ادبیات ائوی

20 Nov 2022 14:07

دیل ده وارسا آغزیمیزدا، هوپ توتوب لال‌دیر هله
فیکریمزده هر نه واردیر باغلی دسمال‌دیر هله.

آلما- هئیوا واختی واختیندا یئتیشدی بال کیمی
واختیمیز گلدی یئتیشدی، بئینیمیز کال‌دیر هله.

هئی دئمه یوخدور نییه اورماندا بیر آسلان سسی
بیزده بو وجدان کی واردیر سیسقاچاققال‌دیر هله.

چوخ اوجاق وار ایستیسی یوخدورسا، چوخدور توستوسو،
چوخلاری واردیرکی شاعیردیرسه دلّال‌دیر هله...

#اسد_نیکفال
#ادبیات_ائوى

@AdabiyatEvi

ادبیات ائوی

19 Nov 2022 20:00

کلمه‌لرین تهدید اولان یئری...

«نیکه»¹ بوگون
نیل نهرینی
ساچی‌نین بیر تئلی‌ ایله
آچدی...
« گون وار عصره برابر»²

گؤرورسنمی؟
نوت‌‌ونو ایتیرمیش
آپاریجی‌لار کیمی‌‌
اؤزونو ایتیریبدی «آرس»³
دورمادان اؤلدورور...

نه‌دن تورپاغی سیخاندا
گئدن‌لر بیر- بیر قاییتمیرلار؟
بلکه‌ ده اؤلوم اونلاری
اینجه‌له‌ییر
ساچلارینین عطریندن
اؤلوم، اؤلور
و بیزی آلداتماق اوچون
سرّ وئرمیر

ایندی سنی گؤزله‌ییرم
شعر میدانیندا
کلمه‌‌لرین تهدید اولان یئرینده
منه
بو قورخولوق‌لارین⁴ گؤزلرینین
نه نول‌ونون اؤنمی وار نه فازی‌نین.

ماوی کؤینه‌یینی اونوتما
یئر ایله گؤیون
بیر اولماسینی ایسته‌ییرم...


۱- اسکی یوناندا «ظفر و غلبه» تانریچاسی‌دیر.
۲- چنگیز آیتماتوو-ون کیتابی‌نین عنوانی.
۳- اسکی یوناندا «جنگ و‌ خشونت» تانریچاسی‌دیر.
۴- آباغی. مترسک.


#ثریا_خلیق_خیاوی
#ادبیات_ائوی

@AdabiyatEvi

ادبیات ائوی

19 Nov 2022 16:18

گؤز یاشینی قوروتماغین یانیندا
بیر دنیزی قوروتماغا نه وار کی؟
درد ائله‌مه، قوربان اولوم دردینه،
اونوت منی، اونوتماغا نه وارکی.

من کی سنین سئومه‌دیگین آدامام،
ائله‌دیرسه کیمین دردین چکیرسن؟
گئت تاری‌نین میضرابی‌نین دردین چک،
نییه گلیب سیمین دردین چکیرسن؟

آختاردیغین من اولسام دا عزیزیم،
ایتیردیگین من دئییلم؛ بیلیرسن!
من اولسام دا، ایتیردیگیم آدامی-
آختارمارام، سن دئییلم بیلیرسن!

بیر باغچادا گول اولسان دا خئیری یوخ
لچک- لچک اونودولان قادینسان.
اونوت منی، اونوتماغا نه وار کی؟!
سن اؤزون ده اونودولان قادینسان!!

#صدام_ممدوو (لاچین‌لی شاعیر صدّام لاچین ایله تانینیر).
#ادبیات_ائوی

@AdabiyatEvi

ادبیات ائوی

19 Nov 2022 07:45

دده‌قورد کتابیندان «قانلی‌قوجا اوغلو قانتورالی» بویو حاققیندا معلومات:

