ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

03 Oct 2024 01:30

🔸 زبانِ فارسی، وطن من است.
🎙زنده‌یاد پروفسور احسان یارشاطر

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

03 Oct 2024 01:23

✔️ قدرِ زبانِ فارسی را بدانیم
🎙زنده‌یاد استاد ابوالحسن نجفی

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

03 Oct 2024 00:26

🎧 آواپخشِ "فردوسی خوانی" (در ۱۷۹ برنامه)
✍️ برنامۀ شصتم
📚 پیدا کردنِ چاه بیژن
📜 بر پایۀ شاهنامۀ فردوسی، ویراستۀ دکتر جلال خالقی مطلق
(شرح و بررسی کوتاهِ واژه‌ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎙 دکتر امیر خادم
✔️ دانشگاه تورنتو، کانادا                  
🎼  موسیقیِ متن: Beethoven's Piano Concerto No. 3
   
#شاهنامه_فردوسی #حماسه_ملی_ایران #فردوسی_توسی #شاهنامه‌پژوهی
#شاهنامه‌خوانی #ادبیات_حماسی #فردوسی‌خوانی #اسطوره‌های_ایرانی #اسطوره‌شناسی

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

03 Oct 2024 00:26

🎧 آواپخشِ "فردوسی خوانی" (در ۱۷۹ برنامه)
✍️ برنامۀ پنجاه و هشتم
📚 به چاه افتادن بیژن
📜 بر پایۀ شاهنامۀ فردوسی، ویراستۀ دکتر جلال خالقی مطلق
(شرح و بررسی کوتاهِ واژه‌ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎙 دکتر امیر خادم
✔️ دانشگاه تورنتو، کانادا                  
🎼  موسیقیِ متن: Beethoven's Piano Concerto No. 3
   
#شاهنامه_فردوسی #حماسه_ملی_ایران #فردوسی_توسی #شاهنامه‌پژوهی
#شاهنامه‌خوانی #ادبیات_حماسی #فردوسی‌خوانی #اسطوره‌های_ایرانی #اسطوره‌شناسی

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

03 Oct 2024 00:25

🎧 آواپخشِ "فردوسی خوانی" (در ۱۷۹ برنامه)
✍️ برنامۀ پنجاه و ششم
📚 داستان رستم و اکوان دیو
📜 بر پایۀ شاهنامۀ فردوسی، ویراستۀ دکتر جلال خالقی مطلق
(شرح و بررسی کوتاهِ واژه‌ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎙 دکتر امیر خادم
✔️ دانشگاه تورنتو، کانادا                  
🎼  موسیقیِ متن: Beethoven's Piano Concerto No. 3
   
#شاهنامه_فردوسی #حماسه_ملی_ایران #فردوسی_توسی #شاهنامه‌پژوهی
#شاهنامه‌خوانی #ادبیات_حماسی #فردوسی‌خوانی #اسطوره‌های_ایرانی #اسطوره‌شناسی

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

03 Oct 2024 00:25

🎧 آواپخشِ "فردوسی خوانی" (در ۱۷۹ برنامه)
✍️ برنامۀ پنجاه و چهارم
📚 داستان رستم و دِزِ مردمخواران
📜 بر پایۀ شاهنامۀ فردوسی، ویراستۀ دکتر جلال خالقی مطلق
(شرح و بررسی کوتاهِ واژه‌ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎙 دکتر امیر خادم
✔️ دانشگاه تورنتو، کانادا                  
🎼  موسیقیِ متن: Beethoven's Piano Concerto No. 3
   
#شاهنامه_فردوسی #حماسه_ملی_ایران #فردوسی_توسی #شاهنامه‌پژوهی
#شاهنامه‌خوانی #ادبیات_حماسی #فردوسی‌خوانی #اسطوره‌های_ایرانی #اسطوره‌شناسی

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

03 Oct 2024 00:25

🎧 آواپخشِ "فردوسی خوانی" (در ۱۷۹ برنامه)
✍️ برنامۀ پنجاه و دوم
📚 مذاکره رستم با پیران ویسه
📜 بر پایۀ شاهنامۀ فردوسی، ویراستۀ دکتر جلال خالقی مطلق
(شرح و بررسی کوتاهِ واژه‌ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎙 دکتر امیر خادم
✔️ دانشگاه تورنتو، کانادا                  
🎼  موسیقیِ متن: Beethoven's Piano Concerto No. 3
   
#شاهنامه_فردوسی #حماسه_ملی_ایران #فردوسی_توسی #شاهنامه‌پژوهی
#شاهنامه‌خوانی #ادبیات_حماسی #فردوسی‌خوانی #اسطوره‌های_ایرانی #اسطوره‌شناسی

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

23 Apr 2024 14:59

اندرزها در شاهنامه ورجاوند

بخشِ [ ۱۸۸ ]

ستایش و بندگی پروردگار

🥀سَخُن هر چِه با هستِ توحید نیست
🥀بَه ناگفتن و گفتنِ او یَکیست

🥀تُرا هر چِه بر چِشم برنگذَرَد
🥀نگنجَدهَمی در دِلت با خِرَد

🥀تو گر سَخْتَه‌یی راهِ سنجیدَه گوی
🥀نیایَد بَه بُن هرگز این گفت‌و‌گوی

🥀بَه یَک دَم زدن رَستی از جان و تن
🥀هَمی بَس بزرگ آیَدَت خویشتن

🥀هَمی بگذَرَد بر تو ایّامِ تو
🥀سَرایی جُز این باشَد آرامِ تو

🥀نَخُست از جَهان آفرین یاد کن
🥀پَرَستش بَرین یاد بنیاد کن

🥀کزویَست گَردونِ گَردان بَه پای
🥀هَمویَست بر نیک و بَد رهنمای

🥀ز ما ایزدِ پاک خُشْنود باد!
🥀بَداندیش را دِل پُر از دود باد!

🥀هَمَه دانش اوراست، ما بَندَه‌ییم
🥀که کاهنده و هم فَزایندَه‌ییم!

🥀جَهانداریزدان بُوَد داد و‌ راست
🥀که نَه‌فْزود در پادشاهی، نه کاست!

🥀ز نیک و بَدی‌ها بَه یزدان گَرای
🥀چو خواهی که نیکی‌ْت مانَد بَه جای!

🥀اگر زو شَناسی هَمَه خوب و زشت
🥀بیابی بَه پاداش خرّم‌بِهِشت!

🥀چُنین‌ست امیدم بَه یزدانِ پاک
🥀که چون سر بیازم ازین تیرَه‌خاک،

🥀جَهاندار پیروز دارد مرا
🥀هَمان گیتی افروز دارد مرا!

