2326
علی‌اشرف فتحی و مجله تقریرات ارتباط با من: @aliashraffathi
سخنان جناب آقای علی‌اشرف فتحی
موضوع: تاریخچه زندگینامه نویسی
در مراسم رونمایی از کتاب ایام تحصیل
کتابخانه مسجد اعظم
@boroujerdilib
لینک دریافت فایل با کیفیت بالا:
https://www.aparat.com/v/XrMF1
🔸می‌خواستم دربارهٔ اخراج دوست ارزشمندم دکتر آرمان ذاکری از دانشگاه تربیت مدرس چیزی بنویسم که دیدم دیگر دوست گران‌قدرم دکتر مهدی سلیمانیه حق مطلب را ادا کرده است. آرمان عزیز علاوه بر ذهن کم‌نظیر و دانش فراوانش، انسانی دلسوز و رفیقی مهربان است. با آموخته‌هایش زندگی می‌کند و بسیار روش‌مند می‌نویسد و می‌گوید؛ چیزی که گوهر کمیاب جامعهٔ ماست. من نیز از او بسیار آموخته‌ام و امیدوارم جامعهٔ ما از او محروم نشود. نوشته مهدی عزیز را بخوانید:
Читать полностью…
🔸آیا زیارت اربعین منجر به تمدن‌سازی می‌شود؟
شهریور ۱۴۰۱ در مناظرهٔ خبرگزاری قرآن (ایکنا) به این موضوع پرداخته شد که متن کامل آن را می‌توانید در اینجا بخوانید.
@taqriraat
🔵 سومین مدرسه تابستانی انعکاس | شهریور ۱۴۰۲
🔵«محمد [ص]: زندگی، جامعه و میراث فرهنگی»
👥 با مشارکت دانشگاه شهید بهشتی (پژوهشکده مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن)، دانشگاه اکستر و مرکز دین‌پژوهی حنیف
➕ ۴۴ ساعت ارائه علمی با پرسش و پاسخ در ۷ روز
➕ ۲، ۳، ۹، ۱۰، ۱۵، ۱۶ و ۱۷ شهریور ۱۴۰۲ | از ساعت ۱۴:۰۰ تا ۲۰:۳۰ به وقت تهران
➕ با حضور ۲۴ استاد از دانشگاه‌های ۹ کشور: ۷ ارائه به زبان فارسی و ۱۷ ارائه به زبان انگلیسی (با ترجمه همزمان فارسی)
📄 محورهای اصلی برنامه:
◀️ جزیرة‌العرب و مدینه در عصر نبوی
◀️ سیره و زندگانی پیامبر
◀️ سرگذشت خانواده پیامبر
◀️ جایگاه پیامبر در فرهنگ جوامع اسلامی متأخر
◀️ پیامبر در منابع غیر اسلامی
⭐️ فهرست ارائه‌کنندگان و عناوین ارائه‌ها را در اینجا ببینید.
🗓 مهلت ثبت‌نام: تا ۳۰ مرداد ۱۴۰۲
🎓 تخفیف ویژه دانشجویی
🆔 اعطای گواهی‌نامه
📷امکان تهیه بلیت روزانه
🌐 برگزاری جلسات در Zoom
🌐 برای ثبت‌نام و اطلاعات بیشتر به سایت زیر مراجعه کرده:
🔵inekas.org
یا با @Inekas_admin تماس بگیرید.
#رویداد_انعکاس
@inekas
📹 از صلح حسن(ع) تا قیام حسین(ع)
نسخه صوتی
▫️نگاه تحلیلی و روش‌مند به واقعه عاشورا اگرچه قدمت زیادی ندارد و در ابتدای راه است، ولی آثار پرشماری در این زمینه تولید شده و با نظریات متعددی در تبیین ماجرای شهادت امام حسین(ع) مواجه هستیم.
▫️در گفت‌وگوی اکوایران با دکتر سید صادق حقیقت - استاد برجسته علوم سیاسی و پژوهشگر حوزوی - به بررسی رویکردهای موجود در زمینه تحلیل حادثه کربلا پرداختیم.
▫️او معتقد است تحلیل‌های موجود نمی‌تواند همه ابعاد این واقعه را پوشش دهد و تبیین کند و برای درک کامل‌تر این حادثه بزرگ و تاریخ‌ساز باید از روش مورخان مدرن فرانسوی (Annales school) بهره گرفت.
▫️بر اساس این مکتب، در واقعه عاشورا باید زمینه‌ها را حتی از دوران قبل از ظهور اسلام مورد بررسی قرار دهیم. دوم آنکه باید ابعاد مختلف دینی، سیاسی، جامعه‌شناختی، روان‌شناختی، اقتصادی و ... در پیوند با یکدیگر مورد بررسی قرار گیرد.
▫️این صاحب‌نظر برجسته معتقد است که اکتفا به دو منظر دینی و سیاسی نمی‌تواند ما را به درک و نگاه جامعی از حادثه کربلا برساند و تاریخ‌نگاری سنتی از این منظر دچار کاستی‌های جدی است.
📺 @ecoiran_webtv
ساعت ۸:۱۵ امشب، پخش زنده از اینجا
instagram.com/zeitoonorg
مدرسه مطالعات دین باشگاه اندیشه با همکاری انجمن علمی فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران برگزار می‌کند:
ازدواج و برده‌داری در اسلام نخستین:
درس‌گفتار متن‌خوانی کتاب Marriage and Slavery in Early Islam اثر کیشیا علی
با تدریس:
علی‌اشرف فتحی
پژوهشگر و مدرس تاریخ در حوزه علمیه قم
تابستان ۱۴۰۲
شنبه‌ها | ساعت ۱۷ تا ۱۸:۴۵
۵ جلسه | حضوری و مجازی
همراه با گواهی از انجمن علمی فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران و باشگاه اندیشه
برای اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام:
@bashgahandisheschools
تماس:
۰۹۱۰۹۳۷۴۰۷۷ | ۰۲۱۶۶۴۸۰۷۱۷
کانال رسمی انجمن علمی فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران:
@Jp_law_ut1
💬معرفی دوره را اینجا بخوانید.
