در تاریخ کم نبوده‌اند کسانی که به نام خدا و دین و مقدسات ستم‌ها کرده‌اند و خون‌ها ریخته‌اند و به خیال خود در خدمت به خدا و آیین او می کوشیده‌اند! درین باره در قرآن کریم اشارات و تنبیهات زیبا و بسیار ژرف و تکان‌دهنده‌ای هست.
اینجا سر آن نداریم که به این بحث بسیار مهم بپردازیم. این گوشه و سویه‌ای مهم از تاریخ توهم است که در مجال کافی بگونه‌ای وافی بایستی به آن پرداخت. این مقدمه را از جهتی دیگر نوشتم.
@mardomnameh

گویا در کتاب کنز مخفی از شیخ عبدالنبی اراکی ( ره ) خوانده باشم که می گوید بسیاری از آنان که اهل دنیا و اسیر زخارف آن هستند و زیارت عاشورا می خوانند و صد لعن بخش پایانی آن را تکرار می کنند نمی دانند که در حال لعن کردن خودشان هستند!
امروز در حال مرور کتاب حماسه کویر - از مرحوم باستانی‌پاریزی - به این داستان برخوردم که آن را عیناً می نویسم و تفسیر آن را به خودتان وا می گذارم:

« هرچند خدمات سرداراسعد به مشروطه فراموش نشدنی است، ولی تسلط اقوام و بستگان... به بیشتر نقاط ایران..‌‌. آدم را به یاد این داستان می اندازد:
معروف است، کسی بین راه چهارمحال قالی‌اش را دزدان بردند. به فکر افتاد که به خان شکایت کند... پیش خان رفت.عاشورا بود و خان مشغول خواندن زیارت عاشورا، [ و خان به بخش صد لعن رسیده بود ] و می خواند: « اللهم العن اول ظالم ظلم حق محمد و آل محمد و آخر تابع له..‌. »
صاحب قالی، اول خوشحال شد که موقع خوبی برای دادخواهی پیدا کرده، اما اندکی بعد متوجه شد که قالی که زیر پای خان انداخته‌اند همان قالی خودش است! بلافاصله رو بازپس کرد که خارج شود. خان پرسید: ها، چه می خواستی؟ شاکی جواب داد: هیچ، می خواستم در ثواب شما شریک باشم، و سپس راه افتاد در حالی که او هم زیر لب می خواند: اللهم العن اول...»
باستانی‌پاریزی، حماسه‌کویر، پانوشت صص ۱۷۲-۱۷۳

در تاریخ بگردید از اینگونه مثال‌ها بسیار خواهید یافت. گفته‌اند که هارون‌الرشید در پاره‌ای روزها هزار رکعت نماز می خواند! العهده علی الراوی

#داریوش_رحمانیان
دهم اسفندماه نود و شش
@mardomnameh

Читать полностью…

#ویدیوی_کوتاه

🔗 https://youtube.com/shorts/lMk4ZefA-TY?si=7a16amdbC_cPuEiI

🔗 https://www.aparat.com/v/sds3801

Читать полностью…

نیایش نوزورزی محمدعلی موحد

بخش پایانی سخنان محمدعلی موحد، درباره‌ی نوروز،👆نیایشی‌ست بی‌مانند برای ایران که جا دارد بارها آن را بخوانیم و از بر کنیم:

... گرامی باد این پیام الهی بویژه در این روزگار که نفیر نفرت و بیداد و عدوان همه‌ی آفاق را پر کرده است.
و پیروز باد نوروز ما و مبارک باد نام او و سرافراز باد پرچم افتخار او و درخشان و درخشان‌تر باد تلألو انوار تجلیات او و گرانبار باد ره‌آورد عطایا و برکات او.

درباره‌ی نوروز بسیار گفته‌اند و نوشته‌اند و شنیده‌ایم و خوانده‌ایم. همه زیبا و شنیدنی و خواندنی. اما در میان همه‌ی آن گفته‌ها و نوشته‌ها اندک‌شمارند نمونه‌های چنین جان‌دار و شیرین و آهنگین و دلکش. این نیایشی‌ست برآمده از دل و جان پیری فرزانه که به ژرفاهای فرهنگ ایرانی و ارزش‌های آن ره برده است و پیام نوروز را که نیست مگر امید و شادی و مدارا و مهر و دوستی، نیک دریافته و زیبا و نیکو به دیگران می‌رساند.
تا گردش روزگار هست و نوروز هست ایران هم هست و می‌ماند. ایران، در درازنای تاریخ پرفرازوفرود خود، از گذرگاه‌های بسیار تنگ و باریک و دهشتناک گذر کرده و همچنان استوار مانده است. راز ماندگاری ایران، فرهنگ و اندیشه‌ای‌ست که ریشه‌اش از امید و شادی آب می‌خورد. ایرانیان در گذر تاریخ و در طول قرون و اعصار با تکیه بر این فرهنگ بر پتیاره‌ی دروغ و بیداد چیره شده‌اند و اگرچه بارها در دام این پتیاره گرفتار شده و در راه افتاده‌اند اما هرگز از راه نیفتاده‌اند. نیایش محمدعلی موحد چکیده‌ی اندیشه و فرهنگ ایرانی‌ست. آن را بارها ژرف بخوانیم و امید به پیروزی و بهروزی را بگستریم.
نوروز همایون و خجسته باد.
#داریوش_رحمانیان
سوم فروردین هزار و چهارصد و سه

با سپاس از کانال مجله‌ی ارجمند بخارا که سخنان محمدعلی موحد را بازنشر کرد.
/channel/mardomnameh

Читать полностью…

🪻در تعطیلات نوروزی با مردم‌نامه همراه باشید.🪻

🔶روش‌های خرید فصلنامۀ مردم‌نامه

♦️نسخۀ کاغذی شمارۀ ۲۶ تا ۲۹ فصلنامۀ مردم‌نامه را می‌توانید از کتاب‌فروشی‌های آگاه، توس و مولی تهیه کنید.

🔸همچنین، می‌توانید نسخۀ کاغذی شمارۀ ۲۶ تا ۲۹ فصلنامۀ مردم‌نامه را از طریق پیوندهای زیر سفارش دهید:

🔗https://www.iranketab.ir/book/150855-mardom-nameh

🔗http://toosbook.ir/p/مردمنامه۲۶/

🔗http://yun.ir/4nmx2g


♦️برای تهیۀ نسخۀ الکترونیک مردم‌نامه می‌توانید از پیوندهای زیر استفاده کنید:

🔗https://fidibo.com/book/175240-فصلنامه-مردم-نامه-شماره-26-تا-29

🔗https://taaghche.com/book/214446

♦️همراهان خارج از کشور می‌توانند نسخۀ کاغذی مردم‌نامه را از سایت کتاب پرسه تهیه کنند:
🔗https://parsebooks.de/stock-book/%d9%85%d8%b1%d8%af%d9%85%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87/

در این شماره می‌خوانید:

📌مجلس وکلای تجار و نقش آنان در شورش تنباکو و انقلاب مشروطه/احمد اشرف
📌قرائتی دیگر از منازعۀ لرد مینتو و سر هار فورد جونز/غلامحسین زرگری‌نژاد
📌چون‌وچرا در اعتبار فتوت‌نامۀ بنایان/مهرداد قیومی بیدهندی
📌فوتبال ایرانی، نخستین پیامدها/حبیب‌اله اسماعیلی
📌آخوندزاده و ادبیات کودک/سیدعلی کاشفی خوانساری
📌لات‌های تهران/نعمت‌الله فاضلی
📌تاریخ بیهق و تاریخ مردم/مقصودعلی صادقی
📌مورخان باید میان‌رشته‌ای فکر کنند. داریوش رحمانیان و محسن آزموده در گفت‌‌وگو با عباس کاظمی.

📍باگفتارهایی در تاریخ جنسیت، تاریخ زنان، تاریخ نهادهای آموزشی و تاریخ نهادهای مذهبی از اشکان شریعت، محمدعلی علوی‌کیا، بهزاد کریمی و الیاس پیراسته.

📕مردم‌نامه را بخوانید و به دوستان و آشنایان بشناسانید. این مهم‌ترین و مؤثرترین کمک به حرکت مردم‌نامه است. ماندگاری و بالندگی مردم‌نامه در گرو همراهی و پشتیبانی شماست.

📌پشتیبانی از مردم‌نامه👇

📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian


@mardomnameh

Читать полностью…

▫️داریوش شایگان و زبان فارسی

من در خانه زبان‌های گرجی، روسی (دایه‌ام روس بود) ترکی عثمانی، که مادرم با پدرم به آن زبان سخن می‌گفت، و ترکی آذری، که پدرم با آن به مادرم جواب می‌داد، را می‌شنیدم. دو زبان ترکی و فارسی را این‌چنین آموختم. زیرا پدرم با من به فارسی سخن می‌گفت. اما اهمیت فارسی دلیل دیگری داشت. فارسی زبان «امپراتوری» و زبان فرهنگ بود. من همواره دانسته‌ام که در این مجموعه قوم‌ها و زبان‌های گوناگون، هویت من به زبان فارسی گره خورده است. پدرم نوعی پرستش شبه‌مذهبی نسبت به این زبان داشت که آن را به من نیز منتقل کرد. این مرد آذربایجانی، نسبت به رسالت زبان فارسی در ایجاد تمرکز، که پایهٔ وحدت کشور بود، سخت هشیار بود. زیرا که ایران -چه بخواهیم و چه نخواهیم- همواره امپراتوری‌ای متشکل از قوم‌ها و زبان‌های مختلف بوده است که به واسطهٔ فرهنگ فاخر زبان فارسی به یکدیگر پیوند خورده‌اند.

