🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

01 May 2024 13:26

❇️ برای رسیدن به توسعه‌ای از هر نظر پایدار تنها داشتن یک دولت قدرتمند کافی نیست، در کنار آن بلکه بسی بیش و پیش از آن باید به داشتن ملتی قدرتمند مؤید بود.

🌓 در جستجوی راهی برای رهایی 8️⃣2️⃣
✍️ حسین شیران

ما مردم ایران در مقام نقد و نظر در باب اوضاع و احوال و مسائل جامعه بیشتر "دیگرمنتقد" و در واقع "دولت‌منتقد"ایم تا "خودمنتقد"- یعنی تیغ تیز انتقادات‌مان اغلب رو سوی دولت|حکومت‌مان است تا خودمان و بیش‌تر آن‌ها را مسئول و مسبب و مقصر مسائل و مشکلات فراوان خود تلقی می‌کنیم تا خودمان، و از این‌رو تغییر اوضاع و احوال‌مان را هم بیشتر بسته به تغییر آن‌ها می‌دانیم تا خودمان. یک چنین طرزفکر و طرزتلقی‌ای اگرچه پربیراه نیست با این‌حال هیچ خالی از ایراد هم نیست؛

بزرگترین و مهم‌ترین ایراد آن توجه و تمرکز بیش از حد به نقش دولت|حکومت در تغییرات و تحولات جامعه و غفلت یا رجعت کمتر از حد به نقش مردم|ملت در این ارتباط است. اگرکه همه‌چیز بسته به دولت|حکومت است پس دولت|حکومت همه‌کاره و مردم|ملت هیچ‌کاره است و هیچ‌کاره را چه زوری بر همه‌کاره که تواند در راستای منافع خود تغییرش دهد؟ و یا خیر، اگرکه مردم|ملت هم‌کاره است- چیزی که نبوده و نیست و حال می‌خواهد باشد، پس بیش و پیش از هر چیز و هر کس باید بر خود ملت متمرکز شد و نقد و نظر را از خود آن آغاز کرد و یا اگرکه هر دو کاره‌ای‌اند نسبت و نقش و سهم هر کدام باید مشخص گردد.

اصولا و اساسا میان هر مردم|ملت و هر دولت|حکومتی که بر آن حاکم است تناسبی وجود دارد. هر ایدئولوژی و هر حکومتی که به هرجا دایر است نه فقط هیچ بی‌رگ و بی‌ریشه و بی‌ارتباط با مردمان‌اش نیست بلکه ضرورتا در بطن و متن و ذهن مردم زمینه‌ها و ظرف‌ها و ظرفیت‌هایی داشته و دارد و دست‌کم تا زمانی که از سکه بیفتد و ایدئولوژی دیگری جایگزین‌اش گردد نظرا و عملا از آن‌ زمینه‌ها و ظرف‌ها و ظرفیت‌ها استفاده و ارتزاق می‌کند- حتی اگر خود مردم آنسان که باید و شاید از کم و کیف آن آگاه نباشند.

همین ایدئولوژی و نظام سیاسی و عنوانا حکومت اسلامی شیعی که اکنون در نزد و نظر خیلی‌ها مانعی در برابر توسعه‌ی همه‌جانبه‌ی ایران است و مدام بر ضرورت تغییرش تأکید می‌شود زمانی نه چندان دور از زمینه و ظرفیت همین ملت عمدتا مسلمان شیعه برخاسته و 98/2% ملت به هر شکل به برقراری‌اش رأی مثبت داده‌اند و هرگز نمی‌توانند از زیر بار مسئولیت این انتخاب تاریخی شانه خالی کنند و حال که این نظام بسی به بیراهه رفته، البته که باید نقدش کرد اما نه فقط آن را، بلکه در کنارش دیروز و امروز ملتی را که پای کارش بوده و هنوز هم هست، تنها به این طریق است زمینه و ظرفیت لازم برای تغییر در فرداها فراهم می‌شود.

دولت|حکومت هرچه و هرکه و هرطورکه هست یک طرف کار است و هرگز نافی مسئولیت طرف دیگر یعنی مردم|ملت نیست اتفاقا برعکس در عصر مردم‌سالاری و ملت‌دولت‌ها مسئولیت هرچه هست و نیست- حتی دولت و دولت‌مردان، بر گردن ملت انتخابگر و اقتداربخش است. ملت‌دولت مقتدر یقینا از ملت مقتدر برمی‌خیزد فلذا ما اگر در اندیشه‌ی مردم‌سالاری هستیم بدوا باید شایستگی و بایستگی آن را در خود ایجاد کنیم و این آن رسالت بزرگی‌ست که بر عهده‌ی نهادهای مردمی و در رأس‌ا‌ش پایگاه پلورالستیک است و الا معلوم است که بی‌مایه فطیر است؛

معلوم است که هیچ حکومتی حاضر نمی‌شود- و چرا شود- توده‌های مردمی زیرسلطه‌اش را بالا سر خویش برد و سرور و سالار خویش سازد- مگر اینکه نخبگانی فرهیخته و فرهنگی بر سر کار باشند که یک چنین نوادری هم باز باید از بطن و متن ملتی فرهیخته و فرهنگی برخیزند و نه از زمین و آسمان. نتیجه اینکه ما مردم اگر در اندیشه‌ی گذار از نظام فعلی به نظامی دموکراتیک هستیم بدوا باید با خودانتقادی و خودارزیابی مستمر داشته‌ها و نداشته‌ها و گذاشته‌ها و نگذاشته‌های خود برای یک چنین امر مهمی را مشخص سازیم و الزامات و اقتضائات آن را در خود پدید آوریم- بدون این تغییرات پا نهادن در دنیایی نو و دورانی نو توهمی بیش نخواهد بود. (باقی در بخش بعد)

#راهی_برای_رهایی

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

23 Apr 2024 11:28

🌓 دوری در دنیای آمار 9️⃣
⏺ شاخص ادراک فساد در جهان

     شاخص ادراک فساد (CPI) بیان‌گر رتبه‌ی فساد بخش عمومی یک کشور در میان سایر کشورهای جهان است. این شاخص در مقیاس 0 (بیشترین فساد یا اصطلاحا کثیف) تا 100 (بدون فساد یا اصطلاحا پاک) کشورها را رتبه‌بندی می‌کند. در آخرین رتبه‌بندی ارائه شده دانمارک با 90 امتیاز در رتبه‌ی اول بعنوان پاک‌ترین کشور جهان از نظر فساد قرار دارد و بعد فنلاند و نیوزیلند به ترتیب با 87 و 85 در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند؛ کشور سومالی با 11 امتیاز در انتهای لیست بعنوان فاسدترین و کثیف‌ترین کشور جهان جای دارد. در این رتبه‌بندی جمهوری اسلامی ایران با 24 امتیاز بهمراه چند کشور دیگر مشترکا در رتبه‌ی 149 جهان قرار دارد. در یکی از تصاویر پیوستی تغییرات امتیاز ایران از سال 2012 تا 2023 را می‌توانید ملاحظه کنید.

#دنیای_آمار
#شاخص_ادراک_فساد
#World_of_Statistics
#Corruption_Perceptions_Index

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

20 Apr 2024 09:54

#سعدی

🆔 @Hossein_Shiran
🌓 @OrientalSociology
⚛️ @OrientalSocialThinkers
🌐 www.orientalsociology.ir

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

17 Apr 2024 09:05

❇️ مهم‌ترین ویژگی‌ پایگاه پلورالستیک مستقل از دولت و حکومت "از مردم و با مردم و برای مردم بودن"‌ با "حداکثر جذب و حداقل دفع" می‌باشد.

🌓 در جستجوی راهی برای رهایی 7️⃣2️⃣
✍️ حسین شیران

تشکیل و توسعه‌ی پایگاه مردمی پلورالستیک در بطن و متن جامعه‌ی مدنی نه هرگز برای مسامحه و مصالحه با قدرت حاکم بلکه برعکس برای مقابله و مبارزه با هر فرد یا جریان زیاده‌خواهی در هر نظام حاکمی در هر برهه از تاریخ پیش روست- منتهی مشخصا به "سلاح تدبیر" و نه کنش واکنش‌های هیجانی و احساسی و غیرقابل پیش‌بینی و غیرقابل کنترل؛ احساسات را کوه هم اگر باشد لاجرم فراز و نشیبی‌ست اما تدبیر را کلوخ هم اگر باشد هرگز! بر این اساس اگر جوامع بشری را توقع نظم و نظامی پایا و پویا‌ست- فارغ از هر تهاجم و تلاطم احساساتی که از هر سو خیزد- ناگزیر طرح و تدبیری می‌باید تا پیوسته برقرار و برمدارش دارد؛ این آن رسالت تاریخی‌ست که این پایگاه همواره باید با تعدیل و تنظیم مناسبات و معادلات میان ملت و دولت در پیش گیرد.

فلذا فلسفه‌ی وجودی پایگاه مردمی پلورالستیک نه محافظه‌کاری و حفظ وضع و نظم موجود به هر قیمتی بلکه بدوا حفظ تنوعات و تکثرات موجود جامعه از هر گزندی و بعد گذار جامعه به شرایط پلورالستیک و بعدها گذارها به شرایطی همیشه بهتر و بالاتر است؛ و این یعنی پلورالیسم نه پایان کار بلکه همواره پایه‌ی کار و پایگاهی برای تحولات بعدی‌ست و از این نظر همواره و حتی بعد از تحقق شرایط پلورالستیک باید حضورش در جامعه مستمر و مستدام باشد، چه هر کجا ایدئولوژی‌ها در کارند خطر میل به سلطه و بازگشت به قدرت‌شان همواره پابرجاست. از جمله تحولات بعدی که باید بنحو علمی و اصولی در بستر پلورالیسم و بدست عقلای قوم پی‌گیری شود اندیشه و اهتمام به اصل گذار از مسأله‌ی تعدد و تکثر ایدئولوژی‌هاست که بزودی بدان خواهیم پرداخت.

مهم‌ترین ویژگی‌ای که پایگاه پلورالستیک همواره باید حفظ کند- مستقل از دولت و حکومت - "از مردم و با مردم و برای مردم بودن"‌اش است. طبیعتا نظام‌های حاکم برای استحکام و استمرار مقام و موقعیت خویش ناگزیر از استضعاف مقام و موقعیت مردمان خویش‌اند، در این راستا پیوسته بر دو راهبرد "پایگاه‌زدایی" و "پایگاه‌ربایی" از ملت می‌کوشند تا با خالی یا خنثی ساختن این نهاد از هر سر و سامانی اصل توده = تمکین را مستدام سازند؛ اکنون اینکه می‌بینیم مجلس- نهاد مردمی حاصل از انقلاب مشروطیت که قرار بود از مردم و با مردم و برای مردم باشد و قانونا مدافع منافع ملت در برابر قدرت‌ها باشد بتدریج در طول تاریخ از قرار و مدار خود خارج شده و اینک خود بخشی جدایی‌ناپذیر از قدرت گشته، ناشی از موفقیت حکومت‌ها در پیشبرد این دو راهبرد می‌باشد.

