علوم و فنون ادبی https://t.me/aroozgafyie
🔹متفاعلن
۱.فعلاتن: مقطوع
۲.مفاعلن: موقوص
۳.متفاعلاتن: مرفل
🔹فاعلن✔️۸
۱.فَعِلن: مخبون
۲.فع لن: مقطوع
۳.فَعَل: مرفوع
۴.فَع: احذّ
🔹فعولن✔️۷
۱.فعولُ: مقبوض
۲.فع لن: اَثلم
۳.فَعلُ: اثرم
۴.فَعل: محذوف
۵.فَع: ابتر
۴✔️بعلاوه در عروض سنتی برای بحر رجز زحافات: مُذال (مستفعلان: مُذال - مفاعلان: مخبون مذال - مفتعلان: مطوی مذال - فَعِلتان: مخبول مذال) درنظر گرفته شدهاست که بجهت عروض علمی در وزن شعر هیچگونه نقش و کاربرد مؤثری ندارد.
Читать полностью…۳✔️بعلاوه در عروض سنتی برای بحر رمل زحافات: قَصر (فاعلات: مقصور - فَعَلات: مخبون مقصور) و اسباغ (فاعلییان: مسبّغ یا مُسبَغ - فعلییان: مخبون مسبّغ - فع لان: اصلم مسبّغ - فاع: مجحوف مسبّغ) درنظر گرفته شدهاست که بجهت عروض علمی در وزن شعر هیچگونه نقش و کاربرد مؤثری ندارد.
Читать полностью…۲✔️بعلاوه در عروض سنتی برای بحر هزج زحافات: زَلل (فاع: ازّل)، قَصر (مفاعیل: مقصور)، هَتم (فعول: اَهتَم) و اسباغ (مفاعیلان: مسبّغ یا مُسبَغ) درنظر گرفته شدهاست که بجهت عروض علمی در وزن شعر هیچگونه نقش و کاربرد مؤثری ندارد.
Читать полностью…علاوه بر اینها، در عروض سنتی زحافات ۳۰. اذاله (مستفعلان - فاعلان) و ۳۱. اسباغ (مفاعیلان - فاعلاتان - فعولان - فاعلان)؛ با تبدیل هجای بلند آخر به هجای کشیده و زحافات ۳۲. قصر (مفاعیل - فاعلات - فعول - مفعولات)، ۳۳. هَتم (مفاعیلن ← فعول)، ۳۴. زلل (مفاعیلن ← فاع)، ۳۵. وقف (مفعولاتُ ← مفعولان)، ۳۶. جدع (مفعولاتُ ← فاع) و ۳۷. سلخ (فاعلاتن ← فاع)؛ که پس از حذف یک تا سه هجای اصلی از آخر، هجای باقی مانده آخر به هجای کشیده تبدیل میشود؛ نیز ذکر شدهاند، اما از آنجا که این زحافات فقط در پایان مصراع میآیند و هجای پایانی مصراع با هر کمیّت که باشد همواره بلند احتساب میشود، از نظرگاه عروض علمی هیچ نقش و تأثیری در وزن شعر ندارند.
Читать полностью…۱✔️در عروض سنتی تغییرات زحاف، به افزودن یا کاستن یا اسکان حروف در اجزای وزن تعبیر میشود و بهطورکلی به سه صورت انجام میگیرد:
افزودن یک حرف به جزء اصلی (اِسباغ یا تسبیغ)؛ مانند اضافه شدن «الف» به «مَفاعیلُن» و تبدیل آن به «مَفاعیلان».
کاستن یک یا دو حرف از جزء اصلی (کَفّ)؛ مانند حذف حرف «ن» از آخر «فاعِلاتُن» و تبدیل آن به «فاعلاتُ»؛
ساکن کردن حرف متحرک (اِضمار)؛ مانند ساکن کردن «ت» در «مُتَفاعِلُن» و تبدیل آن به «مُستَفعِلُن».