🗣 #داریوش_شایگان،
📖 زیر آسمان‌های جهان، گفتگو با #رامین_جهانبگلو، ترجمهٔ نازی عظیما، فرزان روز، ص ۲.

🗓 سالروز درگذشت داریوش شایگان
(۴ بهمن ۱۳۱۳ – ۲ فروردین ۱۳۹۷)
#ایران_رنگارنگ_فرهنگی #پارسی_میراث_همه_ایرانیان
@Jaryaann

Читать полностью…

آسیب‌شناسی نظریۀ هژمونی زبان فارسی

به نظرم گفت‌وگویی که دربارۀ نظریۀ هژمونی زبان فارسی صورت گرفت چند بحث با رویه‌های جداگانه داشت بدون اینکه فهم ارتباطی با هم داشته باشند. ساختار گفت‌وگویی این‌چنینی لاجرم به طرد و دور شدن از متن مرکزی و گاه ضربه به نظریه‌های حاشیه‌ای متن منجر می‌شوند که از قضا برای «ادعای مدعایی» آمده است.

🔸در اینجا، هژمونی زبان فارسی بحث اصلی و نظریۀ جوامع شرقی و تولید آسیایی متن حاشیه بر اثبات مدعا بودند. نظریۀ مارکس در زمان خود آن‌چنان بی‌خود و بیگانه نبود و نقطه‌عطفی در بررسی مطالعات جوامع داشت. گرچه نقدهایی بر آن شده است، ولی در زمان خود نظریۀ بکر و نابی بود و نشان داد که چگونه جوامع از یک شیوۀ تولید اقتصادی یا اقلیمی به حکومت‌های استبدادی می‌رسند.

🔸جدای از انتقادات وارد بر این نظریه در وقف‌پذیری آن بر جامعۀ ما، حقیقت ردنشدنی خود تولید اندیشه است. اینکه اگر مارکس و انداختن توپ در میدان نبود، بحث‌ها، انتقادات و حتی تولید نظریه‌های بعدی هم صورت نمی‌گرفت و در این مجال کوتاه قاعدتاً جای بحث آن نیست.

🔸دربارۀ تسلط یا همان هژمونی زبان فارسی کافی است نظری گذرا به آرا اندیشمندان حوزۀ تحلیل گفتمان و تاریخ مفهومی داشته باشیم تا نتیجه‌ای که از متن گرفته می‌شود در گذر از این راه از ابهام زدوده شود.

🔸شاید بهترین عبارت در توصیف بحث هژمونی زبان را با این عنوان بتوان پی گرفت: «نشست زبان در زمان در بستر گفتمان». همکاری‌های بین‌رشته‌ای علوم انسانی در ایران و زبان فارسی نوپاست، اما در دیگر کشورها پیشینه‌ای طولانی دارد. تاریخ مفهوم‌ها خود ملهم از کارهای یوست تریر زبان‌شناس است و تحلیل گفتمان فرکلاف از دیگر حوزه‌های علوم انسانی، به‌ویژه علوم اجتماعی و سیاسی، بهره جسته است. علاوه‌براین، پژوهشگران دیگری از حوزۀ زبان‌شناسی و تاریخ به مشابهت‌های تحلیل انتقادی گفتمان و تاریخ مفهوم‌ها اشاره کرده و مدعی شده‌اند این رویکردها می‌توانند مکمل هم باشند و حتی از ضرورت این امر سخن گفته‌اند.

🔸کرژنفسکی در مقالۀ «بافت‌گردانی نئولیبرالیسم و ماهیت مفهومی روزافزون گفتمان: چالش‌هایی در مطالعات انتقادی گفتمان» به چرخش معناداری در گفتمان‌های معاصر اشاره می‌کند. به باور او، اکنون بیش‌از هر زمان دیگری به‌واسطۀ اوج‌گیری اقتصادی، سیاسی نئولیبرالیسم تمرکز گفتمان‌ها از بازیگران و تأثیرپذیران فرایندهای سیاسی و اجتماعی برگرفته شده است؛ یعنی مفاهیمی که زمینه‌ساز تغییرات اجتماعی سریع و ناگهانی‌اند و اهداف استراتژیک را دنبال می‌کنند.
  
🔸ایورسن در مقاله‌ای با عنوان «متن، گفتمان، مفهوم؛ رویکردهایی به تحلیل متن»، متون را بازنمایی‌های زبانی واقعیت می‌داند و توجه را به این نکته جلب می‌کند که پرسش غالب مورخان این بوده که چه کسی چه چیزی را گفته و چرا آن را گفته است؟ اما کسی نپرسیده است که متن چگونه تولید معنا می‌کند؟ مطلبی که یورسن مطرح می‌کند دقیقاً بحث اصلی است که به‌نوعی آسیب‌شناس یادداشت «هژمونی زبان فارسی»  را نشان می‌دهد.

در این گذرگاه و در فهم عبارات، سه عنصر اصلی خواهیم داشت: زبان، زمان و گفتمان

.

۱. زبان: زبان‌شناسان سیر تطور زبان را از آغاز تا کنون مطالعه کرده‌اند. نیکفر در مقالۀ «تاریخ مفهوم» به‌خوبی این امر را نشان داده و عصر جدید را از حیث تولید واژه و مفهوم‌سازی عصر برجسته و متمایز از دوره‌های پیشین می‌داند. وی عصر اکنون را بحران فعل‌سازی می‌داند به‌خصوص در زبان فارسی. البته مورد دیگری که به آن اشاره می‌کند بحث فزونی حروف اضافه است که در متون قدیم به کار گرفته نمی‌شد یا اینکه استفاده از فعل مجهول در متون معاصر به‌مراتب بیشتر از متون قدیم است؛ چراکه اکنون ذهن خواننده بیشتر به دنبال کار صورت‌گرفته است؛ یعنی چه کاری انجام شده است. نه اینکه به دنبال این باشد که چه کسی کار را انجام داده است.

۲. زمان: بحث دیگری که در سه عنصر مهم ذکر کردم بحث زمان است. حسندخت و همکاران در مقاله‌ای دیگر، بحث عنصر زمان را ردیابی کردند و مفاهیم در گذر زمان به‌مانند انباشت لایه‌هایی از مفاهیم تصور شده‌اند که خواننده در جست‌وجوی یک مفهوم، با کنارزدن هر لایه مدام با چالش‌ها، جنگ‌ها و چه‌بسا گاه با حذف برخی مفاهیم و کلمات روبه‌رو می‌شود. این فراخوانش‌ها و به فراموشی سپردن‌ها و آفرینش‌ها به انباشت لایه‌های معانی مختلف در مفاهیم و ساخت‌های زبان فارسی منجر شده‌اند. به‌گونه‌ای که صحبت از مفاهیمی مانند آزادی، شهروندی، دموکراسی، انقلاب، برابری و مستضعفین بدون شرح تدقیق  این امر که از کدام آزادی یا کدام برابری یا کدام مستضعفین حرف می‌زنیم کاری مشکل است.

ادامۀ یادداشت👇

/channel/mardomnameh

Читать полностью…

✅ میراث علی‌بن‌ ابی‌طالب برای مردم

«بلاغاتُ النّساء» کتابی به زبان عربی نوشتۀ ابن‌طَیفور مورخ اهل‌سنت (۲۰۴- ۲۸۰ق) است که در آن سخنان فصیح و بلیغ، اشعار و سخنان کوتاهِ زنان تاریخ اسلام در سه قرن نخست قمری نقل شده است. در بخشی از این کتاب، سخنان سوده بنت عمارة نقل شده است. آنچه در پی می‌آید، خلاصه‌ای است ازماجرای دیدار سوده و معاویه به نقل از کتاب بلاغات النساء:

سوده بنت عمارة بن اُسَک همدانی اجازه خواست تا بر معاویة بن ابی‌سفیان وارد شود. معاویه به او اجازه داد. وقتی که سوده بر او وارد شد، معاویه با لحنی سرزنش‌آمیز به اوگفت: ای دختر اُسَک! آیا این تو نبودی که روز صفین چنین سرودی:

برخیز، همچون پدرت ای پسر عمارة
در روز نبرد و هنگام رویارویی دلاوران!
علی و حسین و یارانشان را یاری کن،
و برای خوار کردن هند و فرزندش بر آنان بتاز!
همانا امام برادر پیامبر است
پرچم هدایت و مناره ایمان
فانوس ایمان و راهنمای سپیده‌دم!
مرگ‌هارا بشناس و پیشاپیش پرچمش بتاز
با شمشیری سفید و نیزه‌ای تیز

سوده پاسخ داد: آری به خدا، کسی مثل من از حق رویگردان نمی‌شود یا با دروغ عذرخواهی نمی‌کند.
معاویه به او گفت: چه چیزی تو را به این کار واداشت؟ سوده گفت: عشق به علی و پیروی از حق. معاویه گفت: به خدا سوگند، اثری از علی در تو نمی‌بینم. گفت: تو را به خدا سوگند می‌دهم که گذشته را به یاد نیاوری و آنچه را فراموش شده است، یادآوری نکنی ...

