Telegram-канал dejnepesht4000 - دژنپشت: Unsorted

دژنپشت

15 Nov 2023 17:42

.
کتابی برای دوستداران تاریخ باستان:
"تواریخ" نوشته آگاثیاس

۲۴ آبان ۱۴۰۲
#محمود_فاضلی_بیرجندی

گردانیده فارسی من از کتاب "تواریخ"، اثر آگاثیاس، مورخ نامدار رومی از کتاب‌های این نگارنده است که لازم می‌داند آن را به مناسبت هفته کتاب به آن دسته از دوستانی بشناساند که تازه به این دهلیز درآمده‌اند.

تواریخ کتابی است که آگاهی‌های ارزنده از تاریخ روابط روم و ایران دارد. از سده ششم میلادی. همزمان فرمانروایی شاهنشاهان ساسانی در ایران.

از بخش های مهم تواریخ، گزارش‌هایی است که از روزگار ساسانیان داده: از بر تخت نشستن اردشیر یکم تا به شاهنشاهی خسرو انوشه روان که همروزگار زندگانی آگاثیاس بوده است.

آگاثیاس می‌نویسد که از سرگیوس، که با فرستادگان سیاسی رومی به پارس رفته، درخواسته تا از کارگزاران دولت پارس گواهان و دبیره‌ها و بایگانی‌ها را درخواهد. خواهش سرگیوس در دستگاه شاهنشاهی پارس برآورده شده و بدو پروانه داده‌اند تا به بایگانی شاهنشاهان ساسانی برود. سرگیوس، آن مرد بافرهنگ و رای، سندهای زیادی را به زبان رومی برگردانده و با خود به کنستانتینوپول برده است.

نمونه گفتارهای معتبر آگاثیاس در باره ساسانیان، گزارشی بلند است از دلبستگی خسرو، شاهنشاه پارس، به فلسفه و دوستی او با فیلسوفان.
می‌نویسد که خسرو با نوشته ها و آرای افلاطون و ارسطو از راه گردانیده‌های پهلوی آثار آنان خوب آشنا بوده. یعنی که کتاب‌های فلسفی یونانی را به زبان پهلوی گردانیده بودند، و در ایران ساسانی ترزفانان (مترجمان) دانشمند و آزموده می‌بوده اند.

آگاثیاس گزارش‌هایی از برخی آداب و رسوم زرتشتیان داده.
خوب است که زرتشتیان امروز در آن پاره گزارش بنگرند و آن را با باورها و آیین‌های خود برسنجند.

گزارش آگاثیاس از جنگ خسرو، شاهنشاه پارس با ژوستینین، امپراتور روم خاوری در لازستان از ناب ترین گزارش‌های کتاب است. در آن جنگ سپهسالار ایرانیان "مهرمهرویه" بود. آگاثیاس یونانی با مهری که به میهن خود و به سرداران یونانی دارد، از سردار پارسی با تعابیری پهلوانی یاد کرده که نشان ارج آن فرمانده دلاور ایرانی است. ارجی که جای پوشیدن و نهفتن نداشته است.

دریغ که مردی بدان بزرگی را نشناسیم و گزارشی از زندگانی او در دست نداشته باشیم. ما که احوال اشخاص روزمره، از زبانزدهای هر روز ماست.

در اهمیت این کتاب همین بس که نولدکه، گزارش‌های آگاثیاس از بایگانی شاهنشاهی پارس را، استوان‌ترین آگاهی هایی می‌داند که از آن زمان بمانده و به دست ما رسیده است.

تواریخ
آگاثیاس
ترجمه محمود فاضلی بیرجندی
نشر لاهیتا
۲۳۰ برگ.
تلفن ناشر: ۸۸۹۳۶۰۶۳

/channel/dejnepesht4000
.