🥀که اندر جَهان داد بَپْرآگنیم
🥀از آن بِه که بی داد گنج آگَنیم،

🥀که ایدر بمانَد هَمی رنجِ ما
🥀بَه دُشْمن رَسَد بی‌گُمان گنجِ ما!

🥀بَد و‌ نیک مانَد ز ما یادگار
🥀تو تخمِ بَدی تا تُوانی مکار!

از برافزوده‌هایِ شاهنامه:

🥀نگارندَه‌یِ گُنبَدِ نیلگون
🥀فَزایندَه‌یِ دانشِ رهنمون [۱]

🥀پَدید آورندَه ز ناچیز چیز
🥀هَمان چیز را کَردَه ناچیز چیز [۲]

🥀ازو گشتَه پَیدا زمان و مکان
🥀وُزو گشتَه پَیدا یقین و گُمان [۳]

🥀جَهان پُر شِگِفتست و این هم شِگِفت
🥀نَخُست از خود اندازَه باید گِرِفت [۴]

🥀نَخُستین شِگِفتی نِهادِ تو است
🥀عجب از گِرِفت و‌ گُشادِ تو است [۵]

پی‌نوشت:

سراینده: حکیم فردوسی بزرگ
ویرایش: دکتر جلال خالقی مطلق
گزینش و نگارش: امیر مهدی بُردبار [اسپندیار]

[۱ ، ۲ ،۳ ،۴ ،۵]- این پنج بیت در دستنویسِ فلورانس ۶۱۴ق آمده است.

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

23 Apr 2024 14:57

اندرزها در شاهنامه ورجاوند

بخشِ [ ۱۸۶ ]

ستایش و بندگی پروردگار

🥀زبان تیز بگشاد دستانِ سام
🥀لبی پُر ز خندَه دِلی شادکام

🥀نَخُست آفرین بر جَهاندار کرد
🥀که بختِ چُنان خُفتَه بیدار کرد

🥀چُنین گفت کز داورِ داد و پاک
🥀دِلِ ما پُر از ترس و اومید و باک

🥀بَه بَخشایِش اومید و ترس از گُناه
🥀بَه فَرمان‌ها ژرف کردن نِگاه

🥀سُتودن مَرو را چُنان چون تُوان
🥀شب و روز بودن بَه پیشش نوان

🥀خداوندِ گردندَه خورشید و ماه
🥀رُوان را بَه نیکی نُمایندَه راه

🥀بَدویَست گیهانِ خُرّم بَپای
🥀هَمو داد و داور بَه هر دو سَرای

🥀بَهار آرَد و تیرماه و خَزان
🥀برآرد پُر از میوَه دار و رَزان

🥀جُوان داردَش گاه با رنگ و بوی
🥀گَهَش پیر بینی دُژَم کَردَه روی

🥀ز فَرمان و رایَش کَسی نگذَرَد
🥀پَیِ مور بی او زَمین نسْپَرَد

🥀بَدانگَه که لوح آفرید و قَلَم
🥀بَزَد بر هَمَه بودنی‌ها رَقَم

🥀یَکی نیست جُز داورِ کَردَگار
🥀که او را نه انباز و نه جُفت و یار

🥀ز چرخِ بَرین اندرآری سَخُن
🥀سَراسَر هم اینَست گیتی بَه بُن

پی‌نوشت:

سراینده: حکیم فردوسی بزرگ
ویرایش: دکتر جلال خالقی مطلق
کزینش و نگارش: امیر مهدی بُردبار [اسپندیار]

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

17 Apr 2024 14:39

اندرزها در شاهنامه ورجاوند

بخشِ [ ۱۸۵ ]

ستایش و بندگی پروردگار

🥀بَه یَک روی نامِ یزدانِ پاک
🥀-که اومید ازویَست و زو ترس و باک!-

🥀هَمی گفت کاَی روشنِ کَردَگار
🥀جهاندار و بیدار و پروردگار،

🥀تو دادی مرا فرّ و دَیهیم و زور
🥀تو کردی دِل و چِشمِ بَدخواه کور

🥀ز نیکی سِتمگارَه را دور دار
🥀ز بیمَش هَمَه ساله رنجور دار

🥀چو پیروزگر دادمان فرّهی
🥀بزرگیّ و دَیهیمِ شاهنشهی،

🥀ز گیتی سِتایِش مَرو را کنید
🥀شب آمد نِیایِش مَرو را کنید

🥀که آنرا که خواهد کند شوربخت
🥀یَکی بی‌هُنر برنِشانَد بَه تخت!

🥀بَرین پُرسش و جنبش و رای نیست
🥀که با دادِ او بَندَه را پای نیست!

🥀نباشَد ز یزدان کَسی ناامید
🥀اگر شب شَوَد روی روزِ سَپید

🥀نبستند بر ما درِ آسمان
🥀مَشَوْ بَدگُمان از بَدِ بَدگُمان!

🥀اگر بخشش کَردَگارِ بُلند
🥀چُنان‌ست کایَد بَه مابَر گُزَند،

🥀ز پرهیز و اندیشَه‌ی نابَکار
🥀نه برگردد از ما بَدِ روزگار

پی‌نوشت:

سراینده: حکیم فردوسی بزرگ
ویرایش: دکتر جلال خالقی مطلق
گزینش و‌ نگارش: امیر مهدی بُردبار [اسپندیار]

همه‌ی بیت‌ها از جاهای گوناگون شاهنامه گزینش شده است.

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

17 Apr 2024 14:39

اندرزها در شاهنامه ورجاوند

بخشِ [ ۱۸۳ ]

ستایش و بندگی پروردگار

🥀نَخُست آفرین کرد بر کَردَگار
🥀تُوانا و دانا و پروردگار!

🥀خداوندِ کیوان و خورشید و ماه
🥀خداوندِ پیروزی و دستگاه!

🥀ز بندَه نخواهد جُزاز راستی
🥀نجویَد بَه داد اندرون کاستی!

🥀بَه فَرمانِ اویَست گیتی بَه پای
🥀هَمویَست بر نیک و بَد رهنمای،

🥀کَسی را که خواهَد، کند ارجمند
🥀ز پَستی برآرد بَه چرخِ بلند،

🥀دِگر ماندَه زو در بَدِ روزگار
🥀چو نیکی نخواهد بَدو کَردَگار،

🥀بَه هر نیکیی زو شِناسم سِپاس
🥀وگر بَد کنی، زو دِل اندر هَراس!

🥀نخواهم که جان باشَد اندر تنم
🥀اگر بیم و اومید ازو بَرکَنم!

🥀هر آنکَس که او کَردَه‌ی کَردَگار
🥀بَدانَد، گذشت از بَدِ روزگار،

🥀پَرَستیدنِ داور افرون کند
🥀ز دِل کاوشِ دیو بیرون کند!