معاویه گفت: حاجتت چیست؟ سوده گفت: تو سرور مردم شده‌ای و زمام امورشان را در دست گرفته‌ای، و خداوند از تو دربارۀ ما و حقی که بر گردنت نهاده، بازخواست خواهد کرد؛ و همواره کسانی از جانب تو بر ما گماشته می‌شوند که با
عزت تو بر ما ستم می‌کنند و با قدرت تو ما را لگدمال می‌کنند ... بُسر بن اَرطاة که از جانب تو بر ما گماشته شده است، مردان ما را کشت و اموال ما را گرفت ... اگر او را از حکومت بر ما عزل کنی، سپاسگزار خواهیم بود، و اگر نه، تو را خواهیم شناخت.
معاویه گفت: آیا مرا به قوم خود تهدید می‌کنی؟ به‌راستی تصمیم گرفتم تو را بر مرکبی سرکش سوار کنم و به نزد او بازگردانم تا حکمش را بر تو اجرا کند. سوده سر به زیر انداخت و گریه کرد، سپس سرود:

خداوند بر پیکری که قبری در بر گرفته، درود فرستد
قبری که عدالت در آن مدفون شده است
او با حق پیمان بست و هرگز جایگزینی برای آن نخواست
پس با حق و ایمان قرین شد.

معاویه به او گفت: منظور تو کیست؟ سوده گفت: علی بن ابی‌طالب.

ادامه در فرسته بعد ...
/channel/mardomnameh

Читать полностью…

♦️نوروز ۱۴۰۴

چه جورها که کشیدند بلبلان از دی
به بوی آنکه دگر نوبهار بازآید

🪻مردم‌نامه فرارسیدن نوروز باستانی را به همۀ ایرانیان تبریک می‌گوید.🪻

Читать полностью…

🔰 دومین قسمت پادپخش سرو سخنگو منتشر شد
با موضوع نـــــــوروز

در این قسمت مطالب ویژه‌ای را می‌شنویم:
🌲 نوروز از بامداد تاریخ تا کنون به قلم دکتر شیرین بیانی و سخنان ایشان درباره کتاب نوروز
🌲 نوروز در افغانستان و تاجیکستان با گفتارهایی از:
- دکتر لقمان بایمت‌‌اف (استاد تاریخ دانشگاه سوئد و عضو آکادمی علوم تاجیکستان) و
- نوش‌آفرین فکرت هروی (فرزند استاد محمد آصف فکرت و از دوستان خانوادگی دکتر اسلامی)
🌲 نوروز در خاندان بیانی و اسلامی ندوشن با گفتارهایی از:
- محسن نجمی (از بستگان خانم بیانی و نماینده خانواده در شورای نظارت بر آثار دکتر اسلامی نُدوشن)
- آرش لشنی (همکار دکتر اسلامی نُدوشن در ایرانسرای فردوسی)
-دکتر جواد عباسی (دانشیار تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد)
🌲 خوانش جستارهای نوشته‌شده از دکتر اسلامی نُدوشن درباره نوروز
برای شنیدن این پادپخش به لینک زیر بروید:
https://castbox.fm/episode/id4524179-id789473047?utm_source=podcaster&utm_medium=dlink&utm_campaign=e_789473047&utm_content=NOWRUZ-CastBox_FM

-------
کانال دکتر اسلامی نُدوشن
@dr_eslaminodoushan

Читать полностью…

♦️به‌مناسبت ۲۹ اسفندماه سالروز ملی‌شدن صنعت نفت ایران
از قلعۀ اربابی تا تبعیدگاه

محمد مصدق، رهبر نهضت ملی ایران، بعد از حوادث منتهی به کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به سه سال حبس انفرادی در زندان لشکر دو زرهی محکوم شد و بعد از گذراندن این دوران سه‌ساله به قلعۀ اربابی خود در احمدآباد تبعید شد و تا پایان عمر در اواسط بهمن ۱۳۴۵ در همان‌جا به سر برد.

🔸مصدق خسته از ناملایمات روزگار در احمدآباد، که در واقع ملک ییلاقی‌اش بود، محبوس شد و همان‌گونه که خود متذکر شده است از زندانی کوچک‌تر به زندانی بزرگ‌تر منتقل شده بود و حتی محدودیت‌های زندان را به‌ شکل وسیع‌تری در احمدآباد متحمل می‌شد. مصدق که در زمان مستوفی‌گری در خراسان زمین‌های خود را در اراک با زمین‌های احمدآباد که در تملک شوهر خواهرش عضدالسلطان قرار داشت معاوضه کرده بود، احساس نوع‌دوستی خاصی با مردمان این قریه داشت.

🔸مصدق در دوران حیات، دوبار گذرش به احمدآباد افتاد. بار اول، در زمان رضاشاه بود. او که با مخالفت‌های خود ازجمله زمان تصویب طرح لایحۀ راه‌آهن، به سدی در برابر برنامه‌های دولت مبدل شده بود سرانجام با وساطت ارنست پرون، یار غار ولیعهد، از تبعید بیرجند جان سالم به در برد و به احمدآباد تبعید شد. در این دوران، او فقط اسماً تبعید شده بود، ولی عملاً آزاد بود و به مراوده با مردمان روستا می‌پرداخت و حتی قلعۀ اربابی را نیز در سال‌های ۱۳۰۵ تا ۱۳۰۶ احداث کرد. این دوره از تبعید، بعد از فرار دیکتاتور به پایان رسید و مصدق مجالی دوباره برای بازگشت به عرصۀ فعالیت‌های سیاسی به دست آورد.

🔸بار دوم تبعید مصدق به احمدآباد، بعد از جریانات کودتا اتفاق افتاد. این دوره از تبعید، برای مرد آزاده‌ای چون او به‌واقع بسیار مرارت‌آور بود. او که با محدودیت‌های زیاد در خانۀ خود مواجه شده بود از تنهایی‌اش در خانه فغان برآورده بود و می‌توان حدس زد که او در این حصر خانگی به راه طی‌شده‌ای می‌اندیشید که پایانش بازگشت دیکتاتوری بود، اما آزادمنشی او حتی در این شرایط حساس تاریخی نیز مجالی برای درنگ و سکوت باقی نمی‌نهاد؛ چنان‌که به اقداماتی که ناجوانمردانه علیه‌اش در سطح مطبوعات و نیز ازسوی شخص شاه انجام می‌شد موضع‌گیری کرد:

🔹او ابتدا طی اقدامی نمادین، مصالح ساختمان به‌غارت‌رفته‌اش در ماجرای کودتا ازجمله آجر، در و پنجره را به احمدآباد منتقل کرد تا سند زنده‌ای از وحشی‌گری‌ کودتاچیان را در ملک ییلاقی خویش در احمدآباد گردآورده باشد. از میان آن وسایل، در خانۀ او که شعبان بی‌مخ با ماشین بر آن کوفته بود هنوز هم بسیار جلب توجه می‌کند.

🔹مصدق همچنین به اتهاماتی که ازسوی مطبوعات و محمدرضاشاه گاه‌و‌بی‌گاه به او زده می‌شد موضع‌گیری شفاف می‌کرد و با نگارش کتابی با عنوان خاطرات تا آنجا که می‌توانست در مبراکردن خود از اتهامات وارده می‌کوشید.

🔹از دیگر اقدامات مصدق در ایام تبعیدش در احمدآباد، سروسامان‌دادن به امور بیمارستان نجمیه، موقوفۀ مادرش، بود. او همواره در جریان نحوۀ گردش کارهای جاری این بیمارستان قرار داشت و بسی اقدامات بهداشتی و درمانی برای اهالی احمدآباد صورت داد. آقای تکروستا، پیرمردی که شاگرد آشپز قلعۀ اربابی بود، درحالی‌که به مصاحبۀ چاپ‌شده‌اش در کتاب همۀ مردان شاه نوشتۀ استیون کینزر مباهات می‌کند به‌خوبی اقدامات عام‌المنفعۀ مصدق از ساخت مدرسه تا راه‌اندازی موتوربرق برای اهالی روستا را در خاطر دارد.

/channel/mardomnameh

ادامۀ یادداشت👇

Читать полностью…

درود و عرض ادب

موسسه علمی و تاریخی آتوسا در شش ماه گذشته، هفده نشست علمی و تخصصی با عنوان «ایران کجاست؟» و در چارچوب «ایده ایران» برگزار کرده است. از حمایت اساتید، دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان تاریخ و اندیشه سیاسی سپاسگزاریم.

استقبال شما انگیزه ما را برای تداوم و گسترش سلسله نشست‌های «ایران کجاست؟» و «ایده ایران» در سال 1404 دوچندان کرده است.

لیست هفده نشست برگزار شده به شرح زیر است. برای مشاهده جزئیات هر برنامه، روی لینک مربوطه کلیک کنید:

۱. مفهوم ایران: تداوم در گسست، گفتگو با دکتر امید غیاثی

۲. حزب کمونیست ایران و برساختِ ایران کثیرالمله، گفتگو با محسن نورمحمد

۳. ایران و فدرالیسم: گفتگو با دکتر محمد جلالی

۴. ایده ایران در دوره ایلخانان مغول: گفتگو با دکتر ابوالفضل رضوی

۵.ضرورت پرداختن به مفهوم ایران کجاست: گفتگو با مهندس سید محمد بهشتی

۶: نظریه هویت و ناسیونالیسم به روایت آنتونی دی‌اسمیت: گفتگو با رامین البرزی

۷.ایران‌راه: روایتی از ایده ایران: گفتگو با علی هادوی

۸. ایرانشهر، ایدئولوژی و تخیل: گفتگو با دکتر نوید کلهرودی

۹. عرب‌های خوزستان و رابطه با دولت مرکزی: گفتگو با محمد آلبوعلی

۱۰. تنوع قومی و مذهبی در ایران و مسئله قوم‌گرایی: گفتگو با استاد احسان هوشمند

۱۱. تکوین ایده ایران در دوره شاهنشاهی اشکانیان: گفتگو با دکتر رضا اردو

۱۲. پاسداری از میراث فرهنگی و ایده ایران: گفتگو با دکتر مصطفی ده پهلوان

۱۳. ایده ایران در دوره صفویه، گفتگو با دکتر صادقی گندمانی

۱۴. ابراهیم پورداوود: از مشروطه‌خواهی تا ترجمه اوستا، گفتگو با دکتر ابوالقاسم اسماعیل‌پور

۱۵. سنجش مفهوم ایران در اندیشه سید جواد طباطبایی: مناظره دکتر امید غیاثی و دکتر اسماعیل مطلوب‌کاری

۱۶. ناسیونالیسم چیست؟ گفتگو با فرهاد سلیمان‌نژاد

۱۷. اسکندر مقدونی زیر سایه کورش بزرگ: گفتگو با عادل الله‌یاری

موسسه علمی و تاریخی آتوسا را به دوستان خود معرفی کنید و با اشتراک‌گذاری این پست، دسترسی به هفده نشست «ایران کجاست؟» را برای علاقه‌مندان فراهم آورید.