ویژگی مهم دیگری که پایگاه مردمی پلورالستیک بقوت باید در خود بپرورد خوی و خصلت "جذب حداکثری و دفع حداقلی" می‌باشد. اصولا و اساسا در هر جامعه باید پایگاه و پناه‌گاهی پذیرای مردمان‌اش از هر نوع و هر نقشی حتی طبقه‌ی حاکم و خود حاکمان باشد- چه در حقیقت آن‌ها هم همه از مردم‌اند که حالا بهر شکل تحت شرایطی خاص به اسباب و اساسی ایدئولوژیک بر مردم حاکم گشته‌اند. همه‌ی نظام‌های ایدئولوژیک طبیعتا بعد از مدتی به دلایل مختلف رانش‌ها و ریزش‌ها دارند که ضرورتا باید جایی برای جذب و هضم‌شان داشت و فرصت بازگشت به اصل خویش برایشان فراهم ساخت و بعد اتفاقا بسی بیش از دیگران از انگیزه و انرژی و ظرفیت بالای یک چنین افراد دوران‌دیده و آرمان‌زده و ایدئولوژی‌گزیده‌ای برای گذار به جامعه‌ی پلورالستیک بهره برد.

#راهی_برای_رهایی

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

15 Apr 2024 13:26

❇️ پایاترین و پویاترین تحولات تاریخ اجتماعی بشر را انقلاب‌های نرم رقم زده‌اند. اصولا به تابش خورشید تدبیر بسی تندتر و تواناتر از وزش تندباد احساسات می‌توان لباس عناد از تن تندروها درآورد - باید هنرش را داشت.

🌓 در جستجوی راهی برای رهایی 6️⃣2️⃣
✍️ حسین شیران

تا به اینجا بارها در طول این نوشتار از هر در که درآمدیم به ارزش و اهمیت و ضرورت تشکیل و توسعه‌ی "پایگاهی پلورالستیک" برای جامعه‌ی مدنی (مردم) ایران تأکید کردیم و آن را لازمه‌ی گذار به آینده‌ای با شرایط جامعوی بمراتب بهتر و باثبات‌تر تلقی کردیم؛ ایران از آغاز ذاتا کشوری پلورالستیک بوده و است و اکنون به تبع توسعه و تحول فضای مجازی و افزایش اطلاعات و سطح آگاهی‌ها ذهنا هم بسی پلورالستیک گشته است و از این جهت هیچ‌گاه به اندازه‌ی حال حاضر نیازمند حاکمیت نظامی پلورالستیک که بتواند منافع همه‌ی افراد از هر قوم و دین و مذهب و مسلکی را فراهم سازد نبوده است- به چگونگی برقراری نظم اجتماعی در شرایط پلورالستیک بعدها خواهیم پرداخت.

ما پیش از این تجربه‌ی تاریخی داشتن پایگاهی مردمی و نقش تأثیرگذار آن در تحولات سیاسی اجتماعی دو قرن اخیر بویژه دو انقلاب مشروطیت و انقلاب اسلامی را از سر گذرانده‌ایم؛ اما این پایگاه علی‌رغم ارزش و اهمیت تاریخی بالایش بواقع پلورالستیک نبود بلکه مشخصا حول محور مذهب تشیع اثنی‌عشری و روحانیون و بازاریون و مردمان معتقد و متقاعد بدان می‌گشت. اگرچه در جریان انقلاب دوم توجیهات و توجهات بارزی از سوی رهبران انقلاب به تضمین منافع تنوعات و تکثرات مردمی ثبت و ضبط است با اینحال همانطورکه پیش از این گفتیم بعد از انقلاب شرایط بنحو دیگری پیش رفت و نه فقط پلورالیسم پانگرفت بلکه انحصار قدرت توسط روحانیت شیعی باعث تیرگی روابط عناصر تشکیل‌دهنده‌ی پایگاه و درنهایت ازهم‌گسیختن آن گشت.

طبیعی‌ست هر آن‌که انقلاب می‌کند و در آن و یا بعد از آن نقشی اساسی ایفا می‌کند عملا انحصار و اختیار آن را بدست می‌گیرد. رحیم‌پور ازغدی آنجا که می‌گوید: "ما هزاران هزار کشته دادیم قدرت را بدست گرفتیم اگر می‌خواهید قدرت را از ما بگیرید شما هم باید کشته دهید" بی‌پرده به روی اصل ماجرا انگشت می‌گذارد؛ اگرچه شنیدن یک چنین حرفی برای هر تحت سلطه‌ای بسی تلخ و ناگوار می‌افتد اما بواقع تلخی‌اش از حقیقتی‌ست که دربردارد: "هیچ‌کس برای تأمین و تضمین منافع دیگری انقلاب نمی‌کند"! بر این اساس تا اطلاع ثانوی اینجا دستور کار این خواهد بود که هرکس می‌خواهد منافع‌اش تأمین و تضمین گردد باید کشته دهد انقلاب کند و قدرت را بدست بگیرد و این بار او به دیگران بگوید اگر قدرت می‌خواهی کشته بده انقلاب کن! این یعنی "اصالت انقلاب"!

البته که تداوم یک چنین طرز فکر و طرز عملی برای همیشه بساط سرخ انقلاب و اندیشه و اقدام به آن را در بستر جامعه خواهد گستراند و به این سبب تضاد و تقابل مستمر انقلابی و ضدانقلاب تا مدت‌ها آرامش و آسایش و توسعه و پیشرفت را از این سرزمین سلب خواهد کرد. در یک چنین وضعیتی تداخل ایدئولوژی‌ها واژه‌ها را هم از معنی و مفهوم تهی خواهد کرد- انقلابی دیروز ضدانقلاب امروز خواهد شد بی‌آنکه خود بداند و بخواهد این عنوان را به انقلابی امروز واگذارد! برای خروج از دور و دایره‌ی خشم‌ها و خشونت‌ها و خسارت‌های کلان ناشی از انقلاب‌های سخت تحققا کم و کسری‌هایی داریم که باید با نوع دیگری از انقلاب برآورده کنیم- انقلابی بمراتب نرم‌تر و روان‌تر.

تشکیل و توسعه‌ی پایگاهی از مردم و برای مردم در بطن و متن جامعه‌ی مدنی اسباب و اساسی‌ست برای یک چنین تحول بزرگی. (باقی در بخش بعد)

#راهی_برای_رهایی

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

13 Apr 2024 06:43

🌓 آشنایی با ایسم‌ها 8️⃣5️⃣
✍️ جان آندریوس John Andrews
🔄 حسین شیران
⏺ جین‌گرایی (جینیسم) Jainism

دینی از هند باستانی، با حدود 4 میلیون پیرو، که قائل به عدم خشونت برای هر موجود زنده - هر که دارای روح است - می‌باشد. جینیسم فاقد هرگونه الوهیت متعالی یا خدایان یا موجودات روحانی است که به مؤمنان‌اش کمک کند تا روح خود را از چرخه‌ی تولد، مرگ و تولد دوباره رهایی بخشند. رهایی روح با خلاص شدن از شرّ کارما اتفاق می‌افتد، جوهری که در نتیجه‌ی رفتار شخص به روح او الصاق می‌گردد. تنها رفتار با فضیلت است که هیچ کارمایی را بخود جذب نمی‌کند. شکل کنونی جینیسم به مکاشفات ماهاویرا Mahavira باز می‌گردد- شاهزاده واردهامانا Vardhamana که در سال 599 قبل از میلاد به دنیا آمد و ظاهراً بیست و چهارمین و آخرین تیرتانکار tirthankar این دین است- موجودی کاملاً روشن‌بین که راه روشن‌گری را نشان می‌دهد. ریشه‌های این دین به حدود سه قرن قبل بازمی‌گردد ولی معتقدان‌اش می‌گویند بی هیچ آغاز و پایانی از ازل وجود داشته است. اساس عمل جینیسم بر این اصل متمرکز است که فرد هیچ ضرر و زیانی مرتکب نشود؛ اصول راهنمای آن هم عبارتند از: باور درست، دانش درست و رفتار درست. پنج عهدی هم وجود دارد که فرد باید از آنها پرهیز کند: 1. خشونت 2. دروغ 3. دزدی 4. رابطه‌ی جنسی (تجرد ایدئال است) و دارایی‌های مادی.

#ایسم‌ها
(برای مشاهده و مطالعه‌ی بخش‌های قبلی و آشنایی با ایسم‌های بیشتر از این لینک استفاده کنید)

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

09 Apr 2024 08:51

📚 پاسخ به تاریخ
✍️ محمدرضا پهلوی
📃 تعداد صفحات: 346

🌓 کتابخانه‌ جامعه‌شناسی شرقی
⏺ فرصتی برای مطالعه‌ هرچه بیشتر

پاسخ به تاریخ اثریست از محمدرضا پهلوی آخرین شاهنشاه ایران؛ پیش‌نویس این اثر دو روز قبل از مرگ او در 27 ژوئیه 1980 به پایان رسید. در این اثر او توضیح می‌دهد چگونه ایالات متحده ناگهان اسیر خیالاتی درباره ایران شد، چگونه ایران به میدان نبرد بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی تبدیل شد. پاسخ به تاریخ با حقایق مربوط به تبعید او به باهاما، مکزیک، ایالات متحده، پاناما و سرانجام مصر آغاز می‌شود و سپس به شرح رویدادهای مهم زمان می‌پردازد. کتابی مملو از قهرمانان و اشرار و سرشار از رازهای تاریخی برای خوانندگان. تحولات پشت صحنه سیاست نفت را آشکار می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه کنش متقابل سیاه و قرمز-روحانیت قرن 14 و حزب توده طرفدار شوروی- بهترین دستاوردهای او (انقلاب سفید) را ناکام گذاشت ... او در این کتاب عوامل شکست خود را برمی‌شمرد. (بنقل از ایران کتاب)

#کتابخانه
#کتابخوانی

🆔 @Hossein_Shiran
🌓 @OrientalSociology
⚛️ @OrientalSocialThinkers
🌐 www.orientalsociology.ir

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

05 Apr 2024 08:35

❇️ پیش از انقلاب 57 دو نهاد "روحانیت" و "بازار" بزرگترین و مهمترین پشت و پناه مردم در عرصه‌های مختلف زندگی بودند.

🌓 در جستجوی راهی برای رهایی 3️⃣2️⃣
✍️ حسین شیران

پیش از انقلاب 57 دو نهاد "روحانیت" و "بازار" بزرگترین و مهمترین پشت و پناه مردم در عرصه‌های مختلف زندگی اعم از سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و دینی و فرهنگی بودند؛ در هر دو نهاد باصطلاح "حاج‌آقاها" با کار و بار معنوی بسیار بالایی مرجع و ملجأ مطمئن و معتمدی برای آحاد و اقشار مردم بودند؛ همین حاج‌آقاها بودند که در برهه‌های تاریخی متعدد دست‌دردست هم، هم پیش و هم پشت مردم ایستادند و با صلابتی بی‌سابقه مقابله با نظام‌های پادشاهی را کلید زدند- نظام‌هایی که قرون متمادی بلامنازع و بلامعارض می‌نمودند. هر دو انقلاب بزرگ مردمی اخیر- انقلاب مشروطیت (1285) و انقلاب اسلامی (1357)، حاصل یک چنین توارد و تعاملی میان این نیروها بود.

