3793
🔻کابان کاناڵێکی خۆماڵیی فەرهەنگی ، ئەدەبی و کۆمەڵایەتییە کە زۆرتر دەپەرژێتە سەر چیرۆک و ڕۆمان و هەروەها بابەتگەلی دیکەی کۆمەڵایەتی و هونەری و ... بەڕێوبەر @MTMUKRYANMK
🔴"فاجعه‌ای تاریخی در مهاباد" چاپ و منتشر گردید
🔹 در لینک زیر بخوانید:
📎http://haje.ir/newsdetails.aspx?itemid=22365
@hajenews
🗓 ئەمڕۆ سێشەممە
✨ ۲۳ی گەلاوێژی ۲۷۲۴ی کوردی
✨ ۲۳ی موردادی ۱٤۰۳ی هەتاوی
✨ ۱۳ی ئوتی ۲۰۲۴ی زایینی
✨ ٨ی سەفەری ۱۴۴۶ی مانگی
© عالیه ئیسماعیل نژاد
هاژه
کابان | KABAN
🌏کۆڕی ۱۱ی گەلاوێژی ۱٤۰۳ی هەتاوی
🔰تەوەر: بەسەرهاتی دوازده سوارەی مەریوان
🗣دکتۆر #ڕەهبەر_مەحموودزادە
⏰كات: ۲٥:٥٦ خولەک
🔋قەبارە: ۲۰.۳٤ مێگابایت
#لێژنەی_کوردناسی
#دوازده_سوارەی_مەریوان
س؛خێوەت
کابان | KABAN
ایران گرفتار نابالغان متعصب!
سعید ترکاشوند (خبرنگار): خدا رو شکر که تو ترکیب هیئت وزیران، سُنی نداریم.
اردشیر پشنگ: ۴۵سال روسای جمهور و وزرای تماما شیعه چه گلی برسر ایران زده و مملکت‌مان با این همه پتانسیل را به کجا رسانده‌اند تا این‌طور شما خوشحال باشی که چند متخصص اهل سنت در کابینه نباشند کسانی که با مشقت زیاد و عبور از سد تبعیض‌ها رشد کرده‌اندЧитать полностью…
متعجبم ازین افکار قرون‌وسطایی‌تان خیر سرتان خبرنگارید!
🎥بینه‌ر بن//
🔴 بەشێک لە وت‌ووێژی مامۆستا سەلاح پایانیانی لەگەڵ پرۆفیسۆر مایکل چایت، زمانناس و فەرهەنگ‌نووسی ناوداری ئەمریکایی، لەبابەت «فەرهەنگی زارەکیی موکریان»
١۴٠٣٫٠۵٫۲۰
🆔 @HajeNews
🆔 @HajeArts
🔴 وێران کردنی هەرێم و شوێنەوارە مێژوییەکانی گۆڕستانی بداغ سوڵتان لە لایان شارەداری مهاباد و بێ خەبەری یەک ساڵەی ئیدارەی میراسی فەرهەنگی مهاباد لەو وێرانکاری یە
✍️گوزاریش: مێهـرداد ڕامیـدی نیا، باستان ناس:مهـاباد - ١٤ گەلاوێژی ١٤٠٣
🚫هەر شارستانیەتێک نکۆڵی لە مەرگ بکا، سەرەنجام بە نکۆڵی کردن لە ژیان، لە ناو دەچێ.
"ئوکتاویۆ پاز."
١۴٠٣٫٠۵٫١٩
📱 @HajeNews
✍وتار: عه‌بدوڵڵا عه‌بدوڵڵازاده
🔴 فۆنۆتیک و فۆنۆلۆزی له زمانی کوردی
🔹لە سایتی هاژە بیخوێننەوە:👇
📎http://www.haje.ir/Newsdetails.aspx?itemid=22349
١۴٠٣٫٠۵٫١۸
🆔 @HajeNews
ڕۆژێک دێت
مرۆڤ ده‌یه‌وێت ڕوبکاته‌غوربه‌ت
له‌و جێگایه‌ی لێی ده‌ژی
شته‌کان هه‌موو بچکۆلانه دیارن
ئه‌و ڕۆژه دێت مرۆڤ به‌ره‌و غوربه‌ت کۆچ ده‌کات
ئیدی ناپرسێت
له پاشه‌ڕۆژدا چی ده‌بێت
ئه‌وه‌تا که‌شتیه‌کی سپی ده‌ریا ته‌ی ده‌کات
من دڵم بۆ دوری لێ ده‌دا
که‌چی له‌و سه‌رزه‌مینه دورانه‌وه
شه‌یدای ماڵ ده‌بمه‌وه
له‌وێ به هه‌ور و با ده‌لێم:
هه‌ڵمگرن له‌گه‌ڵ خۆتان
من هه‌موو وڵاتانی غه‌ریبی
به سه‌فه‌رێکی نیشتیمان ده‌گۆڕمه‌وه!