آلتینجی بوی: قانلی قوجا اوغلو قانتورالی بویو

قانلی قوجا اؤز اوغلو قانتورالی‌نی ائولندیرمک ایسته‌ییر. آنجاق قبیله ایچری‌سینده قانتورالی‌نین آرزی ائتدیگی قیز تاپیلماز. آتا، قیز آختارا- آختارا ترابزونا گلیب، چیخیر. ترابزون حکمداری‌نین گؤزل و قهرمان بیر قیزی وار ایمیش. قیزین آتاسی، بئله بیر شرط قویموشدو: «هر کیم اوچ جاناوار: بوغا، آسلان، بوغرانی باسا، اؤلدورسه، قیزیمی اونا وئره‌‌جه‌یم! باسماسا، باشینی کسیب، بورج‌دن آساجاغام. قیزا ائلچی دوشن اوتوز ایکی ایگیدین باشی کسیلمیشدی. قانلی قوجا اوچ جاناوارلا کسیلن باشلاری گؤروب تشویشه دوشور. او، ائوه قاییدیب، اوغلونا ماجرانی دانیشیر. قانتورالی قیرخ ایگیدین گؤتوروب، ترابزونا گلیر. قانتورالی ترابزون حکمداری‌نین شرط‌لرینی یئرینه یئتیریر. بؤیوک قهرمانلیق‌لار گؤستریر. حکمدار قیزینی قانتورالی‌یا وئریر، اوزان گلیر شادلیق چالیر...»
قانتورالی سئلجان خاتونی گؤتوروب، وطنه دؤنور- یولدا یاتیر. لاکین بو زامان ترابزون حکمداری پشیمان اولور. اونلارین  دالینجا آلتی یوز آدام سالیر. سئلجان خاتون قانتورالی ایله بیرلیکده ووروشور.  سئلجان خاتون ووروش‌دا قانتورالی‌دان آیری دوشور. او، قانتورالی‌نی تاپا بیلمیر. آخیردا سئوگیلی‌سینی یارالی تاپیر.  تزه‌دن دوشمنی قاباغینا سالیب قووور. سئلجان خاتون قانتورالی‌نی ترکینه آلیب، ووروش مئیدانین‌دان چیخار (اوغوز یوردونا دؤنمک ایسته‌ییر). بو ایش قانتورالی‌یا آغیر گلیر. حتی اونو اؤلدورمک ایسته‌ییر. اونلار ووروشورلار. سئلجان خاتون ایگید بیر قیز ایدی. قانتورالی اونونلا باریشیر. ائولرینه گلیرلر. توی اولور. دده قورقود گلیب شادلیق ائدیر. بوْی- بوْیلاییر، سوْی- سوْیلاییر.
قانتورالی بویونون آنلامی:
حیاتین فیرتینالی دنیزیندن کئچیب، چتین‌لیک‌لره غلبه چالماق. کمالا چاتماق، ایتمیش جنّتی آختارماق آنلامیندادیر. چتین سیناق‌لارلا قارشیلاشماق. قارانلیقدان کئچیب، ایشیغا چاتماق. اؤلومدن اؤلومسوزلویه، روحانی عالمین اوزه‌یینه(سرچشمه) چاتماق. سرّلرین دونیاسینی تانیماق. کمالا چاتماق اوچون چتین‌لیک‌لره سینه گرمک دئمکدیر (فرهنگ نمادهای سنّتی).
داستاندا ساکرال¹ شکلینده ایشلنمیش «۳» سایی (سه حیوان موجود در داستان): اوچ رقمی، تانری‌نین گوج- قدرت سیمبولودور. اوچ، کائنات رقمی اولاراق قبول ائدیلیر. ۱- لاهوت (وجود کل) واجب‌الوجود./ ۲- ملکوت (گؤیلر عالمی/ یئرله گؤیون آراسی)/ ۳- ناسوت (مادّی دونیا/ مادّه عالمی). اوچ رقمی هندسه‌نین اوچ‌بوجاغی (مثلث)دیر. اوچ، ایلک چوخلوق (کثرت) بیلدیرن رقم‌دیر. یارادیجی قوّه، ایره‌لی‌لییشن (رشد) رقمی‌دیر. بیرینجی رقم‌دیر کی، «هامی» سؤزونون معناسینی ایفا ائدیر. اوچ رقمی‌نین گوجو اونیورسال‌دیر (جهانشمول). طبیعت‌ین اوچلوک وارلیغینی سمبولیزه ائدیر: ۱- گؤی. ۲- یئر. ۳- سولار. / ۱- دوغوم. ۲- حیات. ۳- اؤلوم./ ۱- باشلانیش. ۲- اورتا. ۳- سون./ ۱- کئچمیش. ۲- بوگون. ۳- گله‌جک. اینسان دا اوچ حیصّه‌دن عبارت‌دیر:
۱- بدن. ۲- جان. ۳- روح.
حکمت علماسی نفسی ده اوچ بیلیر:
۱- بیتکی نفسی (نفس نباتی)
۲- کئییک‌لیک نفسی (نفس حیوانی)
۳- کیشی‌لیک نفسی (نفس انسانی).


۱- ساکرال سؤزونون معناسی؛ رمزی‌لیک، مقدس، عزیز. دینی ماهیت‌لی مراسم.

#حسن_اوموداوغلو
#بیرینجی_بؤلوم
حاضیرلایان: #ویدا_حشمتی
#ادبیات_ائوى

@AdabiyatEvi

ادبیات ائوی

16 Nov 2022 08:39

آزاد انسان‌لار، اؤز بایراق‌لاری‌نین آلتیندا یاشایارلار...

#سید_جعفر_پیشه‌وری، ستارخان هئیکلی‌نین اؤنونده.... (1324- جی ایل)
آبان آیی‌نین 25- جی گونو، #ستارخان و #علامه_جعفری‌نین آنیم گونودور. خاطیرینی حرمت‌له یاد ائدیریک❤️

@adabiyatevi

ادبیات ائوی

15 Nov 2022 19:58

«یاس تؤره‌نی»
بؤیوک عالیم و اسطوره‌شناس مهندس میرعلی سیدسلامت، میرمجیدین اوغلو، میرمحمّدین قارداشی دونیادان کؤچدو.
بو اوستادیمیزی ابدی ائوینه یولا سالماق اوچون وادی رحمت‌ده هونرمندلر قطعه‌سینده حاضر اولوب و تورپاغا تاپشیراجاغیق.
آرتیرمالیییق: شام غریبان و اوچ مراسمی همن گونو مزار اوستونده اولاجاق.
بوتون‌ قوهوم و یولداش‌لارین اشتراکی بیزلر اوچون تسلّی‌دیر.
عائله طرفیندن: سوری و معصومون عزیز قارداشی.
کوره‌کن‌لر مجید دادیزاده- وهاب حق‌شناس.
مهندس ایلقار دادیزاده و مهندس ساوالان حق‌شناسین عزیز دائی‌سی
مهندس فرحمند آذرین خانیمی‌سینین عزیز دائی‌سی
چاغ؛ چرشنبه گونو ۱۴۰۱/۸/۲۵ ساعات ۱۰
یئر؛ وادی رحمت، تشییع سالونو

#ادبیات_ائوى

@AdabiyatEvi

ادبیات ائوی

14 Nov 2022 07:54

#تورک_اصیل‌لی_روس‌لار
یازار: #مینا_تکه‌لی
حاضیرلایان: #بیرینجی_جیلد: #حسین_امکانی (خوجالی) و #صمد_جبارپور
تصحیح و تعلیقات: #حسن_اوموداوغلو
و #ایکینجی_جیلد: #حسین_امکانی و #حسن_اوموداوغلو
سؤزلوک و تصحیح: #حسن_اوموداوغلو
سون ائدیت:‌ #معصومه_اژدری