بعد از انقلاب 57 اما بسی ورق برگشت و این دو نهاد نه تنها بتدریج در کمال کم‌لطفی پشت مردم را خالی کردند بلکه در نهایت تمام‌عیار مقابل مردم درآمدند! و این بدترین اتفاق ممکن برای جامعه‌ی‌ ایران بود چه در حساس‌ترین برهه‌ی تاریخ که تنها یک گام با مردم‌سالاری واقعی فاصله داشت باز پس‌افتاد و این بار بی‌هیچ شاه و شاهنشاهی با خودی‌هایی که عمری همدل و همراه بود درافتاد! درک اینکه چگونه این انقلاب که در به ثمر رسیدن‌اش همه نقش داشتند مناسبات وارثان را از وضعیت سازنده به ستیزنده تبدیل کرد چندان دشوار بنظر نمی‌رسد. با فروپاشی نظام شاهنشاهی قدرت و ثروت بلاصاحب در میان افتاد و این هر دو نهاد را در چالش تاریخی عظیمی فرو برد- چالشی که متأسفانه هیچ‌یک از آن سربلند بیرون نیامدند!

روحانیت که در صدر و صف اول انقلاب قرار داشت برخلاف وعده وعیدهایش نه فقط نتوانست بی‌خیال از کنار قدرت بی‌صاحب بگذرد بلکه با جان و دل تمامیت‌خواهی کرد و بی‌حد و حصر تصاحب‌اش کرد و ای‌عجب بعدِ عمری حاکم‌ستیزی خود حاکم شد و همچون هر حاکم دیگری خواه‌ناخواه "اصل توده = تمکین" را در پیش گرفت. بازار هم که دید یار غارش بی‌پرده آخرت‌اندیشی و مردم‌مداری را وانهاده و سفت‌وسخت مشغول دنیاداری و حکمرانی بر مردم است از این حجم از دگرگونی هیچ مصون نماند و او هم خداترسی و خیرخواهی و ملاحظه‌ی مردم را وانهاد و بی‌پروا "اصل توده = طعمه" را در پیش گرفت و بی‌حساب و کتاب بی یا با ساخت و پاخت با نهاد قدرت مشغول ثروت‌اندوزی شد.

باری، به این قرار و مدارها بدمستی ناشی از سرکشیدن بی‌هوای قدرت و ثروت حاصل از انقلاب نه فقط وجهه‌ی مردمی هر دو پایگاه روحانیت و بازار را پایمال کرد بلکه برعکس ذهنا و عینا وجهه‌ای غیرمردمی و گاه حتی ضدمردمی به آنها داد- بقول نظامی: چو بدمستان به لشکرگه درافتاد | وزو لشکر به یکدیگر برافتاد؛ "روحانیت مبارز خلق‌اندیش" شد "روحانیت مباشر خویش‌اندیش" و "بازاری مردم‌دار خیراندیش" شد "بازاری مردم‌خوار سوداندیش"- یکی قدرت را از دست مردم خارج کرد و دیگری ثروت را؛ خروجی یک چنین روال و روند #مردم‌کاهی شد همین‌که اینک هست: "مردمانی بی‌قدرت و بی‌چیز"! اکنون در این شرایط آیا هست جبهه و جریانی که رسما و رأسا پشت و پناه مردم باشد و نظرا و عملا #مردم‌افزایی کند؟ ...

#راهی_برای_رهایی

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

04 Apr 2024 06:52

🌓 حمله نظامی خارجی، شادمانی مردم و توهم دموکراسی وارداتی!
✍️ هادی حکیم شفایی

حمله نظامی اسرائیل به کنسولگری جمهوری اسلامی و کشته شدن چند تن از سرداران سپاه، در میان بخش قابل توجهی از مردم مخالف جمهوری اسلامی، در داخل و خارج، همچون گذشته، شادی آفرید. اینکه چرا بخشی از ایرانیان از کشته شدن سرداران سپاه شادمان می‌شوند چندان نیاز به تحلیل ندارد. عاملیت اصلی سپاه در برخورد خشونت‌بار با معترضین در خیابان، پرونده‌سازی مستمر این سازمان برای فعالان صنفی و مدنی، سطح پایین سواد سیاسی و اجتماعی در میان سرداران و گفتمان لاف و بلوف بجای گفتمان واقع‌گرایانه، علل اصلی واکنش مردم در چنین اتفاقاتی است. 

واکنش مردم با توجه به علل یادشده قابل درک است اما خطری که ممکن است چنین واکنش‌هایی به بار آورد خطر توهم دموکراسی وارداتی است. بسیاری از ایرانیانی که از چنین حوادثی شادمان می‌شوند کشور حمله کننده را منجی خود می‌بینند، پرچم آن را بر روی پل عابر پیاده نصب می‌کنند، آرزو دارند که به تاسیسات و مراکز نظامی و دولتی داخل کشور نیز حمله شود تا به تصور خویش، ارتش مهاجم آنها را از نظام سیاسی موجود برهاند. این طرز تلقی متوهمانه چند اشکال اساسی دارد:

۱. اول اینکه قائلان به این نظر، از درک زمینه‌ها و ریشه‌های دموکراسی عاجزند. تحقق دموکراسی پایدار در یک کشور مستلزم تحقق زمینه‌های اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی داخلی‌ است: حساس شدن وجدان اخلاقیِ بخش موثری از جامعه نسبت به مسائل انسانی و حقوق بشر، تمرین و گسترش فرهنگ گفتگو، مدارا و همه‌پذیری، افزایش خودباوری اجتماعی و کنشگری جمعی در قالب گروه‌های مردمی و تشکل‌های صنفی و سیاسی، و افزایش آگاهی‌های سیاسی برای دوران گذار و پساگذار. بدون تحقق این زمینه‌های داخلی، تصور تحقق دموکراسی و آزادی تصوری باطل است.

۲. تحولات کشورهایی که با ادعای نابودی دیکتاتورها و به ارمغان آوردن دموکراسی، مورد هجوم نظامی دول خارجی قرار گرفتند نشان می‌دهد که اگرچه با حمله نظامی خارجی، دیکتاتورها اغلب نابود شده اند اما پس از خروج نظامیان خارجی، یا کشور مقصد دچار ناامنی و هرج و مرج شدیدی گشته و سرزمین، بازیچه‌ی منفعت‌طلبانه‌ی دولت‌های منطقه و فرامنطقه‌ای قرار گرفته است و یا دیکتاتورهای جدیدی قدرت را بدست گرفته‌اند. دموکراسی، کالا نیست که با حمله نظامی دولت‌های دموکراتیک وارد سرزمینی شود.

۳. کشور ایران، سرزمین وسیعی است که حتی در صورت حمله نظامی خارجی، بعید است که نظام سیاسی آن تغییر کند. حملات ایذایی و موضعی هرگز منجر به سرنگونی نظام سیاسی نمی‌گردد و حملات کامل به قصد تصرف کامل کشور نیز از نظر دولت‌های شناخته شده هرگز در دستور کار نیست. 

۴. منجی‌باوری سیاسی و دل‌باختن به حملات نظامی دول خارجی موجب تقویت شتابزدگی، جوزدگی، روحیه‌ انفعال، ترس و در دراز مدت موجب سرخوردگی می‌گردد. 

زمینه‌های دموکراسی پایدار در درون خود ملت‌ها نهفته است. تا زمانی که ملت‌ها در این زمینه‌ها به میزان کافی و موثر رشد نیابند و توازن قوا میان ملت و نظام سیاسی برهم نخورد، دموکراسی محقق نخواهد گشت و اگر هم بر فرض، در اثر یک انقلاب و شورش ناگهانی و شتابزده، نظام سیاسی تغییر کند، دموکراسی پس از آن، بسیار سست و شکننده خواهد بود و احتمال بازگشت به دوران تاریک، بسیار زیاد خواهد بود. هر چقدر مردمان یک جامعه، بیشتر به تقویت زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی یاد‌شده بپردازند و جامعه مدنی گسترده‌تر گردد و گروه‌ها و تشکل‌ها و همسویی‌های سیاسی افزایش یابد توازن قوا دستخوش تغییر خواهد شد و شانس تحقق دموکراسی پایدار، بالاتر خواهد گشت.

/channel/ReligionPhilosophyHumanRights

#دموکراسی_پایدار
#دموکراسی_وارداتی
#تهاجم_نظامی
#جامعه_مدنی
#منجی_باوری_سیاسی

🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

01 Apr 2024 07:52

❇️ پلورالیسم اگرکه در اندیشه‌ی حل و فصل شاه‌مسأله‌ی ایران یعنی شیوه‌ی حکم‌رانی‌ست بدوا باید وجودش را داشته باشد در جامعه خودی نشان دهد.

🌓 در جستجوی راهی برای رهایی 2️⃣2️⃣
✍️ حسین شیران

پلورالیسم اگرکه در اندیشه‌ی حل و فصل شاه‌مسأله‌ی ایران یعنی شیوه‌ی حکم‌رانی‌ست بدوا باید وجودش را داشته باشد در جامعه خودی نشان دهد؛ برای این‌کار ضرورتا باید با جرأت و جسارت لازم از مخفی‌گاه بی در و پیکر خود در غار اذهان اندیشمندان‌اش بیرون جهد و رأسا و رسما لباس عینیت پوشد و برخی مقدمات و احیانا مشکلات وجودی‌اش در متن جامعه را مرتفع سازد و بعد به گاه خویش عرض اندامی کند و با تمام توان نسبت به حل و فصل مسائل و مشکلات جامعه خیز بردارد؛ وگرنه بی وجود عینی‌اش هزاران هزار ذهنیت و تکیه و تأکید و تکرار لفظی در بهترین حالت حلوا حلوا گفتنی‌ست که بهیچ‌وجه دهان جامعه را شیرین نمی‌کند.

نخستین اقدام ضروری در این راستا "تشکیل هسته‌ی مرکزی پلورالیسم" است. هسته در حکم پایه و پایگاهی اساسی برای پیدایش و پیشرفت و پاگیری آن در سطح و بطن جامعه است و ضرورتا باید متشکل از افرادی باشد که بتحقیق از موضعی فراز مسائل و مصائب اعتقاد و التزام به یک ایدئولوژی در مقام حکم‌رانی را درنوردیده و به جد خطر جایگزینی یک ایدئولوژی سلطه‌جوی دیگر و باز تکرار تاریخ را دریافته و بروشنی به ارزش و اهمیت و ضرورت تعقیب و تأسیس یک نظام سیاسی پلورالیستیک برای یک جامعه‌ی ذاتا پلورالستیک با اقوام و ادیان و مذاهب مختلف پی برده و بالفعل از علم و اراده و عزم جزم لازم برای تحقق آن در جامعه برخوردارند.

به این قرار هسته‌ی مرکزی پلورالیسم لزوما دربرگیرنده‌ی "عاقلان و عاقل‌تران" خواهد بود- عاقلان برای حل و فصل مسائل و مشکلات موجود و عاقل‌تران برای پیش‌گیری از بروز مسائل و مشکلات بدتر (مصداق قول اینشتین که پیشتر بدان اشاره کردیم)؛ یک چنین جمعی اگرکه پاگیرد برای نخستین بار در تاریخ ایران تجلی تحقق تام "عقلای قوم" بمعنای واقعی خویش خواهد بود- عقلایی که دیگر در خدمت قو‌م‌اند و نه قلدران و قدرقدرتان همواره حاکم بر قوم! حلول یک چنین ماه مبارکی بر آسمان تاریک سیاست ایران روشنایی بی‌سابقه‌ای بر فضای جامعه خواهد افکند که در آن برای اولین بار در این سرزمین مردمان بسی بهتر و بالاتر از هر چیزی به چشم خواهند آمد.

