رنگ خود در آورده، صورت نوینی به آن بخشیده است یا اینکه میتوان گفت یکی در دیگری تأثیر کرده است.
📚منابع
📕نهضت شعوبیه( جنبش ملی ایرانیان مقابل خلافت اموی و عباسی) ، حسینعلی ممتحن، ص ۳۳۵ تا ۳۳۸
🌹@Historiumclub🌹
💠 تأثیر ادبیات پارسی در عربی (بخش یکم)💠
✨ادب پارسی از چند طریق در ادب عرب تأثیر مهمی کرد:
🔴الف) بسیاری از ایرانیان که به دین اسلام در آمدند، زبان تازی را فرا گرفتند و به اندازه ای در این زبان مهارت یافتند که به سرودن شعر عربی پرداختند. از مشاهیر این طبقه ، زیاد اعجم ، فرزندان یسار نسائی، موسی شهوات ، سائب بن فروخ آذربایجانی و وضاح یمن هستند. این اشخاص و افرادی نظیر اینان چون میان قوم خود پرورش یافته و از مایۀ ادب پارسی برخوردار بودند ادب پارسی را در قالب عربی ریخته، اشعار نغز و دلکش سرودند این اشعار اگر چه از نظر ترکیب و لفظ و وزن عربی بود لیکن از ادب پارسی سرچشمه میگرفت و دارای روح ایرانی و نیروی میهن پرستی بود. بسیاری از اعراب نیز که در ایران با ایرانیان آمیزش پیدا کرده بودند تمدن و عظمت ایران در آنها تأثیر کرده مشاهدات خود را به شعر در می آوردند و واضح است که محیط مسکونی در آنان تأثیر مهمتی داشته که اثر آن در شعر و فکر و خیال آنان کاملا هویداست.
🟠ب) ادب پارسی از راه لغت نیز در زبان عربی تأثیر کرد. اعراب هنگامی که با فتح ایران و روم عظمت تمدن و فنون ظریفه و قواعد و نظامات اجتماعی آن دو کشور را دیدند، ناگزیر شدند که از عالم متمدن، لغات و الفاظي اقتباس کنند. زیرا در برابر چیزهایی که میدیدند یا میشنیدند لغتی در زبان خویش نمی یافتند بعضی از اینگونه لغات از زبان پارسی وارد زبان عرب شد و از این رو مقداری از اینگونه لغات را از پارسی اخذ و نقل می کردند.
🟡 ابوبکر صولی مینویسد: «علی بن صباح چنین گوید که از حسن بن رجاء ،شنیدم مردی ایرانی با عربی در حضور یحیی بن خالد برمکی مباحثه و مناظره نمود ایرانی گفت ما به شما ملت عرب هیچوقت احتیاج پیدا نکردیم و هیچ چیزی هم از شما اقتباس نکرده و هیچ لفظی را استعمال نکردیم چون دولت شما روی کار آمد شما از ما بی نیاز شدید به همه چیز ما احتیاج داشته و دارید خوراک و پوشاك و دیوان و امثال اینها را یا عیناً از ما گرفته استعمال کردید، یا اندک تغییری در آن داده به خود بستید مانند: اسفیداج، سکباج، دوغباج، سكنجبين، جلاب روزنامج و اسکدار و غیره شخص عرب در . . پاسخ ایرانی درمانده هیچ نگفت. یحیی بن خالد به آن مرد تازی گفت: بگو، شما صبر کنید که ما هزار سال بعد از هزار حکومت و پادشاهی کنیم، آنگاه به شما احتیاج نخواهیم داشت.