آتوسا: نهاد ترویجی اندیشه سیاسی و دانش تاریخی در ایران

🆔 @atusa_sbu

Читать полностью…

اطلاعیه خانه اندیشمندان علوم انسانی درباره اتفاقات اخیر

به نام خداوند جان و خرد

در آستانه نوروز و شروع لیالی قدر، تقارن بهار طبیعت با بهار قرآن و معنویت را به فال نیک گرفته، ضمن تبریک آغاز سال نو و آرزوی خوشبختی و سرافرازی برای ملت شریف ایران در سال ۱۴۰۴، به استحضار هم‌وطنان فرهیخته و شهروندان فرهنگ دوست تهران می‌رساند در طول یک هفته گذشته اخباری دال بر صدور آرایی از طرف محاکم قضایی کشور مبنی بر بطلان قرارداد بهره‌برداری خانه اندیشمندان علوم انسانی از ساختمان واقع در بوستان ورشو منتشر شد که کام بسیاری از علاقه‌مندان به این مجموعه علمی و فرهنگی را تلخ کرد و موجی از نگرانی و ناامیدی در جامعه به‌ویژه در میان اصحاب علم و فرهنگ به وجود آورد.
با توجه به بازتاب گسترده انتشار این اخبار در محافل علمی و فرهنگی و به منظور رفع ابهامات موجود در ذهن برخی از مخاطبین گرامی به استحضار مردم شریف ایران و شهروندان فرهیخته تهرانی که دل‌نگران تعطیلی این نهاد مدنی بوده و هستند، می‌رساند با پیگیری مداوم و رایزنی‌های گسترده جمعی از نیک‌اندیشان، دلسوزان و صاحب‌منصبان فهیم و فرهنگ‌پرور کشور، خوشبختانه فرآیند اجرای آراء فوق که متضمن تخلیه و واگذاری ساختمان فعلی خانه اندیشمندان علوم انسانی بود؛ به تعویق افتاده است. بر همین اساس و با امید به رفع موانع و مشکلات موجود در سال جدید به آگاهی شما مخاطبان گرامی می‌رسانیم برنامه‌های خانه اندیشمندان از همان روزهای آغازین سال طبق روال سابق برگزار خواهد شد. ما عمیقا بر این باوریم خانه اندیشمندان تعطیل شدنی نیست چرا که اساسا اندیشه‌ورزی تعطیل شدنی نیست و فضای فیزیکی و کالبد و ساختمان در تداوم حیات و باروری این شجره طیبه و روشن ماندن این چراغ عامل کلیدی نخواهد بود. 
فرصت را مغتنم شمرده از همه شخصیت‌های فرزانه، نهادهای مدنی و انجمن‌های علمی که طی یک هفته اخیر دغدغه‌مندانه موضوع خانه را پیگیری کرده و به انحاء مختلف از تداوم حیات این مجموعه علمی و فرهنگی حمایت کردند؛ تشکر و قدردانی می کنیم. همچنین از اصحاب شریف رسانه که در تنویر افکار عمومی نقش مؤثر و بسزایی ایفا کردند و نیز از همه دلسوزان کشور که مانع خاموش شدن چراغ این خانه شدند و نشاط و امید را به عموم مردم به‌ویژه جوانان برومند کشور بازگرداندند، صمیمانه سپاسگزاریم. انشاءالله در مجالی دیگر در مورد جزئیات اتفاقات دو سال گذشته به‌ویژه روند پرونده حقوقی خانه به تفصیل با شما سخن خواهیم گفت.
به امید اعتلای ایران و آرزوی آینده‌ای درخشان و پرافتخار برای مردم شریف و فرهنگ دوست کشور

خانه اندیشمندان علوم انسانی
  ۱۴۰۳/۱۲/۲۹

🆔 @iranianhht

Читать полностью…

♦️در ستایش تاریخ
نقدی بر یادداشت عناصر هژمونیک زبان فارسی

محمدامین سلیمانی دو یادداشت در کانال تلگرامی مردم‌نامه نوشته‌اند. یکی، با عنوان «عناصر هژمونیک زبان فارسی» و یادداشت دوم در پاسخ به نقد امید غیاثی در دفاع از یاددشت نخست منتشر شده است. هر دو یادداشت، دو ضعف تاریخی و نظری دارند که در اینجا به آنها پرداخته می‌شود. 

🔸نویسنده با استفاده از نظریۀ هژمونی آنتونیو گرامشی سعی دارد نشان دهد جامعۀ ما به‌واسطۀ زبان فارسی استبدادی است. نویسنده با استفاده از مفاهیم چپ همچون سلطه، استبداد شرقی و شیوۀ تولید آسیایی سعی دارد آن را تببین کند.

🔸️یادداشت نخست، تناقضات نظری دارد. نویسنده ضمن استفاده از نظریۀ هژمونی گرامشی، که از قضا خود او مخالف مارکسیسم تعمیم‌گرا و کل‌گرا است، در ادامه از شیوۀ تولید آسیایی با تکیه بر نگرش شورویایی، که منطق آن کاملاً بر اقتصاد استوار است سعی در تبیین بحث خود دارد. درحالی‌که گرامشی با تفسيرهاي علمي و جبرگرايانه از ماركسيسم بسيار مخالف است.

🔸وی در یادداشت‌های زندان (نشر چشمه، 4 جلد) سعی دارد مارکسیسم را بازسازی و و نگاه‌های تعمیم‌گرای مارکسیسم را نقد کند. وی مارکسیسم لنینیسم و استالینیسم را قبول نداشت و آن را کاملاً مکانیکی و سیاسی می‌خواند که از عنصر فرهنگ خالی است. اگر نویسنده سعی در نقد زبان فارسی با تکیه بر نظریۀ هژمونی دارد، چرا از دیدگاه‌هایی که با نظریۀ گرامشی تعارض دارد استفاده کرده است؟ گرامشی دنبال راهی بود به این پرسش پاسخ دهد که چرا انقلاب کمونیستی در کشورهای اروپای غربی رخ نداد؟ وی نظریۀ هژمونی را مطرح کرد تا توضیح دهد دلیل اینکه انقلابی رخ نداد این بود که سرمایه‌داری از طریق هژمونی فرهنگی توانست بر طبقۀ کارگر تسلط پیدا کند. به نظر او، برای ازمیان‌برداشتن سلطۀ سرمایه‌داری نخست باید در درون نهادهای فرهنگی و فکری جامعۀ مدنی رخنه کرد. البته نظریۀ گرامشی هم خالی از اشکال نیست. مثل اینکه بسیار بر شرایط تاریخی ایتالیا استوار است (ر.ک. متفکران چپ نو، راجر اسکروتن).

🔸نویسنده از عناصر هژمونیک زبان فارسی سخن گفته است، اما پرسش مهم اینجا مطرح می‌شود که آیا دولت‌های پیشامدرن آن‌قدر امکانات و قدرت داشته‌اند که از هژمونی زبان فارسی برای تسلط بر دیگران استفاده کنند؟ یا اینکه زبان فارسی محصول انتخاب طبیعی باشندگان ایران‌زمین برای ارتباط با هم بوده است؟!

🔸نویسنده علاوه‌بر ضعف نظری نیازمند آگاهی از جریان‌های مارکسیسم نیز هست (جریان‌های اصلی در مارکسیسم، لشک کولاکوفسکی، 3 جلد). مارکسیسم از قرن نوزدهم تا به امروز تحولات بسیاری را تجربه کرده است. بین‌الملل اول در سال 1864، بین‌الملل دوم در سال 1889، انقلاب اکتبر روسیه و کمینترن، انقلاب چین، انقلاب مجارستان، بهار پراگ و غیره تأثیرات بسزایی در گروه‌بندی‌ها و جریان‌سازی مارکسیسم داشت. نویسنده بدون آگاهی از این روندها با تکیه بر مارکسیسم اقتصادمحور شورویایی قصد دارد تاریخ ایران را بررسی کند.

🔸در کنار ضعف نظری، نویسنده آگاهی چندانی از منابع و پژوهش‌های معتبر ندارد. مثلاً به‌جای استفاده از منابع دست اول در تاریخ ایران و همچنین پژوهش معتبر از کسانی مانند طبری استفاده کرده است که کاملاً در خدمت ایدئولوژی حزب توده و شوروی است و پژوهشی جدی به حساب نمی‌آید.