بەختیار عەلی
@kiwmars
کابان | KABAN
When a man falls in love for a woman, he hides it in his heart, but when a woman falls, she blazes it for everyone to not tryna get close to that man, man is a wisdom and woman is a heart .
کابان | KABAN
🔳خشت اول گر نهد معمار کج/ به بهانه سالگرد امضای فرمان مشروطیت
✍ اسماعیل شمس
🔸در فایل پیوست، مصاحبه اینجانب با آقای محسن آزموده که امروز در روزنامه اعتماد چاپ شده آمده است. آنجا در پاسخ به پرسشهای ایشان نکات ناگفته‌ای از مشروطیت را مطرح کرده‌ام و نمی‌خواهم اینجا تکرارشان کنم. آنچه در این یادداشت کوتاه به آن می‌پردازم غلط‌خوانی تاریخ مشروطه است. چرا ما تاریخ خود را غلط و اشتباه می‌خوانیم؟ این غلط‌خوانی تنها محدود به مشروطه نیست و در بسیاری از دوره‌های دیگر وجود دارد و مع‌الاسف آسیبهایی به ما زده است که تا سالها ادامه خواهد داشت. غلط‌خوانی تاریخ بسیار خطرناک‌تر از نخواندن تاریخ است و این، از قضا در جوامعی بیشتر است که بیش از همه مدعی تاریخدانی هستند. یقین دارم در هیچ جای جهان به اندازه دیار ما مدعیان تاریخدانی وجود ندارند. شاید در هیچ محفل دوستانه یا فضای عمومی کسی از فیزیک حرف نزند، اما تاریخ ورد زبان همه است و هرکس در هر مقام و موقعیتی تحلیل تاریخی می‌کند و بر متخصصان تاریخ می‌تازد؛ نتیجه آن شده است که تاریخ، غلط و غیرعلمی خوانده شود و پیداست که‌غلط خوانده شدن تاریخ هم جامعه را به بیراهه می‌برد.
🔸هرسال که سالروز مشروطه فرا می‌رسد، اکثریتی عظیم به مدح و ستایش آن می‌پردازند. یکی این روز را درخشان‌ترین روز تاریخ ایران و فرمان امضاشده در آن را سند رهایی ایران می‌نامد و یکی دیگر از قانون مترقی و بی‌نظیر مشروطه می‌گوید و آن سخنگو و نماد و نماینده پهلوی در خارج هم راه نجات ایران را در بازگشت به مشروطه می‌جوید. من نمی‌دانم که آیا آن افراد متن فرمان مشروطه یا نص قانون اساسی مشروطه را خوانده‌اند یا نه، اما به فرض آن که خوانده باشند چگونه چنین نتیجه‌گیریهای غیرواقعی و نادرستی را از آن ارائه می‌دهند؟
🔸در فرمان مظفرالدین شاه که نام فرمان مشروطه بر آن نهاده‌اند، نه تنها کلمه مشروطه نیامده که کلمات قانون و آزادی و دموکراسی و برابری هم به هیچ وجه به کار نرفته‌اند.هدف مجلسی هم که قرار بود تشکیل شود، نه قانونگذاری توسط نمایندگان منتخب مردم، بلکه «مشاوره و مداقه لازمه» در« مهام امور دولتی و مملکتی و مصالح عامه » توسط نمایندگان پنج صنف شاهزادگان و اشراف و اعیان و اصناف و علما و تجار تهران(نه همه کشور) و ارائه نتایج مشورتی خود به «هیئت وزرای دولتخواه» پادشاه بود. مجلس مورد نظر شاه در واقع یک مجلس مشورتی بود که هدف آن چیزی جز اصلاح رویه جاری مملکت مطابق منویات شاه نبود.
🔸از فرمان مشروطه بگذریم و به قانون اساسی مشروطه که با اصرار برخی مشروطه‌خواهان و تخطی از فرمان شاه تصویب شد، بپردازیم. درست است که قانون اساسی یک نظام مبتنی بر قانون را ولو ناقص، جایگزین نظام مستبد و مبتنی بر نظر شخصی پادشاه کرد، اما آیا به قول برخی روشنفکران و ملی‌گرایان آنقدر مترقی است که راه سعادت ایرانیان در بازگشت به آن نهفته باشد؟ کاری به کاسبان بازار مکاره سیاست ندارم، اما تردید دارم مدعیان صادق بازگشت به پادشاهی مشروطه حتی یک بار قانون اساسی را خوانده باشند، زیرا در این صورت محال بود، چنین بگویند. در متن مصاحبه به برخی نقایص و تناقضهای این قانون پرداخته و نشان داده‌ام که نه در مقام مقایسه با امروز بلکه با معیارهای جهانی آن روز هم باز یک قانون مترقی نیست و بسیاری از مشکلات یک قرن گذشته ایران هم ریشه در آن دارند. برای نمونه، مخاطب و موضوع قانون اساسی مشروطه، مردان مسلمان شیعه ایرانی باسواد و فارسی‌دان هستند و بس؛ و دیگر مردمان ایران هیچ جایگاهی در این قانون ندارند و از هیچ حقوقی برخوردار نیستند و نهایت حقی که مشروطیت برای آنان قائل شده این است که در برابر "قانون دولتی" متساوی‌الحقوقند؛ در حالی که روشن نیست که قانون دولتی چیست.اگر از حق وتوی مصوبات مجلس توسط ۵ نفر از مجتهدین که البته عملی نشد، بگذریم، مسٲله اصلی، قدرت بسیار زیاد پادشاه در این قانون است که گاه حتی از دوره استبداد بیشتر است و مهم‌تر از همه اینها قدرت تبصره ها و استثناهایی است که اصل قانون را به غل و زنجیر کشیده و آن را مشروط و بی‌خاصیت کرده‌اند.