#تابستان۱۴۰۲ #مطالعات_دین #متن‌خوانی #ازدواج #برده‌داری #اسلام_نخستین #باشگاه_اندیشه
@bashgahandishe
🔻صدای بی‌صداها؛ به‌مناسبت ده‌سالگی دین‌آنلاین
✍ علی‌اشرف فتحی
✔️ده سال پیش در ابتدای فعالیت دین‌آنلاین در جلسه‌ای به همراه آقای دکتر سجادی‌نژاد خدمت آقای دکتر سید عباس صالحی بودیم، صحبت از اهمیت رسانه در حوزه علمیه و فقدان رسانه حرفه‌ای در زمینه دین و روحانیت بود.
📎 پيوند به متن کامل این یادداشت در سایت دین‌آنلاین
https://www.dinonline.com/41486/
🆔 @dinonline
🔸تفسیر ناروای عمامه‌پرانی
✍🏻علی‌اشرف فتحی
از نخستین هفته‌های سال ۱۴۰۱ به مناسبت صدمین سال شمسی تأسیس حوزه معاصر قم، نشست‌ها و همایش‌های متعددی برگزار شد و مقالات و کتاب‌هایی انتشار یافت تا درباره گذشته و آینده حوزه علمیه قم سخن گفته شود. اما آغاز حرکت‌های اعتراضی از اواخر تابستان که تا زمستان امتداد یافت، از رونق این جلسات و مباحث کاست و گفته می‌شود این برنامه‌ها در سال ۱۴۰۲ از سر گرفته خواهد شد.
این بار سخن از چالش‌های عمیقی به میان آمد که پیش روی روحانیون ایران قرار گرفته است. میزان و شدت شعارها علیه روحانیت این بار از اعتراضات پیشین وسیع‌تر و بیشتر بود و به نگرانی‌های قشر مذهبی درباره آینده دینداری و نیز افول جایگاه روحانیت دامن زد.
مجله تقریرات برای تیتر یک شماره هشتم خود در زمستان ۱۳۹۷ این عنوان را برگزیده بود: «روزهای سخت روحانیت».
در آن شماره به اعتراضات پاییز ۱۳۹۶ و هشدار یکی از مراجع برجسته قم نسبت به کاهش محبوبیت اجتماعی روحانیون اشاره کرده بودیم. با این حال، آنچه که از نیمه دوم سال ۱۴۰۱ آغاز شد، هشداری جدی بود که در قالب حرکت‌های ایذایی مانند «عمامه‌پرانی»، شکاف گسترده میان بخشی از نسل جدید را با نهاد دین، آشکارا به نماش گذاشته است. برخی همچون محمد مطهری؛ فرزند استاد مطهری وابستگی شدید روحانیت به حکومت و حضور پررنگ روحانیون در مناصب حکومتی را مسبب چنین وضعی دانسته‌اند. اما به نظر می‌رسد در چنین فضایی، ماهیت عصر مدرن و ناسازگاری‌های بنیادین آن با سنت، بیش از حد مغفول واقع می‌شود. این افت منزلتی حتی در یک حکومت سکولار و غیر روحانی نیز نه تنها ممکن‌الوقوع، بلکه حتمی‌الوقوع می‌نماید. پیمایش‌ها و نظرسنجی‌هایی که از دهه پنجاه در ایران انجام شده، گویای تنزل تدریجی منزلت روحانیون و رواج نوعی دینداری غیر فقیهانه در جامعه است. اساسا با گسترش علوم و نهادهای آموزشی مدرن در ایران، چنین تنزلی طبیعی می‌نماید. حتی در سال‌های پایانی دهه هفتاد که تنش میان دولت و ملت در ایران بسیار کمتر بود، در نظرسنجی‌ها و پیمایش‌های ملی، جایگاه منزلتی روحانیون کمتر از استادان دانشگاه، معلمان، ورزشکاران و هنرمندان بود و این را به‌وضوح می‌شد از برنامه‌های رسانه ملی نیز دریافت که حتی در اعیاد مذهبی نیز برای جذب مخاطب، بیش از روحانیون به سراغ ورزشکاران و هنرمندان می‌رفت و می‌رود.
این افت منزلت و کاهش محبوبیت را نمی‌توان تنها با استقلال روحانیت از حکومت علاج کرد. اعتراضات اخیر را نه فقط در نزاع روحانیت حکومتی و مستقل، بلکه در مواجهه نهاد دین با اقتضائات دنیای جدید باید دید و فهمید.
🔺برای مطالعه متن کامل سرمقاله شماره جدید مجله تقریرات لطفا به اینجا مراجعه کرده و نسخه الکترونیکی مجله را به صورت ریالی یا ارزی خریداری کنید. برای خرید نسخه کاغذی مجله نیز به اینجا پیام دهید.
@taqriraat
🔸شماره ۱۲ مجلهٔ تقریرات منتشر شد
با توجه به افزایش هزینه‌های چاپ و قیمت کاغذ، تیراژ نسخهٔ کاغذی این شماره محدودتر از شماره‌های قبلی است و فعلا تنها مرکز فروش نسخهٔ کاغذی، کتابفروشی «کتاب شهر» واقع در چهارراه بیمارستان در شهر قم است و برای شهرهای دیگر تنها از طریق سفارش به اینجا می‌توانیم برایتان پست کنیم.
🔺 همچنین برای خرید نسخهٔ الکترونیکی مجله به اینجا مراجعه کنید.
🔻نسخهٔ الکترونیکی دو شمارهٔ قبلی را نیز می‌توانید از اینجا تهیه کنید.
🔸همراهی شما تنها راه ماندگاری مجلهٔ تقریرات است.
@taqriraat
#اختصاصی
🟢«خانه اندیشوران جوان» در شب های ماه مبارک رمضان برگزار می‌کند
✔️سلسله بحث هایی با عنوان :
«آینده دینداری در ایران؛ راهکارها و چالش‌ها»
🗓 زمان: از شب هشتم ماه مبارک رمضان(۱۰ فروردین ۱۴۰۲)
⏰هر شب ساعت ۲۱
🔸 پخش برنامه از صفحات مجازی پژوهشکده اندیشه دینی معاصر خواهد بود
📍اینستاگرام:
https://instagram.com/andishedinimoaser
📍آپارات:
https://www.aparat.com/andishedinimoaser
📍تلگرام:
@andishedinimoaser
انتشار نسخه‌ی الکترونیک کتاب
"مباحثی در جامعه‌شناسی تشیع در ایران"
با مقدمه‌ی سارا شریعتی
در اپلیکیشن طاقچه
لینک:
https://taaghche.com/book/143783
#نشر_آرما
#کتابهای_سرو
@nashre_arma
@sarvbooks
🔸 در شماره ۱۶ دوره جدید مجله حوزه که به مناسبت صدمین سالگرد تأسیس حوزه علمیه معاصر قم منتشر شده، مقاله‌ای با عنوان «نسبت تأسیس حوزۀ معاصر قم با دنیای مدرن؛ چرایی و چگونگی» نوشته‌ام که می‌توانید از اینجا دریافت و مطالعه کنید.