آنگاه همه‌ی آنها که خود به چشم خویش هستی خود را در روشنایی این ماه می‌بینند باید بدانند که لابد سهمی از درخشش آن دارند و اصلا و اساسا این ماه برای رسمیت بخشیدن به هستی همه‌ی مردمانی‌ست که خانه در خاک این سرزمین دارند؛ پس باید بدان اعتناء و اعتماد کنند و بقول مولوی صادق‌اش دانند: "چونکه آید او حکیم حاذق است | صادقش دان کاو امین و صادق است"، و این لازمه‌ی آغاز کارست و تا به انجام‌اش هنوز الزاماتی در پیش است چه روشنایی این ماه خود از خورشیدی‌ست که هنوز در پس پرده هست و بالاخره باید روزی بر افق این مملکت ظاهر شود و بتدریج در آسمان بلندش قرار گیرد و گرمی‌بخش مردمان‌اش از هر قوم و دین و مذهب و مسلک باشد. ... (باقی در بخش بعد)

#راهی_برای_رهایی

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

29 Mar 2024 14:35

🌓 دوری در دنیای آمار 8️⃣
⏺ میانگین حقوق خالص ماهانه در جهان

بالاترین میانگین حقوق خالص ماهانه در جهان (بعد از کسر مالیات) متعلق است به کشور #سوئیس با 6264.54 دلار معادل 384/016/302 تومان ایران (دلار 61300 تومان به نرخ متوسط امروز)؛ و بعد #لوکزامبورگ و #سنگاپور به ترتیب با 5106.23 و 4960.32 دلار. #ایران در این رده‌بندی با متوسط حقوق خالص ماهانه‌ی 272.23 دلار معادل 16/687/699 تومان در رتبه‌ی 94 جهان قرار دارد. کشورهای #ونزوئلا با 186.80، #پاکستان با 157.59 و #مصر با 145.74 دلار (معادل 8/933/862 تومان) در انتهای رده‌بندی قرار دارند.

#دنیای_آمار
#میانگین_حقوق_خالص_ماهانه

#World_of_Statistics
#Average_Monthly_Net_Salary

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

27 Mar 2024 18:43

🌓 آشنایی با ایسم‌ها 7️⃣5️⃣
✍️ جان آندریوس John Andrews
🔄 حسین شیران

⏺ انزواگرایی Isolationism

سیاست دور ماندن از مراوده با سایر کشورها؛ یک حالت عدم مداخله‌گرایی1 که اغلب با حفاظت و حمایت‌گرایی اقتصادی2 همراه است. بارزترین نمونه‌اش در دنیای مدرن کره‌ی شمالی است با این‌حال مواردی از انزواگرایی را در طول تاریخ هم می‌توان مشاهده کرد، مثلا چین که از اواخر قرن چهاردهم تا نیمه‌ی اول قرن بیستم انزواگرا بود و یا ژاپن که از اواسط قرن هفدهم تا زمانی که ناخدا متیو پری3 در سال 1853 به خلیج ادو (توکیو) رفت و موانع تجاری را از میان برداشت (یک سال بعد ژاپن با آمریکا قراردادی تجاری امضا کرد) در انزوا قرار داشت. خود ایالات متحده‌ی آمریکا با وجود موقعیت خاص خود بعنوان یک قدرت بزرگ در فاصله‌ی بین جنگ‌های جهانی اول و دوم سیاست عدم مداخله را در پیش داشت و هنوز هم که هنوز است انزواگرایی در بین بسیاری از آمریکایی‌ها، اعم از جمهوری‌خواه و دموکرات که بطور غریزی کشورشان را بی‌نیاز از باقی جهان یا دخالت نهادهای بین‌المللی مانند سازمان ملل یا دادگاه کیفری بین‌المللی احساس می‌کنند از محبوب خاصی برخوردار است.

⏺ توضیحات مترجم:
1. سیاست عدم مداخله‌گرایی Non-Interventionism تصمیم یک دولت و ملت برای خودداری از دخالت در امور داخلی سایر دولت‌ها و ملت‌هاست. میان عدم مداخله‌گرایی و انزواگرایی تمایز باید قائل شد.

2. حمایت‌گرایی اقتصادی Protectionism سیاستی برای حفاظت از اقتصاد داخلی در برابر رقبای خارجی است که برخی از کشورها با اقداماتی همچون وضع تعرفه بر کالاهای وارداتی و محدودسازی حجم واردات در پیش می‌گیرند. این سیاست در تقابل و تضاد با تجارت آزاد جهانی است که در آن دولت‌ها کمترین موانع برای ارتباط با جهان اقتصاد را اعمال می‌کنند.

3. متیو کالبریت پری Matthew Calbraith Perry (1794–1858) افسر نیروی دریایی ایالات متحده که در سال 1854 با عقد قراردی تجاری با عنوان کاناگاوا دروازه‌های ژاپن را به روی جهان گشود.

#ایسم‌ها
(برای مشاهده و مطالعه‌ی بخش‌های قبلی و آشنایی با ایسم‌های بیشتر از این لینک استفاده کنید)

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

25 Mar 2024 08:18

🌓 کتابخانه‌ی جامعه‌شناسی شرقی
⏺ فرصتی برای مطالعه‌ی هر چه بیشتر

❇️ به مناسبت ششم فروردین زادروز زرتشت پیامبر باستان ایران

📚 در جستجوی زرتشت
IN SEARCH OF ZARATHUSTRA
(نخستین پیامبر و تعالیمی که جهان را دگرگون ساخت)
✍️ پال کریکو اژیک
PAUL KRIWACZEK
🔄 اکبر معارفی
⏺ تعداد صفحات: 349

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

25 Mar 2024 08:17

🌓 نیچه و زرتشت 1️⃣
✍️ حسین شیران
⏺ بمناسبت ششم فروردین روز بزرگداشت زرتشت (بازنشر از آرشیو کانال)

حالیا نسل ما نیچه فیلسوف آلمانی قرن 19 را بسی بهتر و بیشتر از زرتشت پیامبر باستانی خود می‌شناسد؛ در دوران پساروشن‌گری شاید این چیز عجیبی نباشد، بهرحال نیچه جزو معدود شخصیت‌های تأثیرگذار تاریخ تفکر جهان است که بقوت دوران پس از خود را تحت تأثیر قرار داده است. بی‌جهت نیست او را "ارباب لامکان و زمان" و "فرزند رشید روشن‌گران" لقب داده‌اند و مخالف و موافق همه آثار او را خوانده‌اند. بر این اساس رسالت این نوشته شناساندن یک شخصیت کمتر شناخته شده (زرتشت) از طریق شخصیتی بیشتر شناخته شده (نیچه) است- هرچند بواقع خود نیچه برای شناساندن خود به جهانیان از زرتشت پیامبر باستان ما مایه گذاشته است.

بدوا کنار هم گذاشتن نیچه و زرتشت، یک خداناباور و اخلاق‌ناباور قهرمان اعصار جدید و یک خداباور و اخلاق‌باور قهار اعصار باستان، ممکنست عجیب بنماید اما هرچه هست، دستکم از دیدگاه خود نیچه، در این میان مناسبات و مراوداتی عمیق حاکم است. نیچه استاد بلامنازع علم فیلولوژی (علم مطالعه‌ی تاریخی زبان‌های باستان) بود در حدی که توانست در 24 سالگی صاحب یک کرسی تدریس در دانشگاه بازل گردد. او در پی حقیقتی که خود از دیدگاه خویش جستجو می‌کرد دین و فلسفه و فرهنگ زمان خود را به سختی به تیغ تیز نقد سپرد و بعد راهی تاریخ تفکر یونان باستان گشت تا بظن خویش آب را از سرچشمه بردارد و نه از رودهای گل‌آلود بی‌ریشه و بی‌اصل و اساسی که در زمان خود جاری می‌دید، اما همان‌جا بود که دریافت تاریخ تفکر یونان باستان خود از جای دیگری آب می‌خورد- ایران باستان، پس به این سرچشمه رو کرد و در رأس آن به زرتشت رسید.

نیچه به زرتشت که رسید دیگر پیش و بیش از او هیچ نیافت پس او را "نخستین اندیشه‌گر بزرگ تاریخ جهان" خواند و با این‌که پای‌بند هیچ چیز و هیچ کس نبود خواه‌ناخواه پای‌بند زرتشت بزرگ گشت و با افتخار بسی در محضرش ماند و تا آن‌جا که می‌توانست خود را از این سرچشمه سیراب ساخت. هم از این طریق او علاقه‌مند ایران و ایرانیان گشت و فضایل "سروری‌خواهی" و "راست‌گویی" و "زمان‌باوری" را در نزد آن‌ها بشدت ستود و جالب این‌که دریغ خورد که ای‌کاش بجای رومیان، ایرانیان با این ویژگی‌های خاص بر یونانیان پیروز می‌شدند و سرور یونانیان می‌گشتند!

نیچه در زرتشت چه دید که تا بدین حد شیفته‌ی او گشت؟ ما نیچه را دستکم بخاطر آن جمله‌ی معروف و جهان‌گیرش که گفت "خدا مرده است" پدر و پیشوای ملحدان و منکران جهان می‌شناسیم، یک چنین فردی با یک چنین تفکراتی واقعا چرا باید از همه چیز و همه کس- حتی خدا، بگذرد و در کمال تعجب در ایستگاه زرتشت، پدر و پیشوای مؤمنان و معتقدان جهان، بازبماند و بعد از آن‌اش به نام و به زبان او سخن بگوید و کتاب بنویسد و عنوان کتاب‌اش را هم مزین به نام نامی او "چنین گفت زرتشت" بگذارد؟! ...

#زرتشت

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

22 Mar 2024 12:35

🌓 دوری در دنیای آمار 7️⃣
⏺ نرخ جهانی مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی‌عروقی

بالاترین نرخ مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی در جهان در حال حاضر متعلق به کشور #تاجیکستان با 389 نفر در هر صد هزار نفر است. #آذربایجان با 388 و #ازبکستان با 354 نفر در هر صد هزار نفر در رده‌های دوم و سوم قرار دارند. #ایران در این رده‌بندی با 142 نفر مرگ‌ومیر در هر صد هزار نفر در رتبه‌ی 54 قرار دارد. سه کشور #ژاپن و #فرانسه و #کره‌ی_جنوبی به ترتیب با 30، 30 و 27 مرگ‌ومیر در هر صد هزار نفر در انتهای این رده‌بندی قرار دارند.