روس‌لاردا تورک سوی آدی داشییان عائیله‌لر اؤز منشأیی اعتباری‌له قدیم اوغوز و قیپچاق نسیل‌لریندن، آردینجا قیزیل اوردادان آیریلیب روسا کؤچن تورک فئودال‌لاری عائیله‌سیندن چیخماق‌لا داها سونرا ایسه کازان، آستاراخان، سیبیر، کیریم خالق‌لارینین، هابئله نوقای اورداسی‌نین، بیر چوخ تورک طایفا بیرلیک‌لری‌نین سقوطوندان سونرا خریستیانلیغی قبول ائتمیش تورک اصیلزاده‌لری سویونا منسوبدور.
فیلولوگیا علم‌لری دکترو، پروفسور میناخانیم تکله‌لی‌نین «تورک اصیل‌لی روس‌لار» اثری روس دؤلتی تاریخینده اهمیّت‌لی موقعیته مالک اولان شهرت‌لی سوی‌لارین کؤکونون، منشأیی‌نین آراشدیریلماسینا حصر اولونموشدور. بو عائیله‌لرین منسوب اولدوغو و یوز ایل‌لرله داشیدیق‌لاری سوی آدلاری‌نین تاریخی- اتیمولوژی تحلیلی ایله برابر بو نسیل‌لرین مالک اولدوغو شانلی، شهرت‌لی فامیلیالارین یارانماسی، تاریخی انکشافی، ائله‌جه ده بو سوی‌دان چیخمیش گؤرکملی آدام‌لارین اؤز «اصلینه، کؤکونه» اویغون «یئنی» کاراکتِر و بیچیمده تانیدیلماسی دقّت مرکزینده‌دیر.
روس تورکولوق‌لاریندان هله ای.پ.کارنوویچ، آ.م.سئلیشئو، داها سونرالار ایسه آ.و.سوپئرانسکایا، ب.او.آنبئنقائون، و.آ.نیکونوو، ن.آ.باسکاکوو روس فامیلیالاری ایچری‌سینده گوجلو بیر قات تشکیل ائتمک‌له اونون داها قدیم لایی‌نی تشکیل ائدن تورک سوی آدلارینا جدّی یاناشمیش، اونلاری اوزه چیخارمیش، تقدیم ائتمیش‌لر
ن.آ.باسکاکوو  علمی- اجتماعی فیکری ترپَدیب سیلکه‌لَیَن، سؤزون اصیل معناسیندا بو ساکت دوشونجه و فیکیر طرزینده طغیان‌لار، فیرتینالار یارادان «تورک منشألی روس فامیلیالاری» (۱۹۷۹) کتابیندا معیّن سای‌دا سوی‌آدلاری تاریخی- لینقویستیک تحلیله جلب ائدیلمیشدیر. بئله‌لیک‌له، روس‌لارین داشیدیغی تورک سوی‌آدلاری‌نین هم کمیّت، هم کیفیتجه دولغون، بیتکین، منظره‌سی یاراندی و ائله بو اؤزو گؤستردی کی، روس‌لاردا تورک اصلیندن، کؤکوندن خبر وئرن اونون مالک اولدوغو تورک سوی‌آدی روسون تاریخینده نه اؤتری و کئچیجی، نه ده تصادفی حال اولماییب بؤیوک و سورک‌لی تاریخی فاکتورلارین نتیجه‌سی‌دیر.
محض بئله آراشدیرمالار بو بؤیوک موضوعنو ترپَدیب اونون داها بؤیوک، داها «گیزلی»، واجب طرفلری‌نین هله اؤیره‌نیب تدقیق اولونمادیغینی اوزه چیخاردی. بئله‌لیک‌له آیدین اولدو کی، بو ساحه‌ده گئنیش و آلوئریش‌لی ماتریال اولماسینا باخمایاراق، تورک منشألی روس فامیلیالاری و بو سوی آدلاری‌نین میدانا چیخدیغی تاریخی شرط‌لر کفایت قدر معین‌لشمه‌میش، داها گئنیش و احاطه‌لی مکمّل فیلولوژی تحلیله جلب ائدیلمه‌میشدیر... (فیلولوگیا علم‌لری دکترو: پروفسور نظامی جعفروو)

آرتیرمالی‌یام کی «تورک اصیل‌لی روس‌لار» بوتای آذربایجاندا ایکی جیلدده و #دنیزچین انتشاراتی واسطه‌سی ایله چاپ اوزو گؤرموشدور. کتابی الده ائتمک اوچون، اختر یایین ائوی (تبریز شهرینده) و بو آدرسه (اینستاگرام) مراجعت ائده بیلرسیز:
@danizchin_publications

#ادبیات_ائوی

@AdabiyatEvi

ادبیات ائوی

14 Nov 2022 07:07

#ساواش_و_باریش
یازار: #لئو_تولستوی
چئویرن: #بئیدوللا_موسایئو و #ممد_عاریف
کؤچورن: #رحیم_خیاوی
نشر: #حکیم_نظامی_گنجه‌ای

دونیا ادبیاتی نمونه‌لریندن یئنی بیر اثر یاییلدی
(ایشیق)

دونیا شؤهرتلی روس یازیچیسی لئو تولوستویون «ساواش و باریش» اثری یازیچی «رحیم خیاوی»نین امه‌یی سایه‌سینده عرب الیفباسیندا ایشیق اوزو گؤردو. بئیدوللا موسایئو و ممد عاریف‌ین آذربایجان تورکجه‌سینه چئویردییی بو سامباللی اثر ۲۳۰۰ صحیفه‌ده و ۴ جیلدده «حکیم نطامی» انتشاراتی طرفیندن یاییلیبدیر. ۴ جیلدلیک بو کیتابی ۷۵۰۰۰۰ تومن قیمتینده آشاغیداکی آدرسدن الده ائتمک اولار. http://nezamibook.ir/shop

کپشن ایشیق سایتیندان کپی اولموشدور.
#ادبیات_ائوی

@AdabiyatEvi

ادبیات ائوی

13 Nov 2022 08:29

‍ #سویون_دریمیزی_سویون_یاشایاق


من اؤزوم بیلیرم نه‌چی‌یم، نه‌یم؛
تیکدیگیم بو داخما، هؤردویوم بودور،
اوداسی تر- تزه، اودو کؤهنه‌یم،
الیمدن بو گلیر، گؤردویوم بودور...