@taqriraat
🔰دوره‌های آزاد باشگاه اندیشه برگزار می‌شوند:
📚قرائت و ترجمه‌ی متون عربی علوم اجتماعی
🔸با ارائه‌ی: علی‌اشرف فتحی
پژوهشگر و مدرس تاریخ در حوزه علمیه قم
🕟پنجشنبه‌ها از ۲۰ بهمن ۱۴۰۱ تا ۷ اردیبهشت ۱۴۰۲
ساعت ۱۵ تا ۱۷
🗂تعداد جلسات: ۱۰ جلسه
🧮هزینه دوره: ۴۰۰.۰۰۰ تومان
🌐وضعیت تشکیل: حضوری و مجازی (اگر تعداد داوطلبان حضوری به پنج‌نفر برسد دوره آغاز می‌شود).
🔍برای اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام:
🔸پیام در تلگرام: ۰۹۲۰۶۴۸۰۷۱۷
🔹نام کاربری تلگرام: مدرسه‌های باشگاه اندیشه
🔹تماس با شماره تلفن‌ها:
۰۹۱۰۹۳۷۴۰۷۷
۰۲۱۶۶۴۸۰۷۱۷
💬معرفی دوره را اینجا بخوانید.
#زمستان۱۴۰۱ #دوره_آزاد #باشگاه_اندیشه
@bashgahandishe
🔰مدرسه مطالعات دین باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:
📚فقه شیعه و سیاست مدرن: متن‌خوانی تنبیه‌الامة اثر میرزای نائینی
🔸با ارائه‌ی:
دکتر رضا تاران (پژوهشگر در پژوهشکده اندیشه دینی معاصر)
علی‌اشرف فتحی (پژوهشگر و مدرس تاریخ در حوزه علمیه قم)
📆پنجشنبه‌ها از ۲۰ بهمن تا ۲۵ اسفند ۱۴۰۱
🕖ساعت ۱۰:۳۰ تا ۱۲:۳۰
🗂تعداد جلسات: ۶ جلسه
🧮هزینه دوره: ۳۰۰.۰۰۰ تومان
🌐وضعیت تشکیل: حضوری
🔍برای اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام:
🔸پیام در تلگرام: ۰۹۲۰۶۴۸۰۷۱۷
🔹نام کاربری تلگرام: مدرسه‌های باشگاه اندیشه
🔸تماس با شماره تلفن:
۰۹۱۰۹۳۷۴۰۷۷
۰۲۱۶۶۴۸۰۷۱۷
💬درباره‌ی دوره را اینجا بخوانید.
#زمستان۱۴۰۱ #مطالعات_دین #باشگاه_اندیشه
@bashgahandishe
♦️آرمان♦️
(برای وجودی که جایش در دانشگاه، هرگز پر نمی‌شود)
[به بهانه‌ی اخراج آرمان ذاکری از دانشگاه تربیت مدرس]
بخش اول از دو بخش
▪️یک روز و دو روز نیست. آرمان را پانزده سال است که می‌شناسم. پانزده سال، یک عمر است. پانزده سال یعنی صدها موقعیت سخت. صدها آزمون. صدها حال بد. صدها دوراهی ِ تصمیم. و من آرمان را در تمام این‌ها دیده‌ام. من، شهادت می‌دهم.
▪️در زنده‌گی‌ام، کمتر آدمیزادی دیده‌ام که مثل آرمان، آرمان‌هایش را زنده‌گی کند. همانطور که فکر می‌کند، زنده‌گی کند. میان ایده و عمل‌ش، تقریباً هیچ فاصله‌ای نباشد. اگر در ایده، به تغییری می‌رسد، در زنده‌گی‌اش هم اعمال‌ش کند. بی‌هیچ نفاق. و این موهبتی کم‌نظیر است. کدامیک از ما جسارت زیستن آرمان‌هایمان را داریم؟ همان‌گونه که هستند. با تمام هزینه‌هایش؟ آن هم در زمانه‌ای که خودت بودن، خودت را چنان که هستی نمایاندن، جسورانه‌ترین و جنون‌آمیزترین ِ کارهاست. در زمانه‌ی نفاق..
▪️در میان تمام برادران و خواهران جانی‌ام، کسی را چون آرمان ندیده‌ام که چنان دغدغه‌ی سنت داشته باشد. نه فقط حفظ سنت؛ که فهم سنت. درک منزلت سنت. نقد ِ سنت. کاویدن و شناخت سنت. بی ترس از اتهام به واپس‌گرایی یا التقاط یا سنت‌ستیزی. در گام به گام ِ مسیری که در این پانزده‌سال پیموده، با سنت زیسته، به سنت اندیشیده، ارزشمندی‌های سنت را بیرون کشیده و معایب‌اش را به نقد کشیده. بخش قابل توجهی از آشنایی من با سنت، از گفتگوهایم با او سرچشمه گرفته. چیزی که حتی در حوزویان و مدعیان سنت‌گرایی هم ندیده‌ام.
▪️در شبکه‌ی روابطم، دانا و علاقمند به علم کم ندارم. اما آرمان، چیز دیگری است: میزان مطالعه‌اش، درگیر شدن وجودی‌اش با علم و جستجوی لحظه لحظه و مداوم‌اش در میان افکار و اندیشه‌ها، مشابه ندارد. بعید می‌دانم که صبحی به شب رسیده باشد و نخوانده باشد. چیز جدیدی نیافته‌باشد. اندیشه‌های جدید برایش کلمه نیستند. برایش به «مسأله» تبدیل می‌شوند. مسأله‌های وجودی. مسأله‌های زنده‌گی. درگیرش می‌کنند. گیرش می‌اندازند. به چالشش می‌کشند. و به پیشش می‌برند. و این در زمانه‌ی بی‌معنا شدن کلمات و طوفان ِ اطلاعات ِ سرگردان، در دوران ِ ایده‌های سرگردان و بی‌درد، موهبتی است.