💢زحاف
به معنی دور شدن از اصل؛ در اصطلاح علم عروض تغییرات سهگانه (حذف، افزودن یا تبدیل کمّیت) هجاها، در ارکان اصلی و سالم هشتگانه (مفاعیلن، فاعلاتن، مستفعلن، فعولن، فاعلن، متفاعلن، مفاعلتن و مفعولاتُ) بحور عروضی است که موجب استخراج و گسترش اوزان متعدد میشود. جمع زحاف، زحافات یا ازاحیف است. وزن تغییریافته را مزاحف گویند. (در عروض سنتی بجای هجاها، معیار تغییرات (زحاف) حروف و حرکاتِ پایههای عروضی است)
جزوه آموزشی
علوم و فنون ادبی۱
دهم انسانی
درسنامه،خودارزیابی،
کارگاه تحلیل فصل
کتاب درسی
گردآورنده: حمزه رحیمی بابادی
🟪 وزن: مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن
🟦 شعر: مولانا
🟦 خواننده: شهرام ناظری
بی همگان به سر شود بیتو به سر نمیشود
داغ تو دارد این دلم جای دگر نمیشود
دیده عقل مست تو چرخه چرخ پست تو
گوش طرب به دست تو بیتو به سر نمیشود
جان ز تو جوش میکند دل ز تو نوش میکند
عقل خروش میکند بیتو به سر نمیشود
خمر من و خمار من باغ من و بهار من
خواب من و قرار من بیتو به سر نمیشود
جاه و جلال من تویی ملکت و مال من توی
آب زلال من تویی بیتو به سر نمیشود
گاه سوی وفا روی گاه سوی جفا روی
آن منی کجا روی بیتو به سر نمیشود
دل بنهند برکنی توبه کنند بشکنی
این همه خود تو میکنی بیتو به سر نمیشود
بی تو اگر به سر شدی زیر جهان زبر شدی
باغ ارم سقر شدی بیتو به سر نمیشود
گر تو سری قدم شوم ور تو کفی علم شوم
ور بروی عدم شوم بیتو به سر نمیشود
خواب مرا ببستهای نقش مرا بشستهای
وز همهام گسستهای بیتو به سر نمیشود
گر تو نباشی یار من گشت خراب کار من
مونس و غمگسار من بیتو به سر نمیشود
بی تو نه زندگی خوشم بیتو نه مردگی خوشم
سر ز غم تو چون کشم بیتو به سر نمیشود
عروض سماعی یحیوی
🟪 وزن: مفاعیلُ مفاعیلُ مفاعیلُ فعولن
🟪 شاعر: مولوی
🟦 خواننده: همایون شجریان
زهی عشق زهی عشق که ما راست خدایا
چه نغزست و چه خوبست و چه زیباست خدایا
چه گرمیم چه گرمیم از این عشق چو خورشید
چه پنهان و چه پنهان و چه پیداست خدایا
زهی ماه زهی ماه زهی بادهٔ همراه
که جان را و جهان را بیاراست خدایا
زهی شور زهی شور که انگیخته عالم
زهی کار زهی بار که آن جاست خدایا
فروریخت فروریخت شهنشاه سواران
زهی گرد زهی گرد که برخاست خدایا
فتادیم فتادیم بدان سان که نخیزیم
ندانیم ندانیم چه غوغاست خدایا
ز هر کوی ز هر کوی یکی دود دگرگون
دگربار دگربار چه سوداست خدایا
نه دامیست نه زنجیر همه بسته چراییم
چه بندست چه زنجیر که برپاست خدایا
چه نقشیست چه نقشیست در این تابهٔ دلها
غریبست غریبست ز بالاست خدایا
خموشید خموشید که تا فاش نگردید
که اغیار گرفتست چپ و راست خدایا
عروض سماعی یحیوی
🟪 آزمون عروض: مبحث اختیارات زبانی
🟪 در وبلایت منتظر شما و دوستانتان هستیم.
👇👇👇👇
🆔 https://www.weblite.me/akbaryahyavi
در ادب
📣 فنون دوازدهم (چاپ اول) منتشر شد.
🟦 ویژه دانش آموزان علوم انسانی
🟪 ویژگی های کتاب:
1⃣ بررسی تک به تک ابیات کتاب فنون دوازدهم از جهت نکات مهم قلمرو زبانی، ادبی و فکری
2⃣ سوالات امتحان نهایی از دی ۱۳۹۷ تا شهریور ۱۴۰۲ با پاسخ های تشریحی
3⃣ دسته بندی ها شامل مشابهت ها، آثار منظوم و منثور، ترین ها، آیات و احادیث، قرن ها و ...