بئشی خوشلاسا دا، بیری خوشلاماز
سینه‌مده بوز یانار، جانلی قیشلاماز،
قلمیم اوت بیچمز، کولش خیشلاماز؛
منی باغیشلایان اولارمی؟  چتین!

اؤزومدن دانمیشام اؤز گوناهیمی،
نه قدَر خئیریمیز، شَریمیز قالیب
دردسیز یوخ، بؤلوشسم کؤنول آهیمی،
بیرجه سویولمایان دَریمیز قالیب،

«سویون دَریمیزی سویون یاشایاق
بئش گونلوک عؤموردور، قویون یاشایاق
قورد اولا بیلمه‌دیک، قویون یاشایاق،
منی باغیشلایان اولارمی؟ چتین!»

طالع لر دایاقسیز دایاق‌لار اوسته؛
بیر قلبی گؤینتمیر مین طالع دردی
توستولو، توستوسوز اوجاق‌لار اوسته
آش‌لاری بوغلانان بیگانه‌لردی.

منکی هر اؤلن‌له اؤله بیلمیرم،
منکی بؤلونمزی بؤله بیلمیرم
اوزو دؤنوک‌لردن دؤنه بیلمیرم
منی باغیشلایان اولارمی؟ چتین!

دئمه‌دیم کیمه «شاه»، کیمه «یئتیمسن»
بو قارا ملّتین، بو آغ ملّتین،
دئدیمکی، یئمینی آلله یئتیرسین
عاغلی گؤدَنینه جالاق ملّتین!

قادینی ار دوغماز قورخاق ملّتین!
منی باغیشلایان اولارمی؟ چتین!

دونَنیم، بو گونوم، آیاغیم آلتدا
باخیرام اوفوقدا صاباح گؤرونور،
انساندیر چیخاران انسانی یاددان
صاباحین الینده سیلاح گؤرونور

صاباحین دیلینده سیلاح سس‌لَنیر،
الهی، نه بؤیوک گوناه سس‌لَنیر
شاعیر دوداغیندا بیر آه سس‌لَنیر:
منی باغیشلایان اولارمی؟ چتین!

#ممد_آراز
کؤچورمه:
#ادبیات_ائوی

@adabiyatevi

ادبیات ائوی

12 Nov 2022 09:37

دلی‌لریم بو گون ساواش گونودور
مخنّث اؤلكه‌سی تالانماق گرک
قوچ ایگیدلر یاراسیندان بلله‌نر
شربت تک قانینا یالانماق گرک

مرد ایگیدلر نعره چکسین داوادا
شاهین کیمی شکار آلسین یووادا
مصری قیلینج جوولان وورسون هاوادا
باغيرساق جنده‌یه دولانماق گرک

#کوراوغلو ایچنده دوشمن قانینی
مرد میداندا نعره‌سیندن تانینی
قیرین وزیرینی، توتون خانینی
لئش لئشین اوستونه قالانماق گرک...

#کوراوغلو
#ادبیات_ائوى

@AdabiyatEvi

ادبیات ائوی

11 Nov 2022 07:41

#من_سیزه_قول_وئریرم...
#دانیشان_رسیم_لر
#ادبیات_ائوی

@adabiyatevi

ادبیات ائوی

10 Nov 2022 11:03

1)
اؤلکه‌ن اوچون گئرچک آماج نه ایسه
او هدفی گؤروب و هدفه یورویه‌جکسن
هرکس سنین علِیهینده بولوناجاق‌دیر
اؤنونه سونسوز انگل‌لر ییغاجاق‌لار
سن اؤزونو بؤیوک دئییل
کیچیک، ضعیف، کیمسه‌سیز سایاراق
کیمسه‌دن یاردیم گلمه‌یه‌جَیینه ایناناراق
او انگل‌لری آشاجاقسان
بوندان سونرا سنه بؤیوک دئین‌لره
ساده‌جه گوله‌جکسن...
2)

آرخاداشلار، افندی‌لر و ای ملّت، بونو بیلین کی، تورکیه جمهوریتی شیخ‌لر، ماللالار، درویش‌لر، موریدلر، مجذوبلار مملکتی اولاماز. ان دوغرو، ان حقیقی طریقت، مدنیّت طریقتی‌دیر.

3)
بیر گون منیم سؤزلریم بیلیم‌له (علم) تَرس دوشرسه، بیلیمی سئچین.

4)

- پاشام، ملّت وکیل‌لرینین معاش‌لارینی (آیلیق و درآمدلری) معیّن‌لشدیریریک. نه قدر اولسون؟
آتاتورک: معلّم معاشینی کئچمه‌سین.

5)

سیز وطن یولوندا اؤله‌جکسینیز و آنالار مین‌لرجه سیزلردن دوغاجاق!
آنجاق،
مین‌لرجه آنا بیر آووج تورپاق دوغانمایاجاق.