▪️زبان‌دان است. در نسل جدید علوم اجتماعی ایران، کمتر کسی را می‌شناسم که عمرش را سال‌ها، وقف یادگیری «عمیق» زبانی خارجی کرده‌باشد. عربی را از همان ابتدا، متکی به مطالعات دینی‌اش، خوب می‌دانست. زبان انگلیسی‌اش، درخشان بود. و بیش از ده‌سال از عمرش را، در پر تلاطم‌ترین دوران حیات فردی و اجتماعی‌اش، وقف یادگیری فرانسه کرد. در روزهایی که آدمیزاد نفس‌کشیدن‌اش هم کار شاقی است، در دوران فشارهای اقتصادی کمرشکن، در شب‌ها و روزهای افسردگی، آرمان یادگیری زبان فرانسه را هم رها نکرد. یادم نمی‌رود که پنج، شش سال قبل، در همایشی در پاریس، چطور ناگهان به فرانسه شروع به صحبت کرد و پانزده دقیقه چنان بی لغزش، سخت‌ترین مطالب جامعه‌شناختی را بیان کرد که بعد از اتمام صحبتش، به پیشنهاد یکی از حضار، برای فرم جذاب و صحیح صحبتش، تشویق شد. چیزی که برایش چندان هم اهمیت نداشت. و کسانی چون من، که بارها برای یادگیری زبانی دیگر خیز برداشته‌اند و بریده‌اند می‌دانند که این استمرار، چه معجزه‌ای است. مهارتی که او را به دانش روز علوم‌اجتماعی دنیا وصل می‌کند. گاهی حتی قدم‌هایی پیش از میانگین دانش اهالی علوم‌اجتماعی در ینگه دنیا. و این اغراق نیست. تجربه‌ی مستقیم من و شهادت قلبی من است.
ادامه دارد 👇🏽
راهیانه|@raahiane|ایده‌نوشت‌های مهدی سلیمانیه
#دانشگاه|#از_رنجی_که_میبریم|#روشنا|#ما
دیالوگ مصطفی ملکیان (فیلسوف) و آذرخش مکری (روانپزشک) دربارهٔ جبر و اختیار
Читать полностью…
برخی دوستان بزرگوار درباره نحوه تهیه آخرین شماره تقریرات و نیز برخی شماره‌های قبلی مجله پرسیده بودند.
برای تهیه نسخه کاغذی شماره‌های اخیر مجله می‌توانید به دینوک مراجعه کنید. همچنین نسخه اینترنتی شماره‌های اخیر را نیز می‌توانید از طریق طاقچه بخرید و بخوانید. درباره دوره صحافی‌شده مجله نیز اینجا توضیح داده شده است.
سپاس فراوان از شما که با خرید مجله به بقای آن کمک می‌کنید.
@taqriraat
🌐گزارش یک اعدام
👈نکاتی درباره اعدام شیخ فضل‌الله
1⃣عصر ۹ مرداد ۱۲۸۸ شمسی شیخ فضل‌الله نوری؛ مجتهد مشهور پایتخت به اتهام صدور دستور قتل مشروطه‌خواهان به حکم هیأت قضاتی که از طرف کمیسیون عالی اداره کشور منصوب شده بودند در میدان توپخانه تهران؛ جایی که الان ایستگاه متروی امام خمینی در آنجا ساخته شده، به دار کشیده شد. کمیسیون عالی پس از فتح تهران به دست قوای مشروطه‌خواه و سقوط حکومت تقریبا سه ساله محمدعلی شاه برای اداره کشور تشکیل شده بود.
2⃣در هیأت قضات علاوه بر شیخ ابراهیم زنجانی که نقش مشابه دادستان را نیز بر عهده داشت، سید محمد امام‌زاده؛ امام جمعه تهران و عموی دکتر سید حسن امامی (امام جمعه تهران در عصر پهلوی دوم و حقوقدان برجسته ایرانی) به عنوان نمایندگان علما حضور داشتند. بقیه اعضای هیأت نیز از سیاسیون، نظامیان و دیگر رجال مشروطه‌خواه بودند. این هیأت علاوه بر شیخ فضل‌الله یک روحانی دیگر به‌نام میرهاشم دوه‌چی را نیز به اتهام مشارکت در کشتار مشروطه‌خواهان اعدام کرد. همچنین یک مقام نظامی ارشد پایتخت، سردسته اوباش تهران و نیز حاکم تهران جزو اعدامی‌ها بودند. شیخ ابراهیم زنجانی در خاطراتش گفته که روسیه و انگلیس از ادامه اعدام‌ها جلوگیری کردند.
3⃣شمس‌الدین تندرکیا (نوه شیخ فضل‌الله) گفته: حاج میرزا عبداللَّه سُبّوحی واعظ به خود من گفت که رضاشاه پهلوی به او گفته است: «من وقتی که حاج شیخ فضل‌اللَّه را به دار زدند در قزاقخانه گریه می‌کردم. وقتی که دیدم صاحب‌منصبانم دارند می‌آیند چشمانم را پاک کردم تا نفهمند گریه کرده‌ام» (کتاب نگاه دوم، نوشته تندرکیا).
4⃣از محاکمه شیخ فضل‌الله گزارش و صورت‌جلسه رسمی و مشروحی بیرون نیامد، اما مهدی ملک‌زاده و مهدی بامداد که مورخان مهم مشروطه بودند بر اساس شنیده‌ها نوشته‌اند از اتهامات مشترک مفاخرالملک(حاکم تهران)، شیخ فضل‌الله نوری و صنیع‌حضرت(سردسته اوباش تهران)، کشتن میرزا مصطفی آشتیانی (روحانی مشروطه‌خواه و پسر آیت‌الله میرزا حسن آشتیانی) و شیخ غلامحسین پیش‌نماز (پدربزرگ مرحوم آیت‌الله آقامجتبی و مرحوم حاج‌آقا مرتضی تهرانی) بود که شیخ فضل‌الله این اتهام را نپذیرفته و قتل این روحانیون مشروطه‌خواه را متوجه مفاخر و صنیع‌حضرت کرد. صنیع‌حضرت نیز ضمن پذیرفتن مباشرت در قتل این روحانیون مخالف محمدعلی شاه، در دادگاه گفت که به دستور شیخ فضل‌الله آنها را کشته است. با این حال شیخ فضل‌الله پذیرفت که فتوا به ارتداد حامیان مشروطه داده و طبق اجتهاد خود عمل کرده است. وی در انتهای رساله حرمت مشروطه گفته بود هرکس از مشروطه حمایت کند، چه عارف باشد و چه عامی، احکام چهارگانه قتل مرتد بر او جاری می‌شود.