🔸اساساً تاریخ‌نگاری چپ در ایران دانشگاهی نبود و کنشگران سیاسی به‌صورت تفننی و غیرعلمی از تاریخ برای تبیین ایدئولوژی خود استفاده می‌کردند. نویسنده به آثاری همچون دیاکانوف ارجاع داده است که امروز مباحث آن چندان قابل‌اعتنا نیست و بارها به آن نقدهای جدی شده است (ر.ک. نقد محمدعلی خنجی بر دیاکانوف).

ادامۀ یادداشت👇

Читать полностью…

🔰گفت‌وگوی ایبنا با حسن حضرتی؛
تاریخ در ایران رشته است نه رشته ‌نما

🔸اقتدار علمی در فاکتولوژی مورخ است. نظریه‌ها و نظریه پردازان تابع مورخان هستند. یعنی نظریه‌های سیاسی شالوده‌اش داده‌های تاریخی است. بنابراین خیلی ایراد بزرگی است که ما این داده‌کاوی را رها کنیم و به دنبال نظریه‌پردازی و نظریه‌آزمایی برویم. این ظلم بزرگی به رشته تاریخ است.

🔸سرویس تاریخ و سیاست خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): «یکی از مباحثی که از طرف استادان و همکاران در رشته تاریخ بیان می‌شود، این است که رشته تاریخ وضعیت خوبی ندارد و تعبیر "رشته‌نما"را برای آن به کار می‌برند. بیان می‌کنند که تولید علمی جدیدی در اینجا اتفاق نمی‌افتد، حرفی جدید، نوآوری و یا بداعتی نیست. حتا از تعبیر "بحران" در رشته تاریخ استفاده می‌کنند. حرف‌شان این است که رشته تاریخ خیلی عقب افتاده است و کار چشمگیری در آن انجام نمی‌شود. من چندان با این رویکرد مرثیه‌ای موافق نیستم.»

🔻آنچه بازگو شد بخشی از سخنان دکتر حسن حضرتی، استاد تاریخ دانشگاه تهران درباره رشته تاریخ بود. با وی در این باره گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:


ibna.ir/x6xh3

@ibna_official

Читать полностью…

✅ پربازدیدترین ویدیوهای کانال یوتیوب مردم‌نامه در سال 1403

1⃣ گفت‌وگو با کاترین بابایان (استاد تاریخ ایران در دانشگاه میشیگان)

2⃣ تاریخ خلقیات و روحیات ایرانیان بر پایۀ آثار مقصود فراستخواه

3⃣ ملاحظاتی انتقادی درباره نظریۀ «استبداد ایرانی» از همایون کاتوزیان

4⃣ ملاحظاتی پیرامون تاریخ‌نگاری عبدالحسین زرین‌کوب

5⃣ گزیده‌ای از نشست «نقد و بررسی نظریه ایرانشهر جواد طباطبایی»

6⃣ درس اهل بیت علیهم‌السلام برای ما: حکومت تقدسی ندارد

7⃣ گفت‌وگو با علی بهرامیان و داریوش رحمانیان دربارۀ سیدحسن تقی‌زاده

Читать полностью…

✅ ملاحظاتی پیرامون تاریخ‌نگاری ابراهیم باستانی پاریزی
در گفت‌وگو با داریوش رحمانیان

📌 برای مشاهدۀ این قسمت، پیوندهای زیر را لمس کنید:

🔗 https://www.youtube.com/watch?v=IxZ0jE-iOso

🔗 https://www.aparat.com/v/ptv1t52

📌 مردم‌نامه را در یوتیوب و آپارات دنبال و با بازنشر و پسند ویدیوها از ما حمایت کنید.

Читать полностью…

این 👆یادداشتی است که پارسال در کانال مردم‌نامه منتشر شد و جا داشت که بازنشر شود.
نوروزتان پیروز و همایون و خجسته و شاد باد.

از شادی به آبادی و آزادی توان رسید.

در روزگار ما، بیش از هر زمان دیگر، نوروز ایرانی در راه جهانی‌شدن گام برمی‌دارد. فرهنگ ایرانی از بیخ‌و‌بن جهان‌گرا و جهانی‌ست و مرزها را درمی‌نوردد.

/channel/mardomnameh

Читать полностью…

در فقدان دکتر داریوش شایگان
به قلم دکتر محمدعلی موحد

در ولایت ما، آذربایجان، تعبیری دارند برای فصل بهار که می‌گویند فصلِ خنده و گریه‌ی توأمان است: آغلار-گولَر آیی، گریه و خنده با هم.
از من خواستند صحبت کنم و من اطاعت کردم. اما من امروز گزینه‌ی خوبی برای سخن گفتن نیستم. یک چشم من خندان است و چشم دیگرم گریان. آن چشم گریان در غم درگذشتِ دوستم داریوش شایگان گریان است. فضای دل و اندیشه‌ی من پایکوب این خیال و این سوال است که کجا شد آن همه فهم و فراست؟ کجا شد آن همه هوش و ذکاوت؟ داریوش شایگان از مفاخر عصر ما بود. آثارش به چند زبان از جمله به ترکی ترجمه شده است. سزاوار نبود از من که در این روزها سخنی بگویم و یادِ او نکنم.  سخن از فقدان او تلخ است و ناگوار. اما یاد او مایه‌ی امید و سربلندی است؛ مایه‌ی امید و دلگرمی است که هنوز ایران چنین فرزندانی می‌پرورد.

نوروز نوید تحوّل و شکوفایی است و ما امروز به شادباشِ نوروز اینجا آمده‌ایم. یادگار ماندگار پدران ما که سر از مرزهای جغرافیایی و سیاسی فراتر می‌کشد و از پای دیوار چین تا ساحل دریای سیاه و دریای سپید پیام همدلی و همبستگی و همداستانی می‌پراکند. پیام دوستی و مهربانی.
گرامی باد این پیام الهی بویژه در این روزگار که نفیرِ نفرت و بیداد و عُدوان همه‌ی آفاق را پر کرده است.
و پیروز باد نوروز ما و مبارک باد نام او و سرافراز باد پرچم افتخار او و درخشان و درخشان‌تر باد تلألؤ انوار تجلیات او و گرانبار باد ره‌آورد عطایا و برکات او!



سخنان استاد دکتر محمدعلی موحد در گردهم‌آیی ایرانیان مقیم استانبول به مناسبت نوروز، سوم فروردین ۱۳۹۷

Читать полностью…

📹 نوروز؛ رشته اتصال ایده و واقعیت ایران

▫️بدون شک نوروز را می‌توان بزرگ‌ترین جشن مشترک حوزه تمدنی ایران نامید. جشنی که از سویی ساکنان این سرزمین را به‌هم پیوند می‌دهد و از سوی دیگر هم چون زنجیری، تاریخ باستانی ایران را به تاریخ میانه و جدید این کهن‌دیار متصل کرده‌است.

▫️حتی در دوره‌ای که با فروپاشی پادشاهی ساسانی، سرزمین ایران به بخشی از خلافت اسلامی بدل شد؛ این دم مسیحایی نوروز بود که در کنار برخی پارامترهای دیگر چون ادبیات فارسی و اندیشمندان دلسوز، ایده ایران را در اذهان زنده نگه داشت.

▫️نوروز چه ویژگی‌هایی داشت که با وجود بسیاری از موانع بزرگ توانست از گردنه‌های مهیب تاریخ این مرز به سلامت گذر کند و شعله ایده ایران را به چراغدان واقعیت این مفهوم باز گرداند.

▫️سیدحمید متقی پژوهشگر تاریخ ایران‌معاصر برای بررسی این پرسش‌ها میزبان مقصودعلی صادقی تاریخ‌پژوه، استاد تاریخ دانشگاه تربیت ‌مدرس، نویسنده کتاب شناخت و نقد منابع و ماخذ تاریخ ایران بعد از اسلام و مصحح تاریخ عباسی بوده است.

📺 @ecoiran_webtv

Читать полностью…

ادامۀ یادداشت👆

۳. گفتمان: شاید به زبان خیلی ساده بتوان این‌گونه تعریف کرد: زبان در میدان کنشی با ابزار قدرت به وجود می‌آید. ساخت‌گرایان، کارکردگرایان و برساخت‌گرایان از شاخه‌های تکوین‌شدۀ گفتمان هستند که از مطالعۀ صرف یک کلمه و بررسی ساخت واژه به بررسی ساخت به‌همراه بافت رسیدند و در مرحلۀ جدیدتر و نگوییم پایانی علاوه‌بر ساخت و بافت، نگرش و زاویۀ دید مورخ هم مورد توجه قرار می‌گیرد و آن را امری برساختی می‌دانند (جزائی و همکاران، 1399: 5).

🔸ازاین‌رو، بسیار ساده‌انگارانه است اگر خارج از درنظرگرفتن چنین مداری از ساخت واژه تا مفهوم، به نظریۀ هژمونی زبان فارسی برسیم و عباراتی چون «غلامم» و «ارادتمندم» را دلیلی بر سلطه‌پذیری شخص فارسی‌زبان بدانیم یا نظام سلطنت‌طلبی را پرورش‌دهندۀ چنین حسی بین مردم فارسی‌زبان بدانیم. اگر چنین کنیم، به بیراهه رفته‌ایم و تا ثریا می‌رود دیوار کج.

