469
دانش‌واژه‌های پایه به پارسی ناب سرپرست: @V_Mohseni به برگ اینستاگرام ما نیز بپیوندید: parsi_vs_farsi
🔳 آموزۂ بوستانِ سعدی، در عدل و تدبیر و رای
ریاست به دستِ کسانی خطاست
که از دستشان دست‌ها بر خداست
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
🔳 سِپَردَن
🔳 طی کردن
«سَفَر» شاید واژه‌ای پارسی از ریشهٔ «سِپَردَن» (چون در ره‌سپار یا سپری شدن) باشد، اگرچه خداوندگارِ نامه و نام‌آورِ خامه، فردوسی بزرگ، در سراسرِ شاه‌نامه هرگز واژۂ «سَفَر» را به کار نمی‌بَرَد.
پارسی‌انجمن
@parsi_anjoman
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
🔻محمد حیدری ملایری اخترفیزیکدان برجسته در ۷۵ سالگی در پاریس درگذشت. دکتر حیدری ملایری، افزون بر ویژستار بودن در رشته‌ی خود، دلبستگی‌ای ژَرف به زبان پارسی داشت و در زمینه‌ی دانش واژه‌گزینی و واژه‌سازی نیز کارهای پیشروانه و ارزشمندی انجام داد.
🔻کوشش‌های زبان‌شناسانه‌ی این دانشمند نگرمند به پویا کردن زبان پارسی در پهنه‌های دانشیک بود. او بر این باور بود که زبان پارسی برای آنکه بتواند بر پاهای خود بایستد باید بتواند نیازهای واژگانی خود را از مایه‌های زبانی خود برآورده کند و برای رسیدن به این آماج نیاز است که همه‌ی توانمندی‌های این زبان را در واژه‌سازی به کار بگیریم و از ناآشنا بودن نوواژه‌ها نهراسیم. دستاورد بزرگ حیدری ملایری در این زمینه فرهنگ ریشه‌شناختی اخترشناسی- اخترفیزیک است.
🔻ایشان هموند انجمن دانشوران پارسی‌انجمن بود و انجمن از همان آغاز کردوکار خود با دکتر حیدری ملایری پیوند داشت و شماری از واژه‌های پیشنهادی ایشان را به کار گرفت و شناساند. خبر درگذشت استاد اندوه بزرگی بر دل هموندان انجمن نشاند. یادش گرامی و جان آگاهش در مینو بواد.
پارسی‌انجمن 🔻
@Parsi_anjoman
به سفارش فرهنگستان ایران:
بگوییم «گشت‌برگِ مهمان‌خانه»؛
نگوییم «واچرِ هتل»!
درخورِ نگرش است که «گشت» هم‌ارزِ پارسیِ واژهٔ فرانسویِ «تور» است. برای نمونه، «لیدرِ تور» را به پارسی، «گشت‌بَر» یا «راه‌نمایِ گشت» می‌گویند.
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
از «غلط ننویسیم» استاد «ابوالحسن نجفی»
🔳 یاری‌گر
(یاری)
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
Louis Chevrolet (1878-1941)
William Durant (1861-1947)
شرکتِ خودروسازیِ آمریکاییِ شِوروله را لوئی شِوروله، اتومبیل‌رانِ سوئیسی-آمریکایی، و ویلیام دورانت، بنیان‌گذارِ جنرال موتورز، در سالِ ۱۹۱۱ تأسیس کردند.
نامِ شِوروله (تلفظ: ševrole) در فارسی با تلفظِ شورولت ševrolet رایج است.
✅ چَرخَند / واچَرخَند / توفَند
❌ سیکلون / آنتی‌سیکلون / سیکلونِ حارّه‌ای
نودانش‌واژه‌هایِ فرهنگستانِ ایران زبان پارسی را تواناتر کرده‌است.