5⃣پس از اعدام شیخ فضل‌الله در خیابان‌های شهرری و نجف عده‌ای برای اعدام وی شادمانی کردند. علمای نجف نیز هیچ پیام تسلیتی ندادند و فقط مجلس فاتحه‌ای برای او در نجف برپا شد که آخوند خراسانی؛ رهبر اصلی مشروطه نیز در آن شرکت کرد. اما چند هفته پس از اعدام، زمانی که میرزای نائینی در حضور شیخ عبدالکریم حائری یزدی رساله حرمت مشروطه را برای آخوند می‌خواند، آخوند از فتوای ارتداد مشروطه‌خواهان خشمگین شده و می‌گوید: از تأثرم برای اعدام شیخ متأثرم (نقل آیت‌الله بهجت و برخی علما از آیت‌الله شیخ مرتضی حائری و او هم از پدرش آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری).
6⃣نیم قرن پس از اعدام، شایع شد که شیخ مهدی؛ پسر مشروطه‌خواه شیخ نوری هنگام اعدام او کف می‌زده و شادمان بوده است. اما برخی شاهدان گفته‌اند او در ساختمان مجاور گریه می‌کرده و مخالف اعدام بود. شیخ حسین لنکرانی از حامیان شیخ نوری هم گفت در صحنه اعدام بوده و چنین چیزی ندیده است. نورالدین کیانوری (پسر شیخ مهدی) هم با بی‌شرمانه خواندن این دروغ گفته که پدرش چند روز قبل از بازداشت شیخ از او خواسته مدتی به قم برود تا خطر اعدام متوجه او نشود. شیخ مهدی پنج سال پس از اعدام پدرش به دست عوامل روسیه ترور شد.
7⃣عکسی که از اعدام شیخ منتشر شده، به گفته تندرکیا؛ دیگر نوه شیخ جعلی است. همچنین اغلب محققین معتقدند اصالت فتوای علمای نجف که در محاکمه شیخ مورد استناد قرار گرفته، مورد تردید جدی است.
8⃣جلال آل‌احمد با کتاب غربزدگی نقش مهمی در پررنگ شدن اعدام شیخ نوری داشت. جمله ماندگار او این بود: «من نعش آن بزرگوار را بر سر دار همچون پرچمی می‌دانم که به علامت استیلای غربزدگی پس از دویست سال کشمکش بر بام سرای این مملکت افراشته شد».
@taqriraat
.
🏴راهکارها و موانع جهانی شدن حسین(ع)
🎙سخنرانی علی‌اشرف فتحی
شب ششم محرم، اول مرداد ۱۴۰۲
تهران، مؤسسه زیتون
@taqriraat
@fathivoice
.
معرفی دوره ازدواج و برده‌داری در اسلام نخستین: متن‌خوانی کتاب Marriage and Slavery in Early Islam اثر کیشیا علی
📝علی‌اشرف فتحی
مدرّس دوره
محققان بر این باورند که دو نهاد ازدواج و برده‌داری از برساخته‌های بشری پس از رواج کشاورزی و دامداری و شکل‌گیری مفهوم «مالکیت» است.
خانم کیشیا علی؛ استاد دپارتمان دین در دانشگاه بوستون و از چهره‌های علمی مطرح در زمینه فمینیسم اسلامی در آمریکا، در سال ۲۰۱۰ کتابی با عنوان «Marriage and Slavery in Early Islam» منتشر کرد تا به بررسی شباهت‌های این دو نهاد در نخستین متون فقهی اهل سنت بپردازد و به تصوری از جایگاه زن در نزد مسلمانان قرون اولیه اسلامی دست یابد.
او به این متون نیز اکتفا نکرده و کوشیده قوانین موجود در سنت‌های عبرانی و رومی را نیز با متون فقهی اهل سنت مقایسه کند تا نشان دهد اگرچه بین قوانین رومی، یهودی و اسلامی که تنظیم قواعد ازدواج و برده‌داری را بر عهده دارند، تفاوت‌های اساسی وجود دارد، اما به صورت کلی بررسی شباهت‌ها و نسبت میان زن و برده در این سنت‌ها، روشنگر وضعیت اجتماعی غرب آسیا و منطقه مدیترانه در دوران کهن است.