🌹@Historiumclub🌹
💠وابستگی اعراب به فرهنگ و تمدن ایرانیان💠
✨از سلیمان بن عبدالملک اموی روایت شده که گفت: شگفتا از این ایرانیان که چون فرمانروائی میکردند نیازمند به ما نشدند ولی چون نوبت فرمانروایی به ما رسید از ایشان بی نیاز نماندیم و نیز میگفت: آیا تعجب نمی کنید از ایرانیان که ما در همه چیز حتی در آموختن زبان خود به ایشان محتاج شدیم؟
📚منبع
📗فرهنگ ایرانی پیش از اسلام و آثار آن در تمدن اسلامی و ادبیات عربی، محمد محمدی ملایری، ص ۱۰۹
🌹@Historiumclub🌹
💠اهمیت خلیج فارس در دوره ساسانیان💠👇👇👇
🌹@Historiumclub🌹
💠برتری هوش و خرد و ویژگی های شخصیتی اردشیر بابکان💠
🔴در گزارشی دربارۀ به قدرت رسیدن اردشیر بابکان آمده است که بعد از مرگ بابک مردم شهر استخر اردشیر پسر کوچکتر بابک را به علت برتری در عقل و خرد به پادشاهی خود برگزیده اند (۱) و گفته شده است که در دوره ساسانی هیچ پادشاهی، حتی پادشاهان بزرگی چون شاپور یکم و هرمزد اردشیر، از نظر اندیشه و خردمندی مانند اردشیر نبوده اند (۲)
🟠 هم چنین اردشیر دارای جذبه جسمانی و زیبایی بسیار بوده است.فردوسی اردشیر را این گونه توصیف میکند که او هنگام تولدش همچون ایزد مهر تابنده و درخشنده بوده و باشکوه و دلپذیر به نظر می رسیده است. هم چنین اردشیر در دوران کودکی و نوجوانی همه هنرهای آن زمان را می آموزد و این موضوع بر گوهر و نژاد پاک او میافزاید و چنان در فرهنگ و چهره زیبا میشود که گویی آسمان در صورت او می درخشد و تعریف این زیبایی به اردوان نیز می رسد.
🟡زیبایی اردشیر به گونه ای است که بعد از فرار از دربار اردوان زمانی که به دریا می رسد، پیرمرد قایقران وقتی به بالا و چهره اردشیر نگاه میکند متوجه میشود که او شاهزاده است.(۳)در کارنامه اردشیر بابکان او زیبا اندام ،چابک با اراده و بسیار شایسته توصیف می شود. وی در هنرهایی نظیر سواری و چوگان و تیراندازی و دبیری و فرهنگ و موسیقی چنان پرورش یافته بوده که در ایالت پارس مشهور میشود و در پانزده سالگی آوازه او به گوش شاهنشاه پارت اردوان پنجم میرسد و او را به دربار خویش دعوت میکند. اردشیر در دربار در مردانگی شکار و انواع هنرها سرآمد است تاجایی که رشک و حسد درباریان را بر می انگیزد (۴)
📚منابع
📕۱.ابن مسکویه،(۱۳۷۳)، تجارب الامم فی اخبار الملوک العرب و العجم، ص ۱۷۶ و ۱۷۷
📘۲.حمزه اصفهانی،(۱۳۴۶) تاریخ پیامبران و شاهان، ص ۴۷
📗۳. شاهنامه فردوسی، (۱۳۷۴)، ج ۵ ، ص ۱۵۱۶
📙۴. کارنامه اردشیر بابکان، (۱۳۷۸)، ص ۱۷۸ و ۱۷۹
🌹@Historiumclub🌹
💠۳۰ اردیبهشت روز ملی ایرانشناسی گرامی باد💠
✨نام ایران که می آید تصویری از زیبایی های سرزمین مادری در ذهنمان می نشیند و کم کم زبانمان را به ستایش باز می کند. شاید به همین دلیل است که تقویم هم طاقت نیاورده و دلش خواسته تا با نام ایران مزین شود.
امروز سی ام اردیبهشت ماه است؛
روزی که نام فرزندی از زمین به نام ایران را بر آن نهاده اند و آن را به عنوان روز ایرانشناسی
و ایرانگردی پاس می دارند.
امروز روزی است که زیبایی های سرزمینمان را به یادمان می آورد؛ از کوه های
برافراشته در دل طبیعتش گرفته
تا گواهی های تاریخ باستانی در میان گرد و غبار فراموشی…🌹
🌹@Historiumclub🌹
✨۲۸ اردیبهشت روز بزرگداشت خیام نیشابوری همه چیز دان ، فیلسوف ، موسیقی دان ، فیزیک‌دان ، ادیب ، شیمی دان ، زیست شناس ، زمین شناس ، دین شناس ، ریاضی دان، ستاره شناس و شاعر رباعی سرای بزرگ ایرانی گرامی باد🌹
🌹@Historiumclub🌹
💠شاهنامه خوانی در بین قزلباشان💠
✨روند شکل گیری نقالی و گونه ای از ادبیات نمایشی در عصر صفویه با شاهنامه خوانی قزلباشان شروع شد. قزلباش فردی بود که در جنگ ها شرکت میکرد و برای حفظ و تقویت روحیه جنگی به شاهنامه خوانی یا رواج آن میپرداخت. هر چند قزلباشان بیشتر به ترکی سخن میگفتند و با این حال شاهنامه خوانی بیش از هر زمان دیگری رواج داشت که نقل شاهنامه موجب تهییج روح مردانگی و دلاوری بود و قزلباشان که وظیفه شان حفظ این روحیه بود، از تماشاگران پرو پا قرص شاهنامه خوانی بودند و گاه نیز نقالی میکردند.