4⃣ مقایسه سبک ها
5⃣ تست های کنکور، المپیاد ادبی و تألیفی برای هر درس با پاسخ های تشریحی
6⃣ قرابت معنایی هر درس
7⃣ مشخص کردن نکات مهم دروس تاریخ ادبیات و سبک شناسی و ...
🟪 شماره تماس و آیدی جهت خرید کتاب فارسی متوسطه دوم
@yahyaviakbar
۰۹۱۱۳۵۵۶۳۳۱
بخش هایی از کتاب فنون دوازدهم 👆
🟪 وزن: مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن
🟪 از اوزان همسان دولختی (دوری - متناوب)
🟦 خواننده: محسن چاوشی
ای همه خوبی تو را پس تو که رایی که را
ای گل در باغ ما پس تو کجایی کجا
سوسن با صد زبان از تو نشانم نداد
گفت رو از من مجو غیر دعا و ثنا
سرو اگر سر کشید در قد تو کی رسید
نرگس اگر چشم داشت هیچ ندید او تو را
هر طرفی صف زده مردم و دیو و دده
لیک در این میکده پای ندارند پا
از کرمت من به ناز مینگرم در بقا
کی بفریبد شها دولت فانی مرا
بیست هزار آرزو بود مرا پیش از این
در هوسش خود نماند هیچ امانی مرا
ای که به هنگام درد راحت جانی مرا
وی که به تلخی فقر گنج روانی مرا
سجده کنم من ز جان روی نهم من به خاک
گویم از اینها همه عشق فلانی مرا
هر نفس آواز عشق میرسد از چپ و راست
ما به فلک می رویم عزم تماشا که راست
ما به فلک بوده ایم یار ملک بوده ایم
باز همان جا رویم جمله که آن شهر ماست
گوهر پاک از کجا عالم خاک از کجا
بر چه فرود آمدیت بار کنید این چه جاست
بخت جوان یار ما دادن جان کار ما
قافله سالار ما فخر جهان مصطفاست
عروض سماعی یحیوی
۸✔️بعلاوه در عروض سنتی برای بحر متدارک زحافات: زحافات: مذال (با سالم و مخبون و احذ) درنظر گرفته شدهاست که بجهت عروض علمی در وزن شعر هیچگونه نقش و کاربرد مؤثری ندارد.
Читать полностью…۷✔️بعلاوه در عروض سنتی برای بحر متقارب زحاف: قَصر (فعول: مقصور) درنظر گرفته شدهاست که بجهت عروض علمی در وزن شعر هیچگونه نقش و کاربرد مؤثری ندارد.
Читать полностью…۵➿زحافات سنتی: اسباغ (مقطوع مسبّغ -
احذ مسبّغ) «از مستفعلن» کاربرد علمی ندارند.
🔹مستفعلن✔️۴➿۵
۱.مفاعلن: مخبون
۲.مفتعلن: مطوی
۳.فَعِلتن: مخبول
۴.مستفعلُ: مکفوف
۵.مفعولن: مقطوع
۶.فعولن: مخلوع
۷.فاعلن: مرفوع
۸.فع لن: اَحَذّ
۹.مفاعلاتن: مخبون مرفّل
۱۰.مفتعلاتن: مطوی مرفّل
۱۱.مستفعلاتن: مرفّل
🔹فاعلاتن✔️۳
۱.فعلاتن: مخبون
۲.فاعلاتُ: مکفوف
۳.فَعَلاتُ: مشکول
۴.فاعلن: محذوف
۵.فَعَلن: مخبون محذوف
۶.مفعولن: مشعّث
۷.فعولن: مرفوع
۸.فع لن: اصلم
۹.فَعَل: مربوع
۱۰.فَع: مجحوف (مطموس)
مجموع زحافات هر رکن عروضی (ارکان هشتگانه):
🔹مفاعیلن✔️۲
۱_مفاعلن: مقبوض
۲_مفاعیلُ: مکفوف
۳_مفعولن: اَخرم
۴_مفعولُ: اَخرب
۵_فعولن: محذوف
۶_فاعلن: اَشتر
۷_فَعَل: مجبوب
۸_مفاعیلاتن: موسّع
زحافات مشهور عروض عربی «قبض، قصر، حذف، خبن، کفّ، شکل، خرم، خرب، شتر، قطع، تشعیث، طیّ، وقف، کشف، صلم، اسباغ، اذاله و…» است که در اشعار فارسی هم کاربرد دارند. و ازاحیف سیزدهگانه مختص عروض فارسی «جدع، هتم، جحف، تخنیق، سلخ، طمس، جبّ، زلل، نحر، رفع، ربع، بتر و حذذ» میباشد.