🥀بَپَرهیزد از هرچِ ناکَردَنیست
🥀نِیازارَد آن را که نازَردَنیست!

بَه یزدان گراییم فَرجامِ کار
که روزی دِه اویَست و پَروردگار

از برافزوده‌هایِ شاهنامه:

🥀خداوند و دانا که دانَد دُرُست
🥀که کَس تخت را جاودانی نَجُست [۱]

پی‌نوشت:

سراینده: حکیم فردوسی بزرگ
ویرایش: دکتر جلال خالقی مطلق
گزینش و نگارش: امیر مهدی بُردبار [اسپندیار]

۱- این بیت در دستنویسِ کتابخانه‌ی عمومیِ لنینگراد مورخِ ۷۳۳ق آمده است.

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

12 Apr 2024 09:50

اندرزها در شاهنامه ورجاوند

بخشِ [ ۱۸۱ ]

ستایش و بندگی پروردگار

🥀بَه نامِ خداوندِ خورشید و ماه
🥀که دِل را بَه نامَش خِرَد داد راه

🥀خداوندِ هستیّ و هم راستی
🥀نخواهد ز تو کژّی و کاستی

🥀خداوندِ کیوان و بهرام و شید
🥀ازومان نوید و بَدومان امید

🥀سُتودن مَرو را ندانم هَمی
🥀از اندیشَه جان برفِشانم هَمی

🥀ازو گشت پَیدا مکان و زمان
🥀پیِ مور بر هستیِ او نِشان

🥀ز گردندَه‌خورشید تا تیرَه خاک
🥀سَرِ گَوْهَران آتش و آبِ پاک،

🥀بَه هستیِّ یزدان گواهی دِهند
🥀رُوانِ تُرا آشنایی دِهند

🥀سُویِ آفرینندَه‌ی بی‌نیاز
🥀تو در پادشاهیْش ناز و گُراز

🥀ز دستور و گنجور و ز تاج و تخت
🥀ز کمیّ و بیشی و از کام و بخت،

🥀خود او بی‌نیازست و ما بَندَه‌ییم
🥀بَه فَرمان و رایش سرافگندَه‌ییم

🥀که جان و خِرَد بی‌گُمان کَردَه‌اند
🥀سِپِهر و سِتاره برآورده‌اند

🥀جز او را مَدان کَردَگارِ بُلند
🥀کزو شادمانی و زو مُسْتمَند

🥀خور و خواب و تندی و مِهر آفرید
🥀شب و روز و گردان‌سِپِهر آفرید

🥀بَه خُشکی چو پیل و بَه دریا نَهَنگ
🥀خِرَدمندِ بینادل و مردِ سَنگ

🥀چُنین آمد این گُنبَدِ تیزگَرد
🥀گَهی شادمانی دِهد، گاه دَرد

پی‌نوشت:

سراینده: حکیم فردوسی بزرگ
ویرایش: دکتر جلال خالقی مطلق
گزینش و نگارش: امیر مهدی بُردبار [اسپندیار]

همه‌یِ بیت ها در سرآغازِ داستان کاموسِ کُشانی آمده است.

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

10 Apr 2024 11:18

اندرزها در شاهنامه ورجاوند

بخشِ [ ۱۷۹ ]

ستایش و بندگی پروردگار

🥀بَه نامِ خداوندِ جان و خِرَد
🥀کزین برتر اندیشَه برنگذَرَد

🥀خداوندِ نام و خداوندِ جای
🥀خداوندِ روزی دِه و رهنمای

🥀خداوندِ کیوان و گَردان سِپِهر
🥀فُروزندَه‌یِ ماه و ناهید و مِهر

🥀ز نام و نِشان و گُمان برترست
🥀نِگارندَه‌یِ بَرشده گَوْهَرست

🥀بَه بینندگان آفرینندَه را
🥀نبینی، مرنجان دو بینندَه را

🥀نه اندیشَه یابَد بَدو نیز راه
🥀که او برتر از نام و از جایگاه

🥀سَخُن هر چه زین گَوْهَران بگذَرَد
🥀نیابَد بَدو راه جان و خِرَد

🥀خِرَد گر سَخُن برگزینَد‌هَمی
🥀هَمان را سِتایَد که بیند‌هَمی

🥀سُتودن ندانَد کَس او را چو هست
🥀مَیان بَندَگی را بَبایَدْت بَست

🥀خِرَد را و جان را هَمی سنجَد او
🥀در اندیشَه‌یِ سَختَه کی گنجد او

🥀بَدین آلتِ رای و جان و زبان
🥀سُتود آفرینندَه را کی تُوان

🥀بَه هستیْش باید که خَسْتو شوی
🥀ز گفتارِ بیکار یَکسو شوی

🥀پَرَستندَه باشی و جویندَه راه
🥀بَه ژزفی بَه فرمانْش کردن نِگاه

🥀تُوانا بُوَد هر که دانا بُوَد
🥀ز دانش دِلِ پیر بُرنا بُوَد

🥀ازین پردَه برتر سَخُن گاه نیست
🥀ز هستی مَر اندیشَه را راه نیست

از برافزوده‌هایِ شاهنامه:

🥀یقین‌دان که هرگز نیایَد پَدید
🥀بَه وهم اندر آنکس که وهم آفرید [۱]

🥀چو معلوم شد هستیِ کَردَگار
🥀دِگر خاطرِ خویش رنجَه مدار [۲]

پی‌نوشت:

سراینده: حکیم فردوسی بزرگ
ویرایش: دکتر جلال خالقی مطلق
گزینش و نگارش: امیر مهدی بُردبار [اسپندیار]

۱- این بیت در دستنویسِ کتابخانه‌یِ بریتانیا در لندن مورخِ ۶۷۵ق آمده است.

۲- این بیت در دستنویسِ کتابخانه‌یِ بریتانیا در لندن مورخِ ۶۷۵ق و کتابخانه‌یِ ملّیِ پاریس مورخِ ۸۴۴ق آمده است.

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

10 Apr 2024 11:17

اندرزها در شاهنامه ورجاوند

بخشِ [ ۱۷۷ ]

ایران در هنگامه‌ی یورشِ تازیان

گفتار اندر نامه فِرِستادنِ رستم بَنزدیکِ سعد وقّاص

🥀سر نامه گفت: از جَهاندارِ پاک
🥀بَباید که باشیم با بیم و باک!

🥀کزویست بر پای گَردان‌سِپِهر
🥀هَمَه پادشاهیْش دادست و مِهر!

🥀وُ زو باد بر شهریار آفرین
🥀که زیبایِ تاجست و تخت و نگین!