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
🔳 تَراداد / تَرادادی
🔳 سنّت / سنّتی
استاد «محمّد حیدری ملایری»
@persianmalayeri
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
✅ طرح‌واره / طرحوار
❌ شِما / شِماتیک
نمونه:
«طرح‌وارهٔ کلّیِ تارگانِ (= شبکهٔ) هوش‌مندِ برق» دربرابر شِمایِ ژِنِریکِ اِسمارت گریدِ برق
«نمایشِ طرحوار» دربرابر نمایشِ شِماتیک
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
نیابد کسی زین فزون نام و کام
بزرگیّ و خوبیّ و آرام و جام
رسیدیم و دیدیم رازِ جهان
بد و نیک هم آشکار و نهان
کشاورز دیدیم اگر تاج‌وَر
سرانجام بر مرگ باشد گذر
سَبُک بازگردان به نیکوسخُن
همه مردمی جوی و تندی مکن
#فردوسی
امید آن:
که چشمِ بَد از فرِّ تو دور باد
همه روزگاران تو سور باد
گزینش: #جعفر_جعفرزاده
#چکامه_پارسی
@AdabSar
🌾
💐🌾
🍁💐🌾
فاصله‌گذاریِ واوِ عطف
بعد از سال‌ها بررسی و بی‌فاصله‌نویسیِ واوِ عطف در ترکیب‌های عطفی، به این نتیجه رسیده‌ام که بهتر است واوِ عطف در این‌گونه ترکیب‌ها از هر دو سو بافاصله باشد. یک دلیلم برای این کار پرهیز از دشوارخوانی است. دلیلِ دیگرم این است که تشخیص دادنِ واوِ عطفِ نحوی از واوِ عطفِ واژگانی در بسیاری موارد برای عمومِ فارسی‌زبانان دشوار است.
البته از تبعاتِ این بافاصله‌نویسی آگاه‌ام، اما در مجموع آن را به بی‌فاصله‌نویسی ترجیح می‌دهم.
بنا بر این تصمیم گرفته‌ام بنویسم:
آب و هوا
آب و هوایی
اصل و نسب
اصل و نسب دار
گفت و گو
گفت و گو ها
بر و رو
بی چشم و رو
بی سر و صدا
پُر سر و صدا
پشم و پیل
چشم و گوش بسته
دست و پا شکسته
دور و دراز
دور و ور
ساز و کار
سُر و مُر و گُنده
سی و پنج
سی و پنجم
سی و پنجمین
#رسم‌الخط
#فاصله‌گذاری
#واو
🔳 ماه اسفند
چشم‌وچراغ
@cheshmocheragh
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
از «غلط ننویسیم» استاد «ابوالحسن نجفی»
🔳 انداختنِ «است» در دیسهٔ سوم تَنِ تَکینِ گذشتهٔ زنده (۳/۳)
🔳 حذفِ «است» در صیغهٔ سوم شخصِ مفردِ ماضیِ نَقلی (۳/۳)
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
از «غلط ننویسیم» استاد «ابوالحسن نجفی»
🔳 انداختنِ «است» در دیسهٔ سوم تَنِ تَکینِ گذشتهٔ زنده (۱/۳)
🔳 حذفِ «است» در صیغهٔ سوم شخصِ مفردِ ماضیِ نَقلی (۱/۳)
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
✅ مردم
❌ انسان، آدم، بشر
از ابوشَکور بلخی:
بهین «مردمان» «مردم» نیک‌خوست
بتر آنکه خوی بد انباز اوست
از برگِ اینستاگرامِ آموزگار «بزرگ‌مهر» به نشانی
bozorgmehrmt
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
گزین‌گویه‌ها
@gozinguye
🔳 اسکناس
استاد «بزرگ‌مهر» فرموده‌اند:
«هرکه ایرانی‌ست باید برکَنَد
خارِ تازی را ز باغِ پارسی.»
پس، می‌آید:
... «آسیگْناتْسیا»
(assignatsia)
نخستین پولِ کاغذیِ روسیه بود که میانِ سال‌های ۱۷۶۹ و ۱۸۴۹ در آن کشور رواج داشت. در دورانِ بُن‌گَشتِ بزرگ (۱۷۹۶ - ۱۷۸۹) در فرانسه نیز گونه‌ای یکایِ پول به نامِ «آسینْیا»
(assignat)
رواج داشت.
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
به ماه‌روزِ پنج‌شنبه ٢٨ اردیبهشت ۱٣٩۶ خورکوچی
🌹🍃🍂
🌹🍃
🌹
بنیادی‌ترین پیش‌رفت‌ها در تَرم‌شِناسیِ (= اصطلاح‌شناسیِ) دانشیِ زبانِ پارسی در چند دههٔ گذشته، زاییدۂ بازبه‌کار گرفتن یا زنده کردنِ دیسِه‌ها و وَندها از زبان‌هایِ مادرِ پارسیِ کنونی بوده‌است.
«فرهنگِ ریشه‌شناختیِ اخترشناسی و اخترفیزیک» الگویی ارزشمند برای همهٔ رشته‌های دانشی و فنّی است که به کوشش استاد «محمّد حیدری ملایری» گِرد آمده‌است.