#دنیای_آمار
#بیماری‌های_قلبی_عروقی
#سبک_زندگی_ناسالم
#بیماری‌های_سبک_زندگی

#World_of_Statistics
#Heart_Disease_Death_Rate
#Unhealthy_Lifestyle
#Lifestyle_Diseases

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

26 Apr 2024 07:13

🌓 ایدئولوژی ویرانگر و عرف‌زدایی از جامعه
✍️ هادی حکیم شفایی

ایدئولوژی در ادبیات فلسفی و سیاسی، به معانی گوناگونی بکار رفته است که هر یک از این معانی، از زاویه‌ای خاص و با دیدگاهی خاص مطرح می‌شود. ایدئولوژی- در این نوشتار- به معنای یک نظام ثابت و جامد فکری که نقدگریز است، بخصوص اگر به بخشی از یک عارضه اجتماعی به نام موجه‌سازی قدرت تبدیل گردد کارکردی ویرانگر خواهد یافت. مساله حجاب به عنوان یک حکم فقهی، پیش از انقلاب ۵۷، فرع بر عرف‌های اجتماعی بود. اگرچه در آن دوران، اغلب روحانیان و علمای دین، آن را امری واجب می‌پنداشتند اما فقدان یک ایدئولوژی فراگیر سیاسی که حکم فقهی حجاب، بخشی از آن گردد موجب شده بود که این حکم (فارغ از صحت و سقم یا حدود و ثقور آن) در حد یک حکم شرعی باقی بماند و در مقابل، عرف اجتماعی، اصالت یابد. بدین ترتیب، این عرف‌های اجتماعی بود که انواعی از پوشش را بسته به مکان و موقعیت، تعیین می‌نمود و اغلب، نه روحانیان و متشرعان، معترض به پوشش غیرشرعی بودند و نه باورمندان به پوشش غیرشرعی، حجاب متشرعین را متعرض می‌شدند. نوعی فرهنگ تساهل و تسامح و تحمل سبک‌های مختلف زندگی، در جامعه صلح و آرامش نسبی برقرار ساخته بود. 

اما در جریان انقلاب اسلامی ۵۷ و بخصوص در سالهای اولیه پساانقلاب، شکل‌گیری یک جریان ایدئولوژیک توسط برخی روحانیون به رهبری آیت الله خمینی که تفسیر خاصی از دین را با کسب قدرت سیاسی همساز ساخته‌ بودند و در بی‌توجهی و غفلتِ جریاناتِ سیاسی دیگر که مساله آزادی پوشش عرفی را کم اهمیت می‌پنداشتند، موجب شد که بسیاری از احکام فقهی از جمله حجاب سر، تبدیل به شاخص وفاداری به نظام سیاسی و بهره‌مندی از حقوق اجتماعی و در واقع، ابزاری جهت سلطه بر نیمی از جامعه و معیار اسلامی بودن نظام گردد. بانوانی که مایل بودند از حقوق اجتماعی خود برخوردار باشند می‌بایست حجاب سر را رعایت کنند، تخطی‌کنندگان از حجاب سر، وفاداری‌شان به نظام سیاسی به چالش کشیده می‌شد و تحت پیگرد قرار می‌گرفتند و متشرعینی که دغدغه دین داشتند، با حاکمیت قانون حجاب اجباری، در اسلامی بودن و الاهی بودن نظام سیاسی تردید به خود راه نمی‌دادند. بدین ترتیب، حاکمان می‌توانستند ضمن کنترل اراده و اختیار نیمی از جامعه، مشروعیت الاهی خود را از این راه توجیه نمایند.

بدین ترتیب، پس از انقلاب، ایدئولوژی حاکم، عرف‌های اجتماعی را برهم زد و تا سالیان سال، جامعه ایرانی که اغلب مایل نبود منافع و حقوق اجتماعی خود را از دست بدهد، به جامعه‌ای بدون عرف مبدل گشت، ایدئولوژی‌زده شد و مسخ باورهای تزریق شده از سوی حاکمان. تردید در اینکه آیا حقیقتاً حجابِ سر، یک حکم واجب قرانی و فرازمانی است به اندیشه‌‌ی کمتر کسی خطور می‌نمود. با گذشت زمان و توسعه فناوری اطلاعات و ورود شبکه‌های ماهواره‌ای خارجی به خانه‌های ایرانیان و نیز با افزایش ارتباطات میان ملت‌ها، ایرانیان دریافتند که در اغلب کشورهای اسلامی منطقه، گویی اسلام دیگری و احکام دیگری و شریعت دیگری جاری است! حجاب که در ایران از سوی روحانیان حاکم، واجب شرعیِ قطعی معرفی و بطور قانونی اجرا می‌شد در کشورهای اسلامی دیگر صرفاً یک انتخاب بود و هیچ کس بخاطر عدم رعایت پوشش سر، از حقوق اجتماعی محروم نمی‌شد و تحت تعقیب قرار نمی‌گرفت! از سوی دیگر، برخوردهای امنیتی-نظامی با مساله حجاب تحت نام گشت ارشاد و خشونت خیابانی با بانوان، به تدریج خشم عمومی را برانگیخت و مقاومت مدنی برخی بانوان را به همراه ساخت. از این گذشته، یک جریان فکری و پژوهشی نواندیش، از فقیه و روحانی تا غیرروحانی، نظریه‌پردازی‌ها و مطالعات خود از قرآن و تاریخ اسلام را عرضه نمودند که عموم مطالعات مدعی بود که حجاب سر، حکم قرآنی نیست، که صرفاً یک حکم و رای رایج فقهی است، که تنها یک توصیه از سوی پیامبر است و بدین ترتیب، انواعی از فهم‌های متفاوت از دین از سوی اندیشمندان، نظریه‌پردازی و ارائه شد.

پس از خیزش سراسری مهسا در ۱۴۰۱، کنار گذاشتن علنیِ حجاب اجباری و قانونی به عنوان نماد ایدئولوژی سلطه، از سوی بخشی از بانوان که جسارت خطرپذیری داشتند در جامعه گسترده‌تر شد. این کنش اعتراضی اکنون تا حد بسیار گسترده‌تری نسبت به قبل، از پذیرش و یا پشتیبانی مردان جامعه و حتی بخشی از متدینان جامعه برخوردار است. منازعه میان حاکمان و مخالفان وضع موجود، در میدان حجاب سر همچنان در جریان است اما به نظر می‌رسد عرف‌های نابود‌شده‌ی جامعه ایرانی به تدریج در حال احیاء و شکل‌گیری‌اند و اغلب ایرانیان با گذار از تله‌ی ایدئولوژی اندیشی در میدان دین، قدرت و شانس خود را در احیای حقوق عرفی به آزمون گذارده‌اند؛ آزمونی پرچالش و نه چندان آسان که به باور آنها ارزش جنگیدن را دارد.

#حجاب_فقهی
#مقاومت_مدنی
#حکومت_دینی

@ReligionPhilosophyHumanRights

🌓 @OrientalSociology
⚛️ @OrientalSocialThinkers
🌐 www.orientalsociology.ir

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

22 Apr 2024 05:41

💥روز جهانی زمین و اصلاح سبک زندگی

هادی حکیم شفایی

✍امروز، ۲۲ آوریل، مصادف با سوم اردیبهشت، روز جهانی زمین است. این روز، قدیمی‌ترین مناسبت ثبت شده در تقویم سازمان ملل متحد در موضوع محیط زیست می‌باشد. امروز، مرزهای فلسفه‌اخلاق، به حیطه محیط زیست و حفاظت از سیاره‌ خاکی توسعه یافته و هر فعل یا ترک فعل آسیب‌زننده به زمین، غیراخلاقی شمرده می‌شود. مفهومِ اخلاق یک جهان، جایگزین اخلاق اجتماعی شده است. 


گزارش ریسک‌های مجمع جهانی اقتصاد در سال ۲۰۲۴ نشان می‌دهد: از بین ده خطر بزرگی که جهان را تا افق ده سال آینده تهدید می‌کند، دست‌کم پنج تهدید، ریشه‌ای محیط‌زیستی دارند. پرسش اصلی این است:
آیا دنیا دست‌کم با همین تناسب، نیمی از بودجه‌های پژوهشی و توجه خود را به حل دشواری‌های محیط‌زیستی اختصاص داده است؟ آیا آموزش و پرورش و رسانه‌های ما گام موثری در این مسیر برداشته‌اند؟ آشکار است که پاسخ منفی است که اگر جز این بود، اینک نباید با چنین سطحی از فجایع برگشت‌ناپذیر محیط‌زیستی مواجهه می‌شدیم.


از این گذشته، سبک زندگی انسان‌ها و اصلاح فرهنگی به شیوه‌های گوناگون می‌تواند به حفاظت از سیاره زمین رساند:
کاهش استفاده از نایلون پلاستیکی، پرهیز از پرتاب زباله در طبیعت، کاهش استفاده از وسایل حمل و نقل شخصی و اصلاح رژیم غذایی و... . از میان این موارد، اصلاح رژیم غذایی و کاهش حداکثری و یا توقف مصرف محصولات غذایی حیوانی، بیش از همه با دشواری روبروست زیرا رژیم غذایی، جزو ریشه‌دار ترین و کهن‌ترین عادات تاریخی بشر است و با افسانه‌ها و خرافات ستبری گره خورده است. از افسانه‌ی رابطه‌ی انحصاری میان گوشت و قدرتِ عضلات تا خرافه‌ی انحصار شیر و سلامتی، انسان را با بزرگترین مقاومت شبه‌علمی خود دربرابر اصلاح رژیم غذایی مواجه ساخته است. 


به نظر می‌رسد راهی بس طولانی در پیش است تا انسان‌ها متوجه تاثیرات مخربِ عادات و باورهای خرافی خود و سبک زندگی خویش بر سیاره زمین بشوند اما در مسیر تحقق این رویای بزرگ، نقش آگاهی بخشی و نقش هر یک نفر انسان اهمیت دارد. در این بین، بیشترین تلاش‌ها در اصلاح باورها و سبک زندگی می‌بایست معطوف به کودکان شود که ذهن آنها بسیار کمتر آلوده به خرافات، خودخواهی‌ها، شبه علم و عادات موروثی است. اخلاق یک جهان هر یک نفرِ ما را به پذیرش مسئولیت نسبت به نسل‌های آینده ملزم می‌سازد.


#اخلاق_یک_جهان
#روز_جهانی_زمین
#اصلاح_سبک_زندگی
#گازهای_گلخانه‌ای
#وگانیسم
#اصلاح_رژیم_غذایی
#فلسفه_اخلاق
#شبه‌علم
#عادات_تاریخی_موروثی
#افسانه_گوشت_و_شیر
#نایلون_پلاستیکی

/channel/ReligionPhilosophyHumanRights

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

19 Apr 2024 17:07

📚 دموکراسی و هویت ایرانی
✍️ پیروز مجتهدزاده
📃 تعداد صفحات: 316

🌓 کتابخانه‌ جامعه‌شناسی شرقی
⏺ فرصتی برای مطالعه‌ هرچه بیشتر

آیا ایرانیان دشمن دموکراسی بوده‌اند؟ یا اینکه ایده‌ی دادگری در ایران باستان و اعتقاد به عدل بعنوان یکی از اصول پنج‌گانه‌ی دینی در ایران شیعی زیربنای نیکویی را فراهم می‌سازد تا دموکراسی را در ایران واقعیت دهد، آن‌گونه که همین پدیده‌های ایرانی به پیشرفت دموکراسی در غرب یاری داده است؟ ...