🥀که دارد بَه فر اَهْرِمَن را بَه بَند
🥀خداوندِ شمشیر و تاجِ بلند!

🥀بَه پیش آمد این ناپَسندیدَه‌کار
🥀بَه بیهوده این رنج و این کارزار!

بَه من بازگوی آنکِ شاهِ تو 🥀کیست؟
🥀چِه مردی و آیین و راهِ تو چیست؟

🥀بَنزدِ که جویی هَمی دَستگاه؟
🥀بَرَهنَه سِپَهبَد، بَرَهنَه سِپاه!

🥀بَه نانی تو سیری و هم گُرْسِنَه!
🥀نه پیل و نه تخت و نه بار و بُنَه!

🥀بَه ایران تُرا زندگانی بَس‌ست!
🥀که تاج و نگین بهرِ دیگر کس‌ست!

🥀که با پیل و گنجست و با فرّ و گاه
🥀پِدَر بر پِدَر نامبُردارشاه!

🥀بَه دیدارِ او بر فَلَک ماه نیست!
🥀بَه بالایِ او بر زمین شاه نیست!

🥀هر آنگه که در بزم خندان شَوَد
🥀گشادَه‌لب و سیم دندان شَوَد،

🥀بَبَخشد بهایِ سرِ تازیان
🥀که بر گنجِ او زان نیایَد زیان!

🥀سگ و یوز و بازش دَه‌و‌دو‌هَزار
🥀که با زنگِ زرّند و با گوشوار،

🥀بَه سالی هَمَه دشتِ نیزَه‌وران
🥀نیارَند، خَوْرْد از کَران تا کَران،

🥀که او را بَباید بَه یوز و‌ بَه سگ
🥀که بر دشت نخچیر گیرد بَه تَگ!

🥀سگ و یوزِ او بیشتر زان خَوْرَد
🥀که شاه آن بَه چیزی هَمی‌نشمُرَد!

از برافزوده‌هایِ شاهنامه:

🥀دَرَخشان ازو فرِّ شاهنشَهی
🥀بزرگی و‌ پیروزی و فرّهی [۱]

🥀بیابی بَه ایران بَنزدیکِ شاه
🥀تُرا شاه بِدْهَد بَسی دستگاه [۲]

پی‌نوشت:

سراینده: حکیم فردوسی بزرگ
ویرایش: دکتر جلال خالقی مطلق
گزینش و نگارش: امیر مهدی بُردبار [اسپندیار]

۱- این بیت در دستنویسِ کتابخانه‌یِ ملّیِ پاریس مورخِ ۸۴۴ق آمده است.

۲- این بیت در دستنویسِ موزه‌یِ ملّیِ کراچی مورخِ ۷۵۲ق آمده است.

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

10 Apr 2024 11:17

اندرزها در شاهنامه ورجاوند

بخشِ [ ۱۷۵ ]

ایران در هنگامه‌یِ یورشِ تازیان

گفتار اندر نامه‌ی رستم بَنزدِ برادر و بازگفتن از بودنی‌ها

🥀شود بندَه‌ی بی‌هُنر شهریار
🥀نِژاد و بزرگی نیاید بَه کار!

🥀بَه گیتی کسی را نمانَد وفا
🥀رُوان و زبان‌ها شود پُر جفا!

🥀از اِیْران و از تُرک و از تازیان
🥀نِژادی پَدید آیَد اندر مَیان،

🥀نه دِهقان، نه تُرک و نه تازی بُوَد
🥀سَخُن‌ها بَکَردار بازی بُوَد!

🥀هَمَه گنج‌ها زیرِ دامن نِهند
🥀بَمیرند و کوشِش بَه دُشْمن دِهند!

🥀بُوَد زاهد و دانشومند نام
🥀بَکوشند ازین تا که آید بَه دام!

🥀چُنان فاش گردد غم و رنج و شور
🥀که رامِش بَه هَنگامِ بهرامِ گور!

🥀نه جَشن و نه رامِش، نه بَخشش نه کام
🥀هَمَه چارهَ‌ی ورزش و سازِ دام!

🥀پِدَر با پُسَر کینِ سیم آوَرَد
🥀خَوْرِش کَشک و پوشِش گلیم آوَرَد!

🥀زیانِ کَسان از پَیِ سودِ خویش
🥀بَجویَند و دین اندرآرند پیش!

🥀نباشَد بَهار از زمستان پَدید!
🥀نیارند هَنگامِ رامِش نبید!

🥀چو بَسیار ازین داستان بگذَرَد
🥀کَسی سویِ آزادگی ننگَرَد!

🥀بریزند خون از پَیِ خواستَه!
🥀شَوَد روزگارِ بَد آراستَه!

🥀دِلِ من پُر از خون شد و روی زَرد
🥀دهان خشک و لب‌ها شده لاژورد،

🥀که من تا شدم پَهْلَوان از مَیان
🥀چُنین تیرَه شد بختِ ساسانیان!

از برافزوده‌هایِ شاهنامه:

🥀بَه دین و بَه دولت فَرازند نام
🥀ز هرچِه بَجویند یابند کام [۱]

🥀نه دولت دِهَدشان ز بُن تاج و گاه
🥀نه دینْشان بَه یزدان نُمایندَه راه [۲]

🥀گریزند از رادی و راستی
🥀نبینند ازیشان جُز از کاستی [۳]

پی‌نوشت:

سراینده: حکیم فردوسی بزرگ
ویرایش: دکتر جلال خالقی مطلق
گزینش و نگارش: امیر مهدی بُردبار [اسپندیار]

[۱ ، ۲ ، ۳]- این سه بیت در دستنویس‌هایِ موزه‌یِ ملّیِ کراچی مورخِ ۷۵۲ق و دارالکتبِ قاهره مورخِ ۷۹۶ق و انستیتویِ خاورشناسیِ فرهنگستانِ علومِ شوروی در لنینگراد مورخِ ۸۴۹ق آمده است.