🔸به راستی آیا می‌توان قانونی را که بیشتر از نصف جامعه را کالمعدوم می‌داند و به هیچ وجه آنان را نمی‌بیند، مترقی خواند؟ جالب آن است که مشروطه‌خواهانی چون سلطان العلما و صوراسرافیل که جانشان را فدای مشروطیت به معنای دولت قانون و نه پادشاهی مشروطه کردند، نخستین منتقدان قانون اساسی مشروطه بودند و آن نظام را خیانت به آرمان جنبش مشروطه و فریبی بزرگ برای ممانعت از تحقق خواسته‌های اصلی مردم می‌دانستند، اما امروز پس از ۱۱٨ سال جماعتی همچنان سودای بازگشت به آن را دارند.
🔸گفتگوی نگارنده با روزنامه اعتماد را در لینک زیر مطالعه بفرمایید:
سایت ://B2n.ir/s81353
kurdistanname
کابان | KABAN
🔴بۆ یەکەم جار لەڕێگەی هاژەوە بڵاو دەبێتەوە
📝 مژار: پەیام و ڕاسپاردە بۆ نووسەران و هۆنەران و وێژەران
🎙وتاروێژ: بیرمەندی هەڵکەوتە و زانای بلیمەت عەللامە مامۆستا عەبدوڵڵا ئەحمەدیان
🎙شێعرخوێندنەوە: شاعیری نوێخواز و خاوەن‌شێواز مامۆستا قاسم موئەییەدزادە (هەڵۆ)
🎙️پێشکەشکار: زمانناس و ڕەخنەگری ئەدەبی مامۆستا عەزیز ئالی
📍 شوێن، کات، بۆنە: کۆمەڵگەی فەرهەنگی ـ هونەریی مەهاباد، خەرمانانی 1372ـی هەتاوی، بە بۆنەی دامەزراندن و دەسپێکی چالاکیی هەوەڵین ئەنجوومەنی ئەدەبی(ـی فەرمی) لە مەهاباد
س؛هاژە
کابان | KABAN
📷 ئەمڕۆ هاوکاتە لەگەڵ کۆچی دوایی "شێرکۆ بێکەس" (شاعیر)
۱۳ی گەلاوێژی ۲۷۲۲ی کوردی
وێنەیەکی تایبەت لە سێ شاعیری ناوداری کورد
لە ڕاستەوە: کامەران موکری، هێمن موکریانی، شێرکۆ بێکەس
کابان | KABAN
https://www.instagram.com/reel/C-Nzz6AJUQU/?igsh=aDV1eXM5c21scTJ2
Читать полностью…
۴
عەباس مەنسووری، دۆستی فەرهەنگی قازی دەڵێ:
قازی بە وتەی هاواڵانی ئەدیبی، کوردێکی نیشتمان پەروەر و ئێرانێکی بە ڕەگەز کورد بوو. وەرگێڕانی کتێبەکانی کورد و کوردستانی واسیلی نیکیتین، ژانی گەلی ئیبراهیم ئەحمەد، هێما و نیشانەیەکی ڕوون لە هۆگری و خۆشەویستی محەممەدی قازی بوو بە میللەتەکەی.
ئەحمەدی قازی نووسەر و وەرگێڕ دەڵێ:
لە تاران لە زۆربەی کۆبوونەوەکانی فەرهەنگی و دۆستانەدا، محەممەدی قازی بە شانازیییەوە بەیتەکانی کوردی بۆ ئامادە بووان و هاواڵانی دەخوێندەوە و شڕۆڤەی دەکردن.
محەممەدی قازی لە ژومارە ۹ی گۆڤاری واژین و نووسەری دا دەنووسێ:
(ئەمن لە مەهابادەوە هاتووم) و ڕۆڵی نوێنەری و سەفیر بوون و ئۆگری بە شار و وڵاتی خۆی هیچ کات لەبیر نەکردووە.