در شعر سنتیِ فارسی کمتر اتفاق میافتد که شاعری تغییری در وزن یک قطعه شعر بدهد. اما در شعر عربی، شاعر میتواند مصراعی را در وزن سالم و مصراع دیگر را در شکل مُزاحَفِ آن بیاورد و مصراعهای نامساوی بسازد.
💢اقسام تغییرات زحاف (بر اساس هجاها)
۱_حذف: زدودن یک یا چند هجا از ارکان عروضی. مانند حذف هجای پایانی در رکن مفاعیلن (ل - - -) و تبدیل به فعولن (ل - -) «زحاف حذف»
۲_تبدیل: تغییر کمیّت یک یا چند هجا از ارکان عروضی. مانند کوتاه کردن هجای آخر رکن مفاعیلن (ل - - -) و تبدیل به مفاعیلُ (ل - - ل) «زحاف کفّ»
۳_اضافه: افزودن یک هجا به آخر یک رکن عروضی. مانند افزودن یک هجای بلند به آخر رکن مفاعیلن (ل - - -) و تبدیل به مفاعیلاتن (ل - - - -) «زحاف ترفیل»✔️۱
در مواردی که تنها یک نوع تغییر در رکن عروضی پدید میآید «زحاف مفرد» و در مواردی که بیش از یک نوع تغییر روی میدهد «زحاف مرکب» نامیده میشود.
کمک درسی و تکمیلی
فنون۳
دوازدهم انسانی
درسنامه،خودارزیابی،کارگاه تحلیل فصل
پرسش های چهارگزینه ای و تشریحی
درس به درس به همراه پاسخنامه
گردآورنده: حمزه رحیمی بابادی
اهواز ۱۴۰۲
با سلام و عرض ادب
بودجه بندی دروس فارسی و علوم و فنون جهت امتحانات شبه نهایی ۱۴۰۳
🔷آزمون شبه نهایی فارسی ۱
رشته: کلیه رشته ها
پایه: دهم
تاریخ آزمون: چهارم اردیبهشت
بودجه بندی : از فصل اول تا ابتدای فصل هشتم (صفحه ۱۳۰)
۲/۵ نمره مربوط به فصل پایانی که جزو شبه نهایی نمی باشد، به ترتیب زیر توزیع میگردد :
فصل سوم(۷۵ صدم نمره، [هر قلمرو ۲۵ صدم نمره] ).
فصل ششم ( ۱ نمره[ قلمرو زبانی ۲۵ صدم نمره ، قلمرو ادبی نیم نمره و قلمرو فکری ۲۵ صدم نمره ) .
فصل هفتم ( ۷۵صدم نمره.[ قلمرو زبانی ۲۵ صدم، قلمرو ادبی ۲۵ صدم نمره و قلمرو فکری ۲۵ صدم ).
🔷آزمون شبه نهایی فارسی ۲
رشته: ریاضی و فیزیک ، علوم تجربی ، علومانسانی، معارف اسلامی
پایه: یازدهم
تاریخ آزمون : چهارم اردیبهشت ۱۴۰۳
بودجه بندی : از فصل اول تا ابتدای فصل هشتم ( صفحه ۱۳۸)
۲/۵ نمره مربوط به فصل هشتم که جزو آزمون شبه نهایی نمی باشد، بین فصل های زیر توزیع میگردد:
فصل سوم ( ۷۵ صدم نمره، هر قلمرو ۲۵ صدم) ،
فصل ششم( ۱ نمره . [ قلمرو زبانی ۲۵. قلمرو ادبی نیم نمره و قلمرو فکری ۲۵ صدم نمره )
فصل هفتم( ۷۵ صدم نمره ، [قلمرو زبانی ۲۵ صدم ، قلمرو ادبی ۲۵ صدم نمره و قلمرو فکری ۲۵ صدم])
🔷آزمون شبه نهایی علوم و فنون ۲
رشته : علوم انسانی
پایه : یازدهم
تاریخ آزمون : یکم اردیبهشت ماه ۱۴۰۳
بودجه بندی : از ابتدای کتاب تا صفحه ۹۵ ( ابتدای درس کنایه)
۱/۵ نمره مربوط به درس کنایه که جزو آزمون شبه نهایی نمی باشد به بخش عروض و تقطیع شعر، تاریخ ادبیات و سبک شناسی و زیبایی شناسی ( هر کدام از بخش ها نیم نمره اختصاص خواهد یافت).