📚منبع
📕هنرنقالی در ایران، سهیلا نجم، ص ۷۴
🌹@Historiumclub🌹
💠شاه اسماعیل و شاهنامه فردوسی💠
🔴شاه اسماعیل به فردوسی شاعر حماسه سرای ایرانی ، احترام خاصی قائل بود. دلاوران و پهلوانان افسانه ای شاهنامه را می ستود او خود شاهنامه میخواند و در میدان های جنگ اشعار شاهنامه را با صدای بلند ترنم می کرد.شاه اسماعیل در میادین جنگ شاهنامه خوانان را تشویق میکرد و در خواندن اشعار حماسی آنها را همراهی میکرد هدف او از شاهنامه خوانی ترغیب و تهییج سپاهیان به پیشروی و پیروزی بر دشمنان دین و دولت بود.(۱)
🟠از دیگر اقدامات شاه اسماعیل اول میتوان به احیای نام قهرمانان ملی اشاره کرد. وی نام پنج تن از فرزندان خود را از شاهنامه برگرفته است «تهماسب میرزا، سام میرزا، بهرام میرزا، القاسب (ارجاسب) و فرزندان دختری ،وی خانش خانم پریجان خانم، مهین بانو، فرنگیس»
🟡بسیاری از صفات پادشاهان ایرانی که فردوسی در شاهنامه بیان کرده، در مورد شاه اسماعیل صفوی به کار رفته است. اسکندر بیگ منشی شاه اسماعیل را خسرو عهد ، کیقباد زمان می نامد. (۲) نقاوة الاثار القابی مانند: پادشاه جمشید جاه، خورشید ،جهان ،خورشید سیما ..... نسبت داده شده است. در کتاب عالم آرای صفوی این صفات به او نسبت داده شده است: پادشاه جم جاه، رستم دل (۳) انتساب این صفات به شاه اسماعیل نشان دهنده توجه ویژه او به شاهنامه و احیای هویت ملی ایرانی و بازتاب آن در آثار این دوره است.
🟢مورخان عصر صفوی ضمن برشمردن طبقات مردم از گروهی به نام شاهنامه خوان یاد می کنند که کارشان خواندن شاهنامه فردوسی در شربت خانه ها و در سایر مجالس بوده است(۲) شاه اسماعیل اول خود از علاقه مندان خاص شاهنامه و شاهنامه خوانان بود بابای اصفهانی از شاهنامه خوانان عصر اوست که با آواز بلند شاهنامه خوانی میکرد. گستردگی شاهنامه خوانی در دوره صفویه، به ویژه در زمان شاه اسماعیل، گنجنامه ترویج زبان فارسی به حساب می آمده است.(۴)
📚منبع
📕۱. زندگانی شاه اسماعیل اول، محمد کریم یوسف جمالی، محمدکریم. ص ۶۷ و ۶۸
📗۲.تاریخ عالم آرای عباسی.اسکندربیگ منشی ترکمان. ج ۱ . به کوشش محمد اسماعیل رضوانی. ص ۷۳ و ۲۹۵
📒۳.تاريخ عالم آرا صفوی . مصحّح: یدالله شکری. ص ۴۹۹
📙۴.مقاله موقعیّت زبان و ادبیات پارسی در ايران عصر صفويه و رابطه آن با زبان رسمی و ملّی، حسین گودرزی ، ص ۷۳
🌹@Historiumclub🌹
💠۲۵ اردیبهشت روز بزرگداشت حکیم بزرگ توس ابوالقاسم فردوسی حماسه سرای بزرگ ایرانی و پاسداشت زبان فارسی گرامی باد💠
🌹@Historiumclub🌹