  #مصطفی_کمال_آتاتورک

نوامبر آیی‌نین 10- جو گونو آتاتورکون آنیم گونودور‌. (1881-1938).
حؤرمت‌له یاد ائدیریک🌺
@adabiyatevi

ادبیات ائوی

10 Nov 2022 07:11

بوگون گونش کیمی باتسام دا اگر
صاباح زیروه‌لره نور ساچاجاغام
قانیمین ایچینده یاتسام دا اگر
ظلمتدن گونشه یول آچاجاغام

مندن قارانلیقلار دیکسینه گرک
من گونش اوغلویام، گونشه باغلی
قارانلیق یارالدان هر قارا کؤینک
منیم ایسته‌ییمده اوره‌یی داغلی

قارادئو داستانی بیر افسانه‌دیر
قارادئو انسانین قارا فیکریدیر
آل قانیم شفقدن بیر نشانه‌دیر
فیکریم انسانلارا چارا فیکریدیر

هر قطره قانیمدان مین‌لر جان فدا
آزادلیق عشقیله جوشوب داشاجاق
آزادلیق آناسی ائلده اوبادا
قوچاق ائولادینا نغمه قوشاجاق

مندن قاباق مین‌لر شروین-جاویدان
آزادلیق یولونا ایز قویوب گئدیب
ظلمتدن یاشاماز آزاده انسان
بابالار دَیَرلی سؤز قویوب گئدیب

محک داشی دئییل خالقیم-ایمانیم
معنادا گؤستردیم بو امتحانی
ظلم ائوین ییخاجاق تؤکولن قانیم
یئرده قالمایاجاق گوناهسیز قانی

تکجه دوشمان دئییل آفشین- معتصیم
اویمارام قدّارین فتنه- فئلینه
قوی اوجادان دئییم اوجالسین سسیم
انسانی اویدوران دوشماندیر منه

اؤلومومدن دوغولماسا یاشاییش
عبث یاشامیشام من بو دونیادا
دوغرانماغیم یاراتماسا اویانیش
اؤلموشم ایل‌لردی ائلده اوبادا

#میر_بؤیوک_سئییدلر
#ادبیات_ائوی
#خدانور_لجعی

@adabiyatEvi

ادبیات ائوی

08 Nov 2022 09:53

وطنین بیر یاندان نادان وطنداش
بیر یاندان عاغیللی دوشمانی وارمیش
وطن گاهدان دوشمان، گاهدان آی قارداش
وطنداش الینده پارچالانارمیش
#نادر_الهی
#ادبیات_ائوی
بو تک بندی، هئچ بیر زامان یاددان‌ چیخارتمایاق

@AdabiyatEvi

ادبیات ائوی

08 Nov 2022 08:27

کیرپیک گؤزه یییه دورماز،
آغیز سؤزه یییه دورماز.
دونیا بیزه یییه دورماز،
دونیانین‌ دا یییه‌سی یوخ.

دردیمیز- سَریمیز بیردی،
هر دردین جانی صبیردی.
هر عؤمرون سونو قبیردی،
داها بونون نییه‌سی یوخ!

بو عؤمرو بیزه کیم بیچدی؟
فله‌یین فئلینه دوشدوک.
بیر دَرزی الینه دوشدوک-
قایچیسی وار، ایینه‌سی یوخ.

#رامیز_روشن
#ادبیات_ائوی

@adabiyatevi

ادبیات ائوی

20 Nov 2022 08:34

#دانیشان_رسیملر
#worldcup
#ادبیات_ائوى

@adabiyatEvi

ادبیات ائوی

19 Nov 2022 19:18

نام کتاب : حیا سلطان
نویسنده: استادداوود حسن آقایی
تعداد صفحات:۷۳۶
انتشارات ۱۱۴
سال نشر:۱۴۰۱
این اثر اولین رمان نويسنده به زبان ترکی قشقایی و دومین رمان نویسنده است. او در اولین رمان خود «ظلمت» گوشه ای از زندگانی و روحیات قشقایی را به زبان فارسی به نمایش گذاشته بود. در رمان دوم که به ترکی قشقایی به نگارش درآمده است بخش دیگری از رسوم و آداب و اعتقادات اجتماعی و روابط عاطفی به نمایش کشیده می شود.
صحنه‌های بدیعی که نویسنده از راز و رمزهای زندگی قشقایی و همزیستی با طبیعت و مظاهر آن توصیف کرده است جای بسی تامل و تفکر دارد.
توصیف روحیات و حالات قهرمان با استفاده از زبان بومی قهرمان زمینه ارتباط بلاواسطه و بدون حضور ترجمه را با قهرمانان داستان فراهم آورده است. همانطور که به قول معروف خود رسانه هم بخش مهمی از پیام است، واژگان نیز بخشی مهمی از پیام داستان هستند و هرچه اصیل تر باشند حس را بهتر منتقل می کند.

#ادبیات_ائوی

@AdabiyatEvi

ادبیات ائوی

19 Nov 2022 07:51

دده‌قورقود کتابیندان «قانلی قوجا اوغلو قانتورالی» بویو حاققیندا معلومات:

داستاندا اولان ۳۲ رقمی: بو رقم سگگیز رقمی‌نین دؤرد قاتی‌دیر. خوشبخت و مکمّل بیر رقم‌دیر. قابالادا (کابالا) بیلگین اولماغین ۳۲ یولو وار. دمیر قازیق‌لیق (قطب گؤسترن) جیهازی‌نین دا ۳۲ نقطه‌سی وار. بودانین ۳۲ اصیل، ۸۰ فرعی سیمبولو واردیر. حروفی‌لیگین بانیسی نعیمی استرآبادی ده ۲۸ عرب حرفینه ۴ حرف (گ. چ. پ. ژ.) آرتیرماق‌لا فارس الفباسی‌نین مکمّل‌لشدیرلمه‌سینه چاتدیردیغینا اینانمیشدیر. شاهمات اویونوندا دا ۳۲ داش وار. بو رقمین توراتین «یتصرا» سِفرینده ۳۲ دیش‌له باغلی اولدوغو دئییلیر. تبریزلی عالیم محمد پسندی حکم‌آبادی ۳۲ رقمینی طاماح رمزی، مادّیاتا باغلی اولماق رمزی کیمی قیمت‌لندیرمیشدیلر.