سەیر ئەوەیە هاوسێکانمان زیاتر لە ئێمە ڕێز و حورمەت بۆ گەل و زمان و نەتەوەی زاناکان و
گەورەکانمان دادەنێن، ئەوەتا مامۆستا شەفیعی
کەدکەنی بەم شێوەیە سپاس و حورمەتی خۆی پێشکەش بە محەممەدی قازی دەکا:
قاضیا! نادره مردا و بزرگا رادا
سال هشتاد و یکم برتو مبارک بادا
شمع کردانی و کردان دل ایرانشهرند
ای تو شمع دل ما، پرتوت افزون بادا
مایه و دایه ی پروردن ایران مهین
بود آیین مهابادی و ملک ما را
فخر تاریخ و تبار همه‌ی ماست ز کرد
شیخ اشراق و نظامی دو تن از اکرادا
خان زند، آن که چنو مادر ایران کم زاد
رستم کرد بود، اما نه فرخزادا
اصل کرمانجی و گورانی و زازا خود چیست
حرف شیرین که سخن سرکند از فرهادا
عمری، ای دوست به فرهنگ وطن جان بخشید
قلم ات، صاعقه ی هر بدو هر بیدادا(۵)
۱_ خاطرات یک مترجم ص ۱۷
۲_خاطرات یک مترجم ص ۱۴۸-۱۴۹
۳_خاطرات یک مترجم ص ۱۰۹-۱۱۰
۴_حنجره ی ترجمه ص ۳۹
۵_حنجره ی ترجمه ص ۵۳۱
منابع:
۱_خاطرات یک مترجم
۲_حنجره ی ترجمه
۳_دمی با قاضی و ترجمه
نووسەری بابەت: مەسعوود ڕەشیدی _ مەهاباد
کابان | KABAN
🖊 یادداشت: دکتور حەسەن رەشیدی
🔴 خرچەی داشخانە و ئیمکانی گەشەی خۆماڵی
له‌م لینکه‌دا بیخوێنه‌وه:
👇
📎 http://haje.ir/Newsdetails.aspx?itemid=22361
@HajeNews
داڵە کەرخۆرە
Dale Ker Xore
داڵە کەر خۆرە، لە نووسینی کەماڵ رەمەزانی
وەرگیراو لە گۆڤاری فەرهەنگی و کۆمەڵایەتی بەیان
دیزاین دیاکۆ گەرمیانی
تۆمار و خوێندنەوە : موشتاق فەیزیابی
س؛ڕێگاپادکەست
کابان | KABAN
ترانه‌ای از تارا ممداوا در وصف پاوه و کرمانشاه! تارا اصالتا اهل "کردستان سرخ" در قفقاز جنوبی است اما پس از برچیده شدن این جمهوری و تبعید کردها به ارمنستان و آسیای میانه، در بیشکک قرقیزستان به دنیا آمد. تارا برای تحصیلات تکمیلی به مسکو و برای فراگیری موسیقی راهی پاریس شد و درنهایت ترکیه و زبان کردی کرمانج را برای زندگی و فعالیت هنری برگزید. هنرمند دیگری که اصالتا اهل کردستان سرخ (قره‌باغ دشتی؛ لاچین، زنگیلان، جبرائیل و...) است و برعکس خانواده تارا، خانواده او به ارمنستان تبعید شده و در ایروان به دنیا آمده و مسکو را برای زندگی هنری انتخاب کرده است، بازیگر و خواننده بسیار معروف روسیه، زارا (زهرا) پاشایواست که نشان درجه یک هنری را نیز از پوتین دریافت کرده است. این ترانه به کردی کلهری است و چون زبان تارا کرمانجی است لغزش‌های شیرینی در خواندن دارد که کرمانشاهی‌ها و ایلامی‌ها متوجه‌اش می‌شوند.
سپاس بۆ سینا
کابان | KABAN
خرچەی داشخانە ـ چەند جۆرە ڕەنگی هەیە و هەر ڕەنگەی تامی تایبەت
داشخانە ـ شاروێران ، مەهاباد
گەلاوێژی 2724
♦️فرهنگ تکفیر و اتهام در ایران: چپول کافر فاشیست لیبرال نیهیلیست پوزیتیویست!
✍️ حسن محدثی‌ی گیلوایی
۱۹ مرداد ۱۴۰۳
وقتی اسلام‌گراهایی را که از اسلام ایده‌ئولوژی ساخته اند، نقد کردم، مرا کافر و غرب‌زده خواندند؛
وقتی هایدگریست‌های اسلامی را نقد کردم، مرا نیهیلیست و غرب‌زده و پوزیتیویست خواندند؛
وقتی ملی‌گرایی‌ی باستان‌گرا و اسطوره‌های ملی‌گرایی‌ی ایرانی را نقد کردم، مرا چپ و چپول و پنجاه و هفتی خواندند؛
و وقتی کمونیسم را نقد کردم، مرا لیبرال و فاشیست خواندند.
نه این‌که من تافته‌ی جدابافته‌ای باشم؛ خیر. این سرنوشت تمام ناقدان ایرانی است. ما هنوز فرهنگ نقد را پدید نیاورده ایم. بسیاری از ما ایرانیان هنوز به مرحله‌ی بلوغ گفت‌وگو با مخالف نرسیده ایم. شنیدن حرف موافق که کاری ندارد. تحمل سخن مخالف و مدارا با او است که مدنیت ما را نمایان می‌سازد. دموکراسی و حقوق بشر و مداراگری و فرهنگ آنها، اموری وارداتی نیستند؛ آفریدنی اند.