بیتِ دوّم در دستنویسِ دارالکتبِ قاهره مورخِ ۷۹۶ق چنین آمده است:

بَدینسان بَه یزدان نُمایند راه
نه افزایَد از فرّشان تاج و گاه

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

03 Oct 2024 01:27

اگر قدرِ زبانِ فارسی را ندانیم!
🎙 زنده‌یاد استاد دکتر محمدرضا باطنی

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

03 Oct 2024 00:26

🎧 آواپخشِ "فردوسی خوانی" (در ۱۷۹ برنامه)
✍️ برنامۀ شصت و یکم
📚 پایان داستان بیژن و منیژه
📜 بر پایۀ شاهنامۀ فردوسی، ویراستۀ دکتر جلال خالقی مطلق
(شرح و بررسی کوتاهِ واژه‌ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎙 دکتر امیر خادم
✔️ دانشگاه تورنتو، کانادا                  
🎼  موسیقیِ متن: Beethoven's Piano Concerto No. 3
   
#شاهنامه_فردوسی #حماسه_ملی_ایران #فردوسی_توسی #شاهنامه‌پژوهی
#شاهنامه‌خوانی #ادبیات_حماسی #فردوسی‌خوانی #اسطوره‌های_ایرانی #اسطوره‌شناسی

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

03 Oct 2024 00:26

🎧 آواپخشِ "فردوسی خوانی" (در ۱۷۹ برنامه)
✍️ برنامۀ پنجاه و نهم
📚 فراخواندنِ رستم برایِ نجاتِ بیژن از چاه
📜 بر پایۀ شاهنامۀ فردوسی، ویراستۀ دکتر جلال خالقی مطلق
(شرح و بررسی کوتاهِ واژه‌ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎙 دکتر امیر خادم
✔️ دانشگاه تورنتو، کانادا                  
🎼  موسیقیِ متن: Beethoven's Piano Concerto No. 3
   
#شاهنامه_فردوسی #حماسه_ملی_ایران #فردوسی_توسی #شاهنامه‌پژوهی
#شاهنامه‌خوانی #ادبیات_حماسی #فردوسی‌خوانی #اسطوره‌های_ایرانی #اسطوره‌شناسی

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

03 Oct 2024 00:26

🎧 آواپخشِ "فردوسی خوانی" (در ۱۷۹ برنامه)
✍️ برنامۀ پنجاه و هفتم
📚 آغازِ داستان بیژن و منیژه
📜 بر پایۀ شاهنامۀ فردوسی، ویراستۀ دکتر جلال خالقی مطلق
(شرح و بررسی کوتاهِ واژه‌ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎙 دکتر امیر خادم
✔️ دانشگاه تورنتو، کانادا                  
🎼  موسیقیِ متن: Beethoven's Piano Concerto No. 3
   
#شاهنامه_فردوسی #حماسه_ملی_ایران #فردوسی_توسی #شاهنامه‌پژوهی
#شاهنامه‌خوانی #ادبیات_حماسی #فردوسی‌خوانی #اسطوره‌های_ایرانی #اسطوره‌شناسی

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

03 Oct 2024 00:25

🎧 آواپخشِ "فردوسی خوانی" (در ۱۷۹ برنامه)
✍️ برنامۀ پنجاه و پنجم
📚 داستان نبرد رستم و پولادوند
📜 بر پایۀ شاهنامۀ فردوسی، ویراستۀ دکتر جلال خالقی مطلق
(شرح و بررسی کوتاهِ واژه‌ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎙 دکتر امیر خادم
✔️ دانشگاه تورنتو، کانادا                  
🎼  موسیقیِ متن: Beethoven's Piano Concerto No. 3
   
#شاهنامه_فردوسی #حماسه_ملی_ایران #فردوسی_توسی #شاهنامه‌پژوهی
#شاهنامه‌خوانی #ادبیات_حماسی #فردوسی‌خوانی #اسطوره‌های_ایرانی #اسطوره‌شناسی

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

03 Oct 2024 00:25

🎧 آواپخشِ "فردوسی خوانی" (در ۱۷۹ برنامه)
✍️ برنامۀ پنجاه و سوم
📚 داستان نبرد رستم و خاقان چین
📜 بر پایۀ شاهنامۀ فردوسی، ویراستۀ دکتر جلال خالقی مطلق
(شرح و بررسی کوتاهِ واژه‌ها و اصطلاحاتِ ابیات، داستان ها، قهرمانان، آیین ها، نمادها و اسطوره ها)
🎙 دکتر امیر خادم
✔️ دانشگاه تورنتو، کانادا                  
🎼  موسیقیِ متن: Beethoven's Piano Concerto No. 3
   
#شاهنامه_فردوسی #حماسه_ملی_ایران #فردوسی_توسی #شاهنامه‌پژوهی
#شاهنامه‌خوانی #ادبیات_حماسی #فردوسی‌خوانی #اسطوره‌های_ایرانی #اسطوره‌شناسی

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

10 Sep 2024 12:11

به نام خداوند جان و خرد

گروه‌ها و کانال‌های تحت پوشش ابرگروه دبیران ادبیات کشور

گروه‌ها:

گروه دبیران ادبیات متوسطه یک و گروه پشتیبانی گروه‌ها
لینک گروه:
🪷/channel/+CKiV5eREs6FjMjc0

گروه دبیران ادبیات متوسطه دو
لینک گروه:
🪷/channel/+ucK0179573FmZWQx

گروه دانش‌آموزی
لینک گروه:
🪷/channel/+3mxWOB2kEENmMTY8

گروه تبادلات
لینک گروه:
🪷/channel/+vKWsBQ-E4HIyMWNk

کانال‌ها:

آیدی تعدادی از کانال‌ها که آرشیو گروه نیز محسوب می‌شوند:

ادبیات متوسطه اول (هفتم، هشتم، نهم)
🆔@adabiatemotevaseteh1

ادبیات متوسطه دوم (دهم، یازدهم، دوازدهم )
🆔@adabiatemotevaseteh2

علوم و فنون ادبی
🆔 @daneshhayeadabi

دانش‌های زبانی
🆔@daneshhayezabani

قلمرو فکری ادبیات
🆔@gherabatemanaei

تست ادبیات
🆔@test_adabiat

فارسی و نگارش فنی
🆔@adabiatefani

بانک نمونه سوال ادبیات
🆔@bankesoaladabiat


نگارش( دهم، یازدهم، دوازدهم)
🆔@negareshe10

کانال دانش‌آموزی گروه دبیران ادبیات کشوری
🆔@daneshamoziadabiat

کانال صائب و شاعران سبک هندی
🆔@saeb_e_tabrizi

کانال ادبیات حماسی، فردوسی و شاعران سبک خراسانی
🆔@adabiatehemasi

کانال حافظ‌پژوهی
🆔@hafezpajohi

کانال سعدی و شاعران سبک عراقی
🆔@saadieshiraz

داستانک
🆔@daastaanak

کتابخانه ادبی
🆔@ketabkhaneadabi

کانال تبادلات فرهنگیان
@FARHANGIAN_TABADOL

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

23 Apr 2024 14:58

اندرزها در شاهنامه ورجاوند

بخشِ [ ۱۸۷ ]

ستایش و بندگی خداوند

🥀نَخُست آفرین بر جَهاندار کرد
🥀جَهان را بَدان آفرین خوار کرد

🥀که اوی‌ست برتر ز هر برتری
🥀تُوانا و دانندَه از هر دَری

🥀[ازو گشت پَیدا نِشانِ سِپِهر
🥀که ما را رُوان و خِرَد داد و مِهر]