#تابستان۱۴۰۲ #مطالعات_دین #متن‌خوانی #ازدواج #برده‌داری #اسلام_نخستین #باشگاه_اندیشه
@bashgahandishe
#اطلاع_رسانی
#رویداد
⚫️به مناسبت ماه محرم ، خانه اندیشوران و پژوهشکده اندیشه دینی معاصر برگزار می کند:
🔻سلسله سخنرانی اندیشوران در ماه محرم هر شب ساعت ۲۱ در بستر اینستاگرام
✔️امام حسین (ع) و تاب آوری دین داری
#سید_حمید_موسویان ۲۷ تیر ۱۴۰۲
✔️تبیین رویکرد عرفانی به عاشورا در ایران
#علی_مهجور ۲۸ تیر ۱۴۰۲
✔️امر به معروف و نهی از منکر فریضه الهی
#محمدحسین_بنایی_خیرآبادی ۲۹ تیر ۱۴۰۲
✔️تفاوت رهبران دینی و سیاسی با نگاه به سیره امام حسین (ع)
#اکبر_محمدی ۳۰ تیر ۱۴۰۲
✔️تنوع دینی اسلام در جامعه کنونی ایران
#سعید_کریمی ۳۱ تیر ۱۴۰۲
✔️هیات سنتی و هیات مدرن، مردم نگاری هیات قم و زنجان
#محمدباقر_حقانی_فضل ۱ مرداد ۱۴۰۲
✔️سیدالشهداء علیه السلام و عیار دین داری
#سید_امین_ورعی ۲ مرداد ۱۴۰۲
✔️واژگونی ارزش ها عامل سخت شدن زیست فردی و اجتماعی
#علیرضا_صالحی ۳ مرداد ۱۴۰۲
✔️بیعت زنان با اباعبدالله
#هانیه_علی_اصغری ۴ مرداد ۱۴۰۲
✔️معنویت و مناسک عاشورایی
#محمدکاظم_حقانی_فضل ۵ مرداد ۱۴۰۲
✔️حسین علیه السلام و دوگانه مرگ و زندگی
#علی_اشرف_فتحی ۶ مرداد ۱۴۰۲
✔️آزادی و حق انتخاب در عاشورا
#هادی_حاضری ۷ مرداد ۱۴۰۲
🔸آدرس اینستاگرام برنامه:
https://instagram.com/andishedinimoaser?igshid=1duss2kutb1bt
@andishedinimoaser
🔰 درگذشت ویلفرد مادلونگ (۱۹۳۰-۲۰۲۳)
"پروفسور مادلونگ بدون شک، متبحرترین پژوهشگر مطالعات اسلامی دانشگاهی در قرن اخیر یا دوره معاصر بود. جامعیت او در تاریخ، الهیات، فلسفه، زبان شناسی و نسخه های خطی بی‌نظیر است."
- از توئیت اخیر ایهاب بدیوی (استاد مطالعات اسلامی در دانشگاه لایدن)
🔺مطالعه کتابشناسی جامع آثار ویلفرد مادلونگ (تا سال ۲۰۰۳) به قلم فرهاد دفتری
🔺 دریافت مقاله "امامیه و کلام معتزله": اولین مقاله از مجموعه مقالات کنفرانس شیعه امامیه در استراسبورگ (۱۹۷۰)
🔺 دریافت مقاله "عبدالله بن عباس و فقه شیعه" در مجموعه مقالات کنفرانس عرب‌شناسان و اسلام‌شناسان اروپا در دانشگاه کاتولیک لوون (۱۹۹۸)
@Inekas
این یادداشت حاصل روزها تأمل است و تأثیر تحصیل در رشتۀ تاریخ را در دینداری من نشان می‌دهد.
ابتدا در شهریور ۱۳۹۹ (در اوج کرونا) آن را برای ارائه در جمع دانشجویی آن‌لاینی فراهم کردم، سپس در اسفند ۱۴۰۱ برای مجلۀ تقریرات فرستادم. اکنون در طاقچه در دسترس است.
💠 نگاه تاریخی چگونه بر رواداری دین‌داران می‌افزاید؟
◽️یکی از ویژگی‌های مهم تفکر مدرن، تاریخی دیدنِ بشر و تاریخی دیدنِ عقل و فرهنگ است که می‌توان گفت از کانت شروع شده، و با مارکس و دیلتای و دیگران ادامه یافته است.
برخی مورّخانِ اندیشه، تفکر مدرن را برابر با «تفکر تاریخی» می‌دانند. در سده‌های اخیر، رشته‌های آکادمیکِ مطالعۀ بشر را گاهی انسانیّات (Humanities) نامیده‌اند، گاهی آرت (Art)، گاه علوم انسانی، گاه علوم اجتماعی و گاه علوم تاریخی. در اینجا «تاریخی» به معنای «بشری» و «انسانی» است و در برابر طبیعی و متافیزیکی قرار می‌گیرد.
💡در این گفتار فرض نگارنده بر این است که:
۱. دینداری لزوماً منجر به نارواداری نمی‌شود. حتی انحصارگرایی در دین با همزیستی (و نه رواداری به معنای خاص آن) ناسازگار نیست.
۲. فقدان نگاه تاریخی باعث می‌شود تصوّراتی غلط و کلیشه‌ای دربارۀ خود و دیگری داشته باشیم، ویژگی‌های مثبت و منفی را به طرزی نابه‌جا به افراد یک گروه تعمیم دهیم و در قضاوت دربارۀ گذشته و اکنون به‌راحتی اشتباه کنیم.
۳. نگاه تاریخی-انتقادی از جزم‌اندیشی و تعصّب می‌کاهد؛ چرا؟ چون باعث می‌شود پدیده‌ها و افکار را در سیر شکل‌گیری آن در فرهنگ بشری ببینیم، محدودیت منابع فهم گذشته را دریابیم، احتمال بدهیم که درک کنونی ما از گذشته در معرض خطاست، افراد و فرهنگ‌های دیگر را بهتر درک کنیم، و حتی اگر با دیگری موافق نیستیم، راحت‌تر با او همدلی کنیم، کنار بیاییم و همزیستی کنیم.
📝در ادامه به ترتیب به این مطالب خواهم پرداخت:
۱. رواداری یعنی چه؟
۲. انحصارگرایی، تکثرگرایی و شمول‌گرایی در دین
۳. تاریخ و تاریخی یعنی چه؟
۴. نگاه تاریخی (Historicism) چیست؟
۵. نگاه تاریخی بسیاری از تصاویر کلیشه‌ای را به‌هم می‌ریزد
۶. نگاه تاریخی خلاف اکنون‌زدگی (Presentism) است
۷. نگاه تاریخی به معنی نفی فراتاریخی بودن نیست و با تاریخ‌گرایی فلسفی (Historicity) فرق دارد
◽️ادامۀ یادداشت در اپلیکیشن طاقچه:
🔗 https://taaghche.com/book/147696/
▫️مریم حقی کورانی
دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن اسلامی
دانشگاه تهران
▪️انا للّه و انا الیه راجعون
مرگ بی‌مرگی بُوَد ما را حلال
برگ بی‌برگی بُوَد ما را نوال
ظاهرش مرگ و به باطنْ زندگی
ظاهرش ابتر، نهانْ پایندگی
بنا بود سال نو را در اینجا با اعلام انتشار و توزیع شمارهٔ جدید مجله تقریرات آغاز کنم، ولی تقدیر این‌گونه رقم خورد که دربارهٔ درگذشت اسف‌بار یکی از نویسندگان ارزشمند شمارهٔ نخست تقریرات بنویسم.