با تقدیم احترام
دبیرخانه زبان و ادبیات فارســی مستقر در استان همدان
در ادب
📚 برترین کانالها برای خواندنی عمیق و شنیدنی لذتبخش
📕 نگاهی "سبز" به زندگی
@majallezendegii
📘کتب صوتی نایاب/ زندگینامۀ مشاهیر و ...
@feqdanedel
📙یه مرد امیدوار
@Happy_Private_Life
📚 کتابخانه صوتی من
@ketabegooya_man
📚 انگلیسی حرفهای با فیلم و کارتون
@RealEnConversations
📚 تدریس مکاتب فلسفی و روانی
@anbar100
📚 کافه کتاب صوتی
@CafeBookAudio
📚 من و کتاب ا𝐏𝐃𝐅ا
@aramesh13577
📚 آموزش ترکی استانبولی در کوتاهترین زمان
@turkce_ogretmenimiz
📚 تفسیر آسان قران کریم
@Pious114
📚 پاتوق نویسندگان برتر دنیا
@nevisandbdonya
📚 رمانسرای مجازی
@Salam_Roman
📚 قلقهایِ داستاننویسی
@ErnestMillerHemingway
📚 طـــــــراحی و نقاشـــی
@Painting_Honar
📚 زیباترین متنهای جهان
@Beautytext1
📚 تمرکز روی خودم
@shine41
📚 اسرار زنان موفق
@successfulwomen1
📚 دین و علم
@din_va_elm
📚 مطالعات تخصصی تاریخ صفویه
@SafavidStudies
📚 همهچیز درباره ایالات متحده آمریکا
@hamechiamerica
📚 پارسی سخن بگوییم و زیبا بنویسیم
@FARZANDAN_PARSI
📚 جامعهشناسی اقتصادی و توسعه
@sociology_development_economic
📚 یک فنجان کتاب گرم
@ketabkhaneadabi1398
📚 مهارتهای زندگی
@maharathayezendegimahmudi
📚 دل واژہهاے تنهایی
@gandomzaran
📚 انگلیسی۴مهارت درآیلتس۱ساله
@Englishteacher563
📚 دوبیتی و رباعی 》
@Delaviz_20
📚 آکادمی مدیریت استراتژیک
@Strategiaacademy
📚 آموزش مدیتیشن پاکسازی چاکراها "متافیزیک
@tabnahayteshgh
📚 رمز و رازهای زندگی
@romanceword
📚 ایران باستان
@conference_iranvich
📚 ادبیات فارسی متوسطه دوم
@farsiem2
📚 روانشناسی نبوغ سبز
@GreenGenius
📚 آشپزی حرفهای
@telefoodgram
📚 مریم مبارکی|رشد و توسعه فردی
@MaryammobarakiClub
📚 انگلیسی واقعی با سریالهای کمدی
@Englishwithmima
📚اشعار ناب و ماندگار 》
@Oshaagh_sher
📚 ترکی استانبولی رو قورت بده!
@Turkish_Nazli
📚 ژانوس سیاست
@mousavi2025
📚 پندنامه سخن بزرگان
@Pandnama
📚 مجله هنری
@tasavirhonarie
📚 شاهکارهای خلقت دنیای حیوانات
@afarinshokoh
📚 شاهنامه
@shahname_iranvich
📚 تاریخ پادشاهی ماد
@TheMedes
📚 اشعار وکتابهای ممنوعه!!!