داستان‌دا میفیک اوبرازلار

بوغا: (گاو نَر / ورزا) ارکک‌لیک سیمبولو. گؤی تانری‌لارینا مقدّس‌دیر. وئریملی‌لیک (محصولدارلیق)، خاقانلیق، خاقانین، تؤره‌ییشین، ایره‌لی‌له‌ییش (رشد) رمزی‌دیر. بوغا اؤنو آلینماز قدرت، شدّتلی حرکتی گؤستریر. اورکموش، قارشی‌سی آلینماز ارکک‌لیک سیمبولودور. عینی حالدا یاخشی‌لیق، دینج‌لیک، صولح سئورلیک گوجونون گؤستریجی‌سیدیر. خلّاقیّتی ده سیمبولیزه ائدیر. یونان اساطیرینده وحشی بوغا، زنجیرلرینی قیرمیش خشونتی، جنسی گوجو، عدالتی، کائناتین نظام- انتظامی‌نین دا آنلامینی داشیییر. یونان‌لاردا زئوس، روم‌لولاردا ژوپیتر بوغا شکلینده تصویر اولونور.

آسلان/شیر: گونشین ایلاهی گوجونو گؤستریر. داش اورکلی‌لیک رمزی‌دیر. آشور- بابیل تانریسی «ایشتار» کیمی گونش حرارتینی و گونشی سیمبولیزه ائدیر. ذاتی اوددور. اولولوق، قدرت، قورخمازلیق، اِتیک جسارت ( اخلاقی جسارت)، نظامی قدرتی بیلدیریر. شمسی مخلوقاتین ان دیرلی‌سی، گوجلوسو حساب ائدیلیر. عدالتلی و قدرتلی خاقانی، عین حالدا کیشی‌لیگین ده رمزی‌دیر. ایکی باشلی اسلان، جنسی میل‌لرین ده رمزی‌دیر. انجیل‌ده استعاری شکیلده شجاعت، باجاریق و قدرتی نمایش ائتدیریر. آسلان اؤلومو آندیران بیر رمز ده اولا بیلر. قدیم یونان‌دا آسلان‌لار اؤلولرین قورویوجوسودور. قانادلی آسلان گونئی امپراتورونون رمزی‌دیر. جاه- جلال، فخارت آنلامینی دا ایفا ائدیر. چین- ژاپن اساطیرینده شجاعت و قورویوجولوق‌لا برابر رحم‌سیز‌لیگین، ظولمون ده رمزی‌دیر. دؤیوش، دؤیوش تانری‌لاری‌نین دا بلگه‌سی‌دیر. آسلان عمومیّت‌له باکره الهه‌لری (سئلجان خاتونو) مشایعت ائدیر. آسلانی اؤلدورن قهرمان گونش تانریسی‌دیر. او، عاغلی، جسارتی، قورخمازلیغی اؤزونده جمع‌لشدیریر. آسلان بوغا ایله بیرگه‌دیرسه، اؤلوم علامتی‌دیر ( فرهنگ نمادهای سنّتی). آسلان، خاقان، گونش، قدرت، عقل، عدالت رمزی اولماق‌لا برابر لووغالیق (غرور)، منم‌لیک ( خودپرستی) معناسینی دا احتوا ائدیر. آسلان معلّم‌دیر. مادّی- معنوی قدرت‌لر، الهی گوجون ده علامتی‌دیر. (فرهنگ نمادها. ترجمه‌ی سودابه تفضّلی).
دوه/شتر: آز یئییب- ایچمه‌یین، قناعتین رمزی‌دیر. اورتا آسیادا پیس خاصیّت، پیس داورانیشی دئییل، لووغالیق (غرور)، منم‌لیک ( خودپرستی)، اؤزونو اؤیمه رمزی حساب ائدیلیر. (جلال بیگدلی- تورک میتولوژیسی انسیکلوپدیاسی). تورک خالق‌لاریندا تورک مدنیّت‌لرینده ثروتین، دؤزومون رمزی‌دیر. (توراتدا سِفر لاویان).
دوه مُردار (نجس) حیوان حساب ائدیلیر‌. اکثر بدوی خالق‌لاردا، چادر- اوبا حیاتی یاشایان قبیله‌لرده ثروت حساب ائدیلیر. اورتا عصر؛ شرقی آوروپادا دؤزوم، تمکین رمزی‌دیر. مسیحیّت‌ده تن‌لیک (اعتدال)، سلطنت، عزّت، اطاعت، دؤزوم آنلامینی داشیییر. یوکون تحویل وئرنده، دیزه چؤکدویونه گؤره آغیرباشلی‌لیق (وقار)، تمکین (فروتنی)، باشی آشاغیچی‌لیق (سربراهی) رمزی ده ساییلیر. یهودی‌لر آراسیندا؛ دوه گَوشه‌دییی (نشخوار) عینی حالدا دیرناغی‌نین ایکی هاچالی اولمادیغینا گؤره قوربان ائدیلمه‌سی حرام ائدیلیر. ( فرهنگ نمادهای سنّتی).

داستانین دیلینده اولان فعلی باغلاما (قیود فعلی) آنلامیندا اولان شکیلچی‌لر:
الف- ایکن/کن: بو شکیلچی فعل یاخود سؤزلره آرتیریلاراق؛ زمان، حال و وضعیّت معناسینی ایفاده ائدیر. (سن واریکن) (واختیکن).
ب- ایبانی/ایبنی: آرکائیک فعلی باغلاما؛ سونرادان گلن ایکینجی فعل اوچون امکان یارادیر. (قالخیبانی/گئدوبنی).
پ- آراق/اَرَک: فعله قوشولاراق حالت معناسینی بیلدیریر. (زمان، کیفیت، سبب وقوع فعل اصلی را بیان میکند). عربجه تنوینی اولان سؤزلره قارشیلیق دوزلدنده ده استفاده اولور. اؤرنک: قصداً، عمداً=بیله‌رک، استناداً= دایاناراق.