🔸بنابراین، کلمات و عبارات ذکرشده در یادداشت «عناصر هژمونیک زبان فارسی» فقط از جهت معنای لغوی آن بررسی شده است و مفهوم و کلمات ساخته‌شده در متن و بافت تاریخی در نظر گرفته نشده است که بتوان به نتیجۀ قابل قبول و رضایت‌بخش دست یافت. از این‌رو، نتیجۀ ایشان برگرفته از معنای ظاهری کلمات و دال بر وجود مدلول اصلی نیست، بلکه ساختۀ ذهنی با رویکرد اکنون است نه در بستر تاریخی خود کلمه.

🔸بحث مهم دیگر اینکه هژمونی یک مفهوم یا عبارت مختص جوامع شرقی یا زبان فارسی نیست‌. این امر پیشینۀ طول‌و‌درازی به‌اندازۀ تاریخ بشریت دارد: از زمانی که حکومت‌ها برای ماندن و بودن خود به ساخت دایرۀ مفاهیم خود برای تسلط و قدرت دست زدند.

🔸هژمونی ساختار زبانی امروز بیشتر از آنکه برگرفته از ساختار حکومت‌های کنونی باشد، برگرفته از نظام جهانی است و میزان تغییرپذیری آن به‌حدی است که شاید نتوان دیگر از هژمونی سخنی گفت. این روند در دورۀ معاصر به‌مراتب محسوس.تر از دوره‌های پیشین است به‌خصوص با گسترده‌ترشدن شبکه‌های تبلیغاتی و ارتباطی.

🔸و اما سخن آخر که حق مطلب را به‌درستی به جا خواهد آورد این است که به تعبیر بوئر، معناها درست فهمیده نخواهند شد، اگر ندانیم برای مبارزه با چه کسی خلق شده‌اند و کدام گروه را نادیده می‌گیرند یا انکار می‌کنند.

✍ مرضیه منصوری، دانشجوی دکتری تاریخ ایران دورۀ اسلامی دانشگاه الزهرا(س)، ۲ فروردین ۱۴۰۴.

/channel/mardomnameh

Читать полностью…

👆ادامۀ فرستۀ بالا

📝 معاویه گفت: چه کرد که نزد تو چنین جایگاهی یافت؟ سوده گفت: روزی نزد او رفتم تا از مردی که او را برای جمع‌آوری صدقات ما گماشته بود، شکایت کنم ... وقتی به نزد علی رسیدم، او را در حال نماز دیدم. چون نگاهش به من افتاد، نمازش را کوتاه کرد و با مهربانی و دلسوزی به من گفت: آیا حاجتی داری؟ ماجرا را برایش گفتم، گریه کرد و گفت:

خدایا، تو بر من و آن‌ها گواهی که من آن‌ها را به ستم بر
بندگانت یا ترک حق تو فرمان ندادم.

سپس تکه چرمی از جیبش بیرون آورد، مانند گوشه‌ای از یک نامه، و در آن نوشت:

بسم الله الرحمن الرحیم، همانا نشانه‌ای آشکار از جانب پروردگارتان به سوی شما آمده است، پس پیمانه و ترازو را به عدالت کامل کنید و ازاموال مردم کم نگذارید و در زمین فساد نکنید، باقی‌مانده‌ای که خدا برایتان گذاشته، اگر مؤمن باشید، برایتان بهتر است، و من نگهبان شما نیستم. وقتی نامۀ مرا خواندی، آنچه در دست داری از کار ما، حفظ کن تا کسی بیاید و آن را از تو تحویل بگیرد، والسلام. (حضرت امیر آن والی را عزل کرد)

آن را از او گرفتم، به خدا سوگند، نه با گِل مهر شده بود و نه با ریسمان بسته شده بود، آن را خواندم. (منظور سوده این است که امیرالمؤمنین علی محتوای نامه از او پنهان نکرد)

معاویه به سوده گفت: ابن ابی‌طالب شما را به گستاخی در برابر سلطان عادت داده است، به‌سختی از این عادت رها می‌شوید.
سپس گفت: بنویسید که مالش را به او بازگردانند و با او به عدالت رفتار کنند. گفت: آیا فقط برای من یا برای قومم به‌طور کلی؟ گفت: تو وقومت چه ارتباطی دارید؟
سوده گفت: به خدا سوگند، اگر عدالت شامل همه نشود، این کار، زشت و مایۀ سرزنش است؛ وگرنه من هم مانند بقیۀ قومم هستم. گفت: بنویسید که برای او و قومش به عدالت رفتار کنند.

📚 ابن طيفور، أبو الفضل أحمد بن أبي طاهر. (۱۹۰۸). بلاغات النساء. صححه وشرحه أحمد الألفي. مطبعة مدرسة والدة عباس الأول، القاهرة. صص ۳۵- ۳۷

تنظیم و گردآوری: محمدجواد محمدحسینی

📌 مردم‌نامه شهادت مولای متقیان، امیرالمؤمنین علی‌ابن‌ابی‌طالب علیه‌الصلاة‌و‌السلام را تسلیت می‌گوید.

/channel/mardomnameh

Читать полностью…

🪻در تعطیلات نوروزی با مردم‌نامه همراه باشید.🪻

🔶روش‌های خرید فصلنامۀ مردم‌نامه

♦️نسخۀ کاغذی شمارۀ ۲۶ تا ۲۹ فصلنامۀ مردم‌نامه را می‌توانید از کتاب‌فروشی‌های آگاه، توس و مولی تهیه کنید.

🔸همچنین، می‌توانید نسخۀ کاغذی شمارۀ ۲۶ تا ۲۹ فصلنامۀ مردم‌نامه را از طریق پیوندهای زیر سفارش دهید:

🔗https://www.iranketab.ir/book/150855-mardom-nameh

🔗http://toosbook.ir/p/مردمنامه۲۶/

🔗http://yun.ir/4nmx2g


♦️برای تهیۀ نسخۀ الکترونیک مردم‌نامه می‌توانید از پیوندهای زیر استفاده کنید:

🔗https://fidibo.com/book/175240-فصلنامه-مردم-نامه-شماره-26-تا-29

🔗https://taaghche.com/book/214446

♦️همراهان خارج از کشور می‌توانند نسخۀ کاغذی مردم‌نامه را از سایت کتاب پرسه تهیه کنند:
🔗https://parsebooks.de/stock-book/%d9%85%d8%b1%d8%af%d9%85%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87/

در این شماره می‌خوانید:

📌مجلس وکلای تجار و نقش آنان در شورش تنباکو و انقلاب مشروطه/احمد اشرف
📌قرائتی دیگر از منازعۀ لرد مینتو و سر هار فورد جونز/غلامحسین زرگری‌نژاد
📌چون‌وچرا در اعتبار فتوت‌نامۀ بنایان/مهرداد قیومی بیدهندی
📌فوتبال ایرانی، نخستین پیامدها/حبیب‌اله اسماعیلی
📌آخوندزاده و ادبیات کودک/سیدعلی کاشفی خوانساری
📌لات‌های تهران/نعمت‌الله فاضلی
📌تاریخ بیهق و تاریخ مردم/مقصودعلی صادقی
📌مورخان باید میان‌رشته‌ای فکر کنند. داریوش رحمانیان و محسن آزموده در گفت‌‌وگو با عباس کاظمی.

📍باگفتارهایی در تاریخ جنسیت، تاریخ زنان، تاریخ نهادهای آموزشی و تاریخ نهادهای مذهبی از اشکان شریعت، محمدعلی علوی‌کیا، بهزاد کریمی و الیاس پیراسته.

📕مردم‌نامه را بخوانید و به دوستان و آشنایان بشناسانید. این مهم‌ترین و مؤثرترین کمک به حرکت مردم‌نامه است. ماندگاری و بالندگی مردم‌نامه در گرو همراهی و پشتیبانی شماست.

📌پشتیبانی از مردم‌نامه👇

📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian


@mardomnameh

Читать полностью…

#ویدیوی_کوتاه

🔗 https://www.aparat.com/v/gob7m6v

🔗 https://www.youtube.com/shorts/4N2gnuUn8mE

Читать полностью…

ادامۀ یادداشت👆

🔸مصدق که مرد سیاست بود و از دور بر جریانات سیاسی کشور ازجمله جبهۀ ملی سوم نظارت داشت، مخفیانه با دوستانش در احمدآباد ملاقات می‌کرد و آنها را در جریان خط‌مشی مبارزاتشان یاری می‌داد.

🔸در پایان لازم به ذکر است که اینجانب طی بازدیدی که از خانۀ مذکور داشته‌ام، با انبوهی از اسناد و مدارک مواجه شدم که در یکی از کمدهای اتاق بدون کوچک‌ترین مراقبتی به حال خود رها شده‌اند. امید است این اسناد با دلسوزی مسئولان این مجموعۀ هنوز محصور، به مراکز اسناد انتقال یابند تا زمینه‌ای برای آشنایی با دغدغه‌های مصدق در واپسین روزهای عمر فراهم شود.

🔗عکس‌های پیوست: عکسی از در خانۀ مصدق که شعبان جعفری با ماشین بر آن کوبیده است و نیز عکسی از انبوه اسناد رهاشده در یکی از کمدها.