@tidaa
📚 یه مرکز مشاوره خوب
@rahaclinic_official
📚 باغ بهشت و سایه طوبی
@Bagebeheshtosaiietooba
📚 ترنم احساس
@EHSAS_TRANNOM
📚 دل شدگان
@Ashoftehalan
📚 هنر شراب زندگیست♡
@Geraf_art
📚 مشاور تحصیلی انگیزشی
@moshaverhur
📚 جامعه شناسی / هنر
@R_Kordbacheh
📚 کهن سرا
@faghatghadimiha
📚 آگاهی
@Andishe_parvaz
📚 یک میلیون کتاب 𝐏 𝐃 𝐅
@DONYABOOKPDF
📚 کتابهای صوتی،کلیپهای انگیزشی و موفقیت
@sovtitasviri
📚 جعلیات ادبی
@jaliateadabi
📚 روانـشـنـاسِ خـودت بـاش
@sh351b
📚 جامعه مدنی(فلسفه.تاریخ.اجتماع)
@civilizers
📚 مدرسه نویسندگی《آناهل》
@anahelanjoman
📚 دکتر خود باشیم " اطلاعات پزشکی مفید
@kalemnab
📚 بلبلی برگ گلی
@Bolbolibargegoli1397
📚 شعر و نوشته ادبی معاصر
@sheradabemoaser
📚 زیرخاکیترین ترانه های نوستالژی
@nuostalzhi
📚 الفبای توسعه در گرو مطالعه و خرد
@Alefbaietousee
📚 زیباترین اشعار شاعران
@aftabmahtabi
📚 دانلود pdfهای کمیاب ممنوعه و درخواستی
@Iranvajahanlibrary
📚 کافه موزیک
@moosigi98
📚 تاریخ شاهنشاهی اشکانی
@ArsacidEmpire
📚 آموزش محاوره عربی،صرف و نحو
@aradsalam1
📚 منابع تاریخ شاهنشاهی ساسانیان
@Sasanian_Sources
📚 علوم و فنون ادبی
@aroozgafyie
📚 کتاب خانه جامع فاطمی
@FA_TI_MI
📚 قرابت و ضربالمثل
@gerabatmanaii
📚 کتابهای صوتی آرامش با داستان
@arameshbadastan
📚 در حقوق بشر حرفهای شوید
@ngoodvv
📚 آرایه های ادبی
@ARAIEHAYeadabi
📚 کتابخانه کودک و نوجوان
@childrenbook
📚 یافتههای مهم روانشناسی
@Hrman11
📚 برترین اجراهای (پیانوی کلاسیک) و...
@pianoland123
📚 حضرت مولانا و عاشقانههای شمس
@baghesabzeshgh
📚 زبانشناسی
@linguiran
📚 مردان جذب این زنان میشوند(شگردهای جذابیت)
@moshavereh_shoma
📚 فرانسه رو قورت بده
@FrenchAvecMoi
📚 دانلود فیلم و سریال روانشناسی
@Filmravankavi
📚 دنیای جذاب کتابها
@SaCafeketab
📚 آموزش سواد مالی و اقتصادی به زبان ساده
@ECONVIEWS
📚 دوره رایگان برنامهریزی ضمیر ناخودآگاه
@subliminal_biokinesis_mehregan
📒متعادلسازی ۷چاکرا_حذف جادوی سیاه
@chakra_meditation963
📘آموزش مدیریت استرس
@booklove_blog
📕اندیشکده اقبال؛ مرجع شناخت و تحلیل پاکستان 🇵🇰
@andishkadehiqbal
✅هماهنگی برای تبادل
@mrgp_1
🟪 وزن: مفاعیلُ مفاعیلُ مفاعیلُ فعولن
🟪 شاعر: مولوی
🟦 خواننده: بهزاد
زهی عشق زهی عشق که ما راست خدایا
چه نغزست و چه خوبست و چه زیباست خدایا
چه گرمیم چه گرمیم از این عشق چو خورشید
چه پنهان و چه پنهان و چه پیداست خدایا
زهی ماه زهی ماه زهی بادهٔ همراه
که جان را و جهان را بیاراست خدایا
زهی شور زهی شور که انگیخته عالم
زهی کار زهی بار که آن جاست خدایا
فروریخت فروریخت شهنشاه سواران
زهی گرد زهی گرد که برخاست خدایا
فتادیم فتادیم بدان سان که نخیزیم
ندانیم ندانیم چه غوغاست خدایا
ز هر کوی ز هر کوی یکی دود دگرگون
دگربار دگربار چه سوداست خدایا
نه دامیست نه زنجیر همه بسته چراییم
چه بندست چه زنجیر که برپاست خدایا
چه نقشیست چه نقشیست در این تابهٔ دلها
غریبست غریبست ز بالاست خدایا