🥀بَه فَرمانِ او گردد این آسْمان
🥀کجا برترست از مکان و زمان

🥀سِپِهر و سِتاره هَمَه کَردَه‌اند
🥀بَدین چرخِ گَردان برآوردَه‌اند

🥀چو از خاک تا جانور بَندَه کرد
🥀نَخُستین گیومرت را زِندَه کرد

🥀سرِ نامه کرد آفرینِ خدای
🥀کجا هست و باشَد هَمیشَه بَجای

🥀ازویَست نیک و بَد و هَست و نیست
🥀هَمَه بَندَگانیم و ایزد یَکیست

🥀هرآن چیر کو خواست اندر بُوِش
🥀بَرآنست چرخِ رُوان را رَوِش

🥀خداوندِ کیوان و خورشید و ماه
🥀وُزو آفرین بر منوچهر شاه

🥀چو یزدان چُنین رانَد اندر بُوِش
🥀بَرین گونَه پیش آوریدَم روِش

🥀کَس از داد یزدان نیابَد گُریغ
🥀اگر خود بَپَرَّد برآید بَه میغ

از برافزوده‌هایِ شاهنامه:

🥀هَمَه پیشِ اویم سر بر زمین
🥀هَمان رویِ خواهِش دِگر اینچُنین [۱]

پی‌نوشت:

سراینده: حکیم فردوسی بزرگ
ویرایش: دکتر جلال خالقی مطلق
گزینش و نگارش: امیر مهدی بُردبار [اسپندیار]

۱- این بیت در دستنویسِ کتابخانه‌یِ ملّیِ پاریس مورخِ ۸۴۴ق آمده است.

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

18 Apr 2024 20:30

✅مجموعه‌ای از کانال‌های درسی  زیرمجموعه ابر گروه دبیران ادبیات کشور 🔽😍
✅ بهترین کانالهای درسی نهایی ، کنکور   و ادبی و کانال های با ارزش و کاربردی دیگر 💪🤓

می‌توانید کانال‌های مورد نیاز خودتونو با سلیقه خودتون نشانه‌گذاری کرده و با یک کلیک به همه بپیوندید.

زود جوین شو تا پاک نشده ،آره شما 🫵

🏝تشخیص وزن شعر با عروض سماعی
@aruz_samai
میزنی روی لینک زیر ⬇️
افزودن رو می زنی(add)
/channel/addlist/1WPFe_VW494xOGRk

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

17 Apr 2024 14:39

اندرزها در شاهنامه ورجاوند

بخشِ [ ۱۸۴ ]

ستایش و بندگی پروردگار

🥀نَخُست آفرین کرد بر دادگر
🥀کزو دید نیرو و فرّ و هُنر

🥀خداوندِ هوش و زمان و تُوان
🥀خِرَد پَرورانَد هَمی با رُوان

🥀گذر نیست کَس را ز فَرمانِ اوی
🥀کَسی کو نگردد ز پَیمانِ اوی،

🥀ز گیتی نبینَد جُز از راستی،
🥀بَدو باشَد افزونی و کاستی

🥀هَمان آفرینندَه‌ی هور و ماه
🥀فَرازندَه‌یِ تاج و تخت و کلاه

🥀ازو باد بر شهریار آفرین
🥀جَهاندار و از نامداران گُزین

🥀جَهان‌آفرین را سِتایِش گِرِفت
🥀نِیایِش وُرا در فَزایِش گِرِفت

🥀چُنین گفت کز داورِ داد و پاک
🥀بر اومید باشید و با ترس و باک

🥀نِگارندَه‌یِ چرخِ گردندَه اوست
🥀فَزایندَه‌یِ فرَّهِ بَندَه اوست

🥀چو دریا و کوه و زَمین آفرید
🥀بُلندآسمان از بَرَش بَرکَشید

🥀ز دادار دارید یَکسَر سِپاس
🥀که اویَست جاویدِ نیکی‌شِناس!

🥀چه گفت آن سَخُنگویِ با ترس و هوش
🥀که خُسرَوْ شدی بَندَگی را بَکوش

🥀بَه یزدان هرآنکَس که شد ناسِپاس
🥀بَه دِلْش اندرآیَد ز هر سو هَراس

پی‌نوشت:

سراینده: حکیم فردوسی بزرگ
ویرایش: دکتر جلال خالقی مطلق
گزینش و نگارش: امیر مهدی بُردبار [اسپندیار]

همه‌یِ بیت‌ها از جای جایِ شاهنامه گزینش شده است.

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

13 Apr 2024 09:50

اندرزها در شاهنامه ورجاوند

بخشِ [ ۱۸۲ ]

ستایش و بندگی پروردگار

🥀بی‌اندازَه از ما شما را دُرود
🥀هُنر با نِژاد اَر بُوَد، بَرفُزود

🥀نَخُستین سَخُن چون گُشایِش کنیم
🥀جَهان‌آفرین را سِتایش کنیم

🥀خِرَدمند و بینادِل آن را شِناس
🥀که دارد ز دادارِ گیهان سِپاس

🥀بَدانَد که هست او ز ما بی‌نیاز
🥀بَه نزدیکِ او آشکارست راز

🥀کَسی را کجا سرفرازی دِهد
🥀نَخُستین وُرا بی‌نیازی دِهد

🥀مرا داد فرمود و خود داوَرَست
🥀ز هر برتری جاودان برتَرَست!

🥀بَه یزدان سَزَد مُلک و مِهتر یَکی‌ست
🥀کَسی را جُزاز بَندَگی کار نیست:

🥀ز مغزِ زَمین تا بَه چرخِ بُلند
🥀ز افلاک تا تیرَه‌خاکِ نِژَنْد؛

🥀پَیِ مور بر خویشتن‌بَر گُواست
🥀که ما بَندَگانیم و او پادشاست!

🥀نفرمود ما را جُز از راستی
🥀که دیو آوَرَد کژّی و کاستی!

🥀غم و کامِ دل بی‌گُمان بگذَرَد
🥀زمانه دَمِ ما هَمی‌بَشمُرَد

🥀هَمان بِه که ما جامِ مَی بَشکَریم
🥀بَرین چرخِ نامهربان ننگَریم!