✍️داود الهی، دانشجوی دکتری تاریخ بعد از اسلام، دانشگاه شهید بهشتی تهران، ۲۹ اسفندماه ۱۴۰۳.
/channel/mardomnameh

Читать полностью…

شگفتا درسالهای اخیر گروهی پیدا شده اند که کمترین درکی از واقعیت های تاریخی و استقلال ملی ایران و قاعده حق ملت ها در مختاریت اموال و ثروت های خود ندارند
آنها که می گویند ملی شدن نفت اشتباه بود.یعنی در پایان عصر استعمار یک امپراتوری جهانی زیاده خواه و بسیار دور از ما بیآید کشف و استخراج و بهره برداری از منابع ملی  کشور ما را مفت به جیب بزند و ببرد ومردم کشور صاحب منابع نفت در فقر و فاقه و عسرت و تنگدستی مصائب و رنج ها ببرند و بد زندگی کنند و کشور صاحب منابع نفت خویش در عقب ماندگی و توسعه نیافتگی گرفتار بماند؟!
بیشک استدلال این جماعت پایه ای ندارد.کینه توزی بر نهضت ملی و کارنامه دکتر مصدق است که اینها را به این داوری های بدون مبنا رهنمون کرده است.اینها حتی نمی دانند بربتانیا در آن سالها عملا استقلال ایران را به چالش کشیده بود و افزون بر خوزستان ،دربسیاری موارد از انتخابات گرفته تا سیاست کلان به خود حق دخالت می داد.هنر مصدق این بود که این قاعده استعماری را نه تنها برای ایران،بلکه برای بسیاری از کشورها برهم زد و این راز و ارج نهضت ملی دموکراتیک ایرانیان درآن سالها بود
افشین جعفرزاده
۲۹ اسفند ۱۴۰۳
@Afshinjafarzadeh

Читать полностью…

زبان پارسی در ترازو

زبان پارسی در ترازوی شمس‌تبریزی

«... اکنون من زبان هندی ندانم، نه از عجز، اما خود عربی را چه شده است؟ اگر همان هندو بشنود گوید این خوش‌تر است؛ و زبان پارسی را چه شده است به این لطیفی و خوبی؟ که آن معانی و لطایف که در پارسی درآمده است در تازی درنیآمده است.»
مقالات شمس‌تبریزی، دفتر اول، صص ۲۲۵-۲۲۶

/channel/dariush_rahmanian

Читать полностью…

🔸درباب تعمیم نظریات شیوۀ تولید آسیایی و استبداد شرقی و ماتریالیسم تاریخی دربارۀ تاریخ ایران نیز باید گفت که نویسنده اطلاع چندان دقیقی از بافت تاریخ ایران ندارد. مارکس همچون پیشینیان خود اطلاع چندانی از جوامع شرق مثل ایران، چین و هند نداشت و بیشتر اطلاعات او مبتنی‌بر سفرنامه‌ها یا اطلاعات غیرعلمی و غیرموثق بود. مثلاً اساس تمام تحلیل‌های منتسکیو دربارۀ شرق بر یک سفرنامه و اطلاعات جزئی آن استوار بود (ر.ک. مراحل سیر جامعه‌شناسی، ریمون آرون). 

🔸بدیهی است که مشخص‌کردن شیوۀ تولید و نظام اجتماعی-تاریخی، هم به‌لحاظ تاریخی و هم از نظر مفهومی، مسائل به‌شدت پیچیده‌ای را پدید می‌آورد که بدون رجوع به متن و بافت تاریخ نمی‌توان به‌راحتی دربارۀ آن نظر داد یا اینکه حکمی کلی یا قیاسی برای آن صادر کرد. شیوۀ تولید آسیایی برای مورخان شوروی بسیار محبوب بود، اگرچه فرازوفرودهایی داشت (ر.ک. افول و ظهور شیوۀ تولید آسیایی، استفن پ.دون) و از آن برای تحلیل‌های خود به‌ویژه از 1964 استفاده می‌کردند که در این سال دیاکانوف دراین‌باره مطالبی منتشر کرده بود، اما آن بیشتر در خدمت حزب کمونیست و ایدئولوژی شوروی بود.

🔸آرا و نظریات ویتفوگل و کاربست آن برای تاریخ ایران نیز چندان درست نیست و با منابع دست‌ اول تاریخی تناسب ندارد. نخست اینکه، مفهوم استبداد در ایران در هر دوره محل بحث است. همچنین، باید توجه داشت که آیا پادشاه آن‌قدر قدرت داشته که بتواند این استبداد را در کل کشور بسط دهد آن هم با امکانات پیشامدرن! این ادعا که همۀ تاریخ ایران تاریخ استبدادی است ادعایی گزاف است. مثلاً در تاریخ ایران، اصناف، اشراف، مالکان و روحانیون از قدرتی برخوردار بودند و در مورد رقابت‌ها و تأثیرات آنها بر پادشاه و دولت پایان‌نامه‌ها و مقالات بسیاری نگاشته شده است.

🔸ما در تاریخ ایران با پدیده‌ای به نام تظلم‌خواهی مواجه هستیم که هر شخصی می‌توانست با ادبیات خودش به شخص شاه نامه بنویسد و از وی شکایت کند (برای نمونه، ر.ک. شکایت پیرزن از سنجر در مخزن الاسرار). همچنین، دولت و شاه با بسیاری از اشراف و خان‌ها مراودات تجاری داشتند و حتی از آنها زمین اجاره می‌کردند.

🔸در کنار آن، بحث مالکیت خصوصی است که در تاریخ ایران نیز وجود دارد، چنان‌که اساس نظام زراعی ایران بر مالکیت خصوصی استوار است.(ر.ک. مالک و زارع، لمبتون). همچنین، بحث دربارۀ مسئلۀ آب است که ویتفوگل بر آن بسیار تأکید دارد و آب‌سالاری را از ویژگی‌های جوامع شرقی همچون ایران می‌داند، درحالی‌که ما در ایران سیستم قنات و آبیاری داریم و در انحصار دولت نیز نیست و آن‌گونه که وی از آن تلقی دارد چندان درست نیست.

🔸در آخر باید این نکته را نیز اضافه کرد که استفاده از نظریه در تاریخ مستلزم شرایطی است. نظریه در تاریخ باید به‌عنوان چراغ برای مورخ عمل کند و در خدمت تاریخ باشد نه اینکه مورخ یا نویسنده در خدمت آن نظریه باشند که در آن صورت جنبۀ تبلیغ پیدا می‌کند و از نظر معرفت‌شناسی و روش‌شناسی نیز دچار تناقض و اشکال می‌شود.

✍فرهاد زینی‌وندنژاد، دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام، دانشگاه تربیت‌‌مدرس، ۲۹ اسفندماه ۱۴۰۳.

/channel/mardomnameh

Читать полностью…

این زمین را یکی می‌شکافد. یکی آمده است که این زمین سلامت را چرا خراب می‌کنی؟ او خود عمارت را از خراب نمی‌داند. اگر خراب نکردی، زمین خراب شدی. نه در آن خرابی عمارت‌هاست؟...
شمس‌تبریزی

انتقاد به شخم‌زدن می‌ماند و راه به گشایش و بالندگی و شکوفایی می‌برد.
انتقاد که نباشد زمین اندیشه و دانش و فرهنگ سفت و سخت و خشک می‌شود.
#داریوش_رحمانیان

/channel/hichestandr

Читать полностью…

♦️در باب نظریه‌زدگی
پاسخ به نقد محمدامین سلیمانی

محمدامین سلیمانی یادداشتی تازه بر نقد نگارنده به نوشتۀ پیشینشان نوشته‌اند و به نقد من پاسخ داده‌اند.

🔸نخست آنکه، اشارۀ نگارنده به رشتۀ تخصصی ایشان در یادداشت قبل از باب مقدار آشنایی ایشان با بحث موردنظر بود و نه رد سخنان ایشان به دلیل نبود ارتباط رشتۀ تحصیلی‌شان با بحث که اگر چنین بود وارد نقد محتوایی نمی‌شدم. همچنین، اگر هدف از اشاره به جان لاک و دیگران نشان‌دادن برتری افراد خارج از یک حوزۀ تخصصی بر دانشگاهیان آن رشته است -چنان‌که سلیمانی اشارتی به آن داشته است- منتظر منتشرشدن کارهای جدی و پژوهشی ایشان در وادی تاریخ خواهیم نشست تا پس از آن گفت‌وگوی جدی‌تری شکل بگیرد.

اما در باب یادداشت جدید ایشان، نقد اصلی نگارنده به یادداشت ایشان نظریه‌زدگی بود که در پاسخشان نه‌تنها به آن پرداخته نشده است، بلکه تصریح بیشتر نقطۀ عزیمت ایشان در بحث این نقد را جدی‌تر می‌کند.

🔸سلیمانی کماکان با توضیح نظریۀ مارکسیستی مدنظر خود که این بار حتی به افرادی مانند طبری و دیاکونوف نیز ارجاع می‌دهد تعلق خاطر خود به مارکسیسم شورویایی را در میان سنت مارکسیستی پررنگ‌تر نشان می‌دهد. دیربازی است که نقد این مارکسیسم در خوانش تاریخ ایران حتی می‌توان گفت از نقد نیز گذشته است.

🔸ایشان در یادداشت اخیر نیز وجهی از تاریخ جامعۀ مدنظر خود و نسبتش با نظریه را نشان نداده است و فقط به اینکه بحث او ناظر به بومی‌بودن و... است اکتفا کرده است که از نظر نگارنده به هیچ عنوان نه بومی است و نه معاصر و نه امروزی؛ زیرا اساساً به زمینۀ جامعۀ موردنظر و تاریخ طولانی زبان فارسی و نسبتش با حال ارجاعی ندارد.