خموشید خموشید که تا فاش نگردید
که اغیار گرفتست چپ و راست خدایا
عروض سماعی یحیوی
🟪 وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
🟪 از اوزان همسان تک پایه ای
🟦 شعر: حافظ، ۳۵۹
🟦 خواننده: حسام الدین سراج
خُرَّم آن روز کز این منزلِ ویران بروم
راحتِ جان طلبم و از پِیِ جانان بروم
گرچه دانم که به جایی نَبَرد راه غریب
من به بویِ سرِ آن زلفِ پریشان بروم
دلم از وحشتِ زندانِ سِکَندَر بگرفت
رخت بربندم و تا مُلکِ سلیمان بروم
چون صبا با تنِ بیمار و دلِ بیطاقت
به هواداریِ آن سروِ خِرامان بروم
در رهِ او چو قلم گر به سرم باید رفت
با دلِ زخمکَش و دیدهٔ گریان بروم
نذر کردم گر از این غم به درآیم روزی
تا درِ میکده شادان و غزلخوان بروم
به هواداری او ذَرِّه صفت، رقصکنان
تا لبِ چشمهی خورشیدِ درخشان بروم
تازیان را غمِ احوالِ گرانباران نیست
پارسایان مددی تا خوش و آسان بروم
ور چو حافظ ز بیابان نبرم رَه بیرون
همرهِ کوکبهٔ آصفِ دوران بروم
🟪 وزن: مستفعلُ مستفعلُ مستفعلُ مستف (مفعولُ مفاعیلُ مفاعیلُ فعولن)
🟪 در بیت، وزن همسان و ناهمسان «هر دو» یافت می شود.
🟪 قاعده قافیه: ۲ / حروف اصلی: از / حرف روی: ز / حرف الحاقی: ندارد
🟦 شعر: حافظ، غزل ۴۰
🟦 خواننده: صدیق تعریف
اَلمِنَّةُ لِلَّه که درِ میکده باز است
زان رو که مرا بر در او رویِ نیاز است
خُمها همه در جوش و خروشند ز مستی
وان می که در آن جاست حقیقت نه مَجاز است
از وی همه مستی و غرور است و تَکَبُر
وز ما همه بیچارگی و عجز و نیاز است
رازی که بَرِ غیر نگفتیم و نگوییم
با دوست بگوییم که او محرمِ راز است
شرحِ شِکَنِ زلفِ خَم اندر خَمِ جانان
کوته نتوان کرد که این قِصه دراز است
بارِ دلِ مجنون و خَمِ طُرِّهٔ لیلی
رخسارهٔ محمود و کفِ پایِ ایاز است
بردوختهام دیده چو باز از همه عالم
تا دیدهٔ من بر رُخِ زیبایِ تو باز است
در کعبهٔ کویِ تو هر آن کس که بیاید
از قبلهٔ ابرویِ تو در عینِ نماز است
ای مجلسیان، سوزِ دلِ حافظِ مسکین
از شمع بپرسید که در سوز و گداز است
عروض سماعی یحیوی
🟪 وزن: فعلاتُ فاعلاتن فعلاتُ فاعلاتن
🟪 از اوزان همسان دولختی (متناوب - دوری)
🟦 شاعر: سعدی، غزل ۵۲۳
🟦 خواننده: سینا سرلک
همه عمر برندارم سر از این خمار مستی
که هنوز من نبودم که تو در دلم نشستی
تو نه مثل آفتابی که حضور و غیبت افتد
دگران روند و آیند و تو همچنان که هستی
چه حکایت از فراقت که نداشتم ولیکن
تو چو روی باز کردی دَرِ ماجرا ببستی
نظری به دوستان کن که هزار بار از آن بِه
که تحیّتی نویسی و هدیتی فرستی
دل دردمند ما را که اسیر توست یارا
به وصالْ مرهمی نِه چو به انتظار خستی
نه عجب که قلب دشمن شکنی به روز هَیجا
تو که قلب دوستان را به مفارقت شکستی
برو ای فقیه دانا به خدای بخش ما را
تو و زهد و پارسایی من و عاشقی و مستی
دل هوشمند باید که به دلبری سپاری
که چو قبلهایت باشد بِه از آن که خود پرستی
چو زمام بخت و دولت نه به دست جهد باشد
چه کنند اگر زبونی نکنند و زیردستی
گِله از فراق یاران و جفای روزگاران
نه طریق توست سعدی کم خویش گیر و رستی