نشانی فرهنگِ بَرخَط (= آنلاین):
http://dictionary.obspm.fr/index.php
نشانی کانالِ تلگرام:
@persianmalayeri
🌹
🌹🍃
🌹🍃🍂
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
امید که روزی وب‌نشانی‌ها را با نویسه‌های پارسی بنویسیم!
نکته‌ای دربارۀ پس‌وندِ «-ها»
فارسی‌زبانان کراهت دارند از این‌که اسم‌های مختوم به صدای «-ها» را با پس‌وندِ «-ها» جمع ببندند:
اژدها: اژدهاها
اشتها: اشتهاها
انتها: انتهاها
بها: بهاها
#جمع_مفرد
از «غلط ننویسیم» استاد «ابوالحسن نجفی»
🔳 یاری کردن / یاری دادن
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
🔳 در نکوهشِ دروغ
(پای‌کار به معنیِ پادو / نوکر / پیش‌کار است.)
رازها و نمادها و آموزه‌های شاه‌نامه
@ShahnamehToosi
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
✅ تخمه جابانی
❌ تخمه ژاپنی
(جابان، جابون، جابونی، ژاپن)
چشم‌وچراغ
@cheshmocheragh
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
🔳 کارپَرتایی
🔳 اعتصاب
چشم‌وچراغ
@cheshmocheragh
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
از «غلط ننویسیم» استاد «ابوالحسن نجفی»
🔳 سنّتی
🔳 سُنّی
در پارسی، سنّتی را «تَرادادی» می‌گویند.
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
🔳 لِگام
🔳 ترمز (از روسی)
استاد «محمّد حیدری ملایری»
@persianmalayeri
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
🔳 لفظ و معنا
از «صائب تبریزی»:
گرچه بی بال کُنَد معنیِ نازک پرواز
لفظِ پاکیزه پَر و بال بوَد معنا را
«معنی / معنا» همان «مانَک / ماناک» در زبان پهلَوی‌اند و بدین‌سان، شناس‌نامهٔ پارسی دارند.
«لفظ» که از تازی (= عربی) به پارسی راه یافته‌است، همان «واژه / سخن» در پارسی است.
به دبیرهٔ (= خطِّ) استاد «مجتبا فائزی»
ویراستارباشی
@virastarbashi
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
✅ درجهٔ تجاری
❌ بیزینس کلاس
اگرچه «درجه» در تازی (= عربی) نیز به کار می‌رود، برخی واژه‌شناسان آن را پارسی و هم‌ریشه با «دریچه» می‌دانند.
«تجاری»، در پارسی، «بازرگانی» گفته می‌شود.
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
🔳 یادداشتِ یونِسکو در ستایشِ آموزشِ زبانِ مادری
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
از «غلط ننویسیم» استاد «ابوالحسن نجفی»
🔳 انداختنِ «است» در دیسهٔ سوم تَنِ تَکینِ گذشتهٔ زنده (۲/۳)
🔳 حذفِ «است» در صیغهٔ سوم شخصِ مفردِ ماضیِ نَقلی (۲/۳)
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi
روانم نباید که آرَد منی
بداندیشی و کیشِ آهرمنی
شوَم بدکُنش همچو ضحاک و جم
که با سلم و تور اندر آیم به زَم
ز من بگسلد فرّهِ ایزدی
گرایم به کَژّی و راهِ بدی
از آن پس کزین تیرگی بگذرم
به خاک اندرآید سر و افسرم
تَبَه گرددم چهر و رنگِ رخان
بریزد به خاک‌اندرون استخوان
هنر کم شود ناسپاسی به جای
روان تیره مانَد به دیگرسرای
ز من مانده نامِ بدی یادگار
گُلِ رنج‌های کهن گشته خار
#فردوسی
امید که:
رَوِشنِ جَهان بر تو فرخنده باد
گزینش: #جعفر_جعفرزاده
#چکامه_پارسی
@AdabSar
🪷
🪷🪷
🪷🪷🪷
🍂🍃🌹
🍃🌹
🌹
برا فشار خون و قندِ بالا، تو بیمارستان، بستری شده‌‌بود. می‌گفت: «چون نازُک‌رَنجَم و از هر پَلَشتی‌ای آزُرده‌دِل می‌شم، فشار و قندم بالا می‌ره؛ دِل‌آرامی رو بسیار خواهانم.»
🌹
🌹🍃
🌹🍃🍂
پارسی دربرابر فارسی
@ParsiVsFarsi