🔸پس‌نوشت: توسعه‌ی فرهنگی نیازمند انسان مدنی‌ی مداراگر کثرت‌گرا و واجد بلوغ گفت‌وگو با مخالف و برخوردار از فرهنگ نقد است.
#توسعه‌ی_فرهنگی
#ایده‌ئولوژی
#کمونیسم
#توهم
#نقد
@NewHasanMohaddesi
دزە بچووکەکان قوربانی هەژارین ،
دزە گەورەکان ڕیشەی هەژارین .
دادپەروەری ڕاستەقینە ویشک کردنی ڕیشەکانی هەژارینە نەک بە زنجیڕکێشانی قوربانیەکانی .
" داستایۆفسکی "
سینا
سڵاو ، بەیانیتان باش
کابان | KABAN
سازی زڕاو
ئەمن سازی زڕاوی تەل چڕاوم
هەڵۆی بێ لان کراوی پەل بڕاوم
بزەی تاراوی سەر لێوی ئەوینم
گوڵی ژاکاوی غوربەت فڕدروام
نەبوو مەستیم لە بادەی ئاڵی لێوان
شکا لێوان، شەرابی دڵ ڕژاوم
نەبووم پاراو لە بەفراوی چیای سینگ
ئەوا تینووی گڕاوی بەر هەتاوم
کە ڕۆیشتی منیش گیانم لە دەس چوو
بە کوڵ شیناو لە چاو و گڕ هەناوم
کەوی شێعرم لە بەر کوێستانی دووریت
گەروو تەنگی وڵاتی پڕ لە داوم
لە دووریت خوێن دەگریێ سازی رۆحم
لە گەڵ جەستەی لە سەد لاوە شکاوم...
ڕەحیم لوقمانی
کابان | KABAN
لە ستایشی ژیاندا
ئەزموونی شاعیر و نووسەر
ڕەفیق سابیر
بەشی ۲۴
مۆسیقا ؛ پدرام شەهلایی
تۆمار و خوێندنەوە ؛ موشتاق فەیزیابی
دیزاینەر و پێشکەشکار تەکنیکی ؛ دیاکۆ گەرمیانی
س؛ڕێگاپادکەست
#لە_ستایشی_ژیاندا
کابان | KABAN
🔺کردستان؛ سنگر جامعەی مدنی ایران
ایران کشور عجیبی است؛ ملغمەای از تضاد و تقابل و ستیز و ستیهندگی است، نه تقابل مرسوم سنت و مدرنیته و نه تقابل ارتجاع و ترقی و خلق و امپریالیسمی که دیروز روشنفکران چپ می گفتند!
بلکه ستیز کولبری و سوخت بری با فساد و پولبری، سوختن و جان باختن های مکرر فعالان زیست محیطی و کوشندگان مدنی در آتش هایی که به جان جنگل ها و مراتع می افتد
و در سوی دیگر؛ بربریت مغول وار زمین خواران، جنگل خواران، دریاخواران و کوه خواران برای تصرف طبیعت و منابع عمومی!
تضاد میان اقتصاد غارت و وجدان عمومی که هنور مثل شعلەای کوچک می سوزد!
سالهاست که در کردستان هیچ تابستانی نیست که حامیان محیط زیست برای سرد کردن آتشی که به جان جنگل های زاگرس می افتد، شهید نشوند.
هیچ زمستانی هم نیست که کولبرها زیر آوار بهمن های فساد و بی عدالتی کشته و مدفون نگردند.
دیروز یونس فیضی ورزشکار قهرمان که هر دو پایش را بر اثر انفجار مین از دست داده، پس از 600 کیلومتر از پیرانشهر خود را به جنگل های در حال سوختن ثلاث باوجانی رساند.
صحنەهای زیبایی کە می بینید، ویترینی از زنده بودن و زایندگی جامعەی مدنی است.
#صلاح_الدین_خدیو
@sharname1
عربی بنویس
پس از فاجعه حلبچه
شکایتی بلندبالا
نوشتم از برای خدا
آن را پیش از هر کس
نزد درختی خواندم
درخت گریست
در همان حوالی پرندە‌ای نامه‌بر گفت:
آنکه پیغامت رساند کیست؟
اگر امید در من بستی که ببرم
به عرش خدا نرسم من
شب هنگام
فرشته‌ی سیاهپوش شعرم گفت:
غمت مباد
من می‌رسانمش تا بالا تا عرش
اما قولت نمی‌دهم خودش نامه را تحویل گیرد
خود میدانست خدای بزرگ را که می‌بیند؟
گفتم سپاس حالا تو بپر
فرشته الهام پرید
و با خود برد دادنامه‌ام را
روز دگر که بازگشت
دبیر درجه چهار بارگاه خدا
عبید نام
پایین دادنامه‌ام به عربی نوشته بود:
عربی بنویس احمق
اینجا کسی کُردی نمی‌داند و
نرسانیم بە دست خدا
شیرکو بیکس
کابان | KABAN
کُردهای ایزدی؛ زندگی از پی 74 نسل‌کشی!