#کتابخانه
#کتابخوانی

🆔 @Hossein_Shiran
🌓 @OrientalSociology
⚛️ @OrientalSocialThinkers
🌐 www.orientalsociology.ir

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

16 Apr 2024 20:34

🌓 ابرنظم‌ها را تنها از ابرملت‌دولت‌ها باید انتظار داشت یعنی هر آن‌ها و هر آن‌جاها که درک و فهم متقابل فوق‌العاده‌ای میان ملت و دولت‌شان حاکم است و ضرورتا در برابر یک نظم‌پرداز عالی (دولت) یک نظم‌پذیر عالی (ملت) وجود دارد و گرنه در برابر هر ابرپروژه‌ای ابرمسأله‌ها و ابرفاجعه‌ها باید انتظار داشت.

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

14 Apr 2024 10:35

🌓 نظریه‌ای برای توسعه‌ی ایران 🎧
🎤 دکتر محمود سریع‌القلم

ثبات اقتصادی و سیاسی اولویت ایران باید باشد.

#توسعه_ایران
#سریع_القلم


🆔 @Hossein_Shiran
🌓 @OrientalSociology
⚛️ @OrientalSocialThinkers
🌐 www.orientalsociology.ir

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

10 Apr 2024 11:11

❇️ یکی از مهم‌ترین دلایلی که "جامعه‌ی مدنی" قافیه را به "سیاست" و "اقتصاد" می‌بازد فقدان پایگاهی محکم و استوار در بطن و متن خود برای مقابله با آن‌هاست.

🌓 در جستجوی راهی برای رهایی 5️⃣2️⃣
✍️ حسین شیران

پیش از ورود به این بحث لازم است نکته‌ای را توضیح دهم و آن اینکه سیاست و اقتصاد در حقیقت هر دو نهادهایی از جامعه هستند و اصولا و اساسا باید با ارائه‌ی کارکردهای موضوعه و مورد انتظار عملا در خدمت جامعه باشند. از سیاست "تدبیر امور" و از اقتصاد "تأمین نیازها"ی جامعه انتظار می‌رود. به بیان دیگر "مدیریت جامعه" بسته به سیاست و "معیشت جامعه" بسته به اقتصاد است. در حقیقت این متضمن حالت "سلامت جامعه" است که همه‌ی ارگان‌هایش همسو و همساز و هماهنگ باهم در خدمت کل ارگانیسم یعنی جامعه باشند. اما این حالت سلامت "حالات مرضی" هم دارد که طی آن بنا بدلایلی که مستلزم آسیب‌شناسی اجتماعی است برخی آنتی‌ارگانیسم‌ها (عوامل ضدجامعه) در آن نفوذ می‌کنند و کارکرد ارگان و ارگانیسم را به نفع خود تغییر می‌دهند.

به‎وجه غالب حالات مرضی جوامع بشری متأثر از دو نوع آنتی‌ارگانیسم شناخته‌شده هستند: "آنتی‌ارگانیسم‌های قدرت‌طلب" و "آنتی‌ارگانیسم‌های ثروت‌طلب"؛ آنتی‌ارگانیسم‌های قدرت‌طلب در نهاد سیاست نفوذ می‌کنند و آنتی‌ارگانیسم‌های ثروت‌طلب در نهاد اقتصاد، و در هر کدام با تشکیل کلنی کنترل نهاد را بدست می‌گیرند و کارکرد آن را به سمت خود منحرف می‌سازند؛ و بعد با توجه به گرایش فوق‌العاده‌ای که آنتی‌ارگانیسم‌های قدرت‌طلب و ثروت‌طلب نسبت بهم دارند بسرعت همدیگر را پیدا می‌کنند- قدرت-ثروت باهم جفت می‌شوند و با گسترش نفوذ خود در سایر نهادها کارکرد آن‌ها را هم به نفع خود تغییر می‌دهند و به این ترتیب با تشکیل یک "ابَرکلنی شوم" کنترل کل ارگانیسم (جامعه) را در اختیار می‌گیرند.

اینجاست که "جامعه‌شناس مردم‌مدار" این سیاست و اقتصاد تسخیرشده را دیگر نه بخشی از پیکر جامعه بلکه مشخصا انگل و "پارازیتی حاکم بر جامعه" می‌داند و مشخصا عملکرد آن‌ها را مصداق بارزی از استیلا و استعمار و استثمار درونی یک جامعه توسط نهاد‌های خودش می‌شمارد؛ در این پروژه‌ی سرخ و سیاه، سیاست "جزء اول"، اقتصاد "جزء دوم" و در مقابل، توده‌ی مردمی و باصطلاح شهروندان با عنوان جامعه‌ی مدنی "جزء سوم" تلقی می‌شوند. جزء اول و دوم اسباب و اساس استیلا و استعمار و استثمار جزء سوم را با پایگاه‌های ثابتی که هر کدام در جامعه دارند- سیاست از طریق "دولت" و اقتصاد از طریق "بازار"- استحکام و استمرار می‌بخشند و در مقابل از پیدایش و پیشرفت هرگونه پایگاه مشخصی در جزء سوم پیشگیری می‌کنند.

از دوران مشروطیت بدین‌سو بتدریج این اندیشه و آرمان نوین که مردم هم باید واجد پایه و پایگاهی مشخص در جامعه باشند جان گرفت. در حقیقت تحقق جامعه‌ی مدنی بسته به داشتن یک چنین پایه و پایگاهی مستقل از حکومت است که عملا بتواند در برابر تهاجمات گسترده‌ی ائتلاف قدرت-ثروت پشت و پناهی برای مردم باشد. انقلاب مشروطیت با وجود افت‌وخیزهای فراوانی که داشت در تأسیس "قانون و نهاد قانون‌گذار" موفق عمل کرد و انقلاب اسلامی در حذف نظام شاهنشاهی و تسجیل عنوان "جمهوریت" بر پیشانی نظام سیاسی؛ این‌ها دستاوردهای بزرگ و بی‌سابقه‌ای برای جامعه‌ی مدنی ما بودند با این‌ وجود هیچ‌کدام هنوز تغییر چندانی در مناسبات میان حاکم و محکوم ایجاد نکرده و حس و حال و حیات بهتری برای جامعه‌ی مدنی ایران رقم نزده‌اند!

#راهی_برای_رهایی

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

07 Apr 2024 19:07

❇️ پشت کردن دو پایگاه مردمی روحانیت و بازار به مردم در دوران بعد از انقلاب میانه را طوری شخم زد که دین با آن همه وجهه‌ی آسمانی‌اش زمین خورد!

🌓 در جستجوی راهی برای رهایی 4️⃣2️⃣
✍️ حسین شیران

پشت کردن دو پایگاه مردمی مهم روحانیت و بازار به مردم در دوران بعد از انقلاب نه فقط آتش به مزرع سبز انسجام و اعتماد جامعه زد بلکه تغییر فاز آشکار از هم‌سازی به ‌هم‌ستیزی نیروها میانه و میدان اجتماع را طوری شخم زد که حتی دین که واسط و رابط و ضابط بی‌بدیل هر سه بود با آن همه وجهه‌ی آسمانی‌اش از شدت سنگلاخی از اسب به زمین افتاد؛ باری، دینی که یکی را به قدرت و دیگری را به ثروت برساند و در مقابل، خیل مردمان را بی قدرت و ثروت به خاک ذلت بنشاند مسلما بار کجی‌ست که بدین راحتی بمنزل نمی‌رسد؛ یک چنین دینی مطمئنا نه یک بلکه چند جای کارش می‌لنگد و البته که دیگر در نزد خیل ضررکردگان محلی از اعراب نخواهد داشت؛ حالیا هیچ بی‌جهت نیست این حجم از روی‌گردانی مردم از دین در این برهه از زمان!

اما ضرورتا باید در نظر داشت آنچه از اسب به زمین افتاد نه اصل دین که همواره همچو هر اصل دیگری مصون از هر افتادنی‌ست بلکه مشخصا بدل دین و در واقع ایدئولوژی دینی‌ای بود که جای اصل دین، بقول امروزی‌ها، بسی لایک خورده بود وگرنه اصل دین را چه به ویژه‌خواهی و ویژه‌خواری؟! اصولا و اساسا این در مرام و مسلک هر ایدئولوژی و هر قرائت خاصی‌ست که یکجانبه و به نفع گروه خاصی عمل می‌کند و نه اصل دین که در حقیقت دریچه‌ایست برای رهایی و رستگاری تمام بشریت اتفاقا از سلطه و سیطره‌ی یک چنین بدل‌هایی و نه برعکس گرفتار ساختن مردم در یک چنین مخمصه‌هایی؛ دینی که گیر و گرفتاری آورد دین نیست رسما بدل دین (ایدئولوژی) است، پس هر گلایه و گریزی که در کارست را هم باید پای بدل دین نوشت نه اصل دین.

مسئولیت تاریخی یک چنین ضایعه‌ی بزرگی- یعنی حاکم گشتن بدل دین جای اصل دین- در هر برهه از زمان و در هر کجای زمین بدوا پای روحانیت است- همو که مشخصا به نیابت از انبیاء و اولیاء رسالت تاریخی حفظ و حراست از اصل و اساس و حقیقت دین را بعهده گرفته است؛ در مجموع دو جریان تاریخی باعث پوشیده ماندن این اصل و اساس و حقیقت گشته است: یکی آمیخته شدن افهام با اوهام و دیگری آمیخته شدن افهام و اوهام با اغراض؛ اولی بیشتر "ناخواسته" در مقام ادراک اصل دین رخ می‌دهد و دومی بیشتر "خواسته" در مقام ایجاد بدلی برای دین. اصولا و اساسا بر عهده‌ی روحانیت بوده و است که در هر دوره با هر دو جریان به روال و روند خاص خود مقابله کرده و به هر شکل اصل دین را از هر اوهام و اغراضی بری دارد.

اما اینجا و در ارتباط با این مسئولیت باید میان اصل روحانیت و بدل آن هم تمایزی قائل شد. اصل روحانیت هم همچو هر اصل دیگری زیر خروارها پرده و پوشش و پروپاگاندای ناشی از بدل‌اش گم است. روحانیت بدل در هر دوره از زمان حاصل کار روحانی‌نماهایی‌ست که نه فقط مقابله با هر دو جریان حقیقت‌پوش را وامی‌گذارند بلکه برعکس عملا در خلاف جهت‌اش پامی‌گذارند و به این ترتیب زمینه و زمان را برای سلسله حاکمیت بدل‌ها فراهم می‌سازند و در این وانفسا خود سایه به سایه و همسایه‌ی حاکمان می‌گردند- فرصتی هم اگر دست دهد خود حاکم می‌گردند. تحققا بسی بیش از برق شمشیر این بدلیجات دین بوده و است که بنی‌آدم را زیر سلطه نگه‌داشته است و این بلایی‌ست تاریخی که در فقر یا فقدان روحانیون اصیل، خیل روحانی‌نماها بر سر بشریت آورده‌اند.

#راهی_برای_رهایی

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

04 Apr 2024 20:06

‍ «جامعه شناسی علم شناخت واقعیت اجتماعی است»

🌎اتحادیه جامعه شناسان ایرانی در تلگرام (اِجادَت)، فهرست زیر را در حوزه های گوناگون علوم اجتماعی تدارک دیده است. با انتشار آن در کانال های مختلف، به ترویج بینش جامعه شناختی کمک کنیم.