🥀سِپاس از جَهاندارِ پیروزگر
🥀کزویست مردی و بخت و هُنر

🥀کنون مَی گُساریم تا نیم‌شب
🥀بَه یادِ بزرگان گُشاییم لب

🥀سَزَد گر دِل اندر سَرایِ سِپَنج
🥀نداریم چَندین بَه دَرد و بَه رنج

پی‌نوشت:

سراینده: حکیم فردوسی بزرک
ویرایش: دکتر جلال خالقی مطلق
گزینش و نگارش: امیر مهدی بُردبار [اسپندیار]

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

11 Apr 2024 19:15

اندرزها در شاهنامه ورجاوند

بخشِ [ ۱۸۰ ]

ستایش و بندگیِ پروردگار

🥀چُنین گفت کز کَردَگارِ جَهان
🥀شِناسندَه‌یِ آشکار و نِهان،

🥀بَترسید و او را سِتایش کنید!
🥀شبِ تیرَه پیشش نیایِش کنید!

🥀که او داد پیروزی و دستگاه
🥀خداوندِ تابندَه‌خورشید و ماه!

🥀شما دِل بَه فرمانِ یزدانِ پاک
🥀بَدارید و از ما مدارید باک،

🥀که اویَست بر پادشا پادشا
🥀جَهاندار و پیروز و فَرمانروا!

🥀فُروزندَه‌ی تاج و خورشید و ماه
🥀نُمایندَه ما را سُوی داد راه!

🥀جَهاندار بر داوران داوَرَست
🥀از اندیشَه‌ی هر کَسی برتَرَست!

🥀مکان و زمان آفرید و سِپِهر
🥀بیاراست جان و دِلِ ما بَه مِهر!

🥀شما را دِل از مِهرِ ما برفُروخت
🥀دِل و چِشمِ دُشْمن بَه مابَر بَدوخت!

🥀نگهدارِ تاج‌ست و تختِ بُلند
🥀تُرا بر پَرَستش بُوَد یارمند!

🥀هَمَه تندُرُستی بَه فرمانِ اوست
🥀هَمَه نیکوْی زیرِ پَیمانِ اوست!

🥀ز خاشاک تا هفت چرخِ بُلند
🥀هَمان آتش و آب و خاکِ نِژَنْد،

🥀بَه هستیِّ یزدان گواهی دِهند
🥀رُوانِ تُرا آشنایی دِهند!

🥀سِتایش هَمَه زیرِ فَرمانِ اوست!
🥀پَرَستش هَمَه زیرِ پَیمانِ اوست!

از برافزوده‌هایِ شاهنامه:

🥀شما رای و فَرمانِ یزدان کنید
🥀بَه چیزی که پَیمان دِهد آن کنید [۱]

🥀اگر دادگر نیز باشیم ازوست
🥀چو بخشندَه‌یِ چیز باشیم ازوست [۲]

🥀هَمَه کَردَه‌ی او بُوَد هر چِه هست
🥀غم و شادمانی و بالا و پست [۳]

پی‌نوشت:

سراینده: حکیم فردوسی بزرگ
ویرایش: دکتر جلال خالقی مطلق
گزینش و نگارش: امیر مهدی بُردبار [اسپندیار]

۱- این بیت در دستنویسِ کتابخانه‌یِ بریتانیا در لندن مورخِ ۶۷۵ق آمده است.

[۲ ، ۳]-  این دو بیت در دستنویسِ کتابخانه‌یِ ملّیِ پاریس مورخِ ۸۴۴ق آمده است.

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

10 Apr 2024 11:18

اندرزها در شاهنامه ورجاوند

بخشِ [ ۱۷۸ ]

ایران در هنگامه‌یِ یورشِ تازیان

گفتار اندر نامه فِرِستادنِ رستم بَنزدیکِ سعد وقّاص

🥀شما را بَه دیدهَ‌نْدَرون شرم نیست؟!
🥀ز راهِ خِرَد مِهر و آزرم نیست؟!

🥀بَدان چِهره و زاد و آن مِهر و خوی
🥀چُنین تاج و تخت آمَدَت آرزوی؟!

🥀جَهان گر بر اندازَه جویی هَمی،
🥀سَخُن بر گزافه نگویی هَمی،

🥀سَخُن‌گوی‌مَردی بَرِ ما فِرِست
🥀جَهاندیدَه و گُرد و زیبا فِرِست،

🥀بَدان تا بَگوید که رایِ تو چیست؟
🥀بَه تختِ کَیان رهنمایِ تو کیست؟

🥀سُواری فِرِستم بَدین نزدِ شاه
🥀بَخواهم ازو، هرچِ گویی بَخواه!

🥀تو جنگِ چُنان پادشاهی مجوی!
🥀که فَرجامِ کار اَندُه آید بَه روی!

🥀نبیرَه‌جَهاندار نوشین‌رُوان
🥀که با دادِ او پیر گشتی جُوان!

🥀پِدَر بر پِدَر شاه و خود شهریار
🥀زمانَه ندارد چُنو یادگار!

🥀جَهانی مکن پُر ز نِفرینِ خویش!
🥀مشو بَدگُمان اندر آیینِ خویش!

🥀که تختِ کیان چون نباشَد نِژاد
🥀نجوید خداوندِ فرهنگ و داد!

🥀نِگه کن بَدین نامه‌یِ پَندمَند
🥀مکن چِشم و گوشِ خِرَد را بَه بَند!

از برافزوده‌هایِ شاهنامه:

🥀شما را بَه مردانگی نیست کار
🥀هَمَه چون زنان رنگ و بوی و نِگار [۱]

🥀هُنرتان بَه دیباست آراستن
🥀دِگر نقش و بام و در آراستن [۲]

پی‌نوشت:

سراینده: حکیم فردوسی بزرگ
ویرایش: دکتر جلال خالقی مطلق
گزینش و نگارش: امیر مهدی بُردبار [اسپندیار]

[۱ ، ۲]- این دو بیت در دستنویسِ دارالکتبِ قاهره مورخِ ۷۹۶ق آمده است.

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

10 Apr 2024 11:17

اندرزها در شاهنامه ورجاوند

بخشِ [ ۱۷۶ ]

ایران در هنگامه‌ی یورشِ تازیان

گفتار اندر نامه‌یِ رستم بَنزدِ برادر و بازگفتن از بودنی‌ها

🥀چُنین بی‌وفا گَرد گَردان سِپِهر
🥀دُژَم گشت و از ما بَبُرّید مِهر!

🥀مرا تیزْ پَیکانِ آهن‌گذار
🥀هَمی بر بَرَهنَه نیایَد بَه کار!

🥀هَمان تیغ کز گردنِ پیل و شیر
🥀نگشتی بَه آورد زان زخم سیر،

🥀نبُرّد هَمی پوست بر تازیان!
🥀ز دانش نِیاز آمَدَم بر زیان!

🥀مرا کاجْکی این خِرَد نیستی!
🥀گر آگاهیِ روزِ بَد نیستی!