یادداشتی به بهانه دهمین سالروز نسل‌کشی کُردهای ایزدی بدست داعش
د.اردشیر پشنگ
حدود 1670 سال پس از نبرد تاریخی شنگال میان سپاهیان شاپور دوم ساسانی با نیروهای امپراتوری روم که با پیروزی ایرانیان همراه شد، این‌بار نیروهای خلافت خود خوانده داعش بودند که ابتدا منجر به فرار ارتشیان عراق شدند و سپس در 3 آگوست 2014 نیروهای پیشمرگ کُرد را در یک عملیات برق‌آسا غافل‌گیر کرده و کنترل شهر و منطقه شنگال را در دست گرفتند!
منطقه‌ای که محل اسکان تاریخی اقلیت کُردهای ایزدی بود در پی این حمله چند صد هزار کُرد ایزدی از ترس داعش آواره کوه و بیابان‌های اطراف شدند، اما حداقل 5 هزار نفر از آنان توسط داعش جانشان ستانده شد، دو نیایشگاه‌شان تخریب شد و چند هزار زن و دختر ایزدی به عنوان برده جنسی و کنیز به اسارت گرفته شدند.
پس از بازپس‌گیری شهر شنگال در سال 2016 توسط نیروهای پیشمرگ، تاکنون دست‌کم سه گور دسته‌جمعی از کُردهای ایزدی کشف شده است و در حالیکه 7 سال از پایان خلافت داعش بر عراق و سوریه سپری می‌شود اما هنوز از سرنوشت بیش از هزار زن و دختر ایزدی به اسارت رفته و نیز چندین هزار مرد و پسر کُرد ایزدی اطلاعی در دست نیست!
جنایات داعش علیه کُردهای ایزدی آنچنان گسترده، تکان‌دهنده و توام با بی‌رحمی بود که انتشار گوشه‌هایی از روایات آن در رسانه‌های بین‌المللی باعث ایجاد شوک بزرگی در میان جامعه جهانی شد.
در همین چارچوب در سال 2019 پارلمان اقلیم کردستان عراق روز 3 آگویت را «روز نسل‌کشی اقلیت مذهبی کُردهای ایزدی» نامگذاری کرده است پارلمان بلژیک (2021) و پارلمان آلمان (2022) نیز با تصویب مصوبه‌هایی «نسل‌کشی کُردهای ایزدی» را به عنوان اقدامی علیه بشریت بطور رسمی مورد پذیرش قرار دادند.
همچنین «نادیا مراد» دختر کُرد ایزدی متولد 1993 که خود از قربانیان بردگی جنسی توسط داعش بوده و مادر و شش برادرش نیز بدست داعشی‌ها به قتل رسیدند پس از فراری معجزه‌آسا از دست آنان، ابتدا در اربیل و سپس در اروپا در نشست‌های مختلفی اقدام به افشاگری‌ها و تلاش قابل توجه برای شناساندن مظلومیت کُردهای ایزدی و جنایات داعش کرد به همین دلیل در سال 2016 به همراه «لمیا حجی بشار» دیگر دختر کُرد ایزدی برنده جایزه ساخاروف برای آزادی اندیشه شد. او در سال 2017 کتابی مورد اقبال جهانی با عنوان «آخرین دختر» که مربوط به سرگذشتش در دوران اسارت بدست داعش و سپس مبارزاتش با این گروه بود را منتشر کرد. و سرانجام به پاس این تلاش‌ها در سال 2018 به عنوان برنده جایزه صلح نوبل مورد تقدیر قرار گرفت.
کُردهای ایزدی چه کسانی هستند؟
کُردهای ایزدی دارای جمعیتی در حدود 700 هزار نفر بوده و عمدتا در کردستان‌های عراق، سوریه، ترکیه و ارمنستان و نیز حوالی تفلیس در گرجستان ساکن هستند. آنان از نظر نژادی کُرد بوده و به زبان کُردی کرمانجی صحبت می‌کنند اما از نظر مذهبی آئینی باستانی دارند که برخی آنرا همان میترائیسم که پیش از آئین زرتشت در فلات ایران رواج داشته می‌دانند که به مرور زمان و تحت فشارهای سیاسی، تبلیغاتی و نیز حملات مختلف بخش‌هایی از دیگر ادیان نظیر زرتشت، اسلام، مسیحیت و ... به آن افزوده شده است.
دو کتاب مقدس ایزدیان «جلوه» و «مصحفا رش» (رش در زبان کُردی یعنی رنگ سیاه) نام دارند. از نظر آئینی نزدیکی قابل توجهی با آئین یارسان (کاکه‌ای‌ها در اقلیم کردستان و اهل‌حق در ایران) دارند. آنان پرستش کننده ایزد بوده و در نمادهایشان از جمله در عبادتگاه‌ها و گورستان‌ها خورشید و آتش جایگاه ویژه‌ای دارند.