#حسن_اوموداوغلو
حاضیرلایان: #ویدا_حشمتی
#ایکینجی_بؤلوم
#ادبیات_ائوى

@AdabiyatEvi

ادبیات ائوی

17 Nov 2022 20:44

بالقیس،
کوچه باشینا نار آلماغا گئتمیشدین،
پارچالارین قاییتدی ائوه...
اونلار بئیروتو (تبریزی/ایذه‌نی) بوراخیب
بیر جئیرانی آیاقدان سالدیلار
سن گؤزلرینی یومدوغوندا
دنیز استعفا ائتدی

بالقلیس
چانتانی بئیروتون (تبریزین/ایذه‌نین) خارابالیق‌لاریندان چیخارتدیقلاری زامان
#گؤی_قورشاغی ایله یاشامیش اولدوغومو آنلادیم...

#نزار_قبانی
#آیلار_حقی
#علی_عراقی
#کیان_پیرفلک
#ادبیات_ائوى

@adabiyatevi

ادبیات ائوی

16 Nov 2022 07:27

دوست کیمی گؤرونن یالتاق‌لار، فرقلی اولماغا چالیشان ساده انسان‌لار، آرخامیزدان قورولان اویون‌لار... قایدا همیشه عینی‌دیر؛
گول و کئچ...

#داگلاس_نوئل_آدامز
بریتانیالی آکتییور ‌و یازار
(۱۹۵۲-۲۰۰۱)
#ادبیات_ائوى
@AdabiyatEvi

ادبیات ائوی

15 Nov 2022 11:12

پیشیک/ گربه:

این حیوان در دیوان الغات الترک به شکل «موش» آمده است. در مثلی مشهور آمده است:
«الدَجی سِجْغانْ، مُوشْ تَشِقِی قَشِير»
(اؤلمه‌لی سیچان، پیشیگین داششاغين قاشییار).
یعنی: اگر موعد مرگ موش فرا رسد، حتی بیضه‌ی گربه را هم می تواند قلقلک دهد.
عرب‌ها نیز مثلی همانند این دارند:
«کّالباحِثِ عَن المُدیَه»:
(باشین بیچاغا سورتور) که به فارسی چنین است:«موش سرش را با چاقو در تماس قرار می‌دهد».
این مثل را برای افرادی بکار می‌برند که به نوعی در اطرافش همه چیز با مرگ مواجه است.
پدرانمان مثل های دیگری برای ما به یادگار گذاشته اند؛ همانند:
«موش یَقریقا تَکِشماس، اَیُر کِشی نَنکی یَرَشماس.»
(پیشیک، گؤیدن آسیلان یاغا (دُنبه) اَریشمَز (ال وورماز)، دئیر: ائلین مالی منه یاراشماز!)
یعنی:«گربه از دنبه‌ای که از سقف آویزان است، نمی خورد، و می گوید: استفاده از اموال دیگران درخور ما نیست.».
این مثل را زمانی که دست ما به چیزی گران قیمت نمی‌رسد می گوئیم. مصداق بارزش امروزه همان مثل مشهورِ «پیشیگین آغزی اَته چاتماز، دئیر اییی گلیر!» است. (دیوان- آتالای- ج۲، ص ۱۰۵، «تَکِشدی» کلمه‌‌سی‌نین ایضاحی)

در داستان «قانلی قوجا اوغلو قانتورالی» از کتاب دده‌قورقود، زمانی که قانتورالی برای تصاحب «سئلجان خاتون» وارد شهر «ترابوزان» می شود و دختر او را در حال مبارزه می‌بیند به محض دیدن قانتورالی... چنین آمده است. داستان را از زبانِ شاعر بزرگ، بولود قاراچورلو می‌آوریم:
«قانتورالی نقابینی، گؤتوررکن، قیز باخیردی.
آی جماللی، آسلان اوزلو، مرد ایگیده گؤزو دوشجک!
داراقلیغی بوشا گئتدی، کدیسیی ماولادی
دابباغ اولموش دانا کیمی،
جویجوسوندن سو تؤکولدو».
از این قطعه معلوم می‌شود که: «...سئلجان خاتین به محض دیدن قانتورالی آب(شهوت) از هر گوشه‌ی بدنش به تراوش برمیخیزد....»
به نوعی درخواست درونی برای وصال منظور نظر است، که با «کدیسیی ماولادی...» همخوانی دارد.
موش لغتی است «اِکوئیک» که از دو قسمت ساخته شده است: «مو+ش» حرف «ش» در اینجا نشان دهنده‌ی «کثرت» چیزی است. «مو» صدای حیوان است، صدایی است که به صورت مستقیم از طبیعت به عاریت گرفته شده است. به چنین اسم هایی «دیسکریپتو» یا اسمهای تصویری، گفته می شود. صدایی که در پی اصرار، درخواست و مجازاً التماسی است.
در فرهنگ سنگلاخ به گربه «کتیک» یا «کتوک» نیز گفته‌اند. منشأ این لغت برای ما نامعلوم می‌باشد.[صفحه ۱۳۴ همان کتاب].
اما در زبان عربی به گربه «هرّه» یا «سنّور» گفته می‌شود. سعدی در گلستان باب اول، حکایت اول می نویسد:
«اذا یأصل الانسانُ طالَ لسانا "کسنّور" مغلوبُ یصولو علی الکب».
ترجمه: «وقت ضرورت چو نماند گریز
دست بگیرد سر شمشیر تیز».
همچنین در معارف گیاهی، نوشته ی جناب میرصدر، جلد سوم، صفحه‌ی ۱۸۷ از علفی گیاهی در علوم طبی گیاهی به نام «گربه‌ی علف» یا «واله رییَن» نام می برد که در زبان عربی «سنبل الطیف» یا اصطلاحا «سنبل لطیف» نیز گفته می‌شود. (علف گربه، همان پیشیک اوتو‌ی خودمان است که به نظر فارس‌ها این لغت را از ما گرته‌برداری کرده‌اند و این اسم را ساخته‌اند.) این دارو یک داروی مسکن و آرام بخشی است. به اعتقاد برخی دامپزشکان هر گاه گربه‌ای را برای معالجه به کلینیکی برای درمان می‌برند یک ربع قبل از آن، استفاده می کنند تا گربه به عادت مألوف نباشد.
اما در زبان‌های تورکی دیگر به گربه، لغت‌های زیر نیز گفته می شود:
تورکیه(کدی)، آذربایجان(پیشیک)، باشقورت(بیسای)، قزاقستان(میسیک)، قیرقیزیستان(میشیک)، اوزبک(موشوک)، تاتارستان(پیشی)، تورکمنستان(پیشیک)، اویقورستان(مؤشوک).