   🗣🚨پنج شنبه ۱۴۰۳/۰۱/۱۶🗣🚨

🗣مینا شیروانی ناغانی
🚨جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه
🆔 @sociology_development_economic

🗣سعید معدنی
🚨هفت اقلیم
🆔 @Saeed_Maadani

🗣حسین پرويز اجلالی
🚨جامعه شناس ایرانی
🆔 @iransociologista

🗣رضا تسلیمی طهرانی
🚨جامعه شناسی عمومی
🆔 @taslimi_tehrani

🗣آرش احدی مطلق
🚨جامعه‌شناسی و اخلاق
🆔 @Sociology_of_Ethics

🗣محمد زینالی اناری
🚨پدیدارشناسی زندگی روزمره
🆔 @thing

🗣مسعود زمانی مقدم
🚨روش و پژوهش کیفی
🆔 @qualitative_methodology

🗣بی‌تا مدنی
🚨مطالعات فمینیستی تفسیری پرگمتیستی
🆔 @sociology_of_sport

🗣مسعود زمانی مقدم
🚨نوشته‌ها، مقالات و دوره‌های آموزشی
🆔 @masoudzamanimoghadam

🗣نعمت الله فاضلی
🚨تحلیل فرهنگی جامعه ایران
🆔 @Drnematallahfazeli

🗣امیر رزاقی
🚨جستارهایی در جامعه شناسی اقتصادی و توسعه
🆔 @sociology_economic_development

🗣مهران صولتی
🚨نقد رادیکال جامعه ایران
🆔 @solati_mehran

🗣اصغر ایزدی جیران
🚨آکادمی مردم‌شناسی
🆔 @IzadiJeiran

🗣فاطمه موسوی ویایه
🚨کانال علمی مطالعات زنان
🆔 @womenstudiesisaorg

🗣ح.ا.تنهایی
🚨جامعه شناسی تفسیری و نظری و درمانی ایران
🆔 @hatanhai

🗣فاطمه موسوی ویایه
🚨زنان و مسائل اجتماعی
🆔 @women_socialproblems

🗣مسعود ریاحی
🚨تجربه‌ی زیسته
🆔 @masoudriyahii

🗣کاوه فرهادی
🚨انسان‌شناسی یاریگری، توسعه پایدار و زیست‌بوم‌داری
🆔 @kaveh_farhadi

🗣حسین شیران
🚨جامعه‌شناسی شرقی
🆔 @OrientalSociology

🗣مصلح فتاح پور
🚨تحلیل آسیب های اجتماعی
🆔 @Analysisisocialproblems

🗣عباس بختیاری
🚨کنکاشی در روش
🆔 @Exploring_the_method

🗣محمدحسن علایی
🚨آکادمی وفاق؛ رویکردهای جامعه‌شناختی
🆔 @sociologicalperspectives

🗣محمد هدایتی
🚨آمیزش افق‌ها
🆔 @fusionofhorizons

🗣گیتی خزاعی
🚨جامعه‌شناسی محیط زیست، خانواده، و‌‌  سیاست‌گذاری اجتماعی
🆔 @EnvironmentalSociology

🗣سودابه حیدری
🚨رادیولوگ؛ پادکستِ اجتماعی، علمی و فلسفی
🆔 @Radio_Log

🗣عادل سجودی
🚨جستاری در جامعه شناسی
🆔 @GILsociologist

🗣فریبا نظری
🚨جامعه‌شناسی گروه‌های اجتماعی
🆔 @Sociologyofsocialgroups


🗣🚨🗣🚨🗣🚨🗣🚨

🔗Click here to join us:

🆔 @madanibita
🆔 @dr_shirinvalipouri
🆔 @Mohamadzeinaliun

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

02 Apr 2024 08:56

📚 جهان سوم در بن‌بست
✍️ پل بروک
🔄 امیرحسین جهانبگلو
⏺ تعداد صفحات: 350

🌓 کتابخانه‌ی جامعه‌شناسی شرقی
⏺ فرصتی برای مطالعه‌ی هر چه بیشتر

در این کتاب می‌خوانید در باب: پیدایی و تکوین انقلاب صنعتی، انقلاب کشاورزی، حرکت بسوی صنعتی شدن، نتایج و پیامدهای انقلاب صنعتی، چرا جهان سوم در قرن 19 از اروپا تقلید نکرد، ژاپن استثنائی که مؤید قاعده است، جهان سوم در قرن بیستم، مهم‌ترین موانع رشد جهان سوم، چگونه می‌توان از بن‌بست خارج شد، و ...

#کتابخانه
#کتابخوانی

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

31 Mar 2024 00:30

🌓 سهم زکریای رازی در فلسفه و علم 🎧
⏺ پادکست برنامه‌ی پرگار با حضور آرش جودکی (پژوهشگر فلسفه) و کیارش آرامش (استاد دانشگاه)

از ابوبکر محمد ابن زکریای رازی به عنوان همه‌چیزدان یاد می‌کنند. او در عین حال که پزشک بود، شیمی‌دان هم بود و نظریاتش در حوزه فلسفه و الهیات صدها سال جلوتر از آرای رایج زمانه‌اش بود. اما آثاری که از او بجا مانده عمدتا در حوزه پزشکی است. بنابراین چگونه می‌توان از سهم او در فلسفه حرف زد؟ بحث این هفته پرگار در این باره است.

#پرگار
#رازی

🆔 @Hossein_Shiran
🌓 @OrientalSociology
⚛️ @OrientalSocialThinkers
🌐 www.orientalsociology.ir

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

28 Mar 2024 18:18

🌓 در جستجوی راهی برای رهایی 1️⃣2️⃣
✍️ حسین شیران

برای گذار از حالت مونولیتیک و حکومت ایدئولوژیک به حالت پلورالستیک و حکومت دموکراتیک، پیشتر گفتیم، عمدتا دو مانع بزرگ در برابر پلورالیسم وجود دارد- دو مانع درگیر باهم: یکی ایدئولوژی حاکم با عاملیت نظام حاکم و دیگری ایدئولوژی‌های انتقام‌جو با عاملیت نیروهای باصطلاح برانداز؛ در این بخش ضرورتا قدری روی کم و کیف تقابل و درگیری این‌دو جناح درنگ می‌کنیم و بصورت گذرا به وضعیت جامعه و آرایش نیروها در آستانه‌ی هر گونه تغییر و تحول نظری می‌کنیم تا بعد بپردازیم به این مهم که اصولا و اساسا پلورالیسم در این میانه و میدان در تقابل با این جناح‌ها چه باید بکند تا بهنگام گوی و میدان را از دست رقبا خارج سازد.

ایدئولوژی حاکم که گفتیم اغلب میان مرگ و دفن‌اش فاصله است و نظام حاکم تا آخرین لحظه نعش‌اش را بدوش می‌کشد چرا که اصل و اساس حاکمیت‌اش از آن و بر آن است، بحران مشروعیت ناشی از افول ایدئولوژی‌اش را با تشدید و تقویت بعد نظامی‌گری‌اش جبران می‌کند تا ثابت کند گوش توده اگر بدهکار حرف حکومت نباشد گرفتار دست‌اش خواهد بود. از اینجا به بعد تمام تمرکز نظام حاکم بر حفظ خویش خواهد بود و در این راستا از هیچ کاری حتی اگر خلاف ایدئولوژی و قانون اساسی و انسانی و حتی الهی‌اش باشد دریغ نخواهد کرد چه می‌داند اگر وادهد سرنوشت بسیار ناگواری از قِبل سال‌ها سلطه‌ی سرخ و سیاه‌اش بر ایدئولوژی‌های دیگر در انتظارش است.

اما مرگ مشروعیت بزرگترین و کاری‌ترین زخمی‌ست که بر هر نظام ایدئولوژیک وارد می‌شود و سرانجام همین زخم است که کار آنها را تمام می‌کند. ایدئولوژی‌های تحت‌سلطه در وسعت و سرعت بخشیدن به این مهم بسیار کارسازند و این خود آتش خشم و خشونت حکومت را نسبت به آنها برمی‌افروزد و در مقابل، عزم جزم آنها را برای مقابله‌ی بیشتر و حتی انتقام‌ از حکومت برمی‌انگیزاند. ایدئولوژی‌های انتقام‌جو بواقع محصول افکار و افعال خود نظام‌های حاکم هستند و از این جهت نظام‌ها را هیچ گریزی از آنها نیست؛ نظام‌ها هرچه بیشتر بر مقام و موضع خود پافشاری می‌کنند بیشتر به رشد و توسعه‌ی ایدئولوژی‌های انتقام‌جو کمک می‌کنند و تقابل را به جاهای حساس می‌کشانند.

این تقابل هرچه بیشتر طول بکشد بیشتر از جسم و جان و روان جامعه می‌کاهد و بیشتر بر زار و آزار و نزاری‌اش می‌افزاید و از تلاطم زندگی‌اش می‌اندازد. سماجت و سرسختی نیروها در مقابله با یکدیگر ممکنست سال‌ها جامعه را در وضعیت وخیم نگه‌دارد و در نهایت در قالب ویرانه‌ای به آیندگان تحویل دهد. جامعه‌ای که به ورطه‌ی انتقام نیروها و ایدئولوژی‌ها از هم سقوط کند دیگر به این راحتی از حدت و شدت شکست‌ها و شکستگی‌ها قد راست نتواند کرد. کافیست شعله‌ی شرور جنگ‌های داخلی از هر سو سرگیرد و همچون سرطان بدخیم مقاوم به درمانی سال‌های سال زندگی چندین نسل را در خود بسوزاند. تنها پاگیری بهنگام پلورالیسم است که می‌تواند از پیدایش یک چنین شرّ اعظمی پیشگیری کند. اما چگونه؟ ...

#راهی_برای_رهایی

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

26 Mar 2024 10:36

🌓 در مملکتی که ادبیات سیاسی‌اش پر از واژۀ دشمن باشد- فرضی یا واقعی‌اش فرقی نمی‌کند، خواه‌ناخواه فرهنگ آن جامعه پر از #فرافکنی می‌شود- هیچکس از هیچ فسق و فجور و فسادی ابایی نمی‌کند با این‌همه سالی یکبار هم کسی سمت‌وسوی اعتراف و اعتذار و استعفا و استغفار نمی‌رود! یک چنین فرهنگ دشمن‌اندیشی به شما می‌گوید بی‌هیچ دغدغه و بی‌هیچ صلاحیتی همیشه احساس مسئولیت کن و هر پست و مقام و منصبی را بپذیر اما هرگز مسئولیت کجی‌ها و کاستی‌ها و ناراستی‌هایش را نپذیر! چه کاریست وقتی راحت می‌توانی فرافکنی کنی و هر خبط و خطا و خطری را گردن این و آن اندازی ناشیگری کنی و خود به گردن بگیری و غیر از خود یک سیستم را هم به زیر سؤال ببری؟! هرگز ضعیف ظاهر نشو! با قوت هر کجا کارشکنی شد بنداز گردن #دشمن، هر کجا کارخرابی شد بنداز گردن #داعش- نگران نباش داعش از هر کجای جهان مسئولیت هر کار بی‌صاحبی را بعهده می‌گیرد، هر کجا هم کار از کار گذشت و وصله‌اش به دشمن و داعش نچسبید هیچ هول نشو همان حول‌وحوش خودت بنداز گردن #دیگری- حالا هر کس که شد؛ خلاصه با این سه دال همیشه خودت را از شر هر سؤمسئولیتی خلاص کن. ماکیاول کجایی که یادت بخیر!