همچنین به تناسخ روح معتقدند به هفت فرشته و بخصوص ملک طاووس در آئین‌شان توجه ویژه دارند و ملک طاووس را نفس آغازین ایزد می‌نامند و طی روز 5 بار آنرا عبادت می‌کنند اما چون در آئین مسیحیت طاووس نمادی بدمنش بوده و نیز در آئین اسلام ملک طاووس همان شیطان است. ایزدیان معتقدند شورش ملک طاووس علیه دستور خدا مبنی بر تعظیم در برابر مخلوق جدیدش انسان که از گِل ساخته شده بود را یک شورش برحق می‌دانند چون معتقدند فرشتگان از جنس آتش‌اند و بر گل که از عناصر آب و خاک درست شده ارجحیت دارد، و این شورش را بخشی از حکمت ایزد می‌دانند و معتقدند در قیامت نهایتا ملک طاووس مورد بخشش ایزد قرار خواهد گرفت.
به همین دلیل آنها متهم به شیطان پرستی شده و به این بهانه طی تاریخ بارها مورد حمله و نسل‌کشی قرار گرفته‌اند بنا به روایت راویان ایزدی نسل‌کشی داعش 74مین نسل‌کشی طی تاریخ برای نابود کردن آنها از سوی رقبا و دشمنان دینی و آئینی بوده است. اما آنها با پناه بردن به کوهستان‌ها و نیز در پیش گرفتن قوانین و مقررات اجتماعی خاصی نظیر ممنوعیت ازدواج با پیروان دیگر ادیان، موفق شده‌اند از پی همه این نسل‌کشی‌ها همچنان تا به امروز زنده بمانند!Читать полностью…
🔴کاک کەماڵ ئاڕبان؛ مرۆڤێکی هەڵکەوتە و تایبەت
✍نووسینی: زاهیر سەیدی
➖لەم لینکەدا بیخوێننەوە:👇
📎http://haje.ir/Newsdetails.aspx?itemid=22333
🆔 @HajeNews
سەبارەت بە گیوی موکریانی لە زۆر جێ دا ئاماژە دەکا کە من لە خزمەت ئەو دا فێری بنەماکانی زمانی فەرانسە بووم و ئەوەش ناشارێتەوە کە تەنانەت دەڵێ بێ بەرامبەر منی فێری ئەو زمانە کرددوە، لەوە زیاتر چ بڵێ؟
محەممەدی قازی زۆر لەوانە پایە بەرزترە کە ئاغای عەلیخا باسی دەکا و غەدر کردن لە کار و ئیش گەلی ناوازەی ئەو نەمرە، غەدر کردن لە کەڵە پیاوێکی کوردە کە وەدوای لێهاتوویی و ئیستیعدادی خۆی کەوتووە و بۆ ئێمەش بۆتە جێگای شانازی و دەیەکتر گەیشتن دەگەڵ هاوسێ وجیرانەکانمان.
محەممەدی قازی ئینسانێکی اۆمانیست و مرۆڤ دۆست بوو. خۆی لە چوارچێوەی ڕەگەز و زمان و ناوچە دەرهاویشت بوو. لە دەڤەری بیر و بۆچوونی ئەو زاتە، مرۆڤ و مرۆڤ دۆستی پنگی دەخواردەوە و بۆ ئەو کورد و تورک و فارس و ... هیچ جیاوازێکان نەبوو. ئەو لە مانیفێستی خۆی دا دەڵێ :
ئەمن فانوس و لەنتەری هەڵ کراوەم و لە ماوەی ژیانی کورتی خۆم دا، بیر و هزرەکان بە وەرگێڕانی بەرهەمی مرۆڤەکانی بیر ئاوەڵا و بیر بەرز ڕووناک دەکەمەوە و ڕاستێکانی ژیان کە ژینی ئازاد و بیری ئازاد و خۆشەویستی و مرۆڤ دۆستیە بە هەموان ڕادەگەێنم، وەک وەرگێڕانی کتێبی بە نرخی«ازادی یا مرگ» ی کازانتاکیس و هتد..
سەرنج بدەن دەفەرموێ(بە هەموان)، دیارە خۆی نە لە گەلەکەی هەڵاواردووە و نە لە وڵاتەکەی کە ئێران بێ و لە مەڕامی ئەودا خۆیی و بێگانەیی، بوونی نییە و دونیای قازی تەواوی کەلێن و قوژبنەکانی جیهان دەگرێتەوە بەڵام، ئاغای عەلیخا دێهەوێ قازی لە چوارچێویەکی دا کە بۆی زۆر تەنگ و تەسکە ببینێتەوە.