🔸توضیحات یادداشت جدید ایشان نیز بیش‌از پیش در توضیح نظری مارکسیسم غرق می‌شود و گویی به شیوۀ تخت پروکرست، تاریخی طولانی را با یک کلان‌روایت مصادره‌ به‌ مطلوب می‌کند. رضاقلی که سلیمانی به آن استناد می‌کند، اسیر یک کلان‌روایت در فهم تاریخ ایران بود که نشانه‌هایش در تحلیل سلیمانی نیز کاملاً هویدا است. کلان‌روایت رضاقلی حتی نتوانست میان حکمرانی فریدون و ضحاک تمایزی برقرار کند. (برای نقد دیدگاه رضاقلی رجوع شود به مقالۀ علمی-پژوهشی نگارنده دربارۀ شاهنامه در مجلۀ جستارهای تاریخی.) کلان‌روایتی که در نگاه سلیمانی بسیار ساده‌سازانه تاریخ پیشاسرمایه‌داری در ایران را ذیل شیوۀ تولید آسیایی قرار می‌دهد، بدون هیچ بحث تاریخی است که بتواند نسبت دوسویۀ نظریه و تاریخ را در برداشته باشد. پژوهشگران این حوزه به‌صورت جدی به آن پرداخته‌اند.

🔸نقد دوم نگارنده نیز کماکان به قوت خود باقی است. سلیمانی جدا از آنکه به نظر می‌رسد به تاریخ درونی مارکسیسم و چالش‌های آن ازجمله جدل‌های مجلۀ نیو لفت ریویو در دهۀ ۶۰م دربارۀ زیربنا-روبنا آشنایی کامل ندارد، به نقدهای مهم از بیرون به خوانش مارکسیستی ازجمله نقد به بنیادین‌بودن شیوۀ تولید یا اقلیم‌گرایی در خوانش تاریخ نیز توجهی ندارد.

🔸در یادداشت دوم سلیمانی، بیش از یادداشت قبل به اقلیم ارجاع داده شده است که ردپای کلان‌روایت استبداد ایرانی کاتوزیان و به تبع آن، رضاقلی در کتاب جامعه‌شناسی نخبه‌کشی کاملاً دیده می‌شود. کلان‌روایت‌هایی که به‌جای واقعیت می‌نشینند، همواره همین خطر نظریه‌زدگی را در بطن خود دارند؛ امری که در هر دو یادداشت سلیمانی به‌وضوح مشخص است.

🔸در پایان ذکر این نکته لازم است که نگارنده با بحث خودانتقادی فرهنگی کاملاً موافق است و آن را لازمۀ علم می‌داند، اما شواهد تاریخ ایران کاربست نگاه ساختارگرایانه‌ای که سلیمانی به آن استناد می‌کند را با چالش جدی مواجه می‌کند‌‌.

✍امید غیاثی، دانش‌آموختۀ دکتری تاریخ، ۲۸ اسفندماه ۱۴۰۳.

/channel/mardomnameh

Читать полностью…

♦️در دفاع از یادداشت «عناصر هژمونیک زبان‌ فارسی»
(نقدی بر نقد نقادانۀ امید غیاثی)

امید غیاثی نقد خود را با عنایت به رشتۀ تحصیلی اینجانب و فقدان تحصیلات دانشگاهی آغاز می‌کند.

🔸باید گفت براساس چنین منطقی نه‌تنها متن من، بلکه آرای اساسی جان‌لاک، بنیان‌گذار لیبرالیسم کلاسیک، به‌عنوان دانش‌آموختۀ رشتۀ پزشکی نیز باید زیر سؤال رود. این مسئله دربارۀ بنجامین فرانکلین به‌مثابۀ بنیان‌گذار علم الکتریسیتۀ ساکن نیز صدق می‌کند که چند کلاس بیشتر سواد دانشگاهی نداشت. مقصود از ذکر این اشخاص این است که طی تاریخ چنین شخصیت‌‌هایی بوده‌اند که فارغ از تحصیلات دانشگاهی در قیاس با دانشگاهیان وقت تأثیر شگرف‌تر و نافذتری بر علوم دوران خویش گذاردند. در درجۀ اول باید سوای از رشتۀ تحصیلی بیشتر بر مواد نوشته معطوف شد. طرح نقد براساس رشتۀ دانشگاهی روشی منطقی نیست و حتی اگر نتیجه‌گیری ایشان صحیح باشد، سرتاسر آمیخته با مرا (eristic) است.

🔸متن دربرگیرندۀ توضیح نظریه هم هست، اما بدان مقید نمانده و پا را از آن فراتر می‌گذارد و سعی می‌کند دیدگاهی معاصر، بومی و امروزی از نظریه ارائه دهد. لذا کاربستی ابزاری برای آن جهت فهم ملموس‌ترین واقعیات اجتماعی قائل است.

🔸مقولۀ وجه تولید آسیایی سوای از ماده‌باوری‌ تاریخی نیست، بلکه مارکس و انگلس در دوران پختگی خود، به‌ویژه از دهۀ ١٨٦٠ به بعد، با مطالعۀ سیر تکامل جوامع شرقی و روسیه متوجه دگرگونی تاریخی عجیبی در این نواحی در قیاس با غرب شدند که بعدها با تأثیر از ایشان اشخاصی چون کارل آگوست ویتفوگل، یوجین وارگا و ایگور دیاکانوف به شرح و بسط نظریات اکابر مارکسیسم دربارۀ وجه تولید آسیایی پرداختند. (رجوع شود به مقالۀ «شیوۀ تولید آسیایی در ایران» از احسان‌ طبری و مقالۀ «استبداد، ضداستبداد شرقی» از فریبرز رییس‌دانا.) پس باید مقولۀ وجه تولید آسیایی به‌عنوان جزئی از ماتریالیسم تاریخی لحاظ شود.

🔸دربارۀ نقدهای وارده بر صحت تاریخی وجه تولید آسیایی در ایران باید گفت نظام تولید پیشاسرمایه‌داری در ایران غالباً و به شکلی مسلط وجه‌ تولید آسیایی بوده است، اما به سبب فقدان رشد نیروهای مولده و شرایط اقلیمی دشواری که وجه تولید ایلی و خودکفایانه ایجاب می‌کرد هرگز به رشد و کمال‌یافتگی دیوان‌سالاری در قیاس با نواحی‌ای مانند چین نشد. چنانچه ویتفوگل غالب محتوای اثر استبداد شرقی را به توضیح تاریخ چین اختصاص می‌دهد. (رجوع شود به آرای رضا قلی.)

🔸از قبل جداپنداشتن مقولۀ وجه تولید آسیایی از کلیت بدنۀ ماتریالیسم تاریخی است که ایشان بنابر برداشتی که از متن اینجانب دارند تصور می‌کنند من زبان را عامل استبدادزدگی می‌پندارم. حال آنکه، در درجۀ اول زبان قالب درک واقعیت‌های مادی و ملموسی مانند اقلیم حاکم بر منطقه است که بشر با آن در جریان پراتیک مواجه می‌شود. بنابراین، زبان عامل استبدادزدگی تاریخی نیست، بلکه باید از دل زبان به‌سوی اقلیم، شرایط مادی زندگی و پراتیک انسانی رهنمون شد.

🔸هرگز در پی اثبات این ادعا نبودم که زبان فارسی به‌صورت ساختاری استبدادی است یا منشأ تام ذهنیت استبدادزده است. اگر تیتر متن به‌جای «عناصر هژمونیک زبان‌ فارسی» چیزی با عنوان «ماهیت/ذات هژمونیک زبان فارسی» می‌بود، این نقد کاملاً صادق بود.
درون هر فضای هژمونیکی امکان اعمال ضدهژمونی ازسوی فاعل‌ شناسا وجود دارد. همین امر که نویسنده به وجود عناصر استبدادی در دل کلیت زبان‌ فارسی اشاره می‌کند و هم‌زمان برای بیان این نقد، به زبان فارسی می‌خواند، می‌نویسد و سخن می‌گوید دال بر اعمال ضدهژمونی به شکلی درون‌ماندگار است. نقد من بیش از آنکه طرد یک‌جانبه‌گرایانۀ زبان‌ فارسی باشد نوعی انکشاف، پالایش و خودانتقادی فرهنگی است و می‌تواند به‌وسیلۀ یک ضدهژمونی درون‌ماندگار سیمایی نوین به زبان ببخشد و خود به بخشی از سیر تحول زبان بدل شود.

🔸در باب سلب اعتبار نظریۀ زیربنا-روبنا نزد متفکران معاصر مارکسیست، باید گفت در هر برهه‌ای بنابر واقعیت‌های فی‌الحال موجود تاریخ نظام سرمایه، متفکران مارکسیست نظریۀ روبنا-زیربنا به شکل نوعی طرد می‌کنند تا عناصر نوینی بدان ضمیمه شده و عناصر دیگری کمرنگ‌تر شوند. بابت همین امر است که شخص گرامشی به انضامیت مقولۀ فرهنگ، لنین به انضمامیت نقش دولت، مائو به انضمامیت شگرف حزب و امر سیاسی اذعان کرد و غالباً در طرد نظریۀ مارکسیسم ارتودکس برآمدند.در تداوم این رویکرد است که امروزه شماری از متفکران بنام مارکسیسم مانند تری ایگلتون در راستای فلسفۀ پراکسیس به ارائۀ مدل افقی از مقولۀ زیربنا-روبنا دست می‌زنند. (رجوع شود به اثر چرا حق با مارکس بود؟) باید ناقد محترم به‌صورت اختصاصی به تعبیر مدنظر خویش از مدل زیربنا-روبنا اشاره کند تا در بستر مقتضی دربارۀ آن بحث کرد.

✍محمدامین‌ سلیمانی، دانشجوی مقطع دکترای‌ عمومی دانشگاه علوم پزشکی زنجان، ۲۸ اسفندماه ١٤٠٣.
/channel/mardomnameh

Читать полностью…