🆔 @Hossein_Shiran

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

25 Mar 2024 08:17

🌓 نیچه و زرتشت 2️⃣
✍️ حسین شیران
⏺ بمناسبت ششم فروردین روز بزرگداشت زرتشت (بازنشر از آرشیو کانال)

"زرتشت سی‌ساله بود که زادبوم خویش را ترک گفت و به کوهستان رفت. این‌جا با جان و تنهایی خویش سرخوش بود و ده سال از آن نیازرد. اما سرانجام دلش دگر گشت و بامدادی ... از کوه به زیر آمد و ... چون به جنگل‌ها پای نهاد خود را با پیرمردی [قدّیس] رویارو دید ... پیرمرد با زرتشت چنین گفت: ... این آواره به چشم‌ام بیگانه نیست ... زرتشت دگر گشته ... و بیدار شده است! اکنون ترا با خفتگان چه‌کار؟ ... زرتشت پاسخ داد: من آدمیان را دوست می‌دارم. قدّیس گفت: ... اما من اکنون خدای را دوست می‌دارم نه آدمیان را. آدمی نزد من چیزیست بس ناکامل. عشق به آدمی مرا مرگ‌آور است ... زرتشت چون تنها شد با خود چنین گفت: ... این قدّیس پیر هنوز چیزی از آن نشنیده که خدا مرده است! (مطلع کتاب چنین گفت زرتشت)".

"من می‌باید به یک ایرانی- زرتشت، ادای احترام کنم!" (نیچه و ایران، داریوش آشوری)؛ این گفته‌ی نیچه، بیان‌گر نهایت ارادت قلبی او به زرتشت است- نامی که نخست از طریق یونانیان باستان و به اسم Zoroaster به گوش‌اش خورد اما وقتی دریافت یونانیانی هم‌چون هراکلیتوس، فیلسوف پیشاسقراطی، خود در محضر مردی از مشرق‌زمین بنام زرتشت شاگردی کرده و کسب معرفت نموده‌اند (فلسفه در عصر تراژیک یونانیان، ترجمة‌ مجید شریف) کنجکاو شد که سراغ این مرد مشرقی رود و ببیند و بداند که کیست، و وقتی به این مهم نائل آمد دیگر نام یونانی Zoroaster را کنار گذاشت و زین‌پس او را به نام ایران باستانی‌اش Zarathustra خواند.

اما این همه ارادت و علاقه و احترام مانع از آن نبود و نشد که مرد منتقدی چون نیچه تیغ تیز نقدش را حتی در برابر زرتشت بزرگ غلاف کند؛ او زرتشت را از این جهت که مردی راستگو بوده و در تارک تاریخ بسی با اندیشه و با فضیلت زیسته، به شدت می‌ستود و پادشاهی‌اش را "پادشاهی هزاره‌ای" می‌دانست، اما با این وجود، بظن خود، او را هم مرتکب یک "خطای بزرگ" می‌دانست و آن این‌که برای نخستین بار "تبلیغ و ترویج آیین خداشناسی و اخلاق‌باوری" را در جهان باب کرده بود و حالا نیچه قرن‌ها بعد بعنوان فرزند رشید عصر روشن‌گری بر آن شده بود این پرانتز باز مانده از اعصار باستان را برای همیشه بربندد، منتهی نه بنام و نشان خویش بلکه باز بنام نامی زرتشت، و برای همین بود عنوان کتاب‌اش را گذاشت "چنین گفت زرتشت" Also Sprach Zarathustra.

در این کتاب بزرگ بر خلاف آن‌چه عنوان‌اش می‌گوید این "زرتشت جهان باستان" نیست که سخن می‌گوید بلکه نیچه، "زرتشت جهان مدرن" است که سخن می‌گوید و بطور مشخص از "مرگ خدا" هم می‌گوید؛ در عصر روشن‌گری که هر کس از جا برمی‌خاست نخست تیپایی به توپِ دیگر از مدافتاده‌ی دین می‌زد و تا جایی که می‌توانست از خویش دورش می‌ساخت تا مباد متهم به کهنه‌اندیشی گردد البته که این افتخاری بزرگ بود برای نیچه تا بی‌لفافه و بی‌لکنت پایان خدامداری و اخلاق‌گرایی در جهان را اعلام کند، با این همه او هیچ نمی‌خواست این افتخار بزرگ مستقیم به نام نیچه پیوند بخورد برای همین ترجیح داد اگر آغاز خدامداری با نام زرتشت پیوند خورده، پایان‌اش هم با نام او پیوند بخورد. این نشان احترام والای او به "یک ایرانی- زرتشت" بود!

#زرتشت

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

24 Mar 2024 09:40

🌓 در جستجوی راهی برای رهایی 0️⃣2️⃣
✍️ حسین شیران

ایدئولوژی آن مغناطیس قدرتمندیست که با شدت و حدت بالایی آرایش مولکولی اذهان افراد را از حالت طبیعی خارج ساخته و در راستای مشخصی قرار می‌دهد و تحققا از آنها توده‌ای هم‌سو و هم‌سان و هم‌فکر و هم‌فعل می‌سازد. البته که کنترل و هدایت یک چنین افرادی بمراتب راحت‌تر از آنهایی‌ست‌ که هر کدام بسوی دیگری نظر دارند و بسان دیگری می‌اندیشند و بساز دیگری می‌رقصند؛ بی‌جهت نیست این مغناطیس این‌قدر در چشم سلطه‌جویان عزیز است؛ دشواری کارشان در تولید و توزیع و تبلیغ و تزریق ایدئولوژی در اذهان است بعد از آن‌اش دیگر توقع دارند یک گله گوسفند تحویل بگیرند و بی‌دردسر بهر سو که خواستند برانند. این تحقق عینی اصل توده = تمکین است که در بخش پیش گفتیم هر حاکمی عملا دنبال آنست.

اما از آنجا که ما نه یک سلطه‌جو بلکه سلطه‌جویان داریم به تبع آن نه یک ایدئولوژی بلکه ایدئولوژی‌ها داریم و از آنجا که هر ایدئولوژی حوزه و میدان مغناطیسی خاصی برای اثرگذاری خود می‌طلبد ضرورتا نه یک توده بلکه توده‌ها داریم؛ این رمز و راز پاره‌پاره گشتن و از هم سوا شدن مردم در سراسر جهان در قالب میادین و در واقع ملل و ممالک مختلف است. حاکمان خود خوب می‌دانند که تنها دشمن ایدئولوژی خود ایدئولوژیست برای همین با تمام توان از میدان مغناطیسی ایدئولوژی خود حراست می‌کنند و توده‌ی تحت سلطه‌ی خود را از میادین و تأثیر ایدئولوژی‌های دیگر دور نگه‌می‌دارند- نمونه‌ی اعلایش کیم جونگ اون در کره‌ی شمالی؛ با اینحال این هرگز مانع ضعف و زوال ایدئولوژی حاکم نمی‌گردد.

برخلاف افراد فرومغناطیس که حتی بعد از افول ایدئولوژی حاکم همچنان تحت تأثیر آن باقی می‌مانند بیشتر افراد جامعه خاصیت پارامغناطیسی دارند و بمحض بی‌جان و بی‌جاذبه گشتن ایدئولوژی حاکم بحالت اولیه‌ی خود بازمی‌گردند. تحمل یک چنین وضعیتی برای حاکمان سخت است؛ درست است که ایدئولوژی حاکم قدرت جذب خود را از دست داده اما میدان و در واقع مملکت حاصل از آن و مهم‌تر از همه حاکمان سر جای خودند و اجازه‌ی اینکه توده تمرد ورزد و از کنترل خارج شود و هر کس بسویی و سازی دیگر برقصد را نمی‌دهند؛ این در دید حاکمان یعنی تخطئه و تخطی از اصل توده = تمکین (حالت گوسفندی) و مشخصا اینجاست که حاکمان ردای چوپانی خویش را درمی‌آورند و بی‌پرده روی گرگ خود را رو می‌کنند.

از اینجا به بعد جامعه بدترین دوران خود را سپری می‌کند و عملا به یمن روی خشک و خشن حکومت پر از نفاق و منافق می‌گردد چه بغیر از بخش اندکی از جامعه که خاصیت دیامغناطیس بخود می‌گیرند و بتدریج از میدان فرار می‌کنند خیل پارامغناطیس‌ها یعنی آنهایی که خود را از تأثیرات و تلقینات ایدئولوژی حاکم خالی می‌یابند ناگزیر برای حفظ منافع خود تظاهر به فرومغناطیس بودن می‌کنند یعنی وانمود می‌کنند همچنان قائل به ایدئولوژی حاکم و تابع طبقه‌ی حاکم‌اند. با این وجود دیگر از آن اعتماد و اطمینان پیشین خبری نیست و حاکم و محکوم هر دو بشدت همدیگر را می‌پایند تا ناغافل از هم نخورند. این خودمشغولی ملت و حکومت بهم‌دیگر برای رقبای یک مملکت بهترین خبرهاست چون چیزی بهتر از این باعث تضییع توان و تعویق توسعه‌شان نمی‌گردد.

#راهی_برای_رهایی

🆔 @Hossein_Shiran (Author)
🌓 @OrientalSociology (Channel)
⚛️ @OrientalSocialThinkers (Group)
🌐 www.orientalsociology.ir (Site)

🌓 جامعه‌شناسی‌شرقی

21 Mar 2024 09:44

🌓 من هرگز از افشای افساد امثال #صدیقی جا نمی‌خورم چون به این سادگی در اصل اساسی "قدرت فساد می‌آورد" خللی ندیده و نمی‌بینم و کمابیش هر که در یا دور و بر هستۀ قدرت می‌پلکد و حتی هر که در پی کسب قدرت است را مفسد می‌انگارم مگر اینکه خلافش ثابت شود؛ به بیان دیگر ترجیح می‌دهم استثناء را برای مصلح بودن قائل شوم و نه مفسد بودن؛ بنظرم این خیلی بهتر است از اینکه بسی ساده‌لوحانه صاحبان و طالبان قدرت را بدوا همه مؤمن و مصلح و مخلص و متقی بینگارم و بعد که پی‌درپی هم فسادشان رو شد از درد فرط تنافرات شناختی و حجم بلاهت خویش بخود بپیچم؛ به باور من تقوایی اگر در کار بود بدوا مانع ورود حضرات به دنیای سرخ و سیاه سیاست می‌شد حال که نشده من یکی هیچ توقعی ندارم از خیل حاکمان که واجد قدرت و فرصت لازم برای هر کاری باشند و از آن سوءاستفاده نکنند- من و شما هم بودیم شاید بدتر از اینها بودیم! اصولا و اساسا قدرت که بی‌حساب و کتاب باشد بنحوی اجتناب‌ناپذیر فسق و فجور و فساد هم بی‌حساب و کتاب خواهد بود. هر کس در این فضا باشد و هیچ فاسد نشود بی‌گمان قدیسی‌ست حاکم بر نفس امارۀ خویش که اگر جهان همه بارگاه او شود باز کم است.

🆔 @Hossein_Shiran