🥀بزرگان که در قادسی با منند
🥀دُرُشتند و بر تازیان دُشْمنند،

🥀گمانند کین بیش بیرون شَوَد
🥀ز دُشْمن زَمین رودِ جیحون شَوَد!

🥀ز رازِ سِپِهری کَس آگاه نیست!
🥀ندانند کین رنج کوتاه نیست!

🥀چو بر تُخمَه‌یی بگذَرَد روزگار
🥀چِه سود آیَد از رنج و از کارزار؟!

🥀تُرا اَی برادر تن آباد باد!
🥀دِلِ شاهِ ایران بَه تو شاد باد!

🥀که این قادسی گورگاهِ منست!
🥀کَفَن جَوْشَن و خون کلاهِ منست!

🥀چُنین‌‌ست رازِ سِپِهرِ بلند
🥀تو دل را بَه دردِ من اندر مبند!

🥀دو دیدَه ز شاهِ جَهان بر مدار!
🥀فِدی کن تنِ خویش در کارزار!

🥀که زود آیَد این روزِ آهَرْمَنی
🥀چو گردونِ گَردان کند دُشْمنی!

از برافزوده‌هایِ شاهنامه:

🥀اگر نیزَه بر کوهِ رویین زنم
🥀گذاره کند زانکِ رویین تنم [۱]

🥀چو بستی ز گَردِ سیه تیرَه‌میغ
🥀بَبُرّیدمی سنگ و سندان بَه تیغ [۲]

پی‌نوشت:

سراینده: حکیم فردوسی بزرگ
ویرایش: دکتر جلال خالقی مطلق
گزینش و نگارش: امیر مهدی بُردبار [اسپندیار]

۱- این بیت در دستنویس‌هایِ موزه‌یِ ملّیِ کراچی مورخِ ۷۵۲ق و دارالکتبِ قاهره مورخِ ۷۹۶ق و انستیتویِ خاورشناسیِ فرهنگستانِ علومِ شوروی در لنینگزاد مورخِ ۸۴۹ق آمده است.

۲- این بیت در دستنویسِ کتابخانه‌یِ بریتانیا در لندن مورخِ ۸۴۱ق آمده است.

ادبیات حماسی(فردوسی و شاعران سبک خراسانی

10 Apr 2024 11:16

اندرزها در شاهنامه ورجاوند

بخشِ [ ۱۷۴ ]

ایران در هنگامه‌ی یورشِ تازیان

گفتار اندر نامه‌یِ رستم بَنزدِ برادر و بازگفتن از بودنی‌ها

🥀چو با تخت منبر برابر کنند
🥀هَمَه نام بوبکر و عمّر کنند!

🥀تبه گردد این رنج‌هایِ دَراز
🥀نشیبی دَرازست پیشِ فَراز!

🥀نه تخت و نه دَیهیم بینی، نه شهر
🥀از اختر هَمَه تازیان راست بَهر!

🥀چو روز اندرآیَد، بَه روزِ دَراز
🥀شَوَدْشان سر از خواستَه بی‌نِیاز!

🥀بَپوشند ازیشان گروهی سیاه
🥀ز دیبا نهَند از برِ سَر کلاه!

🥀نه تخت و نه تاج و نه زرّینَه‌کفش
🥀نه گَوْهَر، نه افسر، نه بر سر دِرَفش!

🥀بَرنجد یَکی، دیگری بَرخَوْرَد
🥀بَه داد و بَه بَخشش کَسی ننگَرَد!

🥀شب آیَد، یَکی چِشم رُخشان کند
🥀نِهُفتَه کَسی را خروشان کند!

🥀سِتایندَه روزشان دیگرست
🥀کمر بر مَیان و کُله بر سرست!

🥀ز پَیمان بگردند و از راستی!
🥀گِرامی شَوَد کژّی و کاستی!

🥀پَیادَه شَوَد مردمِ جنگجوی
🥀سُوار آنکِ لاف آرد و گفت‌و‌گوی!

🥀کشاورزْ جنگی شَوَد بی‌هُنر
🥀نِژاد و هُنر کمتر آیَد بَه بَر!

🥀رُبایدهَمی این از آن، آن ازین!
🥀ز نِفرین ندانند باز آفَرین!

🥀نِهان بَتّر از آشکارا شود!
🥀دِلِ شاهشان سنگِ خارا شود!

🥀بَداندیش گردد پِدَر بر پُسَر
🥀پُسَر بر پِدَر همچُنین چارَه‌گر!

از برافزوده‌هایِ شاهنامه:

🥀از آن پَس زمانَه دگرگون شود
🥀هَمان مردمِ پُرهُنر دون شود [۱]

🥀نباشد بَدین فرِّ آزادگان
🥀بلندی کند بختِ بی‌مایگان [۲]

🥀نه گنج و نه رامِش نه بَخشش بُوَد
🥀بَه چارَه ز هرگونَه کوشش بُوَد [۳]

🥀ز بیشی و پیشی ندارند هوش
🥀خَوْرِش نانِ کَشکین و پشمینَه پوش [۴]

پی‌نوشت:

سراینده: حکیم فردوسی بزرگ
ویرایش: دکتر جلال خالقی مطلق
گزینش و نگارش: امیر مهدی بُردبار [اسپندیار]

۱- این بیت در دستنویسِ موزه‌یِ ملّیِ کراچی مورخِ ۷۵۲ق و کتابخانه‌ی طوپقاپوسرای در استانبول مورخِ ۹۰۳ق و کتابخانه‌ی بریتانیا در لندن مورخِ ۸۴۱ق آمده است.

۲- این بیت در دستنویسِ موزه ی ملّیِ کراچی مورخِ ۷۵۲ق و دارالکتبِ قاهره مورخِ ۷۹۶ق آمده است.

۳- این بیت در دستنویسِ دارالکتب قاهره مورخِ ۷۹۶ق آمده است.

۴- این بیت در دستنویس‌هایِ کتابخانه‌ی طوپقاپوسرای در استانبول مورخِ ۷۳۱ق و موزه‌ی ملّیِ کراچی مورخِ ۷۵۲ق و کتابخانه‌ی طوپقاپوسرای در استانبول مورخِ ۹۰۳ق و دارالکتبِ قاهره مورخِ ۷۹۶ق و کتابخانه‌ی دانشگاهِ لیدن مورخِ ۸۴۰ق و کتابخانه‌ی بریتانیا در لندن مورخِ ۸۴۱ق و انستیتویِ خاورشناسیِ فرهنگستانِ علومِ شوروی در لنینگراد مورخِ ۸۴۹ق و کتابخانه‌ی دانشگاهِ آکسفورد مورخِ ۸۵۲ق و کنابخانه‌ی دولتیِ برلین مورخِ ۸۴۹ق آمده است.