#احمد_یوسفی
بوتون بو یازدیق‌لاریمی اوستاد اوموداوغلونون کلاس‌لاریندان نُت گؤتورموشم. بو اوزدن تشکر ائدیرم.
#ادبیات_ائوی

@AdabiyatEvi

ادبیات ائوی

14 Nov 2022 07:53

یئنی چاپ اولان کتاب‌لاریمیز
#تورک_اصیل‌لی_روس‌لار
یازار: #مینا_تکه‌لی
حاضیرلایان: #بیرینجی_جیلد: #حسین_امکانی (خوجالی) و #صمد_جبارپور
تصحیح و تعلیقات: #حسن_اوموداوغلو
و #ایکینجی_جیلد: #حسین_امکانی و #حسن_اوموداوغلو
سون ائدیت:‌ #معصومه_اژدری
#ادبیات_ائوی

@AdabiyatEvi

ادبیات ائوی

13 Nov 2022 12:44

میرعلی سیّدسلامت، آذربایجانین مشهور میفولوژ و اسطوره‌شناسی، اون‌لارجا کتاب و مقاله مؤلّفی،  دونیاسین دَییشدی.
#میرعلی_سیدسلامت «اصلی و کرم»، «بایاتی، اسطوره باخیمیندان»، «مقدمه‌ای بر بررسی کتاب دده‌قورقود» و... کیمی کتاب‌لارین یازاری‌دیر.
چوخ‌بؤیوک بیر یازاری الدن وئردیک، روحو شاد و یولو داواملی اولسون🖤

#ادبیات_ائوى

@AdabiyatEvi

ادبیات ائوی

13 Nov 2022 08:22

توتدوغو بالیق چوخ کیچیک اولونجا اونو اؤپَر و یئنی‌دن دنیزه آتار. یانینداکی بالیقچی بیراز شاشیراراق؛
«نه ائتدین؟ هئچ بالیق اؤپولورمو؟» دئیه سوروشور.
جواب بو اولور:
-«اولسون، بو دنیزده منیم اؤپدوغوم بیر بالیق دولانیر آنجاق».

#سعید_فاییق_آباسی‌یانیق
#ادبیات_ائوى

@AdabiyatEvi

ادبیات ائوی

11 Nov 2022 21:16

کتاب‌لاردان سؤز آچارکن،
سسین نه قدر فرقلی ایدی...

#اوغوز_آتای
#ادبیات_ائوى

@AdabiyatEvi

ادبیات ائوی

10 Nov 2022 11:13

#دیوار_یازیلاری

جاهیل لیگیمه کتاب،
اؤلکه‌مه
آتاتورک کیمیسن!

#ادبیات_ائوی
#آنونیم

@AdabiyatEvi

ادبیات ائوی

10 Nov 2022 10:58

Zülfü Livaneli - Böyledir Bizim Sevdamiz / Atatürk
#بؤیله‌دیر_بیزیم_سئودامیز
#موصطفی_کمال_آتاتورکون یاشامیندان گؤرولمه‌میش رسیم‌لر
بسته کار و سسلندیرن:
#زولفو_لیوانئلی


@adabiyatevi

ادبیات ائوی

10 Nov 2022 06:29

آبان آیی‌نین 19-نجو گونو، #صفرخان_قهرمانیان جناب‌لاری‌نین ایل دؤنومودور.
صفرخان، اوتوز ایل پهلوی زندانیندا قالدیغینا گؤره، ماندللا لقبین داشی‌ییردی.
صفرخانین مزاری، کرج شهرینده اولان امامزادا طاهرده‌دیر.
صفرخان زنداندا اولان سانترالیست انسان‌لارا و دوشونجه‌لره توخانیب و اونلاری قیناییر. (بو حاقدا علی‌اشرف درویشیان ایله مصاحبه‌لرین و بهروز حقی جناب‌لاری‌نین تألیف ائتدیگی کتاب‌لارین اوخویا بیلرسیز) بیر نئچه واراق او خاطیراتدان گتیریریک.
یولو داواملی، مزاری نورلا دولسون..🌺

#ادبیات_ائوى

@adabiyatevi

ادبیات ائوی

08 Nov 2022 08:34

#یاشاسین_زاپاتا_فیلمیندن_بیر_کسیت
هئچ اولوبدورکی محکمه، اکینچی‌لرین نفع‌ینه رأی وئره؟!

یؤنتمن: #الیا_کازان
چیخیش ایلی: 1952
آدلیم آکتییورلار:
#مارلون_براندو و #جین_پیتئرز و #آنتونی_کوئین

دراماتورق: #جان_ائشتاین_بک

بو فیلم، سینما دونیاسیندا، شاه‌اثرلردن ساییلیر.

#ادبیات_ائوی

@adabiyatevi

ادبیات ائوی

07 Nov 2022 20:15

دَیَرلی شاعیر، #حافظ_عبدالهی جناب‌لارینین شاعر عمیسی (حسین عبدالهی مجارشین) وفات ائتمیش و اونون ایکی جلد مرثیه شعرلری چاپ اولموشدور. بو کتاب‌لارین آچیلیش تؤره‌نی، پنج‌شنبه گونو تبریز شهرینده قورولاجاق‌. علاقه‌لی اولانلار، حضور یئتیره بیلرلر🌺🙏

#حسین_عبدالهی
#حافظ_عبدالهی
#ادبیات_ائوی

@AdabiyatEvi