۳
محەممەدی قازی تۆماس پینی کوردە! تۆماس پین مرۆڤێکی ئینگلیسی بوو کە لە ساڵەکانی ۱۷۷۶زا- دا بۆ ڕزگاری ئامریکا لە ژێر حوکمایەتی ئینگلیس و بەدەست هێنانی سەر بەخۆیی و ئیستیقلالی وڵاتی ئامریکا بە نووسینی بانگەشەیەک بە نێوی (عەقلی سەلیم) بۆ کاربەدەستانی باڵای ئامریکا و خەڵکانی ئەو وڵاتە، ئەوانی بە جیابوونەوە لەژێر دەسەڵاتی ئینگلیس هان دا و لەو کارەش دا سەرکەوت. بە وتەی ئاغای عەلیخا دەبوایە تۆماس پین خۆی لە قەرەی بێگانە نەدا و بڵێ ئینجا کە من ژیان و داهات و داهاتووم مشەیە، چم لەسەر بەخۆیی ئامریکا داوە!
ئاخۆ حیسابی زانایانی کوردی شارەزوور، ئامێدی، دیاربەکر و دینەوەر کە بە فەرمایشتی ئیمام محەممەدی غەزالی فەرهەنگی ئیسلامی لەسەر چۆار کۆڵەکەی ئەوان دامەزراوە و یان ئەبوولوەفای کورد کە حەکیم سەنایی لە پەسنی ئەو ا دەفەرموێ:
قرنها باید کە تا از پشت آدم نطفه ای
بوولوفایی کرد گردد یا شود ویس قرن
یان شێخ شەهابەددین سۆهرەوەردی(شێخی ئیشراق) کە کورد بووە و شێخی سەعدی لە ستایشی ئەودا دەفەرموێ:
مقالات مردان بە مردی شنو
نە از سعدی کە از سهروردی شنو
شەڕەف خانی بەدلیسی، ئیبنی ئەسیر، ئەحمەدی شەوقی و دەیان و سەدان گەورە پیاوانی مێژوو، ئەدەبیات، شێعر، عیرفان و زانستی عەرەب کە هەموویان کورد بوون، گشتیان خڕ کەینەوە و پێشکێشی تورک و عەرەبەکان کەینەوە و بەرهەمە ناوازەکانیان بە مافی گەلانی دی دانێین و خۆمان هەڵتەکێنین و بتەکێنین چۆنە؟
دیارە لەو سەردەم دا، کورد ساحێبی دەفتەر و دیوانی خۆی نەبووە و ناچار بە تورکی و عەرەبی نووسیوێتی بەڵام، ئەوە نابێتە بەڵگەی مۆری بێگانە لێدان لە زاناکانمان.
داخۆ ئاغای عەلیخا بە یاشار کەماڵ و نازم حیکمەت دەڵێ چی کە گەورە نووسەری کوردی تورکیان و دەیان کتێبان بە تورکی نووسیوە و بە زیاتر لە ۲۰ زمانی بیانی وەرگێڕدراونەوە یان عەلی محەممەدی ئەفغانی نووسەری کتێبی(شوهر اهو خانم) بدەین بە کێ؟!
ئاخۆ مامۆستا ئیبراهیم یۆنسی و هەژاری موکریانیش دەبوو بێگانە پەرەستیان نەکردبایەو خۆیان لەوە زیاتر شیرین نەکردبایە و سەری خۆیان بە وەرگێڕانی کتێبەکانی بیانی و قانوونی ئیبنی سینا بە فارسی وەژان نەخستبایە! کەچی ئەو بەڕێزانە هەرکام مرخ و ئیستیعدادی تایبەت بە خۆیان هەبوو و بوونە مایەی فەخر و شانازی کورد لەناو هاوسێکانمان دا.
بریا ئاغای عەلیخا کە خۆی شاعیر و نووسەرە لە شێعر و وەرگێڕاوەکانی محەممەدی قازی ڕەخنەی گرتبا و ئێمەش بە چاوی ڕەخنەی ئەدەبی هەڵماندەسەنگاند، بەڵام باس لە بابەتەکانی خوو و خدەیی و بنەماڵەیی هەرکەس تەنیا بەخۆی گرێدراوە و کشمیشی بێ قونچکیش بوونی نییە!
محەممەدی قازی لە تەمەنی ۱۵ ساڵی دا چۆ بۆ تاران و لە قوتابخانەی دارئەلفنوون لەتەک لاوانی شاز و دەرس خوێن و هەڵبژاردەی ئێران هاوپۆل بووە، بە کاریگەری ئەو دەڤەرە و لەگەڵ کەڵەپیاوان و شیرە ژنانی ئەدەب و فەرهەنگی ئێران وەک عەبدوڵڵا کەوسەری، کەریم ئیمامی، نەجەف دەریا بەندەری، ئەبووبحەسەنی نەجەفی و پەروین ئیعتیسامی و دەیان ڕووناک بیری تر، ئاڵ و گۆڕی هزری هەبوو و وەک نوێنەرێکی لێهاتوو، باڵوێزێکی کارامە و کوردێکی شارەزا و دانیشمەند چاویان لێ دەکرد و بایخیان بۆ دادەنا و کۆڕ و مەجلیسیان بۆ دەگرت و چەندین جار خەڵاتی فەرهەنگی و ئەدەبیان پێشکێش کرد.
👇👇
کابان | KABAN