خانم بتول فیروزان؛ دانش‌آموخته مطالعات روانکاوی نظری از دانشگاه UCL لندن و نوهٔ امام موسی صدر دیشب پس از تحمل چند هفته بیماری در سن ۳۵ سالگی به دیار باقی شتافت. این بانوی پژوهشگر و صاحب‌نظر یکی از بهترین مقالات دوران فعالیت مجلهٔ تقریرات را نوشت که در شمارهٔ اول با عنوان «مالیخولیا: وضعیت ذهنی مبتنی بر ابژه از دست‌رفته» در باب کاربرد گفتمان روانکاوی در تحلیل شکل‌گیری داعش منتشر شد.
این مصیبت را به همه سوگواران، به‌ویژه مادر داغدارش سرکار خانم سیده حورا صدر تسلیت عرض می‌کنم و در این ماه عزیز برای او آرامش ابدی از درگاه خداوند متعال مسألت دارم.
@taqriraat
🔸مناجات و ربّنای مرحوم استاد شجریان
🌙اجرا در تیر ماه ۱۳۵۸
🔺اشعار مولوی در مایه مثنوی افشاری
🔺ربناهای قرآن؛ مرکب‌خوانی در سه‌گاه و ماهور (گوشه عراق)
@taqriraat
📖 جلسه نقد و بررسی کتاب
🔻جَنگ زنجان؛
جنگ بابیه زنجان در دوران قاجاریه
با حضور نویسنده کتاب؛ دکتر پرویز فتح‌الله‌پور
ناقد: علی‌اشرف فتحی
مکان: زنجان، سالن کتابخانه سهروردی
زمان: سه‌شنبه، ۱۸ بهمن ۱۴۰۱، ساعت ۱۷
@taqriraat
💬معرفی دوره‌ی قرائت و ترجمه‌ی متون عربی علوم اجتماعی
📝علی‌اشرف فتحی
یکی از مهم‌ترین مسائلی که دنیای عرب را در دوران معاصر دچار چالش کرد، موضوع زنان بود که محصول زوال امپراتوری اسلامی و آشنایی با تحولات سیاسی و اجتماعی معطوف به زنان در غرب شمرده می‌شد. برخی فعالان جهان اسلام با این رویکرد که بدون نقش‌آفرینی فعال زنان در عرصه‌های مختلف اجتماعی نمی‌توان جامعه‌ای توسعه‌یافته و مدرن داشت، در پی تغییر نگاه جامعه خود نسبت به زن برآمدند.
متفکران علوم اجتماعی در کشورهای مختلف عربی به این موضوع به گونه‌های مختلفی پرداخته‌اند که آشنایی با آرای آنان می‌تواند در بینش ما نسبت چنین مسأله‌ای اثرگذار شود؛به‌ویژه آنکه بسیاری از تحولات فکری در ایران نسبت به دنیای عرب دچار تأخر است و متأثر از مواجهه آنان با اندیشه‌های غربی صورت پذیرفته است.
در این دوره که ادامه‌ی دوره آشنایی با متون معاصر علوم اجتماعی به زبان عربی در مرکز آموزش زبان‌های خارجی دانشگاه تهران است، خواهیم کوشید به برخی دیگر از متفکران و آرای شاخص در زمینه زنان بپردازیم.
منابع دوره:
۱. دراسات عن الرجل والمرأة في المجتمع العربي (نوال سعداوی)
۲. مشكلات المرأة في البلاد العربية (ابراهیم عبدالله محی)
۳. المرأة العربية بين ثقل الواقع وتطلعات التحرر (مریم سلیم، عبدالقادر عرابی، دلال بزری، لیلی عبدالوهاب و...)
۴. المرأة العربية في ميدان البحوث الاجتماعية (لیلی ابو لغد، ثریا ترکی، ستنای شامی و...)
۵. دراسات عن المرأة العراقية المعاصرة (عبدالرحمن سليمان دربندی)
و نیز
۶. کتاب «النساء والإرهاب: دراسة جندریة» (امال قرامی و منیة العرفاوی) با قرائت و ترجمه‌ی دکتر مریم حقی
#زمستان۱۴۰۱ #دوره_آزاد #باشگاه_اندیشه
@bashgahandishe
.
💬معرفی دوره‌ی فقه شیعه و سیاست مدرن: متن‌خوانی تنبیه‌الامة اثر میرزای نائینی
📝رضا تاران
📝علی‌اشرف فتحی
بسیاری از مسائل محل نزاع در جنبش مشروطه به عنوان یک تحول بی‌بدیل و تاریخ‌ساز در تاریخ ایران، هنوز هم مسأله زمان ما محسوب می‌شود. این حرکت را می‌توان ذیل رویارویی جامعه دینی ایران با دنیای جدید، بهتر درک کرد. ما بیشتر درباره فرجام مشروطه‌خواهی شنیده‌ایم و خوانده‌ایم، ولی اینکه اهالی اندیشه و قلم چه مطالباتی در جنبش مشروطه داشتند، ما را با مسائل اصلی آنان و نسبت میان آنان با مسائل زمانه ما بیشتر آشنا می‌کند.
رساله «تنبیه‌الامة و تنزیه‌الملة» اثر فقیه نامدار شیعه؛ میرزا محمدحسین نائینی اگرچه تأثیری در پیروزی مشروطه‌خواهان نداشت و در واپسین روزهای استبداد محمدعلی‌شاهی به دست ایرانیان رسید، ولی گزارش‌گر مهمی از استدلال‌ها، مطالبات و دغدغه‌های فکری مشروطه‌خواهان مذهبی شمرده می‌شود.
در این دوره می‌خواهیم این رساله را بخوانیم و درباره زمینه‌های اجتماعی و اندیشه‌ای و نیز نظام ذهنی نائینی در این اثر به گفتگو بنشینیم.
#زمستان۱۴۰۱ #مطالعات_دین #باشگاه_اندیشه
@bashgahandishe
.
🔸منتظری؛ فقیه اومانیست
✍علی‌اشرف فتحی
▪️ بازنشر به مناسبت ۲۹ آذر؛ سالگرد رحلت مرحوم آیت‌الله‌العظمی منتظری
پس از درگذشت آیت‌الله طالقانی در نخستین ماه‌های حیات جمهوری اسلامی، گروهی از انقلابیون منتقدش نگران بودند که پس از او، دوست قدیمی و همفکرش آیت‌الله سید ابوالفضل زنجانی به امامت جمعه تهران برگزیده شود. آنها پیش‌دستی کرده و آیت‌الله منتظری را به رهبر انقلاب پیشنهاد کردند و بدین‌سان زنجانی و منتظری در نخستین چالش درونی حکومت جدید، در برابر هم مطرح شدند.
اما گردش روزگار، این دو فقیه برجسته را در کنار و همسوی یکدیگر قرار داد. منتظری در آخرین جلسات درس خارج فقه خود که پس از پایان حصر پنج ساله، در سال۸۲ برگزار کرد، تفسیری از «انسان» ارائه داد که زنجانی در سال ۵۶ در قالب متن «حقوق بشر اسلامی» خود عرضه کرده بود. زنجانی آن متن را به مناسبت تأسیس «کمیته ایرانی دفاع از آزادی حقوق بشر» و به عنوان یکی از مؤسسان این گروه منتقد پهلوی انتشار داد و در ماده اول آن نوشت: «کرامت و شرف انسانی به موجب آیه کریمه "و لقد کرمنا بنی آدم" از طرف آفریدگار جهان مسجل شده و شامل همه اعضاء خانواده بزرگ بشری است و اعتراف به آن و به حقوق انسانی، زیربنای آزادی‌ها و عدالت و صلح جهانی و هم‌زيستی مسالمت‌آميز است...همه افراد بشر،عضو خانواده بزرگ انسانی و دارای احترام و حقوق متقابل هستند».
زنجانی از آیه ۷۰ سوره إسراء برداشتی حقوقی عرضه کرد. این آیه اگرچه از مهم‌ترین آیات قرآن محسوب می‌شود، ولی همواره مورد ارجاع نویسندگان کتب تفسیری، فلسفی یا اخلاقی قرار داشت و در نوشته‌های حقوقی و فقهی بدان ارجاع داده نمی‌شد؛ چرا که فقها معتقد بودند این آیه به ویژگی تکوینی انسان می‌پردازد و امکان برداشت تشریعی از آن وجود ندارد. یک نمونه معاصر، تفسیر علامه طباطبایی در المیزان بود که این آیه را به عقل و اختیار انسان معنا می‌کرد که امتیاز انسان از دیگر جانداران یا فرشتگان است(ترجمه المیزان، ج۱۳، ص۲۱۵). در میان مفسران و متکلمان اهل سنت نیز وضع تقریبا به همین منوال است و از جمله ابومنصور ماتریدی (متکلم و مفسر نامدار قرن چهارم) این تکریم مورد اشاره قرآن را به معنای زیبایی‌های ظاهری و جایگاه ویژه انسان در نظام خلقت دانسته و استفاده فقهی از آن نکرده است(تفسیر ماتریدی، ج۷، ص۸۶).
بنابر این آیت‌الله ابوالفضل زنجانی را باید نخستین مجتهدی دانست که دست به برداشت حقوقی از این آیه زد و آیت‌الله منتظری نیز نخستین فقیه برجسته‌ای است که در درس خارج فقه و نیز اثر فقهی مهمش یعنی «حقوق انسان و سب و بهتان» از این آیه به عنوان یکی از مهم‌ترین ادله فتوایی خود در باب ارزش ذاتی انسان بهره گرفت. از نظر منتظری: «قرآن که مىگويد "لقد کرمنا بنی آدم" منظور این است كه بنی‌آدم به اعتبار اینكه بنی‌آدم هستند کرامت دارند. اینكه گفته مىشود حقوق انسان، یعنی انسان بما هو انسان شرافت دارد ولو اینكه كافر باشد، چون ذاتا انسان نزد خداوند احترام دارد و این صریح آيه است».
از سال ۸۲ که آیت‌الله منتظری این بحث را وارد مباحث فقهی کرد،به تدریج در برخی استدلال‌های فقهی شاهد تمسک به این آیه بوده‌ایم. مثلا دهه پیش آیت‌الله حسن جواهری از علمای جوان عراقی حوزه نجف در بحث حریم خصوصی بیماران به این آیه استناد کرد(اینجا). همچنین چند سال پیش آیت‌الله محمد سند از علمای جوان بحرینی حوزه نجف در بحث سبّ به همین آیه تمسک کرد (اینجا). در قم نیز آیت‌الله محمدی قاینی که یکی از علمای جوان و از شاگردان مرحوم منتظری بوده است، دهه پیش در اثر فقهی‌اش درباره مسائل پزشکی به همین آیه استناد کرده است(اینجا).
البته هنوز این بحث در میان فقها چندان جدی گرفته نشده و حتی برخی همچون آیت‌الله شبیری زنجانی همچون اغلب فقها و مفسرین مسلمان معتقدند که منظور از تکریم انسان در این آیه، همین عقلی است که فارق میان آدمی با سایر حیوانات است و بیش از این تکریم را از این آیه نمی‌شود اثبات کرد(مجله تقریرات،ش۳،ص۱۰).
با این حال،آیت‌الله منتظری در امتداد برداشت فقهی‌اش از این آیه و برخی ادله نقلی دیگر، فتواهایی در پایان عمرش درباره لزوم رعایت حقوق غیر شیعیان و غیر مسلمانان صادر کرد و برخی شاگردانش نیز از این تحول فتوایی با عنوان «اومانیسم اسلامی» یاد کردند که به انسان (فارغ از هر دین و تفکری) بها می‌دهد و البته معتقد است این ارزش را خدا اعطا کرده و به رسمیت شناخته است. آقای منتظری در صفحه ۱۶۴کتاب «انتقاد از خود» که یکی از آخرین نوشته‌های اوست،گفته است:«در بُعد علمی، یکی از مهم‌ترین اشتباهات ما این بود که حقوق انسان بما هو انسان را در تحقیقات فقهی مورد عنایت قرار ندادیم و از سنّت سلف صالح خود پیروی کردیم و برخی از بحثها دربارۀ کرامت و حقوق ذاتی بشر را سوغات غرب دانستیم، درحالی‌که بسیاری از این مسائل مأخوذ از شرع بلکه مورد تأکید آیات و روایات است».
@taqriraat
